Tweede Blad
Revolutie in Portugal.
BEKENDMAKING.
J
cll
oorspronkelijke Schets
G. v. d, WALD.
Provinciaal Nieuws.
Reclame.
Nummer 80. Donderdag 13 October 1910.
33e Jaargang.
roed
jetasl
hou
zii - -
?aulo
- va
3,50
du?
!rooj(
lothe
eft
"g
iy-
or-
15.
de
d
I
tie.
huis
be-
Tegen de kloosters.
De nieuwe regeering verstaat de kunst
door middel van de censuur naar buiten
een indruk te wekken, die met de waar
heid niet onbelangrijk in strijd is, schrijft
de N. R. Crt. en dat is ieders indruk.
Zij heeft eenige berichtgevers b. v. van
de Matin en de Kölnische Zeitung het
voorrecht verleend haar lof te tele-
grapheeren, en zorgt, dat anderen niets
anders kunnen, dan berichten overseinen,
die nooit ongunstig voor den nieuwen
stand van zaken luiden
Een korrespondent van de (liberale)
Lokal Anzeiger is dezen dwang echter
ontkomen door zijn telegram eerst naar
Vigo, op Spaansch grondgebied, te laten
brengen en het vandaar verder te laten
telegrapheeren. Wij geven dit hoogst
belangrijke telegram, waaruit blijkj, dat
de toestand te Lissabon nog lang niet
zoo ideaal is, als men ons wel wil laten
gelooven, hier bijna onverkort weer
Te Lissabon is een militair bewind
ingevoerd, dat uitgeoefend wordt door
soldaten met en zonder strepen op den
mouw, maar niet door de weinig te voor
schijn komende en hoogst zelden door
de soldaten gesalueerde officieren, die
voor zoover zij ontbreken overigens uit
den troep worden aangevuld. Tot dusver
heeft het onder zulke omstandigheden
machtelooze ministerie met de soldatenka
kunnen samenwerken en deze heeft
Vrijdagavond rust en orde met scherpe
patronen kunnen handhaven. Maar al
spoedig heeft zich de, door het rond
slenteren ontstane, demoralisatie van den
troep doen gevoelen, zoodat hier nog
wel rampen te verwachten zijn. Een sol-
dateska maakt zich nooit meester van
de macht, zonder tenslotte belooning te
vragen in den vorm van buit en slacht
offers. Hier zijn de priesters tot slacht
offers gevallen. Zij kregen Vrijdag bevel
hun kloosters op het signaal van drie
kanonschoten te verlaten. Toen de kloos
terlingen om 8 uur 's avonds, nadat dit
signaal gegeven was, in hun kloosters
bleven, begon eerst in de straten een
jacht op geestelijken. Met hen is ook een
Amerikaansch korrespondent, wiens ge
brek aan haar voor een tonsuur werd
aangezien, in hechtenis genomen. De
gegrepen geestelijken zijn onder mishan
delingen en scheldwoorden naar het arse
naal gesleurd. Tegelijker tijd is het ge
peupel bijeengekomen bij een Jesuïeten-
school, die op een heuvel voor de stad
gelegen is. Niet de Jesuïeten, zooals de
republikelnsche pers beweert, maar het
gepeupel begon den strijd door een hagel-
regen van steenen naar de ramen te
smijten. En eerst toen het gepeupel de
poorten begon te rameiën, boden de
jesuïeten tegenstand. Daarna werd storm
geloopen, een pater werd gedood tn twee
hutiner vielen den aanvallers gewond in
handen
Het gepeupel had intusschen de toe
geschoten soldaten opgehitst en spoedig
knetterde het geweervuurwaarvan de
gevolgsn nog duidelijk te zien zijn.
De Jesuïeten namen hun andere ge
wonden mee, toen zij in den onderaard-
schen gang vluchtten, die hun kloosters
met twee, buiten de stad gelegen, even
eens belegerde kloosters verbindt. De
Paters houden zich in dezen onderaard-
schen gang verborgen en de soldaten,
met het gepeupel samen, trachten ze
door den rook te doen stikken.
De Paters, die men te pakken kon
krijgen, zijn, voor een deel niet dan zeer
onvoldoende gekleed, als gevangenen
naar het arsenaal gebracht. De weenende
zusters zijn op wagens geladen, het
plunderend gepeupel en de plunderende
soldaten drongen echter de kloosters
binnen. Men ziet er vernielde gebeden
boeken, waaraan het janhangel zijn woede
heeft gekoeld. De muren zijn met revo
lu'ionaire opschriften bezoedeld en van
alle versiers uen beroofd.
De regeering verzekert aan deze moord
partij gi en schuld te hebben en bekent
daardoor, dat zij de macht over de troe
pen daardoor verloren heeft. Sommige
ministeis beweren zelfs, dat de Jesuïeten
begonnen zij met bommeH te gooien.
Maar er zijn ergens bommen gevonden
en getuigen van verschillende nationali
teiten verklaren, dat het gepeupel den
strijd begonnen is.
Men tracht op het oogenblik de sol-
datèa van verdere moordpartijen af te
houden.
Het gepeupel verkoopt in de buurt
van de kloosters soutanes en met goud
geborduurde priestergewaden eeuwen
oude boeken van onschatbare waarde,
liggen, bevuild op den vloer van de
bibliotheek. 400 zusters zijn op goed
geluk over de grens gezet.
Moord op Katholieke journalisten.
Enkele Katholieke journalisten zijn als
s'achtoffers van het canaille gevallen
Verschillende drukkerijen worden door
het gepeupel en de loshandige soldaten
vernield en het personeel dat aanwezig
was, op de meest afschuwelijke wijze
vermoord. Tot de ongelukkige slacht
offers behooren ook de bekende redac
teur Gomez Santos en de hoofdredac
teur van het blad »0 Portugal4, pater
de Mattos.
Over deze gruweldaad zegt de >Pa-
tiiote4 Toen pater Lorenzo de Mattos,
onder de kogels de revolutionaire ge
vallen was, werd de drukkerij bestormd
en in brand gestoken Terwijl de vlam
men uit het gebouw sloegen, speelden
zich in de straten een zeer tragische
scène af De moordenaars van den pa
ter, wierpen zich op het lijk van hun
slachtoffer. Zij sleuiden het door de
straten en staakten hun dierlijk werk
niet vooraleer het lichaam in stukken
was gereten.
Verder schrijft het blad >De Katho
lieke journalisten hebben ook te onder
zoeken of het niet wenschelijk ware, dat
op een interventie der journalisten-ver-
eenigingen en van het internationaal
pers-verbond, wordt aangedrongen. Door
een moorddadige volksmenigte is een
journalist op de vreeselijkste wijze om
gebracht. Zullen de journalisten-vereeni-
gingen der geheele wereld, bij het ver
nemen van dergelijke onmens^helijke
wreedheden, het zwijgen bewaren
De nieuwe regeering van Portugal,
die ook de vrijheid van drukpers in
haar program had opgenomen, heeft
deze vrijheid heel teekenend geïllustreerd
door het feit. dat zij de monarchistische
organen heeft opgeheven. Zullen de
journalisten-vereenigingen zoo'n spot met
de logica en zoo'n schande voor de
huidige maatschappij zonder protest
aanvaarden ?4
De gruweldaden door de republi
keinsche soldaten en het gepeupel van
Lissabon begaan hebben over de ge-
heelen wereld, diepen verontwaardiging
gewekt. Van verschillende zijden wordt
geprotesteerd en de vraag gesteld zul
len de mogendheden dergelijke schand
daden van tirannieke willekeur onge
straft laten Maar welke mogendheid
zal zich in de Portugeesche zaken men
gen, voegt de »Koln. Volksz.4 er da
delijk aan toe.
Het gerucht als zou de koning zijn
teruggekeerd, is een loos alarm.
Provinciale Noardbrabantsehe
en 's Hertegeabosseke Courant
Uitgevers J. J. Arkesteyn Zoon,
's-Hertogenbosch, Telefoon 79.
lederen ZATERDAGAVOND
een
van
De Prov. N.Br en 's-Hert. Crt.
verschijnt dagelijksper kwartaal
f 1.65, franco per post f 2.
directe telegrammen van Reuter
en anJere persbureau's en eigen
correspondenten in binnen- en
buitenland. Gratis ongevallenver
zekering, verschillende uitkeeringen
reeds gedaan.
Waalwijk 12 Oct. 1910.
Baldadigheid.
Er valt wederom een nieuw heldenfeit
te boeken in de geschiedenis der rel
letjes alhier. In den nacht van Zondag
op Maandag heeft men vanaf den Dijk
in onze drukkerij een groote ruit in het
shed-dak vernietigd. Het projectiel, waar
mede dit belangrijk feit werd bewerk
stelligd, bevindt zich nog ten onzen
kantore en kan door dengene, die er
eenige aanspraak op meent te kunnen
maken, worden teruggehaald, zelfs met
eene flinke belooning onzerzijds.
Wat heeft men aan zulk een helden
daad
Al heel weinig zouden we zoo zeggen 1
Laf is het in erge mate natuurlijk. Ons
schade daarmee berokkenen, doet men
niet, wel eene onschuldige assurantie
maatschappij 1
Wat dan
Ons dwingen onze onpartijdige hou
ding. die wij van den beginne af in ous
blad zoo getrouw mogelijk hebben
doorgevoerd, prijs te geven, zal ook niet
gelukken.
Wij geven nogmaals aan allen, die 't
hooren willen, te verstaan, dat wij in ons
blad die onpartijdige houding zullen
blijven handhaven, zonder ons door wie
ook of wat ook. door belachelijke, niets
zeggende pamfletten als Zaterdag, door
bedreiging, naroeperij of ruitengooierij
te laten intimldeeren.
Al zegt men dan eens een abonne
ment op of dwingt men een caféhouder
of neringdoende of wie ook er toe zulks
te doen, 't zal ons niet van de wijs
brengen. Dergelijke kleinzieligheden
veroordeelen zichzelf; en al meenen
sommigen van de gelegenheid te kunnen
gebruik maken, zich met ons blad van
ouden schuldenlast te kunnen ontdoen,
ook daarin vergissen zij zich ter degel
Wii hebben over ons zelf of ons blad
tot dusverre nog niets gezegd, maar
achten het nu toch tijd 't bovenstaande
onder de aandacht te brengen van hen
die 't lezen willenen gezond verstand ge
noeg bezitten om de houding van ons
blad naar waarheid te beoordeelen en
te schatten. Wij doen dit niet om ons
schoon te wasschen of wat ook, wij we
ten dat wij in elk opzicht vrij uitgaan,
maar we vonden dat het tijd werd 't
bovenstaande eens duidelijk te zeggen
De zaak is in handen der politie, die
met haar onderzoek bezig is.
Staking.
Maandag en Dinsdag zijn een 13 tal
meisjes en mannen uit Capelle, Sprang
en Waalwijk aan arbeid gegaan. Het
aantal personen, dat sedert 't uitbreken
der staking aan 't werk ging, bedraagt
27.
Een arbeider heeft alsnog zijn ontslag
genomen.
Maandagmiddag was het weer veel
drukker in den omtrek der fabriek en
werden verschillende processen opge
maakt ook een wegens beleediging.
In 't naburige Besoijen, waar eenige
werkwilligen wonen, waren Zate
vond en Zondag nogal relletjes e$j§
ook eenige *ruiten ingesmeten-
De nieuwe strnat. fe
De Statuten der Naamlooze Venno
schap Bouwgrond-Maatschappij Wa
wijk4 te Waalwijk zijn thans goedgekeur
bij Koninklijk besluit van 10 Augustij
1910, No. 42, Staatsblad No. 906.
Tot Directeuren zijn benoemd c
Heeren M- A- van Loon, D. A. Kakebee
en H. Wiesman.
Tot commissarissen J. H. J. van Iers
en W. J. S. Sadée. Tot waarnemend
commissarissen: J. Quirijns enC.J.J. M
Witlox.
Voorts zijn aandeelhouders C. A. de
Corlie, rt. G. van Everdingen, J. Gragt-
mans, C. Ch. de Greeff, E W. Klijberg
C. J. van Loon, A- H. van Schijnde
P. W. H. Verwiel, A. J. M. Verbun
H J. M. Witlox en A. J. Rant-
Daartoe in staat gesteld kunnen
mededeelen, dat tusschen de Bouwgr
Maatschappij en het Technisch Bur.
H. Rutgers te 's Gravenhage eene
eenkomst is aangegaan tot het bo
van verschillende woningen. De
Rutgers wenschte alleen in te ga
het voorstel indien er nog niets beb
was, omdat zij zich geheel verant
delijk wenscht te stellen voor he
zien der nieuwe straat (van Cooths
en uit dien hoofde hebben partic
die voor eigen rekening weosc
bouwen, vooraf met genoemd
overleg te plegen wat betreft de
teekening.
Vermoedelijk zal nog dit jaar
deeltelijke bebouwing een aanvan
den gemaakt, aangezien een driet
ningen met 1 Mei van het volgen
gereed moeten zijn-
Wij zijn in de gelegenheid gestel
paar teekeningen der te bouwen hu
te zién en kunnen niets anders dan
veel lof gewagen van de gevelteeke
en inrichting dier bewuste huizen
Zóó aangepakt belooft de nieuwe st
als straat reeds te roemen, met
tuinen en tuintjes in de naaste toekoi
een waar lustoord onzer gemeente
worden.
Albert Vogel.
Voor een niet al te dicht bezette zaa
trad Vogel gisteren in >Musis4 op. Me
zijn ongeëvenaard kunstenaarstalent gaf
hij ons het mooie drama Jean Marie van
Fleuriet. Met veel gevoel, met een uit
beeldende zeggingskracht, teekende hij
ons 't lijden, het zielsverlangen van The-
rese, het geluk in 't weerzien, de latere
droefheid en wanhoop van Jean Marie
en zijne vermeende bruid.
Wij hebben innig meegevoeld dat
hopen en verlangen van die twee men-
schen, meegeleefd die heerlijkheid van
't weerzien, 't gedroomd geluk en die
ellende der droeve ontgoocheling, der
naakte, wreede werkelijkheid. Vogel deed
ons genieten om 't stukje en om de
wijze waarop het tot ons kwam.
De Maecenas, een aardige monoloog
met veel goeds en waars werd ook op
uitnemende manier door den kunstenaar
uitgebeeld.
De aanspraak van Havelaar tot de
hoofden van Lebak, hoe mooi van inhoud
en beteekenis, kon ous niet zoo goed
bevallen, terwijl wij meenen, dat een
blijspelletje als >Jochem Pezel4 niet tot
het genre van dezen genialen kunstenaar
behoort. Wij hooren hem liever in een
drama als hierboven van Fleuriet, maar
Vogel in een Romeinsch drama als
>Coriolanus> van zijn vorig optreden, dien
vonden wij vanavond niet terug.
Niettemin hebben zeker allen met ons
genoten van deze, zijne kunst en zijn
wij deu declamator dankbaar voor dezen
avond.
50-Ju rig bestuun.
Gisteren was het 50 jaar geleden dat
de gasfabriek door wijlen den heer Vos
werd opgericht.
Dit feit werd, gezien de omstandig
heden onzer gemeente zonder uiterlijk
vertoon gevierd Alleen was eene kleine
versiering en feestve? lichting boven de
poort der fabriek aangebracht, hoewel
toch de burgemeester om begrijpelijke
redenen geen verlof kon geven om deze
illuminatie te doen ontsteken, wijl de be
langstelling hiervoor al gauw in strijd
zou komen met het verbod van samen
scholing. Heel aardig was 't gedacht op
het doek voor de verlichting een paar
schetsen weer te geven, een beeld van
de fabriek van toen, later enthans met
de portretten van den heer Vos den
oprichter en den heer Jan van Dijk, den
tegenwoordigen beheerder.
Het personeel werd op zeer gulle wijze
bij deze gelegenheid bedacht.
Moge onze gasfabriek nog steeds in
groei en bloei toenemen, zooals we de
laatste jaren op zoo flinke wijze kunnen
waarnemen.
Of de fabriek vooruitgegaan is Slechts
één staaltje ter beoordeeling. Gasver
bruik in Januari 1861 ruim 2000 Ms> in
1910 ruim 50,000. Commentaar overbodig
Moge de fraaie fabriek steeds aan hare
bestemming blijven beantwoorden en
directeur en personeel nog lang van
haar groei en bloei getuigen zijn.
Bekroning.
11. Zondag 9 October behaalde te
Stratum bij Eindhoven de Heer Henri
1'
H.
J. A^
All
te b<
de s<
wethoi
een mi
was en
behandel?
eenvoudig
zame huis\
van den Gel
1905 AVethout
De begrootinj
gesteld op f9749-
in Uitgaaf.
De begrooting over'
wijzigd door af- en overschi
Het sluitingsuur der herb?
het geheele jaar bepaald op!
avonds, behoudens dispensa
zondere gevallen door den Burj
Mededeeling wordt gedaan vl
komen stukken, wegens goedkeur!
raadsbesluiten enz-
Adressen om subsidie voor een
loozenfonds, drankbestrijding wei
voorgelezen en behandeld.
Mededeeling gedaan van het proces
verbaal van kasopneming bij den Ont
vanger, waarna de openbare verg. werd
gesloten om in besloten verg. in behan
deling te nemen, reclames inzake den
H. O. en het vaststellen van een 2e
kohier van den H. O. voor 1910.
NIEUWKLJJK. Ter voorziening iu de
vacatures welke op 31 Dec. a.s. iu het
college van zetters in deze gemeente ont
staan, zullen zijn benoemd de heeren J. v.
Besselaars en J. v. d. Brand Wz. alhier.
VLIJMEN. A.s. Maandag 17 October
vangen de leasen aan den land- en tuin-
bonwwinterenrsus alhier weer aan, welke
gegeven wordeD door de heeren H. v. d.
Linden en J. van Giersbergeu.
Op 18 October a.s. wordt des avonds
om 7 uur in het café van Mej. Wed. W.
Van Ealier eene jaarlijksche algemeene ver
gadering vaD de Veeverzekering gebonden.
Bij de aanbesteding van het bouwen
eener nieuwe woning met boerderij voor den
beer J. v. d. Dungen werd ingeschreven
door H. v. Gaal voor f 2200, Wed. J.
Luijben voor f 2120, J. van Stokkum voor
f 1715, Wed. J. v. d. Avoort voor f 1675,
F. van Bokhoven voor f 1655 en W. van
Oijen en Zonen voor f 1650. Aan den
laagsten inschrijver is het werk gegnnd.
Mede is aan dezen opgedragen het maken
der overkapping van de stoombierbrouwerij
vau den Weled. heer A. Corman.
De Echo van het Zuiden.
LANDWEER.
Jaarlijksch onderzoek.
Burgemeester en Wethouders de Gemeente
iVaalwijk
Gelet op de aanschrijving van den Commissaris
Ier Koningin in Noord-Brabant dd. 13 September
vatteij 1910 A. No. 11 (Prov. Bijbl. No. 119),
Brengen ter openbare kennig, dat het onderzoek
jver de verlofgangers der Landweer zal plaats
hebben op: Vrijdag den Hen November 1910 des
voormiddags ten 1) uur voor de Lichting 1910,
ui di
rouw
zwari benevens voor de verlofgangers der lichtingen
i 1905, 1906 1908 en 1909, die dit jaar niet inge-
volge art. 11 der Landweerwet onder de wapenen
tijn geweest en ten 11 uur voormiddag voor de
lichtingen 1904 en 1907 ten Gemeentehuize te
Waalwijk.
De verlofgangers moeten alsdan in uniform ge-
ot dl! kleed zijn en voorzien van kleeding en uitrus-
AB. t'Dgstukken, hun bij vertrek met verlof medege
ls m* Beven» «d'm®de van hun zakboekje en verlofpas.
18 In* Voor nadere bijzonderheden wordt verwezen
naar de bekendmaking in de vestibule van het
Gemeentehuis aangeplakt.
Waalwijk, 21 September 1910.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Th. de SURMONT de BAS SMEELE.
De Secretaris,
F. W. van L1EMPT.
AANGIFTE VOOR DE ZEEMILITIE.
Burgemeester en Wethouders der Gemeente
Waalwijk brengen ter voldoening aan art 138
der Militiewet 1901 ter kennis van belangheb
benden, dat de loteÜDgen der lichting van 1911
en de lotelingen bestemd ter aanvulling der
lichting van 1910, die verlangeu bij de Zeemilitie
te dienen, worden uitgenoodigd zich vóór 1 No
vember eerstkomende ter Secretarie aan te mel
den, waartoe gelegenheid zal zijn op eiken werk
dag des voormiddags van 9 tot 12 uar.
Voor indeeliDg bij de Zeemilitie komen uitslui
tend in aanmerking de lotelingen, die ter volledige
oefening worden ingelijfd en een der beroepen
uitoefenen, aangegeven bij de bekendmaking,
aangeplakt in de vestibule van het Gemeentehuis
waarnaar, ook voor nadere bijzonderheden wordt
verwezen.
Waalwijk, 3 October 1910.
ir
NATIONALE MILITIE.
Indeeling bij Bereden Korpsen.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk brengt
ter openbare kennis, dat de in de gemeente voor
de militie ingeschreven lotelingen, die. ingeval
van inlijving ter volledige oefening, voor inlijving
bij een bereden korps tn aanmerking wenschen
te komen, worden uitgenoodigd, zich vóór den
eerstvnlgenden 30sten November bij hem aan te
melden of te doen opgeven.
Voor indeeling bij een der bereden korpsen
komen in de eerste plaats in aanmerking de lote
lingen, die zich daartoe hebben aangemeld ol
doen opgeven en bij een daartoe vóór de indeeling
in te stelleu geneeskundig onderzoek voor inlijving
bij die korpsen geschikt zijn bevonden.
Het aanmeldeu of het doen opgeven kan ge
schieden zoowel door de lotelingen van de lichting
van het loopend jaar, die nog moeten worden
ingelijfd, alsdoor de loteliagen van de lichting
van het volgend jaar.
Wordt vereischtvoor de bereden—artillerie een
lichaamslengte tenminste van 1.62 M.voor de
cavalerie van tenminste 1.65 M. met een lichaams
gewicht van ten heogste 75 K. G-;
De lotingen, bestemd voor indeelinïfu bij een
bereden korps, met uitzondering van oé weinigen
hunner, voor wie de eerste—oefening in Maart
aanvangt, worden eewit in.het laatst van Sept.
voor eersteoefening i !'Wt rkelijken dienst gesteld,
en in verband daarmede zullen de loteliugen der
lichting van het loopémL-jaar, die ailed in Maart
a. s. moeten worden ingelijfd, -als regDl met verlof
worden gezonden tot omstreeks einde Sept. d.a.v.
In vergelijking n et de niiliciens der onbereden
korpsen, genieteed? ingelijlden bij de bereden
korpsen verschillende 'voordeelen.
In den loop van Februari van het volgend jaar
zal aan den loteling, die zich voor den dienst bij
een bereden korps heeft opgegeven, door den
Minister van Oorlog worden bekend gemaakt of
hij al of niet daarbij zal worden ingelijid en, in
het bevestigend geval, bij welk korps en tegen
wanneer zijne inlijving zal plaats vinden.
Waalwijk, 3 October 1910.
De Burgemeester voornoemd,
Th. de SURMONT de BAS SMEELE.
ta
