K.
JAN VAN fDELFT.
in
71
Provinciaal Nieuws.
Waalwijkers, illumi
neert allen bij de a.s.
Onaf hankeli j kheids
feesten.
Henri H. van Calker.
Hilversum, 20 Aug. 1913.
>a
a te
iche
?en-
;an-
ijk,
NUMMER 68.
ZONDAG 24 AUGUSTUS 1913.
36e JAARGANG.
Het zal ongèvdfer fees jaren geleden
ivn, dat ik, aange*i dkhen door enkele
kunstuitingen vauA bovengenoemden
schilder, in dit blad'door een uitvoerig
artikel de aandacht öp dezen kunstenaar
mocht vestigen.
Sindsdien hoorde ik nu/en dan, veel
gunstigs over van Dttft's. werk, totdat
ik persoonlijk dit weer eeps mocht con-
stateeren bij een bezoek onlangs aan zijn
artistiek-gestoffeerd atelier, in de mr.
aan van Dcyssel's »De groote geesten
gaan door den nacht* en zeide, dat Jan
van Delft in de allereerste plaats een
ernstig werker is, die zelden exposeert.
Het eerste juichten zij toe, het laatste
werd betreurd.
Het gaat nu intusschen anders wor
den 1 De entrée van Jan van Delft als
kunstschilder in Holland, was eene «joy-
euse entrée*, welke, naar ik hoop, aan
leiding moge zijn tot meerdere verbrei
ding van zijn naam, tot eere ook van
Waalwijk
van Coothstraat. Deze
gang bracht mij op
I schilder, die werkelijk
s|nê| voor te stellen, eens ir
lijke poseeren en wel in Hi
trum van kunst en cu
maar ook eene plaat:
kunstschilders zi(^h bij
o-cvestigd. Er werd
no-
ïhap
76
orme vooruit
gedachte, den
e bescheiden is,
Holland te ex-
versum, een cen
tuur niet alleen,
waar de beste
tientallen hebben
juist een nieuwe
aede
ader
ONK
Til
1ERG
EN-
814
Koopt niet in den vreemde, wat gij
in Waalwijk even goed en even
goedkoop kunt vinden.
2651 W. B.
kunsthandel geopend, of liever, een zeer
bekende kunsthandel verhuisde naar een
nieuw pand, en daar, zei ik, moest Jan
maar eens heen 1 Ik sprik met den kunst
handel af en op zekeren dag arriveerde
Jan van Delft met enkele pastel-por
tretten in Hilversum. De eigenaar van
den kunsthandel, zelf ook schilder, vond
van Delft's werk al aanstonds heel fijn
en voornaam en gaf het daarom eene
eereplaats in zijne verzameling. Onder-
geteekende noodigde voor deze gelegen
heid een criticus van algemeen erkende
bekwaamheid uit, n.l. den Voorzitter van
de groote Amsterdamsche kunstschllders-
vereeniging St. Lucas, den kunstschilder
E. R. D. Schaap, teneinde in De Gooi
en Eemlander van 20 dezer een critiek
2663j te schrijven over de geheele expositie.
[Ik was benieuwd te vernemen, wat hij
zou zeggen van onzen Waalwijkschen
schilder, die nog nimmer in Holland
uitkwam en die hier nu plotseling ver
scheen tusschen zeer bekende namen
alsLizzy Ansingh, David Schulmann,
E. R. D Schaap zelf, Gerard de Boer,
p A. F. Hubeek, E. Baümer, Westerman enz.
De critiek is verschenen en met groot
genoegen mag ik hier mededeelen, dat
Jan van Delft een schitterend figuur
maalet onder zijne Hollandsche kunst
broeders. Ziehier hoe de heer Schaap,
hierbij duidelijk zinspelende op in Hol
land nog onbekende schilders als Jan
ichep vaa Delft, zijn artikel aanvangt
De exposities hier in het Gooi wer
den langzamerhand zóó eenvormig,
dat men, bij het ontvangen eener uit-
noodiging tot bezoek, vrijwel van te
voren wist, waar men op onthaald
zou worden. Het moge in verband
daarmede nog weder eens herhaald
worden, dat de schoonste kunstwerken
lang niet altijd door de dragers van
bekende namen worden gemaakt, im
mers de bekendheid is meestal een
gevolg van handelstrucs der kunsl-
kooperij, en dat een eigen oordeel,
gegrond op langdurig onderzoek en
studie, de eenige leiding moet zijn
bij appreciatie van kunstwerken. Men
komt er dan van zelf toe om het
Q|* schoone ook daar te vinden, waar de
kunsthandel er nooit op attent ge
maakt zou hebben en men zal er door
bevestigd worden in de overtuiging,
dat er absoluut geen enkel verband
bestaat tusschen de schoonheid van
eenlg kunstwerk en deszelfs handels
waarde. Indien de heer Schulmann
voortgaat met. telkens weder kleine
tentoonstellingen in te richten, ook
van werk van hiet minder bekende
kunstenaars, en ook vooral van hen,
die werkelijk zelfstandig zijnde in hun
kunst, hun geloof aan het schoone
van den modernen tijd uitspreken, dan
kan zijn kunsthandpl een goeden in
vloed op de kunstappreciatie in het
Gooi gaan uitoefenen.
Vervolgens worden de voornaamste
Inzendingen met een. enkel woord be
sproken, waarbij danyhet»volgende over
het werk van Jan van Delft wordt ge
zegd I
Jan van Delft# toont zich in zijn
meisjesportret ejp in het kleine da
mesportret een/vaardig conterfeiter.
In het portret' van mevr. X. is iets
zeer gevoeligsj, ei^ dat van den heer
X. geeft blijk van goede waarne
ming van karakter en uitdrukking.
Weinig in aantal, is ieder woordje
dezer critiek göud wiard, te meer waar
onbekende r^önen zo<^ gemakkelijk wor
den vergeten. In dii geval wa« zulks
echter niet mogelijk, want Van Delft's
portretten domineered en trekken zeer
de aandacht.
Dezer dagen er mettf enkele Gooische
kunstschilders vertocvetde, gaven allen
mij hunne verbazing en over te kennen,
hoe iemand, die zóó prachtig werkt, in
de onbekendheid bleef? Ik herinnerde
Waalwijk, 23 Aug. 1913.
Benoeming.
Bij koninklijk besluit is benoemd tot
Voorzitter der Commissie van advies
voor de Rijksschool voor Leerlooiers en
Schoenmakers te Waalwijk, de heer C. L.
Bressers, Lid van Gedeputeerde Staten
van Noordbrabant, voorzitter der Don-
gensche Leder-industrie-vereeniging te
Dongen, thans lid dier commissie.
Herrinnering.
Heden 23 Augustus, is het juist 10
jaar geleden, dat de roemrijke Interna
tionale tentoonstelling voor Schoen- en
Lederindustrie en Aanverwante artikelen
alhier werd geopend. Wij achten het
wel de moeite waard dezen datum van
de openiog der meest belangrijke vak-
tentoonstelïing die misschien ooit in ons
land gehouden werd en die, zooals bur
gemeester Raupp van Tilburg nog on
langs memoreerde den grooten stoot aan
de verlevendiging en uitbreiding der
schoenindustrie van Nederland heeft ge
geven, even in herinnering te brengen.
Onaf'hankelijksheids feesten.
Thans kunnen we het officleele pro
gramma van de viering der'onafhankelijk-
heidsfeesten in onze gemeente op 30 eu
31 Augustus a.s. geven.
Zaterdag 30 Augustus.
77a uur.
Muzikale rondgang door de gemeente,
Fakkel-optocht, Taptoe.
9 uur.
Concert der harmonie «Volharding*
van Drunen in de kiosk op de Markt, j
Wedstrijd in Gevel-illuminatie.
Schitterende verlichting der Markt.
Zondag 31 Augustus.
12 uur.
Matinée door de Liedertafel «Oefening
en Vermaak* van Waalwijk en Besoijen
in de kiosk. (100 personen) met koper
begeleiding.
U/2 uur.
Groote Sport- en Kinderfeesten.
Schietwedstrijden.
Veteranen-Voetbalwedstrijd, op het
terrein van «Waalwijk Vooruit*.
Alles vrij entrée.
Muziek der fanfare «Concordia* van
Loon-op-Zand.
Het programma hiervau luidt als
volgt
1. Gymnastiekuitvoeringen
2. Polstokhoogspringen.
3. Kunstrijden voor fietsers.
4. Wedloop met hindernissen.
5. Tonsteken.
6. Jas- en Schoenwedloop.
7. Worstelen te paard.
8. Driebeensloop.
9. Zakloopen.
10. Veteranenwedstrijd voor voetbal.
2 X 20 minuten.
Inschrijving blijft geopend tot 25
Augustus.
7 uur.
Uitvoering van Nationale lhderen op
de Markt door de Liedertafel.
872 uur.
Groot Concert door Kon. Harmonie
«Euphonia* van Kaatsheuvel.
Gevel-illuminatie.
Schitterende verlichting der Markt.
Uit bovenstaande blijkt dat «Waalwijks
Belang* eringeslaagd is, in weerwil van
het jammerlijk mislukken van den licht-
stoet door gebrek aan deelneming, eene
mooie en waardige feestviering saam te
stellen. Het lijdt geen twijfel of er zijn
een paar mooie en prettige feestdagen
a.s. Vooral de illuminatie der Markt
belooft iets zeer moois te worden.
Het bestuur van «Waalwijks Belang*
verzoekt ons de ingezetenen van Waal
wijk dringend uit te noodigen, zooveel
mogelijk deel te nemen aan den wed
strijd in gevel-illuminatie of in elk geval
zooveel mogelijk illuminatie aan te bren
gen. Wij voldoen gaarne aan dit ver
zoek, te meer omdat wij de zekerheid
hebben, dat verschillende particulieren
zullen illumineeren, niet alleen rondom
de Markt, maar zoowel aan den Hoek
als aan de Haven.
Wij hopen dat eenieder iets zal doen,
de eene meer, de andere minderwer
kelijk laat elk Waalwijker toonen, dat hij
met hart en ziel dit nationale feest
wenscht mee te vieren en 't zijne wil
bijdragen tot eene schitterende viering
in onze gemeente.
Want met wat goeden wil kan er
voor weinig geld al wat aardigs gedaan
worden, zoo zal een slinger van lam
pions of vetpotjes tusschen de boomen
al zoo'n mooi effect geven en wat zou
dat ter lengte van z'n huis voor elk
bewoner kosten.
Komt Waalwijkers, geeft gehoor aan
den oproep van «Waalwijks Belang* en
geeft de straten des avonds een schit
terend feestelijk aanzien
Politiezaken.
Komen aanloopen een groote trekhond
en donkerbruine spitshond.
Inlichtingen aan het bureau van politie.
Ongeluk.
Gisteren had de schoenmaker C. S.
het ongeluk met zijn hand tusschen een
snijmachine te geraken, met het onge
lukkig gevolg dat twee vingers werden
afgesneden. vD.
"f- Vaandelwijding.
In ons vorig nummer hebben wij het
geheele programma van den feestdag ter
gelegenheid der Vaandelwijding gegeven.
We behoeven daaraan niets meer toe
te voegen, alleen kunnen we nog mede
deelen, dat de stoet, die ten twaalf uur
van 'l Bondsgebouw vertrekt, 22 num
mers telt van vereenigingen uit 's-Bosch,
Eindhoven, Tilburg, Raamsdonksveer,
Udenhout, Zevenbergen, Baardwijk,
Kaatsheuvel, Olsterwijk en Dongen,
waaronder drie harmonieën. De stoet
trekt door de Groote Straat naar 't
Hoekeinde, terug door de Nieuwstraat
naar Besoijen, Besoijensche Steeg, Pa
rallelweg, Burgemeester van der Klok-
kenlaan, St. Antoniusstraat tot 2e Zeine
en terug naar 't Bondsgebouw.
De feestvergadering vangt ten
uur aan.
St. Petrus-school.
Naar men ons mededeelt, zal a.s. Don
derdag de nieuwe R- K. Jongensschoo
worden ingewijd. Des morgens zal er
eerst eene plechtige H. Mis met assis
tentie worden opgedragen, welke zal
worden bijgewoond door den algemee-
nen overste uit Maastricht en de 4 broe
ders, die hier het onderwijs zullen geven.
Na afloop daarvan zal de plechtige in
zegening plaats hebben. Verder verne
men wij nog, dat a.s. Maandag in een
der lokalen zitting zal worden gehouden,
waar de ouders hunne kinderen kunnen
laten Inschrijven voor de lessen aan deze
school.
Maandblad.
Door "de Nederlandsche Vereeniging
van IJzerhandelaren, waarvan de zetel
is te Amsterdam, is het drukken van
haar Maandblad, getiteld «Mededeelingen
van de Nederlandsche Vereeniging van
IJzerhandelaren*, opgedragen aan de
Waalwijksche Stoomdrukkerij Antooo
Tielen.
W.B.
Verloren.
Toen hedenmorgen een woonwagen
door onze plaats kwam gereden, viel uit
den wagen een beurs met geld. Door
de groentenhandelaar v. D. uit Drunen
werd deze later gevonden. De eige
naar die spoedig zijn verlies bemerkte
toog op onderzoek uit, met het gevolg
dat hij den vinder weldra ontmoette.
Deze wilde echter het geld zoo maar
niet afgeven. Toen de politie kwam en
de bewoner van den woonwagen bewij
zen kon, dat het zijn geld was, kreeg
hij zijn beurs met f 50 terug.
Circus Wilke.
Onze gemeente krijgt binnenkort be
zoek van het bekende circus «Wilke.*
Ziehier wat het «Deventer Dagblad* hier
omtrent schrijft
In een ongelooflijk korten tijd is de
formidabele circustent van den heer Paul
Wilke op het Groote Kerkhof verrezen
en gisteravond was het circus reeds tot
den nok gevuld met toeschouwers. Met
een vlot gespeelden marsch en een ou
verture opent de circuskapel een wer
kelijk verdienstelijk ensemble. Dan treedt
mile Davis op, parforcerijderes zonder
zadel, die al dadelijk een allergunstlgsten
indruk maakt, door de zekerheid waai-
mede ze haar evoluties verricht. Volgt
de tandemschooldan Renz het steiger-
paard en Boy het springpaard. De heer
Oswald geeft met deze paarden staaltjes
van dressuur, zooals ze niet in het eerste
het beste circus vertoond worden.
T^he three Arley's vragen nu de aan
dacht voor hun geweldige verrichtingen.
Da kleinste maakt o. a. acrobatische
toeren aan langen ijzeren staaf, die door
den sterksten van het drietal in balans
gehouden wordt. Het is een tikje hui
veringwekkend en we zijn blij, wanneer
de jonge acrobaat weer op de circus-
vloer staat, al toont de zekerheid van
iet optreden aan, dat de drie Arley's
niet vervaard zijn voor een beetje-
Een prachtig nummer is de acroba-
tiche dubbele Jockey-act, uitgevoerd door
de heeren Transfield en Scarition. Of het
in die internationale namen zit weten we
niet, maar die twee heeren schijnen wel
aan geen zwaartekrachtwet onderworpen
te zijn. Zóó duikelen ze over hun ren
nende paarden, zoo zweven ze door de
lucht, om dan weer op den grond en
dan weer op de ruggen der dieren al-
erlei halsbrekende, bewonderlngwekken-
de staaltjes van kracht, geoefendheid en
tegenwoordigheid van geest te demon-
streeren.
Het zijn de Javaansche acrobaten Sandi
Siwil en Amat, die te zien geven wat
op het gebied van lenigheid en vlugheid
nog méér bereikt kan worden, en daarom
ïeeten ze „de Bllksemacrobaten.* En dit
is nu eens geen Aufschnelderei,* want
wie, die deze jonge menschen in hun
glinsterende zijden pakjes door en over
elkander zag schieten, wie die de glad
heid en behendigheid van deze drie Ja
vaantjes heeft gezien, zal nog een oogen-
blik hebben kunnen lachen om den stou
ten term «Bllksemacrobaten* Als ze
met hun drieën op elkander staan en ze
schieten plotseling naar den grond, dan
is het werkelijk een oogenbllk of een
blinkende bliksemstraal uit den nok van
de tent komt. Een daverend applaus
hebben ze dan ook gehad.
De heer Wilke Jr. heeft bewondering
doen ontstaan voor zijn dresseerkunst.
Men zie hoe hij omgaat met zijn paarden
om ook maar heel even te beseffen wat
er inderdaad onder dresseerkunst te ver
staan is. Wat hier vertoond wordt, lijkt
zoo eenvoudig, omdat alles zoo zonder
aarzeling geschiedt. De paarden schijnen
te gehoorzamen aan een onzichtbaren
wil..en dat is het resultaftit van een
langdurig geduldig zich vertrouwd maken
met alle persoonlijke eigenschappen van
de fraaie dieren, die hier voor hun mees
ter succes oogsten.
Noemen we nog mile. Helena «la reine
du fil de fer,< die wandelt over* een
koord, even gemakkelijk als wij over de
Schipbrug de heer Georgie met «Soll-
man* en de Schotsche colli's de aardi
ge clowns Hypo'it en Pol. en Manoio en
Babusie die 't publiek doen schudden van 't
lachen en dan de allerdolste, allergroot
ste attractie van het keurige programma
The 7 Rowlaods, die met hun jachtwagen
in wilden galop door den circus rijden,
waarbij uitmunt de lange groom met zijn
Hulstkamp'-oude-jenever-gezicht, telkens
ongelukken krijgend, maar door de wijze
waarop hij zich weet te redden den in
druk gevend, dat dit alles slechts „Spiel*
voor hem is.
Een werkelijk succes, dit begin.
heeren Zangers
Hedenavond groote algemeene repeti
tie van de Liedertafel Oefening en Ver
maak, in de zaal Musis Sacrum. Ook
heeren muzikanten moeten hedenavond
ter repetitie komen.
Prov. Centtale-
Sedert geruimen tijd is een zeer be
langrijke finantieele combinatie, waarin o.
a. wordt deelgenomen door de grootste
nationale handelsonderneming van ons
land, bezig met de voorbereiding van
plannen om in den Noordwesthoek onzex
provincie, aan het Hollandsch Diep een
reusachtige industrleele onderneming te
stichten.
Daartoe heeft zij zich het recht van
koop verzekerd van ongeveer 30 hec
taren grond, aan genoemd groot vaar
water gelegen, onmiddelijk nabij de
groote spoorwegbrug.
De jndustrie, die daar zal gesticht
worden, zal ten deele bestaan uit reus
achtige fabrieken van giet-cokes.
Zooals men weet, worden deze cokes
uit steenkool gestookt.
Het daarbij vrijkomende gas gaat ver
loren. Nu neemt men in zeer ernstige
overweging de te stichten electrische
centrale te bouwen iD de onmiddelijke
nabijheid van bedoelde cokes-ovens, met
de bedoeling de ketels te verwarmen door
het gas, dat anders niet benuttigd„wordt.
Natuurlijk zullen ook reserve-inrich
tingen worden gemaakt, voor het ge
val de verwarming met gas om eenigerlei
reden zou stop vallen.
Het gevolg van een en ander zou zijn
dat de electricitelt aan de provincie een
minimum-prijs zou kosten en dan ook
tegen minimum-prijzen zou kunnen wor
den geleverd.
Nadere bijzonderheden, ook van finan-
cieelen aard, mogen wij vooralsnog niet
mededeelen.
Wel willen wij zeggen, dat het denk
beeld den ontwerpers er van tot groote
eer, Noord-Brabant tot groot voordeel
zal strekken.
Wij voegen erbij, dat het aantal aan
vragen, om electriciteit door de grootin
dustrie gedaanenorm is, zoodat de cen
trale nu reeds zeker dubbel zoo groot zal
moeten worden als eerst het plan was.
(Avondst.)
Invaliditei tswet.
Wij gelooven dat het dienstig is nog
eens duidelijk uiteen te petten, wie en
hoe men in 't bezit komt van de rente
die de invaliditeitswet toekent.
Men leze daarom 't volgende met
aandacht
Volgens de Invaliditeitswet komt aan
personen mannen en vrouwen die
op 3 December 1913 zeventig jaar of
ouder zijn, een rente toe van f 104 per
jaar, die in wekelijksche termijnen van
f 2 aan de postkantoren zal worden
uitbetaald. Om voor zulk een rente in
aanmerking te komen, is echter noodig
het voldoen aan^bepaalde voorwaarden,
waarvan de voornaamste is, dat men in
het tijdvak van 3 December 1903 tot 3
December 1913, ot wel in het tijdvak
van 10 jaren, dat onmiddellijk vooraf
ging aan het berelkeD van den leeftijd
van 70 jaar, ten minste in 156 weken
loonarbeid heeft verricht, tegen een loon
van niet meer dan f 1200 per jaar.
Weken in dat tijdvak, waarin de arbeid
door ziekte werd onderbroken, tellen,
onder zekere voorwaarden, voor het ge
heel of voor een deel mede als weken,
waarin loonarbeid werd verricht.
Heeft ieder van twee echtgenooten
aanspraak op een rente, dan bedraagt
ieders rente f 1,50 per week.
Onder «loonarbeid* wordt niet alleen
vaste arbeid verstaan. B.v. ook de losse
arbeider, die één dag in de week werkte
de vrouw, die een enkelen dag in de
week arbeid in dienst van een ander
verrichtte, worden geacht, in die week
«loonarbeid* te hebben verricht.
De rente moet worden aangevraagd
door invulling van een formulier. In
iedere gemeente zijn personen aange
steld, om bij die invulling behulpzaam
te zijn. Het formulier wordt opgezonden
naar een Commissie «Rentecommissie*
genaamd, die voor verschillende ge
meenten gezamelijk is ingesteld en die
over de toekenning der rente adviseert
aan de Rijksverzekeringsbank te Am
sterdam, door wie ten slotte de beslis
sing wordt genomen. Van hare beslis
sing is beroep op den Raad en den
Centralen Raad van Beroep.
Ieder, die aanspraak op een rente
meent te kunnen makenf wordt thans
in zijn eigen belang geraden, zich zoo
spoedig mogelijk te vervoegen bij een
der personen, in de gemeente, waar hij
woont, aangewezen om bij tie invulling
van het formulier behulpzaam te zijn.
Een lijst van die personen, ligt voor
een ieder ter inzage op de gemeente
secretarie en op het postkantoor (ook
op de bijkantoren.) Indien hij zich tot
zulk een persoon wendt zal deze hem
zeggen wat hij te doen heeft.
Ook kan hij een formulier van aan
vrage gaan halen op een postkantoor
of een bijkantoor, op een gemeente
secretarie of bij een der evenbedoelde
personen en dat zelf invullen of doen
invullen. Hij moet het ingevuld formu
lier dan opzendeD naar den Secretaris
der Commissie, waaronder zijn woon
plaats behoort. Wordt op zijn*verzoek
guostig beschikt, dan zal hij voor de
eerste maal op Dinsdag 9 December
a.s. de hem toekomende rente aan het
postkantoor kunnen afhalen.
De Tilburgsche Tentoonstelling.
Men meldt aan de «Msb.*
Niettegenstaande de Tentoonstelling
nu reeds ruim 2 maanden is geopend,
blijft het bezoek vrij regelmatig. Gelijk
reeds vermeld is, werd de expositie met
2 weken verlengd en duurt thans voort
tot 2 September. Ook deze laatste da
gen schijnt de Tentoonstelling hare vol
le aantrekkelijkheid te hebben behouden
en komt het groote publiek nog gaarne
naar Tilburg.
Alhoewel verschillende factoren dit
jaar medegewerkt hebben de talrijke
ondernemingen niet te doen slagen
in hoofdzaak wel het kille, regenachtig
weer zal, naar wij uit de beste bron
vernemen, de Tilburgsche Tentoonstel
ling met gunstige rusultaten eindigen.
Zooals men weet, ontvangt de Tentoon
stelling van de gemeente Tilburg f 10.000
subsidie, terwijl de Provincie haar f 5000
heeft toegezegd. Deze subsidies, in hoofd
zaak gegeven om de hooge kosten te
dekken van de afdeeling kunst en on
derwijs en de meerdere kosten die eene
concurrentie van de verschillende Ten
toonstellingen dit jaar noodig maakte,
worden echter eerst uitgekeerd indien
het bedrag werkelijk noodig zoude blij
ken.
Door grooten ijver en vooral zuinig
beheer, is het comité er in geslaagd
niet boven dit bedrag te gaan en zal
vermoedelijk de subsidie der Provincie
niet eens geheel behoeven te worden
verbruikt.
De Tilburgsche burgerij en ook de
talrijke exposanten, waarvan verschillen
den gunstige resultaten hebben gehad,
hebben dan ook gemeend een spontane
hulde te moeten brengen aan het hoofd
comité der Tentoonstelling. Daarover zijn
reeds eenige vergaderingen gehouden,
doch de resultaten zijn nog niet bekend.
het Zuiden
e.
7 UOT