DAMES en HE EE EN.
Vraagt onze
Aanberele,ld FIRMA MANDOS-VINKEN.
Landbouw
m
Geïllustreerd Zondagsblad
Gemengd Nieuws,
IsTOTT"V"JBj^TTTJE'S YOOR
Q/Te monscfacn, jong en oud
Zijn met Ördctt-Crême uertrouiucL
Ingezonden Stukken.
In overvloed voorhanden Is, en tenslotte
vergelijkenderwijs aan de uitvoering geen
hooge kosten verbonden zijn.
Immers wie zich herinnert, dat de ge
zamenlijke werken tot opening van den
Maasmond ongeveer vijf en twintig mil-
lioen hebben gek«st, zal bij het hooren
noemen eener som van vier of vijf ton
allicht zijn financieele gemoedsrust bewa
ren vooral, wanneer hij de zekerheid
heeft, dat voor die paar opcenten de
kroon op het grootsche werk wordt gezet.
Want dat is het doel van de sluiting
der beide laatste Maasoverlaten. 2)
Nu de rivieren geheel in eigen bedding
zeewaarts spoelen komen te vervallen.
Deze mogen vroeger als een noodzake
lijk kwaad zijn aanvaard om erger te
voorkomen, thans zijn zij uit den tijd
en het ware conservatisme van de slecht
ste soort ze nog langer te willen behou
den.
Indien er na de treurige ondervinding
van vele eeuwen een bewijs voor deze
stelling noodig ware, dan is het rioor de
gebeurtenissen der laatste drie weken teD
overvloede geleverd eerst door de ka
debreuk bij Spijk en vervolgens door
het dagelang gezwoeg der heele man
nelijke bevolking in de buurt van Grave
om den Overlaat ten koste van schier
bovenmenscheliike Inspanning ten minste
tijdelijk en onvoldoende te dichteu.
Trouwens bet feit zelf, dat de Beer-
sche Maas na 15 Maart mag wordeD ge
keerd, toont beter dan lange betoogen
het ongerijmde van den huidigen toe
stand.
Hoogwater vóór den fatalen termijn
wordt zijdelings afgevoerdmaar heeft
het dan na dien datum zijn dijkbrcken-
de kracht verloren of wordt bij den
aanvang der lieve Lente op hoog bevel
van den Waterstaat geen watersnood
meer geduld
jDan vreezen wij, dat op 'n keer, als Maait
zijn staart weer eens roert, de Maas
met de voorschriften van onze deskun-
digen evenzeer den spot zal drijven als
de Seine in 1910 le niveau administra-
tif der Parijsche ingenieurs te schande
maakte door een was van 1.92 M. boven
de uiterste grens, die de heeren haar in
hun wijsheid hadden gesteld 1
Wij wenschen onzen Maaskanters al
lerminst een ramp toe als in dat jaar
de Fransche hoofdstad trof. Maar het
valt niet te ontkennen, dat het behoud
der lage dijken In goed vertrouwen op
de veiligheidsklep der Beersche Maas,
die men evenwel met man en macht
dichtsluit, wanneer zij na een bepaal
den datum in functie treedt, blijk geeft
van zulk eene op twee gedachten hin
kende zorgeloosheid, als op den duur
niet straffeloos kan worden ten toon
gespreid.
Neen, dan liever de kloekmoedige op
lossing de finale dichting, zorgvudlg-
voorbereid en deugdelijk gewaarborgd
door eene rationeele dijkverhooging
fWie 12 verschillende
(met 5 ets. port) inzendt,
A. B. C. advertenties aan de ERDAL-FABRIEK, Amsirrdam
ontvangt gratis de geheele serie artistieke sluitzegels.*
Als het getij
verloopt,
bakens
verzet men de
Dit dacht ik bij het lezen van het
verslag der Rijkslandbouwproefvelded in
Friesland over 1913, toen ik kennis nam
van de bemestingsproeven op aardap
pelen. Er is toch een tijd geweest, dat
landbouwers en landbouwkundigen, prac
tici en theoretici, bij hoog en laag be
weerden, dat kleigronden geen kalibe
mesting behoefden en uitkomsten staaf
den die bewering. Maar de tijden zijn
veranderd en het land. d.w.z. de bouw
grond is ook veranderd. Er is sedert
zoo vreeselijk veel kali uit den grond
gehaald, door de tegenwoordige cultu-
es suikerbleten, aardappelen, voeder
bieten, uien enz.dat nu al sedert jaren
uit de Rijksverslagen blijkt, dat kali op
kiel rendeert. Als ik me wel herinner
bleek dat het eerst In Zeeland, in streken,
welke veel suikerbieten produceerden.
Vandaar klonken de eerste berichten,
dat men er met succes kali op klei ge
bruikt had. Uit het bovenvermelde ver
slag blijkt nu ook zonneklaar dat door
de landbouwers op de klei de bakens
dienen Verzet te worden, m.a.w. dat zij
behalve hun gewone stikstof fosforzuur-
kunstmest, ook moeten gebruiken kali
zouteD, als zij zulks nog niet deden.
Er zijn toch in de kleistreken heel wat
landbouwers, die het getij zagen verloo-
pen en hun maatregelen namen. Maar
cr zijn er ook die meenen. dat de voor
raad in hun kleigronden onuitputtelijk is.
Dat kali op kleigronden o.a. bij aardap
pels rendeert, moge uit onderstaand
résumé blijken. Er zijn in 1913 in Fries
land door den Rijkslandbouwleeraar o. a.
bemestingsproeven op aardap elen ge
houden te Minnertsga, Cornjuur, Ter-
naard, Schingen, Ee, Oldeberkoop, Sua-
meer Zuid-Drachten en Oosterwolde.
Het doel der proefvelden op de klei was
na te gaan of kali-kunstmest rendabel
was. Als kalizouten heeft men gebruikt
patentkali en 40 p c t kali zout, waarvaD
men de werking vergeleken heeft. Uit al
deze proefvelden is volgens het verslag
ten duidelijkste geblekeD, dat:
lo. Met voordeel van kali-kunstmest
gebruik gemaakt kan worden op klei
grond.
2o. In uitkomst betreffende het aantal
hectoliters aardappelen, er weinig ver
schil te bespeuren is tusschen patent-
kati en 40 p c t kalizout. Op de zand-
proefvelden heeft kalizout het gewonnen,
ofschoon op één van de proefvelden
pantentkali de meeste hectoliters heeft
opgebracht.
3o. Wat het zetmeelgehalte betreft, de
patentkali het won.
4o, Op één der proefvelden Is gecon
stateerd, dat de aardappelen, welke met
patentkali bemest waren, beter waren
voor de consumptie.
5o. Bij gebruik van kali in 't voorjaar
is patentkali te prefereeren boven 40
pet kalizout.
Wij kunnen hier nog bijvoegen, dat
niet gebleken is, wat beter is 40 pCt.
kalizout of kainiet in 't najaar of patent
kali in 't voorjaar Proeven in die richting
op klei zouden hoogst nuttig zijn.
[Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.]
Mijnheer de Redacteur.
Het ingezonden stuk van den heer
v. d. Leeden is zoo weinig bevredigend,
dat ik namens de afdeeling Waalwijk
nogmaals een plaats in Uw blad kom
verzoeken.
U verbaast zich Mhr. v. d. Leeden
over mijne voorstelling als ware Uw rede
als propaganda bedoeld. Vindt U dat
heusch zoo onmogelijk
Een deel van de leden Uwer A. R.
P. C. heeft zeker openbaar onderwijs
genoten. En durven die leden U nu
met de hand op 't hart te verklaren, dat
het openbaar onderwijs hun vao het
goede pad afvoerde, of dreigde af te
voeren
Neen Mhr. van der Leeden er zijn
heel wat menschen, wien het uitdrukke
lijk gezegd moet wordeD. dat het open
baar onderwijs een gevaar is, zoodat U
meende er ernstig voor te moeten waar
schuwen.
In mijn vorig ingezonden stuk vroeg
ik waar al de socialisten hier in ODze
streek zrjn.
Het openbaar onderwijs voerde tot soci
alisme volgens U. Als dat op andere plaat
sen zoo is en was, waarom nu juist bier
Diet Hier wordt en werd hetzelfde
onderwijs gegeven als in andere streken,
't Is wel gemakkelijk een dergelijk ge
vaarlijk punt te laten liggen zonder
meer. Wij bewoners van het land van
Heusden en Altena en van de Lang
straat genoten tot voor korten tijd niets
dan openbaar onderwijs. En zijn wij nu
zooveel slechter dan zijo die christelijk
onderwijs ontvlogen Ik geloof dat U
de portie Uwer woorden weinig voelt-
En dat is dan het openbaar onderwijs
waarvan Uw collega, de heer Emous
zei >Van de zijde der voorstanders van
christelijk ondetwijs zal nooit beweerd
worden, dat de vorming, welke de neu
trale school met en door haar onderwijs
tracht te bereiken, i'- zich zelve schadelijk
of verderfelijk is.* Wilde ik de kracht
mijner argumentatie gaan zoeken in
uitspraken van onderwijsmannen of
anderen, dan zou ik meer en krasser
uitspraken kunnen aanhalen. Die bewijzen
echter m.i. zooveel niet.
Ik kom haast in de verleiding U er
een paar te citeeren van Dr. Gunning,
districtsschoolopziener te Amsterdam,
een man voor wien U om zijn langjarige
ervaring zeker respect zult hebben.
Maar dat zou mogelijk het peil der
argumentatie verlagen.
En toch zegt U de openbare school
voert tot socialisme*. Zoo weinig Mhr.
van der Leeden gelooft de heer Troelstra
leider der socialistische partij, dat de
openbare school socialisten kweekt, en
dat de christelijke school een panacé is
tegen het socialisme, dat hij zich reeds
jaren geleden uitsprak voor gelijkstelling
van openbaar en bijzonder onderwijs.
En nu zou ik, me zelf voelend als U.
kunnen vragen
>U weet immers wel, dat de S. D.
A. P. de Groninger motie aannam.*
Och, dat is geen kunst Mhr. van der
Leeden om zoo een tegenstander in het
zonnetje te zetten. Ik kan ook wel tien
keer met >weet u wel* voor den dag
komen, maar daarin moeten we onze
kracht niet zoeken.
Mag ik nog even Uw aandacht vragen
voor het volgende
Het partij-bestuur van de socialistische
partij bestaat voor het grootste deel uit
leden die de bijzondere school bezoch
ten. En daar tegenover
Vele christelijke onderwijzers en on
derwijzeressen ontvingen niets dan open
baar onderwijs.
Wat zegt U nu van deze uitspraak
de bijzondere schooi kweekt socialisten,
de openbare ware christenen, 't L-jkt
natuurlijk nergens op, en't is even dwaas
als van U te beweren dat de openbare
school het eerste doet. En U wilt dat
bewijzen met enkele uitspraken en dan
nog even te wijzen op het getal S. D.
A. Pers in de Bond.
Op die twee zakeu wil ik nog even
terugkomen.
Tegenover de uitspraken die U aan
haalt kan ik andere stelleD. Die neutra
liseeren elkaar. Dus daarmee bewijst U
niets.
En dan het aantal S. D. A. Pers in
de Bond.
>Een groot deel, misschien wel het
grootste deel" schreef U.
Nu kan ik weer gemakkelijk komen
met, >weet u wel* U kent de zaak-Hart
Weet U met welke meerderheid de
motie-Hart verworpen is
Wie zullen vóór gestemd hebben
Krijgt U nu misschien een anderen kijk
op het aantal S. D. A. Pers in de Bond
En dan bad U de bewijzen dat die
onderwijzers-S. D. A. Pers propaganda
maakten voor hunne beginselen op school.
Geen zweem van bewijs.
Alleen een vage aanduiding, een ver
dachtmaking. Neen Mhr. van d. Leeden.
De openbare school kweekt geen socia
listen. Wat iemand is en denkt is een
gevolg van een complex van omstandig
heden, waarvoor geen school aansprake
lijk gesteld mag worden.
De openbare school kweekt verdraag-
zaamheid.
In de openbare school krijgen de kin
deren onderwijs met eerbiediging van
iedere godsdienstige overtuiging.
In de openbare school krijgen kinderen
onderwijs wier ouders verschillende po
litieke- en godsdienstige richtingen zijn
toegedaan.
Die kinderen worden met elkaar op
gevoed en de onderwijzers zijn verplicht
op straffe van ontslag onderwijs te ge
ven met eerbiediging van ieders gods
dienstige gevoelens.
Zoo wordt cp praetische wijze ver
draagzaamheid gekweekt, zoo leeren de
kioderen van verschillend geloof elkaar
verd'agen en waardeeren, wat noodig is,
omdat ze in het verdere leven ook me'
elkaar moeten omgaan.
En wat wil U zeggen als U schrijft
denk eens even aan het geval Beishui
zen.
Het verband met die zaak voel ik
niet.
Die openbare onderwijzers met huDne
gedragingen tijdens Juliana-en Onafhan-
keUjkheidsfees'en.
Hoevoel van die gevallen kent U dan
wel Mhr. v. d. Leeden
En wat Troelstra daar zegt, nu ja, dat
weten we allen al lang.
Waar U het verder hebt over uitnoo-
digen voor een volgende vergadering,
daar verzochten m»ne mede-besruu'sle-
den mij, te schrijven, dat we het zeer
zullen waardeeren, wanneer op een open
bare vergadering gelegenheid wordt ge
geven 'ot gedachtenwisseling.
Een openbare vergadering met vrij
debat zal door mijne medebestoursleden
zoo goed als door mij gaarne bezocht
worden.
Met dank voor de olaatsing, namens
de afdeeling Waalwijk van het N. O. G.
W. BOS.
Vrijhoeven-Cappel.
Het Geïllustreerd Zondagsblad
verschijnt ELKE WEEK in 12
pagina's met tal van Illustration
en belangwekkenden tekst.
Geïllustreerd Zondagsblad,
LE7ERS
Om ieder z'n recht te geven wordt dit
stuk na eenige wijziging thans opge
nomen. Wil de heer v. L. nog schrijven
over deze zaak, dan heeft ook hij daartoe
nog eenmaal gelegenheid, 't Debat is
daarna gesloten.
RED.
Wat de overgebleven robbenvangers ver
tellen. Het waren hartroerende tooneelen,
die zich Zaterdagavond en Zondag te
St Johns op Newfoundland afspeelde toen
de verstijfde en gedeeltelijk vreeselijk
verminkte overblijfselen van de bij de
sneeuwstormramp om 't leven gekomen
robbenvangers aan land werden gebracht.
Maar nog ontzetteoder dan die stomme
taal der dooden Is de taal der levenden;
wat zij weten te vertellen, geeft ons een
getrouw beeld van het sterven en het
lijden der ongelukkigen. Het treurigst is
de gedachte, dat de 70 dooden van de
>Newfoundland< waarschijnlijk, ja zeker,
gered zouden zijn, als zij niet na het
uitbreken van den sneeuwstorm den nood-
lottigen raad van den kapitein van de
>Stephano* hadden opgevolgd en niet
weer op het ijs waren gegaan om hun
eigen schip te zoeken. In den sneeuw
storm verloren zij de richting en werden
in het noodweer waarschijnlijk door het
geluid der sirenen op een dwaalspoor
geleid, en het einde was uitputting. Zij
werden sneeuwblind de koude scheen
telkens grooter te worden, steeds lang
zamer drong de kleine schaar voort,
totdat de afmatting den meesten te groot
werd Later deed zich een bulvoricg -
wekkend schouwspel voor. De lijken la
gen voor een deel In de zonderlingste
houdingen. De meeste bevonden zich op
een groote ijsschots, andere dreven daar
naast ih 't water. Men zag duidelijk, hoe
eenige mannen zich van den troep ver
wijderd hadden zij waren op eigen houlje
gegaan en na eenigen tijd afgemat in
elkaar gezonken om te sterven. De over
levende vertellen, dat zij geen levensmid
delen meegenomen hadden en ook geen
extra-kleeding Slechts die mannen, die
niet gingen liggen, hebben de ramp over
leefd wie zich neeilegde, diens vonnis
was geveld. Men dwong elkaar tot loopen
eD in bewegiDg te blijven, mei: sloeg
heD, die zich neerlegden, zelfs met knup
pels, om hen te bewegen op te staan en
te loopen. Maar wie neerzonk, bleef mees
tal liggen en stierf. In 't loopen struikelde
men over de lijken van bezwekeD kame
raden, en wee hem, die dan geen kracht
meer had om zich op te richten. Sommi
gen begonnen, door pijn gemarteld, luid
te schreeuwen en lichtten hun oog steeds
weer op de ijsvlakte anderen werden
waanzinnig en wierpen zich te water
Maar ook ontbrak het niet aan dappeien
die hun kameraden steeds weer aanmoe
digden. Eenigen kwamen op den inval
doode robben open te snijden en hoofd en
handen in de maag of buikholte der die
ren te steken, om zich zoo tegen bevrie
zen te beschermen. Maar niemand kwam
op de gedachte den dooden hun kleeding
stukken af te nemen, om er de levenden
mee te warmen. De overblijvenden zijn
meest allen verminkt. Drie van hen mis
sen beide voeten, en handen, vijf verlo
ren beide voeteD, acht een voet, elf een
hand of de vingers van beide handen.
6396
1) Thans rees het water ruim een halven me
ter boven dit kritieke peil. Maar op 28 Dec 1880
steeg de rivier bij Maastricht nog ruim 1 meter
hooger dan thans op 18 Maart; met de gebleken
mogelijkheid van soodanigen was dient in de
toekomst natuurlijk rekening te worden gehou
den I
2) Ook voor den eenigen Rijnoverlaat geldt de
hier volgende overweging. Echter zal de eloitiDg
bij Lobith dienen te worden voorafgegaan door
een verruiming van het winterbed der rivier te
gen Pannerden, om de evenredige waterverdee-
ling tustcheu Waal en Nederrijn niet te versto
ren.
INTEEKEN8ILJ ET.
De onderyeleehcixde wenschl
geregeld le ontvangen het
tegen den prijs van t l).37:'
per hucartaal franco per
post 10.45.)
Naam: Woonplaats:
Verkrijgbaar
gesteld voor de
UN'S 1II
Stroo- en Panama-Hoeden.