Nummer 44
Zondag 31 Mei 1914.
37e Jaargang
Tweede Blad.
<1
I
BINNENLAND.
Buitenland.
Reclame.
ris
- 41
Albanië.
i'
het een nierziekte
Kunst en Letteren.
Ingezonden Stukken.
Sport.
'1
*i
Opdracht Van Kol.
Uit het antwoord der Regeering aan
den heer Van Vlijmen blijkt thans offi
cieel dat de bekende regeeringsopdracht
aan den heer Van Kol is verleend niet
door de Indische, maar door de Neder-
landsche regeering, zij het dan ook in
overleg met den G.-G.
Het >Handelsblad« voegt daar volgend
commentaar aan toe
»Wij herinneren eraan dat op 15 April
dat wil zeggen op den dag waarop de
heer Van Kol volgens »Het Volk* naar
Japan vertrok de secretaris-generaal
van koloniën ons verklaarde dat hem
ook, na nadere informatie, niet bekend
was van een regeeringsopdracht aan
genoemden afgevaardigde. Bovendien
hebben wij zeer goede redenen om aan
te nemen dat ook de ministerraad niet
in deze zaak is gekend en men moet
dus tot de slotsom komen dat hier te
denken valt aan een zuiver persoonlijke
daad van minister Pleyte.
Dat ons blad deze daad betreurt, weet
men reeds en wij blijven de keuze van
eene ongelukkige demonstratie van mis
plaatste onpartijdigheid achten, die door
de toevoeging van een correct aan den
heer Van Kol misschien van effect, maar
niet van aard is veranderd.
Ook wij achten de keuze van een
sociaal-democraat juist voor een onder
zoek als dit geen gelukkige, wijl juist
de sociaal-democraten zich onderschei
den door een zeer paitijdigen kijk op
industriëele en arbeidsaangelegenheden.
K.
Katwijk.
De commissie van art. 9 van het
electoraal acpoord heeft in zake de Ka
merverkiezing in Katwijk beslist, dat de
vacante zetel aan de Chr. Hist, partij
moet worden toebedeeld.
Prof. de Visser wordt nu candldaat.
Frissche Propaganda
Onder het opschrift »Sabotage> schrijft
„De Tijd»:
>Het Is een bedenkeliik teeken vau
de schade moedwillig aan de Katholieke
zaak toegebracht door degenen, die maar
niet kunnen nalaten uit persoonlijke ver
bittering hun geloofsgeDooten in den rug
aan te vallen, dat gisteravoud de R.-K.
Propaganda-Centrale te Amsterdam
moest besluiten, de actie ten bate der
Katholieke pers stop te zetten, tot eer
lang betere tijden zijn aangebroken. Wi^
het verslag dezer vergadering leest, zal
erkennen, dat de hoofdbestuurderen der
Roomsche perspropaganda niemand in
onzekere hebben gelaten omtrent de re
denen, welke dit verdrietige besluit nood
zakelijk hebben gemaakt. Die redenen
zijn alle te herleiden tot de machteloos
heid, waartoe de actie onzer propagan
disten gedoemd wordt, zoolang de ver
dachtmaking mocht voortduren der Kat
holieke pers, voor wier werkzaamheid 't
goed vertrouwen van alle Katholieken
onmisbaar is.
Mogen de bedrijvers van deze ver
dachtmakingen, die voor de argumenten
van het gezonde Katholieke verstand en
zelfs voor de verplichtingen der naas-
tenliefck nauwelijks vatbaar schijnen,
tenmin'e terugschrikken voor de droe
vige gevolgen, waarin hun onverantwoor
delijke campagne gewroken wordt. Moge
hun verblinde ijver, die onder schijn van
bevordering der waarheid zooveel kwaad
sticht, terwijl zij misdoen tegen de liefde,
verlicht worden door de volledige waar
heid en de liefde beide. Eerst indien zij
hun ijver in dienst van deze twee stel
len, kunnen zij de fouten van het jongste
verleden goed maken, eerst dan zal het
onderling vertrouwen terugkeeren en een
einde gemaakt worden aan de door hen
gepleegde sabotage, welke op het oogen
blik onze Katholieke actie stop zeti,,
Tot zoover »de Tijd»
Werkelijk lu onze buurt zitten ook
wel meoschen, die zich 't bovenstaande
eens mogen aantrekken, het goed overwe-
en er dan naar handelen.
De eischen der opstandelingen
opstandelingen deden aan de in-
De
ternationale
controle-commissie een
schrijven toekomen, waarin zij als doel
van de volksbeweging de volgende
wenschen noemen 1. De Albaneesche
souverein bevordere het godsdienstonder
wijs, dat grondslag is van ons geloof.
2. De personen, aan wie de souverein
de regeeringsmacht overdroeg, zijn lie
den, die sedert lang het volk vervolg
den en nog vervolgen. Toen wij ons
doel wilden uiteenzetten, wilden bloed
verwanten van de regeeringspersonen
tegen ons kanonnen gebruiken daardoor
werden onze veiligheid en ons vertrou
wen geschokt. Wij wenschen dus zooals
vroeger tot het Turksche rijk te behoo-
ren. 3. Indien de bereiking van dit doel
onmogelijk zou zijn, stellen wij onze zaak
in handen der groote mogendheden om
van de tegenwoordige regéering gered
te worden, Wij verzoeken in dezen geest
te willen handelen en althans, indien
onze eischen geen resultaat mochten
hebben, ons tegen de regeering en haar
helpers te beschermen.
Volgens berichten der te Sjiak in
gevangenschap verkeerd hebbende
vreemdelingen concentreeren zich op
standelingen uit Kroeja, Trima, Sjiak,
Pekioi en Kawala. De eigenlijke leiders
der beweging, die zich te Tirana bevin
den. blijven onzichtbaar
De gevangenen konden vaststellen,
dat zich onder de opstandelingen vijftien
goedgekleede Turken bevonden. Ze za
gen ook uitstekend ingerichte officiers-
cantine-wagens, doch geen officieren.
Ook bewoners van Katholieke dorpen
nemen deel aan de beweging.
Naar Kawala zijn 700 regeeringsgezinde
Albaneezen op marsch. De controle
commissie begeeft zich ook daarheen.
Onder de opstandelingen bevinden
zich lieden, die eigenlijk op de hand
van den vorst zijn, terwijl anderen weer
zich voor den Sultan verklaard hebbeD.
Het meerendeel heeft echter nOg geen
besliste keuze gedaan.
De verliezen van de opstandelingen in
de laatste gevechten met de regeerings
troepen moeten zeer aanzienlijk zijn
geweest. Hoewel daarover het diepste
stilzwijgen in acht wordt genomen, ver
telt men, dat zij meer dan 100 dooden
en gewonden hadden. De regeeringstroe-
pen en de vrijwilligers kregen twintig
dooden en gewonden.
De toestand in Albanië.
De nadere berichten, die nog omtrent
den toestand in Albanië en de onder
handelingen tusschen de opstandelingen
en de controle-commissie voorliggen lui
den alle haast onverdeeld gunstig eD
bevestigen onze vroeger uitgesproken
meening, dat de onderlinge verdeeldheid
tusschen de oproerige groepen, die door
enkele raddraaiers alleen maar te zamen
zijn gebracht en tegen de regeering op
gezet, aan de positie van den Mbret ten
goede komt en de kans opent tot een
regeling der moeilijkheden langs minne
lijken weg.
De welwillende ontvangst, die, blijkens
de vanmorgen ontvangen telegrammen
de >opstandelingen» aan de leden van
de controle-commissie te Kawaja en te
Tirana bereid werd en vooral het gun
stige onthaal, dat hun toezeggingen en
verzekeringen gevonden hebben, wijzen
er op, hoe de »opstandelingen» voor re
de en onderhandelingen vatbaar zijn en
niet onder den invloed staan van de
fanatieke dwepers, die het herstel van
de Turksche heerschappij blijven eischen.
Dat opent de beste vooruitzichten
voor een herstel van de geregelde toe
standen en van den voor het land zoo
noodigen vrede.
De Times ontvangt van een oog
getuige een verslag over de gevangen
neming van Essad pasja, wat reeds een
geheel andere kiik geeft op de houding
onzer officieren.
Wij ontleenen er het volgende aan
»In den avond van den 17den Mei
was ten huize van Essad ministerraad
gehouden, waar over de schikking in
Epirus was gesproken. Den volgenden
dag beschuldigde majoor Sluys, de be
velhebber van de gendarmerie te Du-
razzo, die met Essad op zeer gespapnen
voet stond, hem van dubbel spel- Of
schoon hij later op den dag die be
schuldiging introk, weigerde hij Durazzo
voor een anderen post te verlaten. Es
sad pasja was daar niet tevreden mee en
gaf den vorst kennis dat hij tusschen hem
en majoor Slüys moest kiezen. De Vorst
verzocht naar aanleiding daarvan majoor
Sluys zijn bevel aan kapitein Sar over
te dragen. Deze voldeed aan dat ver
zoek, maar later liet de vorst hem me-
dedeelen dat er misverstand in het spel oorspronkelijke reclame-kunst en de gun-
hij hem verzocht op zijn post(stige uitzonderingen zijn zeer zeldzaam.
was en
te blijven.
De overheid wist dat in Essad's huis,
staande op het hoogste gedeelte van
het oude Venetiaansche bolwerk gewa
pende aanhangers van Essad waren, wier
aantal dagelijks aangroeide. Daar men
een dergelijke gewapende macht op 200
M. afstand van het vorstelijk paleis ge
vaarlijk achtte, werd besloten Essad
pasja te bevelen de wapens van zijn
lieden uit te leveren, en toebereidselen
werden getroffen om hem daartoe zoo
noodig te dwingen.
In den avond van den 18en, toen er
reeds geruchten liepen dat opstandelin
gen op Durrazzo aanrukten, .werd het
geschut in stelling gebracht en de gen
darmerie bezette in alle stilte gunstig
gelegen punten.
Den volgenden ochtend bij aan
breken van den dag begaf majoor Sluys
zich met 10 gendarmen en een Albaniër
Ajet bei Libohobo, een neef van Essad
die zich bereid had verklaard als parle
mentair op te treden, naar Essad's huis.
Toen Ajet bel was binnengelaten storm
den uit het belendende huis een twin-
tigtal gewapende aanhangers van Essad,
wien majoor Sluys dadelijk beval de
wapens neer te leggen. De meesten
hadden daaraan reeds voldaan, toen Es
sad voor een venster verscheen en vroeg
»Wie durft mijn mannen bevelen geven
Majoor Sluys antwoordde, salueerend
»Ik, exellentie, in naam van den koning
en van het volk. Ik beveel uw mannen
de wapens neer te leggen.*
Essad pasja riep daarop iets en met
een begonnen zijn volgelingen op de
gendarmerie te schieten.
Het vuur werd beantwoord met ka
nonschoten. Een granaat raakte het dak,
dat gedeeltelijk vernield werd en bij het
zevende salvo liet Essad de witte vlag
hijschen. 1
Intusschen waren 30Q Oostenrijksche
en Italiaansche matrozen geland en had
den de stad bezet, waar groote opwin
ding heerschte. Een deel dier matrozen
trok naar Essad's huL'orn hem naar de
landingsplaats te begelèiden, want er
was reeds besloten hem aan boord van
een oorlogsschip te brengen
Langs een pad buiten het bolwerk
gelegen om een botsing metdehem
vijandige menigte te voorkomen te ver
mijden werd Essad weggevoerd. Al
baneesche gendarmes liepen voorop, dan
volgde Essad. Hij salueerde voor de
weinige toeschouwers, die hem groetten.
Het was een tragisch gezicht, hoe kranig
hij zich ook hield. Achter hem liep zijn
vrouw, geheel in het zwart en zwaar
gesluierd.
Toen men bij het paleis was gekomen
het pad liep door den tuin van het
paleis zag geen van beiden op naar
het gebouw, waar zij als geëerde gasten
van den vorst plachten te worden ont
vangen en waar zij vroeger gewoond
hadden.
Voorbij het paleis bleef Essad een
oogenblik staan om zijn vijanden op te
nemendadelijk liep hij echter weer
door naar de landingsplaats, waar een
boot hem wachtte.
Op dat oogenblik verscheen de vorst
op het balcon. om zijn gevallen minister
nog eens te zien.
De menigte drong in den tuin binnen
en juichte den vorst en zijn gezin toe.
Een opgewonden nationalist hield een
hartstochtelijke rede en de 'vorst dankte
zijn volk met een paar woorden in het
Albaneesch. Toen wendde hij zich af
en ging het paleis binnen.
De staatsgreep van Durazzo was voor
bij
Nu en dan echter toont eco firma of
maatschappij gezondere opvattingen om
trent de reclame-kunst te huldigen en
geeft zij aan Hollandsche kunstenaars
de gelegenheid, met prachtig werk voor
den dag te komen.
De H. IJ. S. M. en firma's als Fer-
werda Tieman te Amsterdam en de
Koninklijke Stearine-kaarsenfabriek te
Gouda gaven in dit opzicht verblijdende
voorbeelden 1
Of is het geen schitterende reclame,
welke de laatstgenoemde firma weldra
gaat verspreiden onder het volk? Vóór
me liggen een drietal grijs-linnen porte
feuilles, elk inhoudende 12 reproducties
van Rembrandt-etsen, uit de verzameling
van het Amsterdamsche Rijks Prenten
kabinet. De eerste portefeuille geeft 12
Bijbelsche voorstellingen, de tweede 12
portretten en de derde 12 landschappen.
De heer J. Philip van der Keilen Dz.,
ambtenaar aan 's Rijks Prentenkabinet
voorzag elke portefeuille van eene be
schrijving der gereproduceerde etsen,
terwijl de eerste portefeuille tevens een
beknopte levensgeschiedenis van Rem
brandt vertelt. De firma Van Leer en
Co. te Amsterdam bezorgde de 36 fraaie
lichtdrukken, terwijl de Boek-, Kunst
en Handelsdrukkerij v. h. Gebr. Binger
te Amsterdam de verdere verzorging der
portefeuilles keurig uitvoerde.
Deze prachtcollectie reproducties,
welke in gewone omstandigheden bijna
niet te verkrijgen waren, wordt thans
als reclame door de Kon. Stearine-
kaarsenfabriek te Gouda voor hare af
nemers beschikbaai gesield. Hoe dit ge
schieden zal, is nog een geheim, het
welk de firma evenwel door verdere
aankondigingen in de bladen zal uiteen
zetten. Alléén wil ik nog verklappen
dat de bons, benoodigd om de drie
portefeuilles te bemachtigen, op zichzel
wederom Rembrandtieke kunststukjes
zijn.
Het is inderdaad eene koninklijke
reclame dezer koninklijke firma en gaarne
ontsteek ik mijn kaarsje van hulde voor
deze prachtdaad. Kosteloos immers
want de bons worden op de artikelen
toegegeven kan men thans een serie
Rembrandt-etseD bekomen, welke een
sieraad zullen zijn voor salon en huis
kamer. Grooter, ook in de zwart- en wlt-
kunst, was er in ons land géén dan
Rembrandt en deze wordt thans nader
tot het volk gebracht in eene rijke ver
scheidenheid en keurige afwerking, als
nimmer tevoren geschiedde.
Daarom wilde ik dit woord van bi
zonderen lof der Kon. Stearine-kaarsen
fabriek te Gouda niet onthouden en in
het belang der veredeling van den volks
smaak is het te wenschen, dat deze
pracht-reclame, welke door geen enkel
reclame-opdruksel wordt ontsierd, geheel
moge beantwoorden aan de verwachtin
gen, welke de firma er zich van voorstelt.
De enorme kosten alleen reeds, aan
deze reclame verbonden, geven de firma
daarop alle recht.
HENRI H. VAN CALKF.R.
Hilversum, Mei '14.
Onnoodig te zeggen dat wij den op
volger van wijlen Z. D. H. Mgr. Dreh-
mans, die ons zoo krachtig steunde,
eerbiedigen dank brengeo voor de bij
zondere onderscheiding onze vereenlging
geschonken. Zij zal ons een spoorslag
zijn om met moed en volharding op den
ingeslagen weg voort te gaan. Moge de
krachtdadige hulp der geloofsgenooten,
vooral in de Pinksterdagen ons deel zijn.
Op Pinkster Zondag gaan wij naar
Herten, op 7 Juni naar meerdere pa
rochies.
Rolduc 29 Mei 1914 Dr. van Gils
R. K. Pr.
Jp, indien gij waterzuchtige zwellingen
rond de oogtP, in de enkels of polsen hebt
iudien gij voortdurende aandrang tot urine-
louzinp, bezinksel in het water, branderige
pijn bij de looting hebt; indien uw alaap
verstoord is en gij iederen morgen vermoeid
opstaat indien gij stekende pijn in den rug
en de lendenen he.bt of rhenmatische pijnen
de ledematen iscbia®, rheumatiek, jicht,
steen, uremic kannen de gevolgen, ervan
zij».
Foster'? Rugpijn Nieren Pillen genezt-n
uier- en blaaskwalen, doordat zij de zwakke
of zieke nieren genezen en versterken, en
luar zoodoende in staat stellen om baar
gewichtig werk, bet filtreeren van het bloed,
behoor ijk te verrichten. Uw leven hangt
van uw nieren af, want iedere drie minuten,
dag en nacht, wordt het bloed door de
nieren gevoerd. Haar te verwaarloozen ia
gevaarlijk, doch indien gij haar gezond houdt,
houden zij u gezond. Foster's RugpijnNieren
Pillen zullen dit voor u doen en haar ge
nezen, indien zij ziek zijn.
Te Waalwijk verkrijgbaar bij Wed. Orie-
Dumoulin, Markt. Toezending geschiedt fran
co na ontv. v.postwissel
f 1.75 voor één, of f 10-
roor zes doozen. Eiacht
de echte Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, weigert
elke doos, die niet voor
zien is van nevenstaand
mark. handelsmerk. 6346
Een pracht-te dame.
't Gebeurt maar hoogst zelden in ons
land, dat eenige firma voor hare arti
kelen met eene reclame voor den dag
komt, welke onder elk opzicht valt te
loven en zoodoende den toets der kritiek
gehéél kan doorstaan. Over het alge
meen ontbreekt het de Hollandsche re
clame niet alleen aan oorspronkelijkheid,
maar bovenal aan artistieke opvatting.
Smakelooze prentkunst, om mij bij de ty
pografische reclame tebepalen, schreeuwt
niet zelden tegen de wanden van open
bare lokalen en woningen het dwepen
met niets-zeggende, slappe teekeningeD,
natuurlijk mooie* meisjeskoppen en
>lieve« deerntjes voorstellende, belem-
mert^den groei eener eigen-Hollandsche,
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.)
R. K. See hooit ere enig ing „Onze Mijn
streek.
De R. K. Schoolvereeniging Onze
Mijnstreek genoot het bijzonder voor
recht volgend schrijven van Z. D. H
Mgr. Schrijnen te mogen ontvangen
Wij hebben de heilige overtuiging
dat geen werk aan Jezus Christus aan
genamer is, dan het werk, dat door de
R. K. Schoolvereeoiging Onze Mijnstreek
ondernomen Is. Die het kind heeft, be
zit de toekomst; en willen wij dc toe
komst aan Christus verzekeren, dan
moeten wij al onze krachten inspannen
om aan de jeugd katholiek onderwijs te
bezorgen. Dit is bijzonder noodzakelijk
in de mijndistricten, waar, wijl onder de
iDbeemsche katholieken zich tal van niet
katholieken vestigen, helaas, ook bij den
besten wil van onze Limburgsche on
derwijzers, in de openbare scholen van
katholiek onderwijs geen sprake meer
kan zijn.
Daarom bevelen wij het streven van
de vereenlging ten sterkste aan en bid
den Jezus Christus, "dat Hij haar werken
met den meest schitterenden uitslag moge
bekronen.*
Roermond, den 27 Mei 1914.
-f- Laurentius
Bisschop van Roermond.
Van den Born op den Oceaan.
De bekende Belgische wielrijder en
vlieger Charles van den Born, houdt
zich naar het Hbl. van Antw. meldt
thans te Nizza bezig met den bouw van
een watervliegtuig, van eigen vinding,
met hetwelk hij voornemens Is binnen
enkele weken deo Atlantischen Oceaan
over te steken.
Van den Bom zou eerst een proefvlucht
doen van Nizza naar de Afrlkaansche
cust en zoo deze vlucht goed verloopt,
zou hij onmiddelijk den steven richten
naar Brazilië, welk land hij in 30 uren
hoopt te bereiken.
Van den Bom zal van een passagier
vergezeld zijn. Zijn watervliegtuig zal on-
zinkbaar wezen en voorzien van een groo-
ten reflector, voor 't geval hij 's nachts
op 't water mocht neerkomen om alzoo
de aandacht te trekken van de voorbij-
stoomende schepen.
Van den Born kent het gevaar van
zulke pogingen, doch hij zal alles in 't
werk stellen om te slagen en alzoo den
prijs van 250 000 fr. van de Daily Mali
te bemachtigen.
Voetbal voor a.s. Zondag.
Kampioenschap van Nederland.
Den Haag. H. V. V.-Vltesse Meerum.
Terwogt.
Promotiecorr.petltie Zuidel. 3e kl.
Goes. Zeeland Vooruit-V. V. V. II.
J. van Bel.
De stand in deze competitie is thans
goals
Waalw. Vooruit 6 4 1
De Valk 6 2 2
V.V.V. II 4 11
Zeeland V. 4 10
1 9 10 4 1.50
2 6 14 91.—
2 3 5 80.75
3 2 6140.50
Waalwijk Vooruit ls dus gepromoveerd
tot Zuidelijke 2e klasser.
Rechtbank Breda.
1
Vl
I
f ."l
ie
>i i
I,
•I
van het
gesp. gew. gel. verl. p. v. t. gem
Miebandelirg.
Adr D E, niet verschenen, werd boschuldigd
van mishandeling van J G v d V te Raame
donksveer.
de V stond op 12 April te Raamsdonks
veer met eenige andere jongens te praten. Bfkl
kwam er ook bij staan en gaf v d V geheel
onverwMch' met een stuk straatklinker een slag
tegen het linkeroog tengevolge waarvan hij bloe
dend werd verwond.
Eisch 3 weken gevangenisstraf.
1
v
I
t
I
E
si
i
