Donderdag 13®Februari 1913.
36 Jaargang
Tweede Blad.
Nummer 13
De Balkan-Oorlog.
BINNENLAND.
Provinciaal Nieuws.
Buitenland.
Japan.
itageiand.
Duitschland.
De expeditie van Envet Bey.
De »Agence Bulgare4 meldt dat Za
terdagavond bij Bulair, hevig gevochten
is. Nadat de Bulgaren een bestorming
hadden ondernomen, werden de Turken
op de vlucht gedreven met zware ver
liezen.
Ook de expeditie van Enver Bey naar
GalUpoli, moet ongunstig voor de Tur
ken verloopen zijn Zondagmiddag tracht
ten de Turken bij Scharkeni met 20
schepen ten Noorden van Bulair te lan
den, maar de Bulgaren sloegen hen te
rug en de schepen staken weer ia zee.
Reeds Vrijdagavond was Enver Bey
op een transportschip van Galate ver
trokken. De geheele expeditie was vol
gens een bericht in de »Times« 25,000
man sterk. Acht transportschepen zou
den onverrichter zaken weer in den golf
van Ismid zijn teruggekeerd. De >Daily
Chronicle4 weet te melden, dat de chole
ra onder deze, meest Anatolische troe
pen zou zijn uitgebroken. Het inschepen
zou in de grootste verwarring geschied
zijn. Als een staaltje hiervan deelt het
blad het volgende mede. >Een groote
voorraad ingemaakte groenten zou in
de transportschepen moeten worden ge
bracht. Daar de vrachtwagens echter
kwamen opdagen, werd een gewoon
soldaat, die lezen noch schrijven kon,
naar de leveranciers gezonden, die met
dezen man niets te doen wilden hebben
en hem verzochten zijn officier te halen
deze echter was nergens te vinden
In het algemeeD,,, meldt hetzelfde
blad, >ls de toestand wat organisatie
en verzorging betreft, nog treuriger dan
voor den val van Kiamil Pacha4.
De nederl igen bij Kavak en Bulair
en het mislukken van de expeditie van
Enver Bey, waarvan men reeds groote
verwachtingen had, doen de waarschijn
lijkheid grooter worden, dat de Jong-
Turken, tot den vrede zullen worden
genoopt en dat zij het odium van een
vernedeienden vrede zullen moeten dra
gen,wanneer het wapengeluk niet spoedig
ten hunnen gunste keert.
Van ket oorlogstoontel.
Evenals vorige dagen bestoken Turken
en Bulgaren elkaar met overwinningsbe
richten en tegenspraken daarvan.
Van bijzondere correspondenten zijn
echter een paar tijdingen ingekomen die
er voor de Tmken niet rooskleurig uit
zien. De zwervende kruiser Hamidié zou
namelijk, toen hij het kanaal van Suez
weer was uitgestoomd door Grieksche
schepen zijn omsingeld en genoodzaakt
zich over te geven
Wij hebben van dit bericht nog geen
bevestiging gelezen en die zou toch niet
lang kunnen uitblijven, daar de Grieken
Diet zouden talmen een dergelijk succes
luide te verkondigen.
Verder moet de kruiser Assan-i-Tewfik
bij Karaburun in de Zwarte Zee aan den
grond geloopen zijo. Men is met man
en macht aan 't werk om het schip los
te sleepen, seint de correspondent van
het Berliner Tageblat die ook enkele
bijzonderheden me'dt over het gevecht
bij Muradli ten noorden van Rodosto,
waar de Turken in 't voordeel gebleveD
zijn.
Door dit gevecht en die bij Siliwri en
Eregli moeten de Bulgaren gedwongen
zijn hun rechtervleugel tegenover de
Tsjataldzja-linie in een andere en minder
gunstige stelling te brengeD. De Bul-
gaarsche linkervleugel heeft zijn positie
bij het meer van Derkos kunnen hand
haven.
Een hooggeplaatst Turksche militair
gaf den correspondent van het Tageblatt
re kennen dat zeer binnenkort een be
slissende slag te wachten staat.
Hij achtte de posities der Bulgaren op
de lijn Muad i-Tsjorloe-meer van Derkos
niet zeer gunstig.
Van Bulgaarsche zijde wordt intus-
schen de overwinning der Turken bij
Rodosto gelogenstraft.
Van Adrianopel wordt niets nieuws
vernomen. De hoop der Bulgaren dat
de vesting door aanhoudende beschieting
tot overgave gedwongen zou worden, is
ijdel gebleken. Misschien is daarom het
tempo thans wat gematigd, 't kan echter
ook zijn wegeDs de herhaalde protesten
tegen de meedoogenlooze wijze, waarop
het bombardement werd uitgevoerd.
Bij de bloedige gevechten om Skoeta'i,
3
waarin de beide Bardanjolts door de
Monteoegrijnen zijn genomen, zijn vol
gens de Matin de broeder van de konin
gin van Montenegro gewond en twee
neven van den koning gedood.
Volgens inlichtingen uit particuliere
bron kostte het bestormen der stellingen
van Ba dagnole nabij Skoetari den Mon-
tenegrijnen 500 dooden en 2000 gewon
den. Meer dan 5000 dooden of gewonde
Turken liggen op het slagveld.
Ongeregeldheden in Tokio.
Reuter seint uit Tokio De voortdu
rende verdaging van de Kamerzitting
bij keizerlijk besluit met het doel te
voorkomen, dat de oppositie een votum
van wantrouwen zou voorstellen wegens
de ongrondwettige handelwijze der re-
geeriog, heefr geleid tot ernstige onge
regeldheden. Het gepeupel deed een
aanval op de bureaux van de regeerings-
gezinde bladen en trachtte die in brand
te steken, hetgeen de politie alleen kon
verhinderen door voortdurend charges
te maken en de menigte uiteen te drijven
Daarbij werden een groot aantal personen
gewond.
Later liepen weer verschillende benden
door de stad. Zij vernielden de politie-
gebouwen, stakendetramwagens in brand
en trachtte zelfs een aanval te doen op
het huis van den eerste-minister. De
politie dreef hen echter uiteen.
In het geheel werden zes personen
gedood en zeventig gewond.
Men verwacht dat de regeering zal af
treden.
Bij keizerlijk besluit is de Kamer die
gisteren zou bijeenkomen geschorst.
De ondergang der Scott-expeditie.
De dood van kapitein Robert Falcon
Scott in de antarctische ijsvelden, nadat
hij zijn ideaal, de ontdekking van de
Zuidpool, had bereikt, is zeker hoogst
tragisch.
Uit Christchurch (Nieuw-Zeeland) wordt
over het einde van deze treurige Zuid
pool expeditie nog het volgende gemeld
»In October 1912, toen de winter
voorbij was en nog geen taal of teekeD
van kapitein Scott vernomen was, werden
twee hulp-expedities uitgerust onder lei
ding van dr. Atkinson en Wright. De
tweede expeditie bereikte het z.g >One
ton camp4 waar de voorraden nog on
aangeroerd waren. Wright drong verder
naar het Zuiden door en 12 November
ontwaarde men met groote ontroering
de tenten van Scott. Toen men deze
binnentrad zag men de lijken van kaplteiD
Scott, dr. Wilson en luitenant Bower.
Men vond ook een schrijven waarin werd
medegedeeld, dat de zeeman, Edgard
Evan, het eerst bezweken was.
Volgens een bericht uit Terrp-Nova
werd het bericht van den ondergang
der expeditie in Christchurch medege
deeld. door de overlevenden der beman
ning, die onder leiding van luitenant
Evans daar aangekomen waren Behalve
de reeds vermelde slachtoffers is ook
kapitein Vabes overleden.
Lord Curzon voorzitter van het geo
grafisch genootschap, heelt aan koning
George de treurmare medegedeeld, die
zijn inDige deelneming en hoogachting
voor de gevallen helden betuigde.
De echtgenoote van kapitein Scott is
op weg naar Nieuw-Zeeland en de ont
goocheling zal voor haar bitter zijn.
Een venoving en een Verzoening.
Eindelijk is dus tusschen het huls der
Hohenzollerns en der Welfen een ver
zoening tot stand gekomen en zijn beide
huizen nu vereenigd door den reeds
hechten band, die een verloving in vor
stelijke kringeo tusschen twee families
en geslachten legt. Het zevende kind
van keizer Wilhelm, zijn eeaige 21-jarige
dochter Victoria Louise is verloofd met
prins Ernst, August van Cumberland,
deneenigen overlevenden 26-jarigen zoon
van hertog Ernst van Cumberland, her
tog van Brunswijk en Liineburg, den
zoon van den blinden George van Han
nover.
Wat de personen der vorstelijke ver
loofden betreft prinses Vctoria Louise
is de eenige dochter van keizer Wilhelm
en werd in 1892 geboren-
Aan het hof te Karlsruhe is prins
\ugust een bekende en geliefde persoon
lijkheid. Hij werd 17 November te Pen-
dna geboren hij is Beijersch kapitein van
Ie cavalerie en, sedert den dood van
jrins George, die met een automobiel
verongelukte, de eenige zoon van den
Hertog van Cumberland Ernst August
heeft voor onbepaalden tijd verlof ge
kregen.
Zooals gemeld, loopt er nog een ge
rucht, dat deze band door een tweeden
band gevolgd zon worden, doordat prin
ses Olga van Cumberland met een der
keizerlijke prinsen zich verloven zou Wij
laten dit bericht, dat niet bevestigd wordt
voor hetgeen het is, evenmin als wij ons
verdiepen zullen in de vraag, of de ver
loving een gevolg is van de toenadering
tusschen beiden huizen, dan wel dat de
toenadering een uitvloeisel is van de
verloving Wij willen all en de beteeke-
nis van. het feit der verzoening, dat voor
het Duitsche rijk inderdaad niet onbe
langrijk is, even door een samenvatting
der geschiedenis van den strijd en zijn
oorzaken aiogeven.
De tweede al.
Eerst hebben we in liberale bladen
gelezeo, dat in het district Bergen op
Zoom tegenover het aftredend lid den
heer De Ram, thans lezen we in de
»N. R. Ct." dat in het district Ooster
hout tegenover het aftredend lid jhr.
Van den Berch van Heemstede een groot
aantal katholieken een candidaat zullen
stellen.
Dergelijke berichten zijn minstens
vootbarig en hebben Vooral *in li
berale bladen gelanceerd veel van
proefballonnetjes. Afgewacht moet wor
den wie de candidaat der R. K kies-
vereeniging in genoemde^districten zal
zijn, voordat men van tegencandidaten
kan spreken.
Hgzn.
Bidden en de verkiezingen.
Op voorschrift van het doorluchtig
Episcopaat zullen de*geestelijken in de
Mis bidden de Oratio Pro quacumque
necessitate voor het welslagen der ver
kiezingen.
De Oversten der Moederhuizen zoo
vrouwelijke als mannelijken, zijn uitge-
noodigd, hun onderhoorigen, naar goed
vinden, te laten bidden voor dezelfde
gewichtige aangelegenheid. Hgzn.
Uit de sigarenindustrie.
Blijkens berichten in de N R. C. zal
de uitsluiting omvatten te Utrecht 800
man, verdeeld over een 15-tal fabrieken
(600 georganiseerden eu 200 ongeor
ganiseerden, die zich solidair hebben
verklaard); te Zaandam 50 aan de fa
briek Justus Van Maurik te Tiel 22 bij
de fa. Rappard en Pottte Ambt-Almelo
14 bij de fa. Gebr. Kluch te Groningen
200; te Krommenie 100 bij de firma's
Baars en Middelkamp; te Haarlem 150;
te Amersfoort 57 te Alfen a/d Rijn 26.
Nasleep van de typog ra fensta king.
De drukkersfirma De Roever Kröber
Bakels te Amsterdam bij welke firma
voor de typografenstaking de Standaard
gedrukt werd, heeft Zaterdag haar be
drijf stop gezet en alle weiklieden 39 in
getal, ontslagen.
Tengevolge van de staking zijn thans
ongeveer tachtig typograten zonder werk.
Waalwijk, 12 Februari 1913.
Koopt oiet in den vreemde, wat gij
in Waalwijk eren goed en eren
goedkoop kunt vinden.
2651 W. B.
Voorlicktingsdienst van den Middenstand.
Gisterenavond waren de handeldrij-
venden en industrieelen der gemeenten
Waalwijk en Besoijen, door het bestuur
van »De Hanze4 opgeroepen tot bij
woning eener vergadering waarin als
spreker zou optreden den heer W. C.
Emons, architect te Hilversum, met het
actueele onderwerpvakopleiding en
'eerlingwezen. Deze lezing die voor
allen vrij toegankelijk was, kon de
Hanze doen plaats hebben door bemid
deling van de commissie voor de Rijks
voorlichtingsdienst van den Middenstand.
De vergadering was zeer slecht be
zocht
Ongeveer half acht uur opent de
voo'ziiter de heer W. V d. Heijden de
vergadering en roept allen, in 't bijzonder
de ZeerEerw. adv. en de leden van het
Comité der Kath. Soc. actie, welkom en
geeft vervolgens het woord aan den heer
Emons.
Met genoegen zegt spr., heb ik de
uitnoodiging, die via het Ministerie van
Handel en Nijverheid, tot mij kwam,
om hier eene spreekbeurt te vervullen,
aangenomen, want ik had me der toe
stand hier anders voorgesteld. Ik had
gedacht hier een breede schaar van
middenstanders te zullen zien. En nu, o
bittere ontgoocheling, een zaal vo! ruimte.
Hebben de middenstanders hier dan
geen voorlichting noodig Dat men dan
het bestuur de moeite had bespaard om
van de Regeering gedaan te krijgen dat
ook Waalwijk van den Rijksvoorlichtings
dienst voor den middenstand profiteert.
Alsdan bracht spreker eerst ter sprake
organisatie van meestercursussen. H;j
wees er op hoe vroeger de leerlingen
werden toevertrouwd op die werkplaat
sen waar de patroon een meester was
in zijn vak Dat dit stelsel goed werkte
getuigen de proefstukken, die de leer
lingen, voor zij gezel koDden wo'den,
moesten maken.
Dit alles is veranderd. Een geslacht
voor ons waren reeds geen goed onder
legde vaklieden meer zooals in den gil-
dentijd. Spoedig begon men in te zien
dat de toestand zoo niet kon blijven
voortduren en daarom werden er vak
scholen opgericht. Iets beter is de toe
stand daardoor wel geworden, want ons
land is tal van kunstinrichtingen rijk
geworden. De conclusie mag echter
hieruit niet worden getrokken, dat thans
alles goed ts. O neen. Verre vandaar.
Doch dit alles mag niet alleen geweten
worden, dat er geen gelegenheid genoeg
is om zich te bekwamen, doch wel om
dat de zucht naar genot te groot is ge
worden, omdat men zich geen tijd meer
kan geven om te leeren Ook kan de
leeilingen geen tijd gelaten meer worden
om het werk goed at te werken, want
bij het komen der machines is men meer
gaan letten op de quantiteit dan op de
qualiteit.
Voorts, zegt spr., waren de scholen
te veel gebaseerd op algemeenheden,
wat reeds lang gebleken is een fout te
zijn.
Verder moet als een groote fout wor
den aangemerkt dat de oude patroons
altijd van het idee zijn uitgegaan dat
de regeering, provincie en gemeente
hen in a lies moest voorgaan Niets min
der waar dan dit- Zelf moet men het
initiatief nemen, de overheid zal aan
helpen.
Waarom, zoo vraagt Spreker zich af,
waarom richten de patroons geen vak-
vereenigingen op, waarin zij prijs-wed-
strijden houden. Waarom geen vak-ten
toonstellingen georganiseerd waar men
zijn kennis kan verhoogen. Men klaagt
nu liever, doch om een han,d uit te stekeD
tot verbetering van dien in-treurige toe
stand, dat doet men niet. Vereenigt u,
en tracht door vereeniging verbetering
te brengen. De Overheid zal u daarin
dan helpen. Helpt die niet, dan hebt
ge récht tot klagen.
Ziet vóór U het groot kapitaal, achter
U de sterk georganiseerde arbeiders,
waartusschen gij verpletterd wordt, in
dien gij U niet tijdig vereenigt
De Regeering heeft getoond rekening
te willen houden met uwe belangen, maar
toont eerst wat u zelf kunt, stelt u niet
gelijk met de arbeidersklasse.
Zijn er vereenigingen door u opgericht,
dan kunt ge vragen om goedkooper en
vlugger recht, om bescherming van Zon
dagsrust, om betere regeling van fail
lissementen, om handels- en vakonder
wijs.
Werpt toch weg die onderlinge haat,
de Regeering, die weet dat de midden
stand de spil is waar de geheele maat
schappij omdraait, staat gereed u te
helpen- Gaat daarom hand in hand over
tot oprichting van vakvereenigingen.
Vervolgens wijst spr- er op, dat voor
de jongere patroons het gemakkelijker
is geweest om het vak beter te leeren
wijl de scholen weer wat beter zijn inge
richt. Zij kunnen dus zonder vrees ge
makkelijker een examen afleggen. En
zij die nog niet bekwaam genoeg zijn
kunnen lessen nemen bij bekwame leer
aren.
Hierna bespreekt de redenaar de vak
opleiding.
Bekwame werklieden, zegt spr., zijn
er schaarsch, hoewel er reeds vele ge
nootschappen zijn die werkzaam zijn ter
bevordering van de opleiding der am
bachten.
Men heeft zich veel voorgesteld van
de scholen en toch, wat zijn de resul
taten nog gering. De jongens die van de
scholen komen denken dat ze heele bazen
zijn en dat ze aanstonds het volle loon
moe:en hebben. En wat mankeert er nog
aan de practijk bij hen. Bij vele patroons,
boven hebben wij het reeds gezien, is
er geen gelegenheid om het vak te leeren.
Alles moet vlug gebeuren, de moordende
concurrentie eischt vlug en veel werk
voor weinig geld. De werklieden, zij
maken van hun lichaam een machine,
veel produceeren. Naar goede afwerKing
kijkt men niet. Ook niet of men zijn vak
grondig kent. De ouders van de werk
lieden moesten niet hun jongens naar
zulke inrichtingen, waar hun kinderen
niets leeren, zenden, al verdienen die
daar ook al spoedig veel geld. Spr. heeft
er eens ouders op gewezen en zei toen
denkt toch om de toekomst van uw
kinderen, doch de ouders autwoordden
O, daar behoeven wij niet meer voor te
zorgen. De sociale wetten zijn er die
voor ons zorgen.
Spr. vindt hier gelegenheid er op te
wijzen dat allen boven hun stand leven.
Zondags is er geen onderscheid meer
tusschen patroon en werkman. Men
schaamt zich werkman te zijn Dit alles
is een sta-in-den-weg om de verbete
ringen, die zoo hard noodig zijn, aan te
brengen-
Bij de behandeling van het leerling
wezen zegt spr. dat de Regeering in
deze reeds voor wil gaan doch de plicht
van de ouders is om hun kinderen naar
de school te zenden.
Dat de leerlingen of ouders doen wat
ze willen, moet uit zijn. Nu trekken ze
maar van den een naar den ander om
wat meer te verdienen. Er zijn wel wetten
gemaakt hiervoor, doch) daar ondervindt
de patroon meer last dan gemak van.
Spreker stelt zich den toestand die moet
komen voor de leerlingen als volgt voor
Als de jongens met hun 13 jaar van
school komen moeten ze 2'/2 jaar naar
een Vakschool. Vandaar moeten ze nog
tot hun 18 jaar naar een herhalingsschool
gaan 's avonds en naar een patroon waar
zij onder toezicht van den Staat moeten
werkzaam zijn. Zoo zal men goede pa-
patroons en goede werklieden kweeken.
Van de 10 patroons van tegenwoordig
zijn er vele die hun vak niet kennen en
dat juist is het wat zulke ongezonde
toestanden kweekt.
Nadat door de heeren j. van Delft en
W. v. d. Heijden nog eenige vragen
waren gesteld die door spr. werden be
antwoord, eindigde hij zijne rede, die
warm werd toegejuicht.
De Voorzitter bracht hem dank voor
de leerzame rede en sprak den wensch
uit dat zijne woorden vruchten zullen
dragen.
Voetbalvere enig ing Waalwijk Vooruit4.
Zondag j.l. had de aangekondigde
wedstrijd plaats tegen het Bossche »Hol-
landia.4
Vóór rust wogen beide partijen vrij
wel tegen elkaar op, zoodat geel-zwart
slechts eenmaal door van Delft doel
puntte.
Na de hervatting is W. V. volkomen
meester van het terrein en voegen van
Delft, van Loon en de Ruijter ieder nog
een doelpunt aan de score toe, alzoo
Hollandia met een 4—0 Dederlaag naar
huis sturend.
Met groote belangstelling wordt den
Zondag a s. te spelen wedstrijd W.V.
Helmond tegemoet gezien. Helmond is
erin geslaagd tweemaal den W.V. keeper
te passeeren, wat nog geen enkele ver
eeniging vermocht, zoodat er voor de
geelzwarten alle leden bestaat, om Zon
dag met een flinke overwinning revanche
te nemen. Tot Vrijdagavond* bestaat er
nog gelegenheid zich voor 't collectief
biljet aan te melden.
Uitslagen van Zondag j.l.
Helmond Eindhoven 11.
Den Berg't Zesde II 6—1.
BredaDosko 04.
De V. V. Excelsior Waalwijk.
J.l. Zondag heeft de combinatie van
de V.V. Excelsior een Vriendschappelij-
ken match gespeeld tegen een versterkt
elftal van de V.V. B. V. C. te Baardwijk,
op het terrein van Excelsior. De stand
was 33.
Echo van
