Nummer 8
Zondag 26 Januari 1913
36e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Waalwllksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen
Eerste Blad.
Ledernood.
GE W KO K EN
Dit nummer bestaat
uit DRIE bladen
FEUILLETON.
Telefoonnummer 38. Telegram-Adres: ECHO.
De Echo van het Zuiden,
Waulwpsclie en Ijmiptrnntsclie Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden fl)."ö.
Franco per post door bet geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE:
Advertbntiën 1—7 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8 maal ter plaatsing opgegeven
worden 2 maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeeHge contracten
gesloten. Reclames 16 cent per regel.
Onder den titel >Ledernood« schrijft
de »Schoenmakerscourant« een paar
goede artikelen die wij hier voor 't groot
ste deel laten volgen
sSchoenmakers, weet gij dan niet, dat
het »gebiedend noodzakelijk* is de prij
zen te verhoogen Meent ge, dat het
geen >levenskwestie« geldt?
Meent ge wellicht, dat de prijzen van
het leder, nu ja, op het oogenblik zeer
hoog zijn, maar over een paar weken
wel weder gewoon zullen zijn
Wij vreezen maar al te zeer, dat wie
dit denken, zich laten in slaap wiegen
door een ijdelen waan en wij willen uit
eenzetten, waarom wij dit meenen.
Indien niet alle teekenen bedriegen,
hebben wij te rekenen op een blijvende
verhooging der lederprijzen om de een
voudige reden, dat die verhooging thans
niet een kunstmatige maar een natuurlijke
oorzaak heeft.
- IIci Lcbucft wel geen beloog, dat men
zou mogen rekenen op het herstel der
oude prijzen, wanneer wij te doen hadden
met een plotselinge rijzing tengevolge
van een oorzaak van tijdelijken aard als
oorlog of speculatie, maar dat stijging,
veroorzaakt door de steeds grooter wor
dende wanverhouding tusschen vraag en
aanbod, blijvend moet zijn.
Alvorens aan te toonen, dat wij thans
in het laatstgenoemde geval verkeeren,
willen wij nagaan, van welke beteekenis
de feiten zijn, die in de laatste maanden
of eigenlijk jareD, aan de huiden- en
ledermarkten zich hebben voorgedaan.
Wij zullen daartoe onze aandacht be
palen tot een tijdperk van ongeveer
twintig jaar.
Vóór 1890 waren de lederprijzen lan
gen tijd behoudens een scherpe rijzing,
gevolgd door een bijna even snellen
teru£gang «ls gevolg van den ooriog
van 1870, ongeveer op eenzelfde niveau
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
6)
O neen, daarmee zonden wij een wan
trouwen verraden, dat voor hem beleedigend
ia, omdat er niet de minste grond voor bestaat,
antwoordde de rentenier wrevelig. Wij hebben
nog altyd een kwartier tijd, Cristine, ga toch
weer naar de dames, gij windt ous hier maar
op en bederft mijn goede lnim.
De onde dame verliet met een hoorbaren
zucht de kamer de rentenier, met de handen
op den rug, wandelde met groote schreden
heen en weer, «yn voorhoofd werd meer en meer
bewolkt, de bekommering van zijne echtgenoo-
te was niet zonder indruk op hem gebleveD.
Zoo giDgen weer eenige oogenblikken voorbij,
toen de deur nogmoals geopend werd, en het
dienstmeisje met een brief in de hand binnen
trad, dien zij den baron overhandigde.
Een brief voor u, zegde het meisje, hij
is zooeven door een boodschapper gebracht.
Wacht hy op antwoord vroeg Kart met
gedempte stem, terwijl hij de blikken ontweek,
die, zooals hy zeer goed gevoelde, vol bange
verwachting op hem rustten.
Neen, hij is weer heengegaan.
Het zal misschien een gelukwensch voor
het bruidspaar zijn, met verzoek om dien aan
tafel over te brengen! zegde de baron met
bwalyk verborgen onrust, terwyl hy den om
slag opende, ik zou niet weten wat het anders
zijn kon.
Hy trad in een vensternis, en zyne hand beefde
toen bij den brief ontvouwde.
"Beste vriend 1 las hij. Ik hoop u ook verder
zoo te mogen noemen, al zult gij misschien in
het eerste oogenblik geneigd zyn den staf over
mij te breken. Tot u wend ik mij, omdat ik
geloof, dat gij onder allen die my persoonlijk
gebleven. In het jaar 1894 golden p ima
Delftsche zoollederhuiden f 1,50—fl,7o
der Kg. Het volgend jaar rees de prijs
van f 1,55—f2,20 om in 1896 weder tot
I f 1,70 te dalen. Sedert schommelde hij
tusschen f 1,60 en f 1,80 lot het jaar 1904
toen de laagste en hoogste prijzen wer
den f 1,70 en f 1,85 en sedert valt er
met een kleinen teruggang in 1908 een
gestadige, langzame rijzing waar te ne
men tot einde 1911, toen een prijs van
f2,bereikt werd, welke in den loop
van dit jaar plotseling lot f 2,20 omhoog
sloeg.
En dezelfde gang van zaken valt te
constateeren bij andere ledersoorten. Een
bekend merk boxcalf, dat in 1906 70
pfenning per pond kostte, geldt in de
zelfde kwaliteit thans 115 pfenning;
Amerikaansch satijn rundsleder dat voor
20 jaar 17l/s Amerikaansche cent kostte,
steeg tot 34 Am centchoomleder is
ongeveer 39°/o gestegen.
En de gang van zaken in het jaar
1912 blijkt ten duidelijkste uit een drietal
circulaires van een bekende Duitsche
fabriek. In de eerste, gedateerd Februari,
wordt medegedeeld, dat lakleder 4 Mark
per dozijn is opgeslagen, voor gewichts
waar 1 Mark per K. G De tweede cir
culaire van Mei meldt een opslag voor
zwart en gekleurd kalfsleder en boxcalf
van 5 pfenning per pond, terwijl de derde
vau September U mededeelt dat opnieuw
een prijsstijging is ingetreden en wel
van 8 Mark per dozijn voor lakleder,
van 1.50 Mark per K. G. voor lakleder
per gewicht verkocht, van 10 pfenning
per pond voor zwart en gekleurd kalfs
leder en boxcalf, van 8 Mark per dozijn
chroomleder.
Nu is, zooals uit het voorgaande ge
bleken is, deze rijzing niet de eerste die
wij kennen. Iu 1870 veroorzaakte de
Fransch-Duitsche oorlog een groote rij
zing in de lederprijzen; in 1895 hebben
wij een plotselinge sterke stijging beleefd.
Beide stijgingen zijn door dalingen ge
volgd, waardoor de prijzen zooal niet
geheel, dan toch bijna tot den vorigen
stand terugvielen.
Waarom zou thans niet hetzelfde ge
beuren
In ons vorig artikel bespraken wij
vroegere en huidige stijging der leder
prijzen en toonden met enkele cijfers
en van naby kennen, de eenige zyt, die my
zal begrijpen. Als gij u de woorden herinnert
die ik gisteren avond tot n zegde, dan zult
gij misschien ook recht doen wedervaren, aan
mijne gemoedsbezwaren. Voor mij is de vrouw
bet ideaal der schepping, waaraan geen zw;-em
van schuld of onreinheid mag bleveü. Wat
zal ik u verder nog zeggen, gy moet het, dunkt
mij, wel knnnen raden Mij is het onmogelyk,
mijn woord gestand te doen, daarom komt hot
mij eerlijker voor, mij nog in hot laatste nur
terng te trekken, dan my voor altijd aan een
wezen te verbinden, dat ik ongelnkkig zon
maken, tegelyk met my zeiven.
"Als gij daarover nadenkt, dan znlt ge my
begrijpen en eerder boklagen dan vervloeken.
Het doet mij leed tot in het diepste myner
ziel, dat ik mijne en hare familie deze smart
niet kon sparen maar nog veel grooter zoa
die smart geweest zyn, als de ouders hoB kind
aan mijne zijde ongelnkkig hadden gezien
'heg hun dat, en als 't do familie tot troost
kan zijn, werp dan alle schuld op mij zonder
tegenspraak zal ik alle verwijten verdragen,
waDtikben mij bewust dat ik gehandeld heb,
zooals ik moest. Ik verlaat deze stad roet een
bloedend hart doe verder geen onderzoek
naar mij, want ik weet niet wat ik n nog zon
moeten zeggen en eene odImoeting zou voor
ons beiden even pijnlijk zyn. Vaarwel, «d oordeel
niet te streng over uwen baklagenswaardigen
vriend.
De baron, die doodsbleek was geworden,
wilde in eene opwelling van woede den brief
in stokken scheuren, maar Hugo, die naast
hem stond, ontrukte plots het blad aan zijije
sidderende band.
Een schurn heeft u en ocs allen bedrogen,
wendde hy zich tot den onden heer dio hem
strak aanzag, lees voor, Hugo, er is hier
niets meer te verbloemen
De rentenier had alle moeite om zijne kalmte
te b9waren, terwijl zijn zoon met bevende stem
den brief voorlaszijn oogeD schoten vol vnur
van toorn en diepe verachting.
Wat heeft de schurk myn kind durven
verwijten, vroeg hij, doch Hugo zweeg.
Wat hij gezegd heeft was een onbeschaam
de lengen, antwoordde Kart von Mengden.
Ik moet u dringend verzoeken, my zijn
aan, dat die waaronder de schoenmakers
thans te lijden hebben een buitengewone
eo verontrustende verhouding aanneemt.
Toch ligt het verontrustende niet zoo
zeer in de mate der siijglng, ook in 1895
is voor prima zooileder f 2,20 betaald
wat een rijzing van f 0,65 in een jaar
beteekende. De meeste zorg baart thans
de oorzaak der hausse.
Bij ieder ongeval of betreurenswaar
dige toestand is niet het feit zelf van
het meeeste gewicht, maar wel de oor
zaak. Het feit zelf kan eeu raq>p zijn,
maar als het gebeurd is en de gevolgen
hebben uitgewerkt, behoort het tot het
verledenen behoeft niet per sé tot
verdere zorg aanleiding te geven. Behoeft
niet, maar kan wel. Dat hangt af van
de aanleiding of de oorzaak, of eigenlijk
alleen van de laatste. De aanleiding is
slechts een factor door het toeval van
gewicht gemaakt. Al onze aandacht heb
ben wij te wijden aan de oorzaak of
oorzaken. Ook in dit geval. Zijn de oor
zaken, welke een prijsstijging tot gevolg
hebben van toevalligen of tijdelijken aard,
dan is het gevolg zeer zeker onaange
naam en kan belangrijke schade aan
brengen, maar na korter of langer tijd
hebben zij uitgewerkt en de vroegere,
normale toestand treedt weder in. Zijn
zij daarentegen van natuurlijken, blijven-
den aard, dan is het rjode, van den ab-
normalen toestand nieT te zien en Is het
daarentegen zeer waarschijnlijk, dat de
abnormale toestand de normale zal wor
den. Dan z'jn die maatregelen noodig,
die met den veranderden toestand reke
ning houden ais met de toestand, niet
alleen van heden, maar ook van de toe
komst.
Vragen wij ons dus af, welke betee
kenis de stijging der lederprijzen heeft
voor de schoenmakerij, dan is de kwes
tie, waar het het om gaat, de eigenlijk
alleen belangrijke vraag, dezezijn de
oorzakeu der stijging van tijdelijken of
van blijvenden aard.
In het eerste geval hebben wij het
nacfeel te dragen en rustig afte wachten
tot de prijzen weder zullen dalen, in het
tweede geval is er er slechts een ding
te doeo, willen wij een bestaan in ons
bedrijf blijven vinden en dat is onze
verkoopprijzen in verhouding te brengen
met onze inkoopprijzen
woorden te herhaler.
Hij vroeg my, of ik eön meisje naar het
altuur zou geleiden, waaraan ik zon kunnen
verwijten, dat zij niet volkomen onschuldig en
rein was.
Die schurk.'
Eq gy vroeg de rentenier op heeschen
toon. Wat hebt gy daarop geantwoord
Ik vroeg hem. of deze woorden betrek
king hadden op zijDe bruid, en ongetwijfeld
bon hij mij aanzien, dat hij niet verder mocht
gaan, want met groote sluwheid wist bij het
antwoord hierop te ontwykeo. Maar ik moet
bekennen, sedert gisteren avond beeft mij
het voorgevoel gekweld, dat hy nog in hqt
laatste oogenblik
Wat kan er tcch gebeurd zyn viel hun
een angstige stem op dit oogeoolik in de rede
Heinrich is nog steeds Diet hier
En bij zal ook niet komen zegde de
rentenier zacht tot zyne vrouw, die de kamer
was binnengetreden, zonder dat de heeren het
hadden opgemerkt.
Stil. Christine, Leonie moet behoedzaam
worden voorbereid, God geve het kind de
noodige kracht om dezen zwaren slag te
dragen.
Radeloos zag do oude dame hen aan bet
was dnidelyk op ban gelaat te lezen, dat de
toestand hopeloos was.
Maar wat is hiervan de oorzaak vroeg
zii.
De oorzaak? antwoordde haar echtge
noot. Ik bfgryp de reden volkomen Hngo
heeft den ellendeling gisterenavond meege
deeld, dat mijne bankaandeelen zeer in waarde
zyn gedaald hy moest dat weten omdat ik
vermoedde, dat hy na de bruiloft om Leonie'a
hnwolyksgift zou vragen. Missohien heeft hy
gevreesd, dat ib na geen noemenswaardig
vermogen meer heb, en door de omstandig
heden gedwoDgen, hem nog om onderstenning
zon moeten vragen. In ieder geval moet hierin
de reden liggen van zijne terugtreding, en
met het oog op een dergelybe laagheid van
barakter mogen wij oDSzelven gelnkwenschen,
dat de hemel ons voor zulk een schoonzoon
heeft bewaard.
Dat is zeer juist gezien 1 zogde de baron,
herademend, ik moet u echter vergeving vei
Een voorbeeld van een stijging ten
gevolge van oorzaken van tijdelijken
aard vinden wij in die, welke het jaar
1895 bracht, ook in een vroegere, die
van 1870. Deze laatste werd veroorzaakt
door een plotselinge vermeerdering van
lederverbrulk tengevolge van de Fransch-
Duitschen oorlog, toen niet alleen de
legers der beide landen ontzaggelijke
hoeveelheden schoeisel absorbeerden,
maar ook andere Staten zich voorbereid
den op de mogelijkheid in den strijd
betrokken te worden en ook hunne voor
raden aanvulden.
Hier was derhalve de stijging het ge
volg van een abnormalen toestand een
plotselinge en sterke vergrooting van de
behoefte, die echter, zoodra de oorlog
geëindigd was, binnen normale grenzen
terugliep, waardoor tegelijkertijd de vraag
naar leder verminderde en de prijzen
daalden. In 1895 werkten eenige facto
ren samen, maar ook deze waren van
tijdelijken aard.
Zooals bekend is, volgen de Vereen-
nigde Staten van Amerika een sterk
protectionistische handelspolitiek en werd
destijds o.a. een hoog invoerrecht ge
heven op hulden en leder. De regee
ring heeft echter de bevoegdheid de
tarieven naar behoefte te verhoogen of
t> verlagen en maakt vaD deze bevoegd
heid gebruik om de rechteen op en be
paald artikel hetzij te verhoogen b. v.
om een anderen staat, die dat artikel
voortbrengt te treffen of wel te verlagen
om in het tijdelijke behoefte aan dit ar
tikel in een eigen land te voorzien
Zoo werden in 1895 de rechten op
leder met 15% verlaagd, wat natuurlijk
ke onttrekking van een groot kwantum
leder aan de Europeesche markten ten
gevolge had. De hierdoor in het leven
geroepen schaarste werd door speculan
ten benut om op te koopen en de
prijzen op te drijven. Maar niet zoodra
waren deze oorzaken buiten werking ge
steld of de prijzen vielen evensnel ais
ze waren gerezen.
En welke zijn nu de oorzaken van de
tegenwoordige stijging O. i' velerlei en
van onderscheiden aard Er zijn er bij
van tijdelijken, maar er zijn er ook
en dat zijn de machtigste van blij
venden aard Wij zullen er eenige noe
men.
zoeken, dat ik dien schurk hier heb iDgeleid.
Ook a heeft hy met zijn schynbaar be-
micnelyk karakter om den tuin geleid; gij
kende bem niet, vervolgde de rentenier, die
na zyn kalmte weer volkomen scheen terug
gekregen te hebben. Ik geloof werkelyk dat
wy meer reden hebben om feest te vieren,
dan om tranen te storten en te weeklagen
Wie zoo eerloos handelen kan, is ook tot
het ergste in staat. Maar ook wij moeten nn
handelen, ik reken op nwe medewerking, ba
ron, de gasten wachten ons in de kerk. zy
moeten gewaarschuwd worden, evenals de do
minee. Wend een ongeluk voor, of eene plot
selinge ongesteldheid van den bruidegom, de
waarheid zal later tooh nog altijd vroeg ge
noeg aan 't licht komen. Ook in het Casino
moet de tafel afbesteld worden. Hngo, mor
gen zal ik daar de rekening wel in orde
brengen. Er staan baiten rijtuigen genoeg
ter nwer beschikking, regel alles zoo goed
mogelijk ik moet myn arm kind gaan troos-
teD. Kom CbriBtine. bet is een zeer zware
slag, maar wij moeten bedenken, dat de Al
machtige ons door dezen slag nog voor iets
ergere heeft bewaard.
Nu bood hy zyne snikkende echtgenoote
den arm, en verliet met haar de kamerKart
had den brief in zijn borstzak gestoken en
zag vragend zijn vriend aan, nit wiens gelaat
onuitsprekelijke woede sprak.
Rijd gij naar het Casino, ik zal de gas
ten gaan waarschuwen, zegde bij, gij zondt
hun de waarheid niet knnnen verhelen.
Neen, antwoordde Hugo, terwyl hij met
de band over de oogen streek, bet stormt en
jaagt in myp binnenste, en ik SDak naar lacht.
Wat moet ib tot de gasten zeggen
Ik geloof wel dat vader den besten raad
heeft gegeven, laat ons zeggen, dat de brui
degom hedennacht plotseling_ODge8teld is ge
worden.
Goed, waar zullen wij elkander weder
ontmoeten
Ik ga naar bet »RuBsische hof," om te
zien of ik daar nadere inlichtingen kan in
winnen.
Dan zal ik daar ook komeo.
Onder dit korte gesprek gingen zy de trap
pen afaan de hnisdenr bleef de baron nog
1. De mode, die het gebruik van
groote tasschen voor dames gebiedt.
2. Het gebruik van leder in de meu
belindustrie.
3. De oorlog tnsschen Italië en Turkije
en die tusschen dit laatste rijk en de
Balkanstaten.
4. Het steeds vermeerderend gebruik
van machines, die door middel van drijf
riemen in beweging worden gebracht.
5 Het toenemend gebruik van auto's.
6. Vermindering van het gebruik van
klompen.
7 Het overgaan der volkeren uit den
natuur- in den cultuurstaat.
8. De toename der wereldbevolking.
9. De afname van den veestapel.
Laat ons eens nagaan, welke van de
ze factoren, die de stijging hebben te
weeg gebracht, van tijdelijken, welke van
blijvenden aard zijn. Hierop komt het
aan. Wij hebben het reeds hierdoor ge
zegd, maar herhalen bet nog eens en
met den meesten nadrukvan den uit
slag van dit onderzoek zal het afhangen
of wij ons al of niet over de stijging
hebben te verontrusten. Zijn de oor
zaken van voorbijgaanden aard, dan zul
len de prijzen na korter of langer tijds
verloop op hun vroeger pijl terugkeeren,
zoo niet, dan hebben wij er rekening me
de te houden, dat het leder duur blijft.
De eerstgenoemde oorzaak is beslist
van tijdelijken aard, zal waarschijolijk
binnenkort hebben uitgewerkt. De mode,
óie verleden jaar en ook in 1912 de da
mes liet rondloopen met reticules van
antilopenleder van een omvang als van
weitasschen, zal misschien in 1913 deze
toilletartikelen in den ban doen. Men
ziet reeds thans voor deze reticules veel
brocaat gebruiken, wellicht wordt er het
volgend jaar geen enkele meer van anti
lopenleder of imiraties gemaakt.
Nummer twee is evenmin zeer ver
ontrustend. Er worden ongetwijfeld in
de laatste jaren heel wat huiden voor
bekleediDg van bureau- en eetkamerstoe-
len en voor wandbekleeding gebruikt.
Herlevende industrie van het goudled r
als behang en als materiaal voor boek
banden, vraagt stellig een niet-oobelang-
rijke hoeveelheid leder, maar evenmin
als waar het andere voorwerpen betreft,
zal de mode zich ten opzichte van het
meubilair standvastig betoonen en er
even staan.
Het zal ocs niot veel haten of wij do
waarheid al trachten te verbergen, iedereoD
zal het begrijpen, zegde hy, aan die plotse
linge ongesteldheid gelooft niemand.
Toch moet pij het beproeven ter wille
van mijne ouders 1 smeekte Hugo, ik vrees
dat zij meer onder dezen slag van het noodlot
znllen lijden, dan Lionie, die den Echnrk toch
slechts verachten kaD.
Ik zal doen wat ik kan. Wie vun ons
beiden het eerst aan het hotel is, gaat naar
de kleine zaal, waar wij gisterenavond geweest
zijn, daar knnnen wij ongestoord den bellner
nithooren.
Onmiddellijk daarop reden de rijtuigen weg,
de baron bad zijnen koetsier last gegeven
naar de kerk te rijden. Daar aangekomen,
snelde by naar de sacristie en zegde den gees
telijke, dia daar reeds wachtte, dat de trouw
plechtigheid moest worden uitgesteld daarna
trad by de kerk biDnen waarin de genoodig-
den reeds waren te zamen gekomen. Het viel
hem zwaar de leugen ait to spreken, maar bij
dacht aan het driDgend vorzopk van den vader
met trillende stem sprak hij zijn leedwezen
uit over de plotselinge ziekte van den bruide
gom, waardoor de huwelijksinzegening op
heden ODraogelyk was gewordeü. Iu zijne ver
wachting, dat hij slechts ongeloovige blikken
zou ontmoeten, zag hy zich niet bedrogen. Bij
de betuigingen van leedwezen voegden z ch
nienwsgieiige vragen voornamelijk de dames
wenschten nader te worden ingelicht omtrent
die zoo plotseling opgekomen ongesteldheid.
- Longontsteking antwoordde Kurt von
MeDgden, die door dfze vragen nog. meer in
verwarring werd gebracht, en, in het gast
huis luidde bet antwoord, als men vroeg of
de zieke een goede verpleging genoot.
Hij ademde vrijer, toen de gasten zich
eindelyk gereed maakten de kerk 'e verlaten
en hy wuchtte tot hij de rijtuigen hoorde
wegbolleD. Tot heden bad hy zich nog nooit
van znlk een pijnlyke en onaangename taak
gekweten Juist stond hij op het pnnt om
heen te gaan, toen de assessor Bergmann van
achter oene zuil op hem toetrad en hem den
weg versperde.
(Wordt vervolgd.)