ummer 26
Zondag 30 Maart i913
36e Jaargang
Tweede Blad.
TENTOONSTELLING
De Balkan-Oorlog.
SUNLIGHT
Reclame.
De waarschuwing der
nieren.
OOGENBLIKKEN OM IIT
te blazen zijn alleen mogelijk
wanneer Sunlight Zeep wordt
gebruikt. Zij bespaart tijd
want
de zuiverste zeep doet het werk.
Op uitnoodiging van het comité der
a.s. internationale tentoonstelling te Til
burg waren Donderdag een dertigtal ver
tegenwoordigers der Nederlandsche pers
bijeen, om een kijkje te gaan nemen
hoever men reeds gevorderd was met
den bouw van het grootsche werk, dat
daar gaat gewrocht worden-
De volgende bladen waren uitgenoo-
digd en hadden daaraan gevolg gegeven
Nieuwe Rotterdammer, Tijd, Maasbo
de, Centrum, Vaderland, Handelsblad,
Nieuwe Courant, Telegraaf, Handelsblad
van Antwerpen.
Van de provinciale pers Provinciale
's Hertogenbosche Courant, Huisgezin,
Eindhovens Dagblad, Meyereische Cou
rant, Nieuwe Tilburgsche Courant, Til-
burgsche Courant, De Zuid-Willemsvaart,
De Echo van het Zuiden.
Verder nog Middelburgsche Courant,
Gelderlander, Venloosch Nieuwsblad,
Nieuwe Koerier, Zeelandia, Nieuwe
Goesche Courant.
Periodieken de Prins, de Ingenieur,
Vraag en Aanbod en Persbureau >Vas-
Diaz«.
Na een hartelijke ontvangst door het
pers-comité, had een reünie plaats in
Maison Boes, waar aan het dejeuner-
dinatoire behalve de vertegenwoordigers
der Nederlansche pers, aanzaten de na
volgende heeren
L. Bruyelle, H. v, d. Muysenbergh,
dr. B. Daamen, resp. voorzitter, secreta
ris en ondervoorzitter van het hoofdco
mité, J. K. Merckx, J. Huer, mr. G. E,
Pastoors, Jos. Brouwers, voorzitters resp
van de technische commissie, de feest
commissie, de onderwijscommissie en de
reclame-commissie, de heeren mr. A. C.
B. Arts, J. de Louw, L. Arts en A. J.
Prins, vormende de eommissie voor de
pers en niet te vergeten de heer Alb.
Lejeune, de architect der tentoonstel
ling.
In auto's, door families uit de stad
welwillend beschikbaar gesteld, werd
daarna een bezoek gebracht aan het
eigenlijke doel van den dag, het tentoon
stellingsterrein aan den Bosschen Weg.
Maar laten we eerst zeggen waaraan
deze tentoonstelling haar ontstaan te
danken heeft.
Voor eenige jaren, n.l. in 1909 werd
in Tilburg, de industrie stad, eene groote
tentoonstelling gehouden. Het succes is
zóó groot geweest, dat bij het toenma
lig comité, thans aangevuld met eeni
ge personen al spoedig het plan rijp
te, waar Tilburg, de stad van Wil
lem II toch zeker vooraan moest
staan bij de viering der onafhankelijks-
feesten, dit te doen door het wederom
houden eener tentoonstelling, maar dan
veel grooter, grootscher en schitterender
nog. Het comité schrok niet terug van
de moeitevolle werkzaamheden aan de
organisatie verbonden. Men heeft de
plannen gevormd en reeds een heel
stuk zijn ze op weg van uitvoerig, want
't is ook in Tilburg zooals hier en bijna
overal in Brabantals men wil, dan komt
het er 1
Het beschermheerschap is zooals men
weet door Prins Hendrik aanvaard, ter
wijl minister Heemskerk en Talma zit
ting hebben in 't eere-comité.
Zoodra de plannen der tentoonstel
ling bekend waren, kwam er zooveel
inschrijving voor deelneming dat de oor
spronkelijke oppervlakte met een derde
moest worden vergroot.
Behalve Nederland, zullen België,
Frankrijk, Duitschland, Oostenrijk, Noor
wegen exposeeren.
En de gebouwen die opgetrokken
worden om dat alles te herbergen zullen
voor deze exposities niet onderdoen.
Uit de ons vertoonde teekeningen,
verstrekte inlichtingen en 't geen reeds
op het terrein te zien was, blijkt wel
duidelijk dat hier iets van groote be-
teekenis zal tot stand komen. De ge
bouwen en alles wat er komt zal smaakvol
en practisch zijn.
Uit hetgeen reeds nu in werkelijkheid
te zien was en uit hetgeen verder de
uitvoerige teekeningen beloofden, mogen
we gerust besluiten, dat de tentoonstel
ling, ais zij eenmaal gereed is, een groot-
schen indruk zal maken.
De totale oppervlakte, die zij zal be
slaan, bedraagt bijna 9 hectaren. Komt
men door den monumentalen ingang
binnen, dan ziet men voor zich een lang
werpige open ruimte, met grasvelden en
bloembedden fraai aangelegd, waarom
heen zich langs drie zijden de verschil
lende gebouwen groepeeren. In het
midden van dezen tuinaanleg komt een
fontein,-met een beeldengroep van vier
Assyrische leeuwen, die het water neer-
spuit in een bassin van 32 meter omtrek.
Rechts van den ingang vindt men de
machinehal met een oppervlakte van 150
bij 30 meter. Hier zullen allerlei machines
worden tentoongesteld, hoofdzakelijk
echter die, welke voor de textiel-industrie
van belang zijn. Ook een zestal auto
mobielfabrikanten zullen in deze hal
exposeeren. Slechts de inzendingen in
deze afdeeling zijn internationaal. In alle
andere afdeelingen vindt men enkel in
zendingen uit ons eigen land.
Rechthoekig op deze hal, dus recht
tegenover den uitgang, aan den overkant
van den plantsoenaanleg, ligt de restau
ratiezaal, met links daaraan aansluitend
de feestzaal en rechts de kunstzaal.
De restauratiezaal, groot 42 bij 30
meter, maakt met haar vooruitspringende
en door kolommen geschraagde rotonde
en met haar koepel, die 22 meter hoog
is, een fraaien indruk. Mooi sluiten daarbij
de twee reeds genoemde zalen aan.
De kunstzaal, 30 bij 40 meter in opper
vlakte staat onder toezicht van een afzon
derlijke commissie, waarvan Dr. Daamen
de ijverige voorzitter is. Ongetwijfeld
belooft deze afdeeling een der voornaam
ste van de geheele tentoonstelling te
worden. Immers in één achttal kleinere
zaaltjes en in één groote zaal, die echter
wegens het groote aantal inzendingen,
nog van een tusschenzaal is moeten wor
den voorzien, om aan allen een plaatsje
te bieden, zal een tentoonstelling op het
gebied van architectuur, schilderkunst
en beeldhouwkunst worden Ingericht als
misschien nog nooit in Holland is gehou
den. Reeds nu kaq de commissie rekenen
op 175 inzendingen, alle van de bekendste
Nederlandsche meesters.
Achter deze kunstzaal komt als bijbouw
een Brabantsche boerendeel, waarin enkel
stukken zullen te zien zijn van Brabant
sche schilders, die in de laatste honderd
jaren zijn gestorven. Daar zal men o.m
kunnen zien werken van de twee Van
Spaendonk's, van De Lelie, van P. de
Josselin de Jong, Piet Slager, enz. in totaal
21 inzendingen. Ook dit zaaltje belooft
iets bijzonders te worden.
Tusschen de kunstzaal en de machine
hal liggen nog een kegelbaan en een
volksbierhuis.
Links naast de restauratiezaal sluit de
feestzaal aan, die 30 bij 121/a meter in
oppervlak is, en geschikt is, om de con
gressen, die tijdens de tentoonstelling in
Tilburg worden gehouden, te ontvangen,
als dokters, schoenfabrikanten, slagers,
vergunninghouders, enz.
Aan de andere langszijde vajr den
rechthoek komt tegenover de machinehal
de groote nijverheidszaaldeze wordt
in tweeën verdeeld eene afzonderlijke
afdeeling voor de Biabantsshe nijverheid
van 69 X 30 meter, en een voor de
overige Nederlandsche nijverheid van
57 X 30 meter.
Het midden van deze zaal, een voor
uitspringende kolonnade, wordt gedekt
door'een koepel, waarop een Westmins
ter-carillon wordt geplaatst.
Tusschen deze zaal en de feestzaa
ligt het paviljoen van de stad Tilburg
dat uitsluitend een beeld zal geven van
de Tilburgsche industriehet beslaat
een oppervlakte van 50 bij 30 meter.
Aan de andere zijde van de nijver
heidszaal, bij den ingang, ligt het pavil
joen voor het onderwijs, dat 30 meter
in het vierkant groot Is.
Slechts in het ruwe zijn in het boven
staande de verschillende gebouwen ge
schetst zonder twijfel zullen ze, een
maal gereed, met hun onderling verschil
lend, aan de verschillende doeleinden
aanpassend karakter, een degelijken en
toch prettigen indruk maken. Ze worden
in een soort Renaissancestijl opgetrok
ken en wit geschilderd lijsten en deu
ren krijgen echter een gele tint, terwijl
de kapiteelen, basementen en versierin
gen in goud worden opgewerkt. De twee
koepels worden resp. groen en rood ge
schilderd, terwijl het in de bedoeling
ligt de bloembedden in het gras enkel
te doen bestaan uit rozen en overigens
paarse bloemenop die manier wordt
een inderdaad prachtig kleureffect ver
kregen, dat onder een gouden zonlicht
van een wel aardige bekoring zal zijn.
Een typische reclame zal door de
Vereenigde Noord-Brabantsche Suiker
fabrikanten te Breda in het plantsoen nog
worden aangebracht- Zij zijn van plan
daar een obelisk van suiker op te rich
ten, hoog 31 meter en met een grond
vlak van 6 bij 6 meter, waarvan de in
houd 1337 ton de productie is
van zes werkuren. Deze reuzen-»suiker-
pin< zal 'savonds electrisch worden ver
licht.
Verder komen er op het middenter
rein en tegen de verschillende gebouwen
hier en daar kiosken voor den verkoop
van diverse artikelen, twintig in het ge
heel. Ook aan het uiterlijk van deze ge
bouwtjes zal veel zorg worden besteed.
Het geheele terrein wordt belegd met
cementen trottoir-tegels, terwijl de wegen
van makadam worden gemaakt.
Evenals elke tentoonstelling, zoo heeft
ook deze haar bijzondere attractie-tereinen
waar het publiek zich na het inspan
nende bezien van net tentoongestelde
kan ontspannen.
Rondom de eigenlijke tentoonstellings
terreinen groepeeren zich nog een sport
terrein van 140 bij 120 meter, waar
wedstrijden zullen plaats hebben, een
cermisterrein van 150 bij 75 meter met
de allernieuwste vermakelijkheden, en
ast not least een >bloemenstad», en wa
re >clou«
Op een terrein vau 110 bij 75 meter
vlak achter de restauratiezaal en even
wijdig daarmede gelegen, zal een wer-
celijk feëeriek geheel van enkel levende
bloemen worden geschapen. Rondom
een vijver, lang 25 meter en breed 10
meter, die eenigszins dieper is gelegd
en waaruit fontijnen het heldere water
zullen opspuiten, terwijl bloeiende wa
terplanten en goudvisschen het een le
vendig aanzien zullen geven, rijen zich
de terrassen, schuilgaande onder een
schat van bloemen,die glooiend oploopen
tot aan een restaurant, dat met zijne
galerijen en boogoverspanningen, wan
delgangen en kolonnades, a'les overhuifd
door bloeiende planten en bloemslingers,
als het ware één geheel van levende
bloemen zal lijken.
Daaraan sluiten zich een Duüsche
bierkneip, een weinstube, een champag-
nebar, een lunchroom, een theater, enz.,
aan.
En tusschen dit alles taluds met flu-
weelig gras, waarin de bloemperken met
heldere kleuren plekken, op de daken
bakken met planten, waarvan de bloemen
in weelderigen overvloed zullen neer
hangen, zoodat dit terrein met recht den
naam van bloemenstad4 zal mogen dra
gen en onder de >attractles«, die nu
eenmaal aan een tentoonstelling moeten
zijn verbonden zeker een van de meest
aantrekkelijke zal blijken te zijn.
Na al hetgeen we hierboven opsomden,
en dat slechts im groszen ganszen weer
geeft van wat we zagen en hoorden, en
wat er komen zal, zullen onze lezers in
de Langstraat en Omgeving het met ons
eens zijn, dat hier iets wordt tot stand
gebracht, dat niet alleen Tilburg maar
ook Brabant tot eere strekt. Onze streek
toch zal er door hare exposities waardig
vertegenwoordigd zijn en wij allen willen
zien en leeren, maar ook laten zien en
relaties aanknoopen en daartoe zal zeer
zeker gelegenheid te over bestaan. Daar
om hier nogmaals een opwekking aan
dengenen die nog niet inschreven. Onze
industrie moet er talrijk, flink en pracht
vol vertegenwoordigd zijn. Want is het
gewoonlijk waar: >die afwezig is heeft
ongelijk*, hier zal dit zeer zeker met
kracht uitkomen, temeer waar vakten
toonstellingen en andere om deze ten
toonstelling werden achterwege gelaten.
De Langstraat en zeker Waalwijk, mogen
niet schitteren door hunne afwezigheid.
Wij hopen dat onze nijveren nog eens
ernstig over deze waarheid zullen na
denken, dan zal hun besluit niet twijfel
achtig zijn-
Want naast het groote contingent
geregelde bezoekers dat deze streek
zeer zeker zal leveren, zullen er zooveel
duizenden en duizenden Nederlanders en
vreemdelingen komen,om deze grootsche
tentoonstelling, haast zeker de grootste
in 't jubeljaar te bezoeken, waardoor
succes voor zaken niet kan en zal uit
blijven.
Want dat hier iets grootsch tot stand
komt, daarvoor zijn ons de comité-leden
borg.
Nog werden wij in de gelegenheid
gesteld, een paar groote fabrieken in
oogenschouw te nemen. Wij bezochten
de gloeilampenfabriek »de Volt4 en de
groote flanelfabriek van de firma Van den
Bergh-Krabbendam. Deze hoogst interes
sante bedrijven, gaven ons zooveel moois
en nieuws en belangrijks te zien, zooveel
ingenieuse machines en werkzaamheden,
dat het voor een leek niet aangaat daar
van een duidelijk beeld aan zijne lezers
te geven.
Alleen kunnen we zeggen, dat de ver
nuftigheid, de vindingrijkheid der machi
nes de installaties van 't geheel een gewel
digen indruk maken op den beschouwer
en een idee geven van de grootheid
van Tilburgs industrie. In deze reuzen-
>edrijven werden aangename, leerrijke
uren gesleten. Andere journalisten brach
ten een bezoek aan de firma's J. Man-
naerts, H. Depont-Mannaerts, H. Eras
en Zonen en M. J. H. Kessels, waarover
zij al mede even voldaan, even enthou
siast waren.
Velen verwaarloozen rugpijn, omdat zij
van meening zijn, dat het zwakte der rug.
spieren is, ontstaan door overwerktheid. Zij
wachten dan totdat de pijn vanzelf verdwijut.
Maar als de pijn in den mg niet uit zichzelf
verdwijn*, weten wij dat de pijn niet uit den
rug voortkomt, maar uit de nieren gelegen
ter hoogti van de lendenen. Dit is eeD
waarschuwing en een ernstige waarschuwing,
want wanneer de niereD verzwakt zijn, geven
zij aan hst urinezuur gelegenheid om zich
met het bloed, door het lichaam te ver
spreiden. Dit urinezuur veroorzaakt pijn in
den rag, pijn in de ledematen het vormt
bezinksel in de urine, hetwelk de blaas 8d
urinewegen prikkelthet verstopt de urine
wegen en belet een vrije afvoer van het
water, en veroorzaakt zoodoende waterzucht
het vormt scherpe kristallen iu de gewrichten
spieren en weefsels, de oorzaak van jicht,
rhenmatiek, heupwee (ischias).
Begint daarom hij het eerste optreden van
verschijnselen al» bovengenoemd met het
gebruik van Poster's Rngpijn Nieren Pillen
en zonder uitstel, want hoe langer de nier
aandoening verwaarloosd wordt, des te
moeilijker valt het haar te genezen. Poster's
Rugpijn Nieren Pillen hergeven aan de
nieren haar gezondheid en werkzaamheid.
Zij zuiveren de urinewegeu en voeren het
overtollige water en de urinaire onzuiver
heden af, waardoor de oorzaak van uw kwaal
wordt weggenom-D.
Te Waalwijk verkrijgb. bij Wed. Orie-
Dumoulin, Markt. Toezending geschiedt
franco na ontv. v. postwissel a f 1.75 voor één
of f 10.- voor zes doo-
zen. Eischt de echte.
Foster's Rugpijn Nieren
Pillen, weigert elke doos,
die niet voorzien is van
nevenstaand handels
merk. 4457
Adrianopel gevallen.
In ons vorig nummer konden we onder
telegrammen, deze beteekenisvolle ge
beurtenis nog mededeelen.
Bijna zes maanden lang heeft Sjukrl
Pasja, de dappere verdediger der stad,
dien men al vroeger den naam van Deli
Pasja, d. i. dolle Pasja, gegeven had, het
beleg doorstaan, van de Bulgaarsche
strijdkrachten eerst, van de Bulgaarsche
en Servische strijdkrachten gezamenlijk
daarna.
Deze oorlog moge opnieuw bewezen
hebben, dat de Turk geen soldaat is,
voor den aanval geschikt, in het verdedi
gen heeft hij zijn meester ook nu nog
niet gevonden. De heldhaftige verdedi
ging van den Sjipka-pas in den Russisch-
Turkschen oorlog heeft zijn tegenstuk
gevonden in de verdediging van die
belde Turksche vestingen, Adrianopel
en Skoetari.
Nauwelijks had de bijna zestig-jarige
commandant der vesting in het begin
van den oorlog tijd gehad zijn bezit in
staat van tegenweer te brengen, of de
Bulgaarsche golf kwam aangerold en
sloot hem en zijn hulpkrachten in. Met
de blanke wapens, door honger, brand
en een hagel van zware projectielen in
het eind hebben d$ aanvallers de stad
trachten te vermeesteren. Maar Sjukri
heeft stand gehouden tot het uiterste en
nog in de allerlaatste dagen waagde hij
een doorbraak door den ring van 100.000
vijanden, die zijn veste omsloot. Voor
den beslissenden, driesten stormaanval
van de Bulgaren, bij nacht ondernomen
en bij dag voortgezet, is hij ten slotte
bezweken, maar niet eer, dan nadat hij
nog duizenden vijanden in het zand had
doen bijten,
Het verloop van den stormaanval.
Het algemeene vuur uit de belege
ringsbatterijen begon Maandag om half
een snachts en duurde drie uur lang
met de grootste hevigheid voort. De
Turken beantwoordden het vuur zeer
zwakjes, hetgeen men beschouwde als
een bewijs, dat de belegerden slechts
over zeer weinig munitie te beschikken
hadden. Om half vier snachts steeg aan
de' oostzijde tegenover het foit Mastak
het vuur van de belegeringsartillerie op.
De infanterie rukte met de gevelde ba
jonet op tot den stormaanval. Het Turk
sche garnizoen bood wanhopigen tegen
stand, trok zich echter ten slotte voor
de overmacht terug. Een Turksche af
deeling, die den aftocht dekken moest,
werd afgesneden en gevangengenomen.
Het blijkt, dat vooral bij het begin van
den stormaanval op de oostelijke forten
de Bulgaarsche infanterieregimenten door
't vuur der Tqrken als weggemaaid zijn.
Geheele compagnlen werden in de pan
gehakt, voor zij den vijand konden be
reiken, die een hagel van geweer- en
machine-geweerkogels op de soldaten
liet neerdalen. Toen de Bulgaren de oos
telijke forten veroverd hadden en de
buitgemaakte kanonnen op de v'uchtende
Turken en de overige Turksche stellin
gen richtten, leden de Turksche troepen
eveneens verschrikkelijke verliezen, die
door de ontploffingen van de munitie
magazijnen nog vergroot werden.
Gistermorgen waren reeds 1300 Turken
gevangengenomen. De Bulgaren richtten
21 kanonnen en 6 machinegeweren, die
zij buit hadden gemaakt, terstond op den
vijand.
In het zuidelijk front maakten de Bul
garen 20 kanonnen en machinegeweren
buit en namen zij 800 Turken gevangen.
Tegen vijf uur des middags waren de
troepen hier op 300 pas van de forten
genaderd, die zij begonnen aan te vallen.
De »Neue Freie Presse4 vertelt, dat
gepantserde Bulgaarsche soldaten voor
waarts drongen om de prikkeldraadver
sperringen door te knippen. Daarop
joegen de Bulgaren een grooten troep
vee vooruit, met het oog op het gevaar
van mijnen. De forten werden met een
bajonetaanval genomen.
Toen de forten eenmaal bezweken
waren, lag de stad voor de belegeraars
open. In de vroege morgenuren slaagde
de 23ste Sjipka-divisie er in de stad
binnen te rukken. Om negen uur drongen
de eerste afdeeling cavalerie en twee
regimenten infanterie der Toendsja-divi
sies de stad binnen.
De laatste wanhoopsdaad det Turken.
Zij lieten hun kruitmagazijnen In de
lucht springen. De ontploffing der mu
nitiedepóts had met kolosale kracht
plaats. Reusachtige vlammen sloegen
omhoog t egen den nachtelijken hemel,
toen het morgenrood aanbrak. Door
rondvliegende stukken muur werden tal
van personen gedood of vreeselijk ver
minkt. Sjukri Pasja liet alle kazernes en
openbare gebouwen in brand steken.
Spoedig geleek de stad een vlammenzee,
waaruit de bewoners in waanzinnigen
angst trachten te ontkomen. Het hart
verscheurend geschreeuw der gewonden
en der door de vlammen afgesneden
vluchtelingen mengde zich in het gebulder
Echo van
Zuilen.
- 1244
