Tweede Blad
ÜISiiT
BEKENDMAKING,
De Balkan-Oorlog.
BINNENLAND.
Povinciaal Nieuws.
De besliste zuiverheid,
van Sunlight
maakt ze voor
fijne kant en
fijn linnen de
uitsluitend
betrouw=
bare Zeep.
Landbou w-Ongevallen.
NUMMER 7
DONDERDAG 23 JANUARI 1913. 39e JAARGANG
■LAfiTÜV/m? 8U'iÜ6HÏZIJNl
Burgemeester en Wethouders der ge
meente Waalwijk maken bekend, dat
het kantoor der gasfabriek voortaan zal
geopend zijn voor het publiek des voor-
middags van 8'/2 tot 12 uur, des na
middags van llf2 tot 4 uur.
Waalwijk, 21 Januari 1913.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Th. de Surmont de Bas Smeele.
De Secretaris,
Van Liempt.
11.
Hoe de getroffenen gestgund worden.
In ons eerste artikeltje over Landbouw-
ongevallen, dat werd opgenomen in het
nummer van Zaterdag, hebben wij uit
eengezet, hoe gevaarlijk ons bedrijf is
en tevens hebben wij medegedeeld, dat
de landbouwers zelf een vereeniging
hebben gesticht om de knechts te helpen
als hoa een ongeluk overkomt.
Deze vereeniging draagt den naam van
Landbouw-Onderlinge.
Hoe worden de knechts nu gesteund
als hun een ongeval overkomt
lo. Zij krijgen direct gratis genees-
en heelkundige behandeling, hoe lang de
gevolgen van het ongeval mogen duren.
2o. Kan een arbeider ten gevolge van
een ongeval niet werken en duurt deze
toestand langer dan 5 dagen, dan krijgt
hij van den eerste dag een ultkeering
van 70 pCt. of zeven tiende deel van
zijn dagloon.
3o. Kan de arbeider nooit weer eenig
werk verrichten, dan behoudt hij die 70
pCt. zijn geheele leven dat is dan een
soort pensioen.
4o Kan de arbeider nog wel eenig
werk doen, doch niet meer zooveel ver
dienen als vóór het ongeval, dan krijgt
hij een mindere ultkeering dan 70 pCt
5o Komt de arbeider ten gevolge
van het ODgeval te ove'lijden, zoodat
het gezin zijn kostwinner verloren heelt
dan krijgt de weduwe 30 pCt. of drie
tiende deelen van het loon van haar
man en dit behoudt zij haar geheele
leveo, tenzij zij hertrouwt.
Laat de gestorven arbeider kinderen
beneden 16 jaar na, dan krijgt één kind
15 pCt. van het loon van zijn vader, 2
of meer kinderen krijgen samen 30 pCt.
Blijft dus een weduwe met een paar
kleine kinderen ach'er, dan wordt dat
gezin gesteund met 60 pCt, van het loon
van den gestorven arbeider.
De uitkeering aan de kinderen houdt
op als zij 16 jaaF zijnl
60. Was de arbeider de kostwinner
voor vader of moeder, dan krijgt deze
een uitkeering.
Komt de arbeider ten gevolge van een
ongeval te sterven, dan keert de Land
bouw-Onderlinge voor begrafeniskosten
een bedrag uit van 30 maal het dagloon.
Uit deze opgaven blijkt, dat de steun
dus zoo groot is, dat het gezin finantieel
bijna geheel op den ouden voet kan
doorleven.
Laten wij dit eens met eenige geval
len uit de practijk aantoonen wij doen
maar een paar grepen
De 17-jarige S J. te Workum, werk
zaam bij zijn vader, moest een varkens
hok herstelleo. Een scherpe beitel,
waarmede hij aan 't werk was, gleed uit
en veroorzaakte eene vrij diepe verwon
ding aan den pols van den linkerarm.
S. J. werd dadelijk onder geneeskundige
behandeling gesteld, is opgenomen in
het ziekenhuis te Groningen, doch tot
heden heeft hij het gebruik van zijn
hand en arm niet terug. Dit ongeval
had plaats 12 April 1910.
Omdat S. J. niet in staat is land-
bouwwerkzaamheden te verrichten,
met één normalen arm kan men in den
landbouw feitelijk niets deen werd
hij volslagen invalide verklaard en ont
vangt nu geregeld een ultkeering van
f 0.76 per dag.
Alle onkosten voor geneeskundige
hulp zijn betaald door de Landbouw-
Onderlinge. Was de vader van S.J. geen
lid van de Landbouw-Onderlinge ge
weest, dan Hep S. J. nu zonder eenigen
steun rond. Hoe het met hem dan In
de toekomst zou gaan, weten wij n'et,
maar zeker zag het er dan donker voor
hem uit. Nu wordt S J gesteund met
f 4 56 per week.
De landbouwers kunnen uit dit geval
zien, hoe nuttig het is, dat zij lid van
de Landbouw-Onderlinge worden, want
als een van hun kinderen een zoon
of dochter een ongeval in het be
drijf krijgt, dan worden zij eveneens
gesteund.
De Landbouw-Onderlinge steunt dus
niet a'leen de knechts, maar ook de
kindereu van den landbouwer zoo zij in
het bedrijf medewerken Ook kunnen de
landbouwer en zijn vrouw zich zelf ver
zekeren.
Een ander ongeval was dat van den
59-jarlge L K., werkzaam te Wieringen.
Bij het laden van stroopakken sloeg L
K. achterover van den wagen en kneusde
zijn borstkas Het gewone werk kan hij
nu niet meer doen, alleen zeer lichte
bezigheid, waarmede hij nog iets kan
verdienen Geheel invalide is L. K dus
niet. Hij krijgt nu een ultkeering van
f0.84 per dag.
Dit ongeval geschiedde 22 Mei 1911.
Aan J. G. te Enkhuizen, oud 71 jaar,
overkwam 2 Oct. 1909 een ernstig on
geval, waardoor hij heup en been kneus
de hij werd volslagen Invalide, zoodat
hij geen werk meer kan doen. Hij ver
diende f 3 per dag en ontvangt nu le
venslang 70 pCt. hiervan of f 2.10 per
dag.
Zijn dit ongevallen waardoor de ge
troffenen levenslang ongeschikt werden
om hun brood in het bedrijf te verdie
nen, nu laten wij eenige ongevallen vol
gen waarmede de dood was gemoeid.
P. D. 39 ja ir, werkzaam te Watergang
bij Amsterdam, moest 22 Nov. 1911 's
morgens half zes een touw van den
zolder halen. D?jr de duisternis misleid,
stapte hij mis en viel. Bewusteloos werd
hij opgenomen en enkele uren daarna
overleed hij.
De getroffene liet een weduwe met
drie kinderen na, waarvan de oudste
bijna 10 jaar was-
Overeenkomstig de Statuten kregen
vrouw en kinderen een ultkeering van
f6.96 per week. Is het jongste kind 16
jaar geworden, dan behoudt de vrouw
voor haar zelf een ultkeering van f3.48
per week.
Het gezin van P. D., dat anders ge
heel op de liefdadigheid zou zijn aan
gewezen, kan nu het hoofd boven water
houden.
Ook aan H.B., wonende te Heerde
(Gelderl.) overkwam 14 Juni 1912 een
soortgelijk ongeval. Hij was werkzaam
in Hoogwoud (N.-Holland) a's grasmaaier
en sliep op zolder, 's Nachts moest hij
even het bed uit, viel van de ladder en
overleed kort daarop, nalatende vrouw
en 4 kinderen, aan wie nu f4.4l per
week wordt uitgekeerd.
In de eerste helft van Juli 1912 hadden
er alleen in de provincie Friesland vijf
landbouw-ongevallen plaats met doode-
lijkeu afloop dus vijf dooden in 14 dagen.
Dat was inderdaad ontzettend.
Gelukkig waren de patroons van de
getroffenen aangesloten bij de Friesche
Landbouw Onderlinge, zoodat de nage
laten betrekkingen konden gesteund
worden.
Tj. v. d. W., 34 jaar, werkzaam te
Holwerd, werd 2 Juli door den bliksem
getroffen en liet vrouw en 2 kinderen
beneden 16 jaar achter, aan wie wordt
uitgekeerd f0. 8lVs per dag.
J. R. B., 22 jaar, werkzaam te Harich,
werd 3 Juli door het hemelvuur getroffen.
Hij was ongehuwd, doch steunde zijn
ouders met f 100 per jaar. Deze som
wordt nu aan de ouders uitgekeerd tot
den dood van den langstlevendezij
ontvangen f 0. 32'/s per dag. De ouders,
die door het gemis van die f 100 anders
in groote moeilijkheden zouden zijn ge
komen, worden nu door de Landbouw-
Onderlinge uit den nood geholpen.
Het derde ongeval in Friesland over
kwam op 3 Juli den arbeider H. J. de B.,
oud 28 jaar, te Oud-Appelscha. Ook hij
werd door het hemelvuur getroffen. Hij
liet wel een weduwe, doch geen kinderen
na Aan deze weduwe wordt nu f 2.82
per week uitgekeerd.
A. S., oud 43 jaar, werkzaam te Nij-
enga, werd 17 Juli 1912 door een zon
nesteek doodelijk getroffen. Hij Het een
weduwe na met 6 kinderen, die allen
beneden 16 jaar zijn, zoodat èn vrouw
èn kinderen voor steun in aanmerking
kwamen. Aan dit gezin wordtnu f 0.791/*
per dag uitgekeerd.
Uit al deze gevalien, die wij nog met
vele zouden kunnen vermeerderen er
gebeuren zeer vele ongevallen In den
Landbouw blijkt ten duidelijkste hoe
nuttig de Landbouw-Onderlinge werkt,
en niet alleen voor de knechts maar ook
voor de patroons. Want, als er eens
een knecht wordt gedood of levenslang
invalide wordt, hoe lang moet de land
bouwer dan wel niet steunen Hii kan
vrouw en kinderen van deo knecht toch
niet aan hun lot overlaten
Is de patroon evenwel bij de Land
bouw-Onderlinge aangesloten, dan zorgt
deze vereeniging voor hulp en steun.
Hoe het gaat als de patroon niet Is
aangesloten, zagen wij In de buurt van
Delft, waar in Augustus een landarbeider
verdronk. De Landbouwer de patroon
van den knecht, had zijn knechts niet
verzekerd, zoodat de weduwe cn de
kinderen van den verdronken knecht ge
heel hulpeloos achterbleven.
Wat ging men toen doen, want de
landbouwer kon die weduwe en de kin
deren niet onderhouden. Eerst eeD col
lecte houden en toen die niet genoeg
opbracht, werd et een concert gegeven.
Dat stuit tegen de borst.
Bovendien, hoelang zullen deze gelden
toereikend zijn En als ze gebruikt zijn,
wat dan
De Landbouw-OnderliDge helpt de
knechts, de weduwen en weezen afdoende
Hoeveel de onkosten op deze ongevallen
verzekering bedragen, vertellen wij in
een volgend stukje.
De algemeene toestand
Gelijk wij Zaterdag reeds verwachten
deden, zal inderdaad het antwoord van
de Porte op de nota der mogendheden
aan het oordeel van de nationale verga
dering worden onderworpen. Daar echter
de bijeenkomst van d!e ve'gadering nu
tot morgen weer is uiigeste'd, wordt ook
het geven van het met veel inspanning
tegemoet geziende antwooid weer uit
gesteld en zal dit waarschijnlijk niet voor
Donderdag bekend worden gemaakt
Op het oogenblik schijnt de stemming
in de leidende kringen vanConstantinopel
zeer vredelievend te zijn.
De officleele bladen zijn blijkbaar bezig
de publieke opinie te bewerken voor eeD
oplossing der kwestie in overeenstem
ming met de eischen der mogendheden.
De „Jeni Gazette" zet zoo uitvoerig
uiteen, welke erns ige moeilijkheden voor
Turkije voort 'Juden vloeien uit een
weigering van hetgeen de mogendheden
vragen. Het is, zegt het blad, uu niet
het geschikte oogenblik om principieele
kwesties van recht en verdra »en te gaan
behandelen Integendeeler zijn oogen-
b'ikken, dat bet belang van het land
eischt, dat men rekening houdt met de
bestaande toestanden en dat men
zonder uitstel de besluiten weet te nemen
die hoe onaangenaam misschien ook,
in de eens gegeven omstandigheden als
de beste beschouwd kunnen worden
Ook de >Ikdam« zegt, dat de Porte
door aai zelen haar prestige zou verliezen
of voor al de bloedige offers die ze ver
der brengen zou, wel eeos meer verlie
zen dan winnen zou. Daarom moet de
Porte den toestand ernstig overwegen
en de door de omstandigheden gevor
derde offers, waarbij zij van de beloften
door de mogendheden gedaan een goed
gebruik maken kan.
Daaruit kan men wel opmaken, dat
In leidende kriDgen te Constantinopel
een beslist streven lot toegeven aan de
mogendheden zich merkbaar maakt.
Echter moet men nu ook rekening hou
den met den nieuwen factor, die in het
spel komt en op den onberekenbaren
invloed, dien deze, zooals wij reeds
opmerkten, nog uitoefenen kanhet
oordeel van de nationale vergadering.
Wat daarvan het gevolg kan wezen is
zeer moeilijk te zeggen, daar geen na
dere bijzonderheden bekend zijn omtrent
de samenstelling van dat lichaam, de
bevoegdheid eraan te geven enz.
Men mag misschien echter veronder
stellen, dat, waar de regeering blijk geeft
ernstig gezind te zijn om de eischen van
de mogendheden toe te geven, haar in
vloed groot genoeg zal zijn om de uit
spraak van de nationale vergadering bij
voorbaat in de gewenschte richting te
sturen
De Balkan-mogendheden, of liever
tot dusver alleen Bulgarije, heeft weer
een nieuwe aanmaning aan Turkije laten
hooren om spoed te maken met de te
nemen beslissing. Wanneer de Londen-
sche afgevaardigden ter vredesconferen
tie van oordeel zouden zijn, dat er geen
vooruitzichten meer bestonden op den
vrede, dan hadden zij slechts aan gene
raal Savoff te seinen en dan.......
De Bulgaarsche afgevaardigden heb
ben dus de beslissing feitelijk in handen
en voor de Turken beteekent dit be
sluit een waarschuwing om door dralen
de vooruitzichten van den vrede niet te
versomberen en een einde te maken
aan hun draal-politiek.
Voor Bulgarije vooral, maar ook voor
Servië en Montenegro is er veel aan ge
legen dat een beslissing spoedig valt.
Met het begin van Februari moet de
oogst uitgezaaid en het land bewerkt
worden. Een week of zes zijn daarvoor
noodig, zoodat dan het ineerendeel der
troepen niet onder de wapenen kan
blijven. Daar Immers de herfstoogst door
de mobilisatie gedeeltelijk slechts bin
nengehaald werd zou hongersnood drei
gen, wanneer uu niet goed voor het
uitzaaien werd gezorgd. Voor Bulgarije,
Servië en Montenegro komt dus alles
aan op een spoedige beslissing, hetzij
langs vredelievende weg of door een
vlug militair ingrijpen.
Binnen enkele dagen zal dus wel een
definitieve beslissing te wachten zijn.
Begrafenis Minister Regout.
Nadat Maandagavond het stoffelijk
overschot van den Minister E. H. R.
Regout, onder het zingen der Miserere,
van het sterfhuis iu het Bezuidenhout
naar de Kerk van O. L. Vr., van den
Goeden Raad, was overgebracht, werd
Dinsdag in deze Kerk de plechtige uit
vaartdienst opgedragen in tegenwoordig
heid van een groote menigte.
De Kerk was met rouwfloers behangen
De honneurs werden waargenomen door
den griffier der Eerste Kamer Jhr. Mr.
Wittert van Hoogland, terwijl de gezan
ten ontvangen werden door twee amb
tenaren van het Departement van Bul-
tenlandsche Zaken.
Ouder de aanwezigen merkten wij op
Jhr. v. d. Poll, vertegenwoordiger van H.
M. de Koningin, Jhr. v. Tetz, vertegen
woordiger van H. M- de Koningin-Moe
der, en luitenant ter zee Bijl de Vioe,
afgevaardigde van Z. K. H. Prins Hen
drik.
Verder waren aanwezig de ministers
Heemskerk, Talma Kolkman, Colijn en
de Waa' Malefijt.
De Minister van Waterstaat de broer
van den overledene bevond zich bij de
familie. Voorts de oud-minister Nelissen
de president en de leden van den Hoo-
gen Raad. van den Raad van State,
leden der rechterlijke macht, de com
missaris der Koningin In de provincie
Zuid Holland, de Gouverneur der resi
dentie, leden der le en 2e Kamer en tal
van anderen.
Tijdens den plechtigen uitvaartdienst
werd de rouwmis van Perosi gezongen.
De H Mis werd opgedragen door Z.
D H. Mgr. Collier, Bisschop van Haar
lem, presbyter assistent was deken Wij-
tenburg, Kroondiakens de ZeerEerw.
Heeren Vogel eo Schoonbeek, diaken
de ZeerEerw. Heer Wittert en sub dia
ken de ZeerEerw. Heer Wijsen.
Na de H. Mis werd de absolutie ge
geven door den ZeerEerw. Heer Wittert
eo de WelEerw. Heeren Hermans en De
Vlieger.
Na den dieDst vertrok de stoet naar
het R. K. Kerkhof aan den OudeD
Scheveningschen weg. Alle Ministers
namen in volgkoetsen plaats De stoet
trok eerst langs het Ministerie van Jus
title.
Er lagen geen bloemen op de kist.
De beaardlng werd verricht door de
ZeerEerw Heer Wittert en de Eerw.
Heeren Hermans en De Vlieger.
Langs heel den weg was zeer veel
belangstelling, zoo ook op 't kerkhof
van alle verschillende partijen.
Hedenmorgen is 't lijk naar den fa
miliekelder te Meersen vervoerd.
In de Tweede Kamer werden door den
Voorzitter en den mloister-president
hartelijke woorden gesproken.
Waalwijk 22 Jan. 1912.
Koopt oict Itt rlen vreemde, wat gij
in Waalwijk even goed en even
goedkoop kunt vinden.
Lezing.
Maandag j.l. trad voor een goed be
zette zaal in Musis Sacrum als spreker
op vanwege het Departement >Lang-
straat" van de Maatschappij tot Nut van
't Algemeen de heer W. H. de Beaufort
met het onderwerpOnze vogels en
waarom wij ze moeten beschermen.
De spreker, secretaris van de Neder-
landsche Vereeniging tot bescherming
van vogels, zette uiteen, dat, dank zij
het populariseeren van de natuurweten
schappen door mannen als Jaspers, Hei
mans en Thijssen (geholpen door een
firma als Verkade in Zaandam met
haar bekende plaatjesalbums), de
belangstelling voor het leven der vogels
meer en meer toeneemt. Niet alleen ter
verhooging van het natuurschoon moeten
de vogels beschermd worden, doch ook
om redenen van economischen aard, nl.
om de rol, die ze voor land- en bosch-
bouw vervullen. In een boeiende voor
dracht aan de hand van prachtige licht
beelden vertelde spreker over het leven
van verschillende vogels in ons land.
Van de duinen met zijo meeuwen wier
witte vleugels voor modedoeleinden maar
al te dikwijls misbruikt worden en stelt-
loopers, voerde hij zijn toehoorders naar
de lage waterrijke landen, waar o. a. de
zeldzame lepelaar, de wulp, de klevlr, de
watersnip, het ijsvogeltje (beroemd om
zijn kleurenpracht en berucht als visch-
dief) en de roovers van het rietland, als
de rietwouw, wonen. De lichtbeelden
vertoonden photo's ter plaatse genomen,
en zeker moet het geduld en de liefde
voor de vogels bewonderd worden van
hen, die deze schuwe dieren iu hun na
tuurlijke omgeving in beeld gebracht
hebben.
In de pauze werden de fraaie prent
briefkaarten van het vogelleven, uitge
geven door bovengenoemde Vereeniging.
zeer bewonderd en verschillende belang
stellenden verzochten om toezending van
de fraaie serie. Voor belangstellenden
zij hier opgemerkt, dat de serie prent
briefkaarten, vanwege de Vereeniging
tot Bescherming van Vogels uitgegeven,
tegen betaling van f 0,50 verkrijgbaar
zijn bij den secretaris dier vereeniging
den Heer W. H. de Beaufort-Wouden-
berg. (Utrecht).
Spr. behandelde na de pauze de rol,
die de vogels spelen in de natuur, hoe
de spechten en boomklevers de bosschen
van insecten zuiveren, van welk onbe
rekenbaar nut voor den landman de me
zen zijn, als men nagaat, dat deze per
dag l'/2 maal hun eigen gewicht aan
schadelijke insecten opeten, hoe nachte
galen, roodborstjes, winterkoninkjes en
andere gevederde diertjes niet alleen
medewerken om de natuur te verleven
digen en te verfraaien, doch ook steeds
bezig zijn met het verdelgen van onge
dierte. Wel zijn bijvoorbeeld de spreeu
wen en lijsters schadelijk in den kersen
tijd, doch het nadeel, dat dan door hen
berokkend wordt In die eene maand,
weegt niet op tegen het nut, dat zij het
overige gedeelte van het jaar doen. De
zaadeters, vinken e a. richten zeker wei
eens schade aan, doch men moet uiet
uit het oog verliezen, dat ze zich ook
met zaden van onkruid voeden. Het
spannen van zwarte draden over het pas
gezaaide, verdrijft, volgens spreker, deze
dieven uitstekend.
Voor den landbouw zijn de roofvogels
als torenvalken en kerkuilen van veel
nut. Deze zijn muizenverdelgers zonder
wederga en het belang van den landman
brengt mede op deze werkelijk nutiige
dieren niet te veel jacht te maken, ook
al rooven ze eens een kuiken weg. Waar
deze roofvogels uitgeroeid worden,komt
de muizenplaag voor den dag Grijpt de
mensch te veel in den kringloop der
natuur in, dan komt hij meestal bedro
gen uit.
Aan het slot van zijn voordracht drukie
spreker de hoop uit de belangstelling
van zijn toehoorders voor de vogels te
hebben opgewekt en hun tot het Inzicht
gebracht te hebben van het nut, dat de
vogels in de natuur hebben.
Een langdurig applaus toonde aan, dat
de aanwezigen den spreker voor zijn
interessante lezing dankbaar waren.
Tabaksbouw.
Naar wij vernemen zullen in den Vruch
ten en Groententeelt »Pomona" van den
heerP. J. Mombers-Smelt alhier door des
kundigen proeven worden genomen met
den teelt van tabak. Wij komen op deze
zeer belangrijke aangelegenheid later
terug.
Jos. Groenen.
Onze bekende baryton, de heer Jos.
Groenen, die aan 't stadstheater te Mainz 1
voor 3 jaar (niet voor twee, zooals wij
abusievelijk in ons vorig nummer mede
deelden,) is geëngageerd als le heldeu-
barytOD, heeft l.l Zondag medegewerkt
in het groote concert van het gunstlg-
bekende Bossche Mannenkoor.
Hoe zijne praestaties daar beoordeeld
worden moge blijken uit de volgende
recensies
Zoo schrijft de »Prov. 's Bossche Cou
rant".
De heer Jos.Groenen, wien dezer
dagen, zooals gemeld, de onderscheiding
te beurt viel om te worden geëngageerd
als le helden-bariton aan't Stadstheater
te Mainz, heeft sedert wij hem vóór zijn
vertrek naar Stuttgart, hier het laatst
hoordeD, zéér groote vorderingen ge
maakt op 't gebied der kunst.
Reeds met Prolog uit >Bajazzo" van
Leoncavallo behaalde hij enorm succès
om zijn uitstekende voordracht en zijn
even mooi als krachtig geluid. Hij moest
bij herhaling de hulde van zijn gehoor
in ontvangst nemen en dienzelfden bijval
genoot hij, zeker In niet mindere mate,
voor de uitnemende vertolking van de
Frithjof-partij in de compositie van Max
Bruch.
Noord-Brabant mag trotsch zijn op
dezen hoogst talentvollen zanger, wiens
wieg stond in de Langstraat. Wij wer.-
schen hem bij voortduring het meeste
succès toe en voegen daarbij, met eenige
zelfzucht, den wensch, dat hij in den
vreemde niet zal worden vervreemd V3n
zijn geboortegrond en we hem nog her
haalde malen zullen mogen toejuichen.
en Th. v. Wamel in 't Huisgezin
Jos. Groenen, onze Brabantsche sym
pathieke zanger uit Waalwijk, werd reeds
bij zijn opkomst met gejuich begroet
De Echo van het Zuiden.
1212
2051 W. B.
