Nummer 47
Zondag 9 Juni 1912
35e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Waalwij'ksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen,
Eerste Blad.
Van Höüten 's
De beste voor den prijs
Dit nummer bestaat
uit DRIE bladen
Kerknieuws.
Stel ieti goje&s
niet uit.?
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdag vond.
Abonnementsprijs per 8 maanden fü."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden «tukken f gelden ecz., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE:
Telefoonnummer 38. Telegram-Adres ECHO.
Advertbntiën 1—7 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8 maal ter plaat&iDg opgegeven
worden 2 maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeedge contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Koop dus beden
|bij Uw winl&ëlier een
bus
1 Kg. ƒ1.50
&Jn -0.80
y4Kg./0.42i(
Mó.. 0.18.
VaVqIjIO' ^er Kamer vao Koop-
V Cl handel en Fabrieken te
Waalwijk, betreffende den toestand
van den handel, de nijverheid, de
scheepvaart en van den land- en
tuinbouw over het jaar 1911.
Fabrieken, Inrichtingen van Industrieelen
aard, MagazijnenWinkels enz. enz.
De Lijmfabriek werkte ook in het af-
geloopen jaar geregeld door en slaagde
er in nagenoeg haar geheele productie
te plaatsen, hoezeer zij ook te kampen
had met de talrijke lijmsurrogaten, die
hoofdzakelijk uit het buitenland hier in
gevoerd worden en slechts tot op zekere
hoogte vleeschlijm vervangen kunnen.
In de fabriek werd een slagkruismolen
geplaatst, waardoor zij in staat is haar
product ook in poedervorm te leveren.
De chemische fabrieken hadden even
eens geregeld orders. Zij voorzien hier
in eene bepaalde behoefte, daar zij met
succes thans de meeste chemische pro
ducten leveren, welke de talrijke hier
gevestigde schoenfabrieken vroeger ver
plicht waren uit het buitenland te betrek
ken.
Ook voor export gaf het afgeloopen
jaar een hooger cijfer.
Onze eenige Stoom- en windkoren-
molen had geregelde werkzaamheden.
Voor eenigen tijd is deze inrichting
aangekocht door de afdeeling Waalwijk,
Baardwijk en Besoijen van den «Boeren
bond*, die aan de maalindustrie een
handel in veevoederartikelen ea kunst
meststoffen verbinden zal. Het wil ons
voorkomen, dat zulk eene onderneming
alleszins kans van slagen zal hebben.
De bierbottelarijen en de inrichtingen
ter bereiding van limonades en spuit
waters hadden hun gewone leveranties.
Hoewel de schoenmakerijen over het
geheel minder verzonden dan vorige
jaren, had de hier gevestigde car tonnage-
fabriek niet over bestellingen te klagen.
De boek- en cout antdrukkerij met haar
aanverwanten handel in papier, kantoor-
en schoolbehoeften kon ook weer te
vreden zijn over den gang van haar
bedrijf.
De firma Tielen meldt ons dienaan
gaande o.m.
Met Januari 1911 werd de sedert 1873
bestaande firma Antoon Tielen» gesplitst
en wel in den boekhandel afzonderlijk,
die werd voortgezet onder den naam
firma Wed. Tielen» en de boekdrukkerij
met de verschillende uitgaven onder den
firmanaam Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tielen.»
Evenals de boekhandel mag zich ook
de Waalwijksche Stoomdrukkerij in een
flink toenemend debiet verheugen, en
zulks in weerwil van het feit, dat een
harer uitgaven naar elders verhuisde.
Vooral legde de firma zich toe op de
vervaardiging van mooi modern werk
speciaal kunstdrukwerk met cliché's
naar foto's, die door vooruitstrevende
fabrikanten steeds meer geëischt worden.
De nieuwste machines en lettertypes
en een vakkundig personeel stelden haar
hiertoe, alsmede tot grootere werken
in staat.
>De Echo van het Zuiden» zag ook
in 1911 het getal abonnementen en ad
vertenties geleidelijk toenemen.
De drukkerij der firma C. A Verwiel
was mede zeer tevreden over den gang
van haar bedrijf.
De handelaars in stik- en naaimachines}
als ook de bekende depothouders van
velocipedes met derzelve onderdeelen
hadden hunne gewone leverantien, wat
ook gezegd kan worden van de alhier
gevestigde meubelmagazijnen.
De hier sinds ruim een jaar gevestigde
filiale der Deutsche Vereinigte Schuh-
mas chine f abt ik had, naar men ons meldt
een grooten omzet. Voor de schoen
fabrikanten hier en elders, die machines
van genoemde wereldberoemde Maat
schappij in huur hebben, is zulk eene
filiale, van waaruit direct onderdeelen
van machines en meer andere tot het
vak behoorende artikelen betrokken
kunnen worden, van groot nut en belang.
De stoomsmederij werkte ook in 1911
geregeld door.
De gunstig bekende inrichtingen tot
het vervaardigen van heer en- eu dames-
kleeding zagen hun debiet zoo in als
buiten de gemeente wederom belangrijk
toenemen.
In gelijken zin mag gewaagd worden
van de talrijke magazijnhouders van
manufacturen, modeartikelen engalanteriën
De bloem- en zaadhandel in onze ge
meente breidde zich voortdurend uit, wat
de steeds grootere en fijnere étalages
voldoende bewijzen.
De slagers van rund- en varkensvleesch
hadden iets minderen omzet dan het
vorig jaar. Hoewel het vette vee be
duidend duurder was dan in I9IO, was
toch de accijns op het geslacht ruim
f 1300 minder en bedroeg deze f 9252 75
tegen 10547.85 in 1913. Bij dure tijden
gelijk wij die in 1911 en ook nu nog
beleven, neemt het verbruik van vele
voedings- en genotmiddelen af. Zoo
bedroeg b.v. de accijnsen op het ge
distilleerd f22254.03 tegen f25547.22
in 1910 en de wijnaccijDS f 713.81 tegen
f 922.06. In deze opgaven zijn begrepen
de gemeenten Waalwijk, Baardwijk, Be
soijen, Drunen en Nieuwkuik.
De Brood- koek- en banketbakkerijen
werkten en leverden op den ouden voet.
Het aantal winkels in ktuidenierswaren
nam wederom toe. Onnoodig te zeggen
dus, dat de concurrentie hierin verbazend
groot is en dat er tegen minimum
winsten wordt omgezet.
De handelaars in klokken, pendules,
horloges, zadelmakersartikelen, chemi
caliën, verbandartikelen, lakken, verfwa
ren, vernissen, enz. hadden, voor zoover
wij uit de ons verstrekte inlichtingen
kuunen opmaken, over het algemeen
geen reden tot klagen.
Het kunst-atelier der firma Th. v. Delft
handhaafde niet alleen zijn sinds ver
scheidene jaren gevestigden naam, maar
zag zich vaak met orders overladen.
Het op die inrichting vervaardigde
kunstwerk van verschillenden aard pleit
genoegzaam voor zich zelve.
Daar in 1911 verscheidene huizen en
fabrieken gebouwd en verbouwd werden,
hadden de talrijke hier woonachtige tim
merlieden, metselaars, smeden, ververs,
koperslagers, enz. geen gebrek aan werk.
De vooruitzichten in de bouwkundige
vakken zijn mede van dien aard, dat
het hun daaraan ook in 1912 niet ont
breken zal.
Landbouw in Waalwijk en Omstreken.
Over het algemeen was 1911 voorden
landbouw maar een middelmatig jaar.
Het gras gaf wel een ruim beschot,
doch tengevolge der langdurige droogte
in zomer en herfst, kwam van het nagras
zoo goed als niets terecht.
Dientengevolge stegen de hooiprijzen
tot eene ongekende hoogte en besteedde
men voor het hooi uit den buitenpolder
f 20 en f 21 per 500 K.G. terwijl dat
van den binnenpolder tot f 23 haalde.
De rogge, alsmede de tarwe, gaven
een flink beschot van uitnemende kwa
liteit de haver echter viel geducht
tegen. Ook de aardappelen gavén een
zeer ruimen oogst. Door enormen uit
voer echter bleven de prijzen hoog en
betaalde men voor kleiaardappelen f 3
a f 4 voor zandaardappelen f 2 a f 3
per H.L.
De opbrengst van erwten en boonen
bleef ver beneden het middelmatige,
terwijl van knolgewassen al heel weinig
terecht kwam.
Door het epidemisch heerschen van
mond- en klauwzeer liet de veehandel
te wenschen over. Itytvoer had geruimen
tijd niet plaats. Melk en boter waren
zeer duur, doch de meerdere opbrengst
kon de geleden schade lang niet ver
goeden. Rapen op de lage gronden ga
ven een tamelijke opbrengst.
Aangaande den Landbouw, de Nij
verheid enz. te Baardwijk kunnen wij
mededeelen
Voor het meerendeel der landbouwers
alhier was 1911 slechts middelmatig.
De granen, met uitzondering van haver
gaven een ruim beschot. Tengevolge
der schaarschheid in voedergewassen
waren melk en boter zeer duur. Door
besmettelijke veeziekten gedurende ge-
ruimen tijd des jaars gaf de veeteelt
slechts ongunstige resultaten.
De toestand der schoenmakerijen was
ongeveer gelijk aan dien van het vorige
jaar, n.l slap voor het handwerk, doch
tamelijk druk voor het machinale, vooral
in de fijnere voor export bestemde
soorten.
Do algemeene loop van zaken in het
jaar 1911 was niet gunstig.
De Stoomtimmerfabrlek bericht o. m.
De slapte, over het algemeen in de
bouwvakken was oorzaak, dat ook mijne
fabriek niet met volle capaciteit behoef
de te werken. Tengevolge dier slapte
werden de prijzen gedrukt en was het
eindresultaat minder gunstig. Dat enkele
groote timmerfabrieken werden stopge
zet, kan het bovenstaande slechts be
vestigen.
Uit Wijk c.a. schrijft men ons
De industrie van deze gemeente is
van weinig beteekenis. Alleen de N.V. de
Vlijt* is belangrijk. Vele manden en
stoelen werden door haar naar het bui
tenland verzonden, in hoofdzaak naar
Duitschland en Engeland. Aan deze
inrichting is mede verbonden eene groote
teenenschilderij.
In de gemeente behooren thuis 4
schepen, terwijl op Rotterdam vaart een
schroefstoomboot, welke geregeld goede
vrachten heeft.
De fruithandel was over het geheel
vlug en aan goede prijzen. Ook de land
bouw gaf goede resultaten.
De veeteelt en veehandel leden door
mond- en klauwzeer veel schade.
Hetzelfde geldt ook voor de gemeente
Veen.
Uit Andel bericht men
De opbrengst der verschillende land
bouwgewassen was in 1911 zeer goed.
De fruitopbrengst gaf eveneens reden
tot tevredenheid.
De handel zoowel in a%rdappelen als
in fruit, was vlug en de prijzen hoog.
De langdurige droogte en de besmet
telijke veeziekte, mond- en klauwzeer,
waren oorzaak, dat 1911 voor de vee
houderij en de melkerij een zeer slecht
jaar was.
De nijverheid en de scheepvaart ble
ven onveranderd.
In Besoijen week de algemeene toe
stand niet noemenswaardig af van dien
in Waalwijk, zoodat al hetgeen wij boven
over laatstgenoemde gemeente schreven,
in hoofdzaak ook voor Besoijen geldt.
Uit Vrijhoeven- Cappel beiicht men
De hooihandel in het afgeloopen jaar
was vrij goed.
Het tweede halfjaar of nieuwe seizoen
kenmerkte zich door bijzonder hooge
prijzen en in de maanden Augustus, Sep
tember en October door bijzonder leven-
digen handel.
In 1910 kwamen onze haven binnen
159 schepen met 14440 tonnenmaat,
zoodat groote vooruitgang te constatee-
ren valt.
Door de vrij geregelde vraag naar hopi
was de perserij van de firma Oerlemans
en Zonen alhier druk, en tengevolge van
den grooten aftrek van hulzen enz. moch-
ook deze industriëen bloeiend heeten.
Uit 's Gravenmoer meldt men
De droge zomer had ook voor deze
gemeente zijne nadeelen, schoon niet in
die mate als voor hooger gelegen streken,
Het hooigras gaf een middelmatigen
oogst, terwijl ook de tweede snede nog
tamelijk genoemd kon worden. Alleen de
weiden gaven in den nazomer onvoldoend
voeder voor het vee.
De roggeoogst was uitmuntendde
aardappelen gaven een uitstekend beschot
over het algemeen van goede kwaliteit.
Tengevolge der droogte was de haver
niet tot voldoende ontwikkeling geko
men de oogst van voederbieten viel
echter mede De herfstknollen mislukten
geheel en zoodoende was de naschaar
van den akker bedroevend. Op tuinbouw
gebied gaat de gemeente zeer vooruit,
dank zij vooral de nog jeugdige land
en tuinbouwvereeniging alhier, welke ook
zorgde voor den tylnbouwcursus, waar
van een druk gebruik wordt gemaakt
Naast tal van proeven op verschillend
gebied werden meer en meer ramen ge-
legt ter vervroeging van groenten en
kwam er ook allengs meer samenwerking
tot stand. Op den ooftbouw legt men
zich meer toenieuwe boomgaarden
worden aangelegd of bestaande uitge
breid, en naar het zich laat aanzien gaan
wij hier op dit gebied een mooie toe
komst tegemoet.
De opbrengst der peren was onbedui
dend die van appels daarentegen over
vloedig. Jammer dat de storm van 30
September hieraan nog zulke groote
schade toebracht.
De tuinbouwvereeniging zorgde voor
den verkoop van dit fruit alsook voor
dien der zwarte bessen en wist hooge
prijzen te bedingen.
De paardenfokkerij was onbeduidend,
maar zij, die er zich op toelegden, voe
ren er wel bij.
De veehouderij leed geweldig door
het mond- en klauwzeer. Nog langen tijd
werkte die ziekte na op de melkproductie.
In de bouwvakken was weinig bedrij
vigheid.
De hooipers ging op sommige tijd
stippen vlug, maar lag daarna geheel
stil. Kort na den hooitijd besteedde men
tot f 21 per 500 K. G. Allengs echter
verflauwde de handel, zoodat ten slotte
de hooibouw nog een tegenvaller gaf.
De vele hier gedomicilieerde Rijn
schippers hadden dooreen 'n vrijgoed jaar
Door den langdurig lagen waterstand,
werden vooral in het najaar voor het
vervoer van steenkolen met Duitschland
hooge vrachten gegeven en daar ook de
beetwortelen een goed beschotleverden
werden ook aan de suikerfabrieken door
hen goede zaken gemaakt.
Door het verdwijnen van de scheeps
timmerwerf moesten verscheidenen in
aangrenzende gemeenten of elders werk
gaan zoeken.
Uit Drongclen meldt men
De uitkomsten van den landbouw wa
ren over het algemeen goed te noemen,
De wintergranen, aardappels en vooral
bieten gaven een ruim beschot, terwijl
de prijzen hoog waren. Door aanhou
dende droogte bleef de opbrengst der
zomergranen en peulvruchten beneden
het middelmatige.
De veldmuizen deden aan sommige
gewassen nogal veel schade.
Met de rundveehouderij was het treu
rig gesteld, daar van Mei tot October
mond- en klauwzeer heerschte.
80 koppels werden aangetast en hoe
wel slechts 10 runderen stierven, ver
minderde de anderen toch zeer in waarde.
Bovendien werd het weinige nagras in
de maanden Juli tot September nog erg
geteisterd door veldmuizen, zoodat het
vee njoest worden bijgevoederd.
De prijzen der jonge paarden waren
in het najaar, waarschijnlijk tengevolge
van gebrek aan voeder, iets lager dan
in voorgaande jaren.
Veel werd er aan de varkensfokkerij
gedaan. Dë prijzen der biggen waren
aanvankelijk hoog, doch liepen in de
laatste maanden des jaars zeer achteruit.
Vlekziekte onder varkens kwam niet
Missie in Nederlandsch Indi'é.
Door de Congregatie tot Voortplanting
des geloofs is met toestemming van Z.
D. H. Mgr. Luijpen, apost-vic. van Ba
tavia, aan het gezelschap van het God
delijk Woord missiehuis van Steijl
(Limb.) en Uden (N-Br.) de missie
opgedragen op de kleine Soenda eilanden
die tot dusverre bediend zijn door de
E. E. P. P. Jezuieten. Nog dit jaar zal
Z. E. Pater Noijen, thans rector van het
missiehuis St. Willibrord te Uden, met
eenige andere paters en broeders naar
dit missieveld vertrekken om te beginnen
op de eilanden Timor en Soemba.
Op Timor hebben de P. P. Jezuieten
thans twee bloeiende staties te Lahoe-
roes en Otapoepoe, waar de Paters Mat-
hijsen uit Budel en van der Putten uit
Uden werkzaam zijn. Het aantal Katho
lieken bedraagt 2405 waarvan 7 Euro
peanen. De menschen zijn hier overal
den missionaris goed gezind. Een geluk
voor de bevolking in deze streken is,
dat de Islam hier nog niet is doorge
drongen. Op Timor zouden onmiddellijk
een twaalftal missionarissen kunnen aan
gesteld worden. Was er maar meer per
soneel ter beschikking geweest on
getwijfeld zouden we thans op beide
eilanden bloeiende christengemeenten
vinden evenals op het naburige Flores,
dat ongeveer 19000 Katholieken telt-
Reeds jaren lang hebben de missionaris
sen onophoudelijk gevraagd om met"
werkkrachten, ook broeders en zusters.
Zoo schreef o.a. Pastoor B. G. Schweitz
na eene vormreis, die hij met Mgr. Luij
pen ondernomen had in 1910 »Moge
het den bisschop gelukken spoedig
nieuwe arbeiders voor dat uitgestrekte
arbeidsveld te verkrijgen, opdat Gods
rijk op de eilanden van onze Oost-Indische
Kolonie meer en meer worde uitgebreid.*
>Op Timor, P. Malhijsen, die daar
gedurende ruim 20 jaren werkzaam is,
willen de menschen overal christen wor
den overal toonen ze hoelanger hoe
meer bereidvaardigheid om in den gods
dienst onderwezen te worden en het H.
Doopsel te ontvangen. Dus de stemming
is hier op het oogenblik zeer goed moge
eerlang het getal der werklieden in den
wijngaard des Heeren krachtig toene
men.*
Het eiland Soemba is sedert 1891 zon
der missionaris Op Paaschdag 1889
hadden de eerste geloofsverkondigers
Pastoor B. Schweitz en Broeder W.
Busch daar voet aan wal gezet te Laora
op de westkust van het eiland. Zij vonden
daar een flink ontwikkeld, werkzaam en
De Echo van het Zuiden,
Waalwykstüe en Langstraatsche Courant,
voor.
