Nummer 15. Zondag 19 Februari 1911 Tweede Blad LEZING. r, 34° Jaaig LANDBOUW INDUSTMEELEN. Duitsuhland. Sport, ritll i'ENLAND. België. De Kamer van Koophandel en Fa brieken te Waalwijk houdt zich onledig met 't opmaken van het verslag over 1910 Heeren Industriëelen worden verzocht hunne opgaven voor het verslag, zoo spoedig mogelijk in te zenden. De Kamet van Koophandel en Fabrieken voornoemd. van SPRANG. Woensdagavond had in het Gereformeerde Kerkgebouw alhier eene algemeene openbare vergadering plaats van de Christelijke Werkliedenvereeui- ging Patrimonium. Deze vergadering waarin als spreker zou optreden Mr. de Wilde uit Den Haag, werd bijgewoond, door zeer vele werk lieden uit Kaatsheuvel, Besoijen, Waal wijk en Vrijh-Cappel, zoodat het Kerk gebouw te klein bleek om alle bezoekers te bevatten. Ds. Van Toorn, Eere-Voorzitter van Patrimonium, opende deze vergadering met gebed, heette allen in deze derde openbare vergadering welkom en gaf het woord aan den spreker. Deze begon met te zeggen dat hij heden zou spreken over >De roeping der Christelijke Arbeiders Wat is een roeping? Roeping is iets wat van buiten af tot ons komt. God, die voorzienig is.iheeft alle menscheH een roeping opgelegd dus ook de arbeiders. En nu komt het er niet op aan wat men is. maar wel of men zijn vak goed verstaat. Spreker kan dan ook goed begrijpen dat een patroon eerder kijkt of men goed vakman is of wel, of men al of niet Christen is. Wat is menschelijke arbeid? Menschelijke arbeid is werken met overleg. Dieren werken ook, doch ar beiden niet, omdat zij de rede missen waarvan God alleen de menschen heeft voorzien. Dat men kan arbeiden is niet voldoen de, want om te produceeren heeft men nog noodig de natuur, arbeid, kapitaal Natuur, arbeid en kapitaal zijn drie factoren die onafscheidelijk zijn. Of een arbeider Christen of geen Christen is, altijd heeft hij om te ar beiden noodig de natuur en kapitaal Spreker zet eerst uiteen wat de natuur is, welke krachten in de natuur schuilen, krachten die God het menschdom heeft kenbaar gemaakt, krachten, die suc cessief aan den arbeid zijn gepast, krach ten waarmede men den arbeid heeft kunnen opvoeren. Gaat men den natuur een weinig be studeeren dan voelen wij hoe zwak we zijn, dan zien wij ook dat zonder de natuur niet te arbeiden, niet te pro duceeren zou zijn. De natuur heeft ook invloed op den arbeid. Waar wij geboren worden staat buiten onze beslissing. Of wij in een matige luchtstreek of in de koude Noord pool ofwel in het gloeiend heete Afrika zijn geboren, het is buiten onzen wil om en toch oefent dit de allergrootste in vloed uit op ons bestaan, op onzen arbeid. Kracht en arbeid kunnen niet op een lijn worden gesteld. B.v- een paard is 7 maal zoo sterk dan een man en toch is een paard voor veel werk goedkooper. Met wat hooi is men er van af. Wind is een kracht die ook voor den arbeid te gebruiken is. Niet altijd is die te gebruiken, want men heeft berekend dat er orkanen zijn die in een minuut kracht genoeg leveren om alle fabrieken der geheele wereld een uur te laten werken, doch men heeft het middel nog niet gevonden om die krachten aan te wenden. De stroom van het water levert kracht aan molens. De gassen zijn ook krach ten die ons in onzen arbeid helpen, Wel waren er vroeger even zoo goed als thans deze gassen doch men kende de waarde niet, men wist ze niet aan te passen aan den arbeid. God laat alles komen op tijd. Op aangename, zeer duidelijke wijze, zet spr. uiteen hoe de techniek zich langzaam ontwikkeld heeft en hoe deze ontwikkeling in den arbeid eene groote ommekeer heeft gebracht. Om deze ommekeer goed in het licht te stellen, haalde spreker eenige voorbeelden aan, waarvan wij deze twee laten volgen Het Engelsche oorlogschip >Drednought wordt in beweging gebracht door een machine van 15000 p. kr. Daarvoor zouden 300,000 roeiers noodig zijn en oin zoo'n schio een geheele dag in be weging te houden is het noodig dat de roeiers 3 maal per dag worden afge wisseld, waardoor er dus 900.000 men schen noodig zijn om zoo'n schip, wat nu één machine doet, in beweging te brengen en te houden. »De Times,de grootste Engelsche courant wordt In 6 uur gereed gemaakt. Moest dat alles worden geschreven, dat nu in 6 uur wordt afgewerkt, dan hadden 2 millioen klerken druk te schrijven. Vervolgens behandelde spreker den arbeid van den mensch zelf Hij wees er op dat de arbeid den mensch niet ontadelt maar integendeel dat een eer zaam beroep den mensch verheft. Wat menschen-arbeid is Handen-arbeid bestaat in 't verplaatsen stof. Of een groote Rembrandt een Nachtwacht op het doek brengt of wel een steenhouwer de steenen houwt uit een rots het is beide arbeiden, beide het verplaatsen van stof. Men heeft ook geestelijke arbeid of denkarbeid. Wij zijn van stof en geest en onze geest werkt mee aan onzen ar beid, dat valt niet te scheiden- Voor het verrichten van arbeid is natuurlijk oefening noodig, maar hoe meer men zijn geest met zijn arbeid laat meewerken, des te beter vakman is men. Vandaar dat men van een goed vakman zegt »Daar zit geest in dien man Er zijn ook menschen die alleen denk arbeid verrichten. Het kan dikwijls voorkomen dat iemand aan een hoofd van een zaak staande en nooit ergens zijn vingers aan uitsteekt, dikwijls 16 17 uur per dag denkarbeid verricht. In een zaak is een leidende geest noodig en of dat een patroon of chef is komt er niet op aan. Zulke menschen arbeiden dan veelal langer en harder. Deze twee soorten van arbeid nu mogen niet vijandig tegenover elkaar staan, Integendeel, moeten harmonieeren opdat de arbeid wordt wat God wenscht Alsdan wijst spr. op de productiviteit van den arbeid. Niet alleen de boeren zijn productief maar alle menschen die arbeid verrichten zijn dit, alle arbeiders die op een fabriek werkzaam zijn produceeren, wat spr. heel aardig door een goed voorbeeld illus treerde. Ook wees hij daarbij op Rusland. Rusland wat niet ten onrechte wel eens de korenschuur van Europa wordt genoemd heeft streken waar de bevolking dikwijls in hongersnood verkeert. En er groeit zooveel koren l De oorzaak is alweer dat niet alleen de boer aan het productieproces van het koren kan ar beiden, want het koren moet vervoerd worden en dat kan men in die streken van Rusland, waar dikwijls hongersnood is, niet, om dat ér geen spoorwegen zijn Zoo ziet men dat alle ambachten, alle arbeid productief is. Zoo ziet men dat God alles tot een groot organisme heeft geschapen waarvan nog niet het kleinste kamraadjegemist kan worden. Men heeft nu gezien dat de natuur groote krachten aan ons leven, aan onzen arbeid geeft. We komen nu aan den derden factor het kapitaal en hieromtrent loopen de meeningen nogal eens uiteen. Spreker begint met er op te wijzen dat omtrent het kapitaal nog veel ver keerde begiippen heerschen. Ge\d is dan eerst kapitaal wanneer dat de ar beid in staat stelt het voortbrengen van stoffelijke goederen. Geld wat dus niet dienstbaar wordt gemaakt aan de pro ductiviteit is geen kapitaal. En het niet dienstbaar maken aan de producti viteit is wanneer iemand zijn geld opeen hoopt en in een kast of oude kous verstopt. Fabrieken, machine's enz. vertegen woordigen kapitaal. Wil men tegenwoor dig dus patroon zijn, dan dient men voor de meeste vakken kapitaal te heb ben. Vroeger in de gilde-tijden, men noemt deze tijden nog dikwijls de heerlijke tijd zegt spr. doch of het waar is weet hij niet, er zal toen ook wel het een of ander niet in orde zijn geweest, behoefde men niet zoo kapitaalkrachtig te zijn. Als men dan goed vakman was, meester in zijn vak en daarbij wat spaarzaam, dan kon men patroon worden. De ont wikkeling van het machine-wezen heeft daarin verandering gebracht. De machi nes brachten een wereldverkeer en door j de vraag wat hij in het belang der ar- lende meisjes uit de ziekenhuizen op dat wereldverkeer werd niet meer alleen voor zijn eigen dorp of naaste stad ge produceerd, want dat verkeer bezorgde voor de groote fabrieken eene ruimer afzet gebied en de groote fabrieken brachten de verdeeling van den arbeid. Spreker wees er op hoe in Engeland het plaatsen van machines oproer onder het volk bracht. Een machine, bediend door 3 menschen volbrengt het werk waar er vroeger 70 voor noodig waren, de liberale economie zeide dat dit niet zoo erg is want met dat geld wat men daardoor spaart kan weer iets anders worden gedaan dit is niet geheel juist De uitvinding van machine's heeft dan o»k geen achteruitgang gebracht integendeel. Wel komt men bij den overgang van handwerk tot machinale arbeid voor een crisis te staan, doch op den duur blijkt dat deze meer wel vaart brengt. Alleen de tijd van oveigang brengt moei lijkheden. Voor een bedrijf heeft men dus noodig groot kapitaal. En nu is er een schei ding gekomen tusschen de menschen van het groot kapitaal en de menschen van den arbeid. Deze twee categoriën mogen niet strijdend tegenover elkander staan maar moeten de onderscheidene belangen als Christenen behartigen en nooit daarin een klassenstrijd zien. Door de scheiding is een organisatie gekomen van arbeiders. Ze is heel lang zaam gekomen. Ze is een vrucht van het leven. Er is niets aan te doen en er is ook niets tegen, want zoo natuurlijk het is dat de boomen in 't voorjaar bloeien, zoo natuurlijk is het dat arbei ders en patroons zich organiseeren. Maar dan komen we aan de vraag welke roeping hebben de Christelijke arbeiders. Neutrale vereenigingen Onloochen baar is het dat daar de meeste kracht van uit iou kunnen gaan, maar gezien er velen een andere levens of wereldbeschou wing op nahouden is het niet doenlijk dat allen zich in een vereeniging organiseeren. Als wij Christenen ons organiseeren stellen wij ons verantwoordelijk en omdat men autonomen heeft, dit zijn zij die het recht om zich zeiven wetten te geven, huldigen, en heteronomen, dat zijn zij die de hoogste wet in God vinden, is het niet mogelijk, allen bijeen Een compacte massa die één wil heeft is een kracht van belang, daarom is het voor een arbeider noodzakelijk dat hij zich organiseert. Blijft hij alleen dan staat hij hoopeloos zwak en is in alles afhankelijk van zijn patroon. Maar men denke aan de verantwoor delijkheid, die elk christen arbeider heeft. Men beseffe de verantwoordelijkheid van z'n daden. Ik ken zeer onrechtvaardige stakingen b. v. en eveneens andersom Men berekene steeds de gevolgen welke z'n daad heeft voor zichzelf, voor an deren, voor de maatschappij. Zaak blijft het echter voor hem waar hij zich aansluit, want het ongeloof heeft zich geworpen op de organisatie en op het kapitaal. Het ongeloof werkt niet voor onze rechten doch alleen om macht te ontplooien. Dat hebben wij gezien bij de spoorwegstaking. Een Christen arbeider moet zich derhalve organiseeren in een Chr Vakver. naast Patrimonium. Een vakvereeniging mag het gezag, dat van God gekomen is, niet wegnemen niet omverwerpen. Kapitaal en arbeid, zoo nauwaan elkander verbonden, moeten samen gaan. Op de 2e plaats vraagt spreker of het wenschelijk ls dat Protestanten en Kath. in een vereeniging samen gaan. Over het algemeen genomen zou spr. daar voor te vinden zijn, doch men heeft te veel met plaatselijke toestanden rekening te houden. Deze kunnen nu echter fe deratief samenwerken. Spr. hoopt door deze lezing mee te helpen aan den bloei van Patrimonium te Sprang. Langdurig en uitbundig applaus be wees hoe de spreker allen had weten te boelen. Voor debat gaven zich op de heeren C, Roestenberg, Voorzitter van de Ned. R. K. Lederbewerkers arbeidersbond en de heer Hutten, propagandist van Unitas te Tilburg. De heer Roestenberg dankte den spreker voor zijn heerlijk betoog en hoop te dat zijne woorden vele vruchten zullen dragen. Hij spoort de aanwezigen aan alien toe te treden en zegt de steun toe van den Leerbewerkersbond. De heer Hütten stelde den spreker beiders acht confessioneele of intercon- haar kosten naar de villa's te sturen van fessioneele vereenigingen daarbij er op Het werk der gezonde lucht", een ver wijzend dat buiten Nederland er als 't ware geen afzonderlijke R. K. Vakver- eenigingen bestaan. De heer De Wilde het woord nemend dankte den heer Roestenberg voor zijne woorden en wees den heer Hütten er op dat hij reeds in zijne rede had aangehaald dat men aan plaatselijke toe standen is gebonden en hij in deze hier als niet genoeg bekend, geen uitspraak kan doen, doch dat hij princiep het beginsel van zijn leermeester mr. Dlemer is toegedaan, die wenschte alle christelijke arbeiders in één bond. Verder waarschuwde hij de aanwezigen niet te teekenen op een lijst der socialisten voor algemeen kiesrecht De Eerw. heer Ds. van Toorn dankte den spreker voor zijne heerlijke lezing en riep hem een hartelijk tot weerziens toe Daarna sloot hij met gebed de verga dering. eeniging, waarvan de koningin bescherm vrouw is. Hav*r moet een volledige bemesting hebben Het is in de meeste streken reeds lang gedaan met de ouderwetsche ma nier, om haver stiefmoederlijk te behan delen en nuchter te zaaien. Dat za tegenwoordig niemand meer durven pro beèrea- Ook aan de haver wordt hede ten dage de grootst mogelijke zorg besteed Toch is en blijft de havei een gemakkelijk gewas. Op alle gronden groeit zij, ten minste als zij niet te droog of te taai zijn, op omgescheurd grasland, op ont gonnen veen- of broeklanden, op bosch- grond, die in cultuur wordt genomen, op luitgelicht* land, op land, waar door dieper ploegen nieuwe grond naar boven komt; op alle deze gronden groeit de haver uitstekend. Als men haver als ondervrucht gebruikt, is een diepe grond bewerking noodzakelijk. Een goede ha veroogst onttrekt aan den grond per hectare 25 a 30 kg kalk, 40 a 50 kg. phosphorzuur, 90 a 100 kg. kali en 93 kilo stikstof. Door een goede haveroogst versta ik een oogst van ongeveer 3800 k 3900 kg. zaad, dus ongeveer 80 hecto liter van 48 kg. en 5000 kg. stroo. Hieruit alleen volgt reeds de noodzake lijkheid eener volledige bemesting, dus van kali- phosphozuur- en stikstofbemes ting.' Dat kan ons echter nog op een wijze duidelijk worden. Welke boer heeft niet ondervonden, dat klaver of klaver- ros (alhoewel men de klaverstoppels voor iets beter bestemd dan voor haver) op gescheurde oude weide zoo uitstekend groeit Dit kan alleen daarom zijn, om dat haver behoefte heeft aan stikstof en zij juist op genoemde gronden in die behoefte kan voorzien. Daar verder de groeiperiode van haver bijzonder kort is, is chilisalpeter de geëigende vorm om den stikstofhonger der haver te ver zadigen. Bij half stalmest geve men daarom bij het zaaien 100 kg. en 14 dagen na het opkomen weer 100 kg. Zonder stalmest geve men 100 kg. bij het zaaien en 200 kg. 14 dagen na het opkomen der haver. En welken invloed heeft een dergelijke chilsalpeter bemesting? Dat weet ik niet. Ik zal ze u dan ook niet aanraden, als gij niet van plan zijt, om te vens kali en phosphorzuur te geven. Velen uwer zullen dezen herfst het haverland reeds bemest hebben, bijv. bij half stal mest met 500 kg. kainlet en zonder stal mest met 800 kg. kainiet- Doch hebt gij dezen winter op het haverland geen kalk gebracht, dan moet er die nu in het voorjaar op- Gij kunt nu volstaan met 400 kg. patentkali op de hectare te geven. De slakken zijn dezen herfst reeds op het land gebracht, zoo niet, dan raad ik u aan, in het voorjaar super te nemen Maar ah gij, behalve het genoemde chili salpeter, ook de aangegeven kalibemes- Üng en phosphorzuurbemesting, geeft, dan kan ik wel zeggen wat het gevolg is van de kali, chili en superbemesting. Dan zult gij prachtig zwaar stioo hebben, dat niet legert, met veel mudden en veel kilo's. Zonder uitgaven wint men niets. En nm een oogst van 5000 kg. haver- stroo en 80 hectl. haver van 48 kg. den heet te krijgen, mag men wel een ze ventig gulden aan bemesting uitgeven De Rijkscommissie voor de grondwet van Elzas-Lotharingen, die, zooals be kend is, reeds besloot, dat Elzas-Lotha ringen een zelfstandige Bondsstaat zou moeten worden, nam gisteren een voor stel aan volgens hetwelk aan het hoofd dezen Bondsstaat een stadhouder zou staan, die op voordracht van den Bondsraad door den keizer voor het leven moeten worden benoemd en die alleen door een besluit van den Bonds raad van zijn ambt ontheven zou moeten kunnen worden. Tevoren legde de regeering de ver klaring af, dat het voorstel politieke en staatsrechtelijke onmogelijkheden bevat te. De macht des keizers zou zich vol gens het voorstel beperken tot de be noeming van een stadhouder, waarop de keizer overigens geen invloed zou kunnen oefenen; de stadhouder zou verder te genover den keizer geen verantwoorde' lijkheid meer dragen. Er'zijn, zoo ver klaarde de regeering, slechts twee mo gelijkheden, öf men stlchte een van kei zer en rijk onafhankelijke souvereiniteit en make zoo Elzas Lotharingen tot zelf standigen Bondsstaat, óf Elzas-Lotharin gen blijve Rijksland- In dit laatste geval zijn andere betrekkingen tusschen stad houderschap en keizer als thans bestaan, onmogelijk. De regeering houdt daarom vast aan de grondslagen van het door haar in gediende voorstel Alvorens Brussel te verlaten, heeft koningin Elisabeth besloten 70 herstel- V/iegen te Rijen. Ten overstaan van den sportcommls- saris jhr- G. Bosch van Drakesteln maakte de leerling-vlieger A. Mulder dinsdag middag twee brevetvluchten. Hij heeft daarmede zijn brevet verworven, en Mul der lis dus de eerste, die dat in Neder land behaalde. De hoogte waarop hij vloog was bij zijn eerste vlucht ongeveer 20 M., bij de tweede vlucht ongeveer 4o meter. Na hem maakte de leerling Bussèl op i ongeveer 40 meter hoogte een uit stekende brevetvlucht. Deze heeft daar mee a/3 van het examen achter den rug. Ten slotte maakte de leerling H. Bak ker, die reeds aan a/s voldaan had, een voortreffelijke vlucht op ongeveer 40 M. Deze heeft daardoor eveneens zijn'brevet gehaald. Elke vlucht werd op ongeveer 6 minuten gemaakt. Wegens de ingevallen duistenis kon Bussel zijn laatste vlucht niet meer maken, doch hij zou trachten die Woens dag te volbrengen- De aviateurs hadden veel last van ver- radelijke rukwinden, en hebben zich da nig moeten inspannen om die te over winnen. De E. N. V. kan dus het feit constateeren, dat op baar terrein de eer ste brevetten voor Nederland behaald zijn. Als toestel werd gebruikt de ge wijzigde Blériot, onder toezicht van den Nederlander F. Bahle in de werkplaats op de Molenheide vervaardigd. Onder talrijke gelukwenschen, die de kranige Bredasche aviateur Mulder ontving bij het behalen van het eerste brevet dat in Nederland uitgereikt werd, was er een van Z. K. H. Prins Hendrik. Gisteravond, 10 minuten voor 6 deed de vlieger Bussel op de Molenheide zijn derde en laatste brevetvlucht, welke door de reeds ingevallen duisternis tot een levensgevaarlijken, doch goed vol brachten tocht werd. Reeds drie leerlingen van de vlieg- school op de Molenheide zijn nu dus gebreveteerd, n.l. Mulder, Bakker en Bussel. Vliegtuig en sneltrein. Dezer dagen wilde de chef van de >Goupy school te Vedines van luvisy naar Parijs gaan, om zich daar op te geven voor den iPrix des Amendes*. Toen hij op het station te Juvisy kwam reed de D-trein juist het station uit. Kort en bondig snelde Vedines naar zijn loods, eenige minuten van het station verwijderd Hij stapt in een der monoplans en .weldra snorde hij door de lucht achter den sneltrein dan. Hij kwam 10 minuten eerder te Parijs aan en ken zich nog bijtijds op geven voor den prijs. Eene nieuwe bevestiging van het reeds Echo van het

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1911 | | pagina 5