Derde Blad
BONENLAND.
Provinciaal Nieuws.
Albanië.
NUMMER 60.
ZONDAG 26 JULI 1914.
37e JAARGANG.
De houding van het Albaneesche
Vorstenpaar en de Nederlandse/ie
officieren.
In de „Telegraaf" schrijft de reiscor-
respondent G. Simons een artikel, waar
in hij de houding van het Albaneesche
Vorstenpaar scherp becritiseert.
Het schijnt tijd te worden, zegt hij,
om het scherm op te halen. In mijn
brieven zweeg ik over den vorst en de
vorstin van „Durazzo". De vorst leek
me niet belangwekkend genoeg om er
over te schrijven en van de vorstin hoorde
ik onaangenaamheden, die ik toen
liever verzweeg. Nu echter een Reuter-
telegram bericht, dat kapitein Fabius
zijn ontslag heeft genomen, wijl de vorst
van Durazzo zich onaangenaam heeft
uitgelaten over zijn werk en luit.-kol.
Thomson niet meer onder de levenden
behoort, acht ik mij genoodzaakt over
de twee majesteiten de dingen te zeg
gen, die noodzakelijk zijn.
Op de eerste plaats vertelt de heer
Simons met eenige bijzonderheden hoe
het de eerzucht der Vorstin is geweest,
die den Prins, ondanks het afraden van
Keizer Wilhelm, bewoog naar Albanië
te gaan.
Geen sterveling in Duitschland koes
terde eenig vertrouwen in de capaci
teiten van Wilhelm von Wied Groote
en kleine bladen beschouwden de heele
affaire als een „farce". Doch niemand
had verwacht dat een Duitsch officier,
die men tot vorst van Albanië benoemd
had, reeds bij den eersten aanval der
rebellen het hazenpad zou kiezen.
Tegenover hem stelt de heer S. de
Nederlandsche officieren, die met man
nenmoed het land verdedigden.
Toen er verbandmiddelen draagbaren
enz. noodig waren en Dr. Reddingius
de Vorstin aanraadde een Albaneesch
dokter onmiddelijk naar Italië te zenden
om ze te halen, weigerde de vorstin den
dokter te laten vertrekken. Als een ander
staaltje vertelt de correspondent, dat
toen de Oostenrijksche marinedoktoren
in den tuin van den konak een klein
hulphospitaal hadden opgeslagen, de
vorstin hoogst vertoornd was dat men
haar niet had geraadpleegd en de barak
dadelijk liet verwijderen, hoewel men
in het paleis niets van de barak kon
zien.
Luit -kolonel Thomson vertelde mij
De prins zegt niets of stommiteiten.
De prinses staat meestal achter hem,
en fluistert hem de woorden toe die hij
moet zeggen Hij is een slappe man.
Iedereen heeft vat op hem. Hij verandert
20 maal van opinie, wanneer hij 20
verschillende raadgevers bij zich krijgt.
Ik moet trachten een overwegenden in
vloed op hem te krijgen
Toen kapitein Fabius aan de rech
terknie gewond was en als een kreupele
liep, vroeg hij aan den hofmaarschalk
von Trotha of hij de brick mocht ge
bruiken om hem naar de kazerne te
brengen. Von Trotha weigerde uit
naam van den Vorst
Verder verhaalt de heer S. hoe de
Vorst op aanraden van een Oostenrijksch
vrijwilliger, ondanks de protesten der
Nederl. officieren, kanonnen op een boot
liet plaatsen om de rebellen te beschie
ten en nieuwe kanonnen bij Skoda be
stelde.
Ofschoon de Nederlandsche officieren
reeds 4 maanden te Durazzo waren en
iederen dag hun leven veil boden voor
de zaak van den vorst, had hij hun
nog geen enkele uitnoodiging toege
zonden, terwijl de marine-officieren van
de Italiaansche, Oostenrijksche en En-
gelsche oorlogsbodems met invitaties
overladen werden
Bij een voorgenomen aanval op den
Rastboel liet Majoor Kroon den Vorst
vragen om de achterhoede te leiden, of
met hèm, Kroon, in de voorhoede te
vechten tegen de rebellen. Majoor Kroon
kreeg geen antwoord en de prins bleef
thuis
Ik kon zoo doorgaan zegt de heer
Simons. Deze prins von Wied, die in
vitaties uitstuurt aanvangende met Sa
Majesté roi enz., is de ware man uit de
operette. Ik wil hem hier niet openlijk
beschuldigen van lafheid De man zal
zich in de „Telegraaf" niet verdedigen.
Maar hij heeft nog geen enkel bewijs
van zijn moed gegeven, terwijl hij dit
weken, ja maanden lang had kunnen
doen
Ik herinner me de volgende snijden
de opmerking van Thomson.
's Avonds waren de gezanten der re
bellen zonder resultaat naar Schiak
teruggekeerd. Thomson verscheen mis
moedig in het hotel. Ik vroeg hem, hoe
de afloop geweest was. Hij antwoordde
Nul op 't rekest. Ik heb den koning
aangeraden, kalm te paard te stijgen,
naar Schiak te rijden met 50 mille Na
poleons in zijn buidel. Een kopje koffie
te drinken met de rebellen. Vriendjes
te maken, geld uit te deelen aan de
Mohammedaansche aggitators en vrede
te sluiten
Vraag: Wat antwoordde Willüm?
Willüm zei niets, niemendal
Op 't moment is generaal De Veer
óf in Valona óf in Durazzo. Ik heb De
Veer's capaciteiten in „De Telegraaf"
uitvoerig belicht. Het is niet noodig
daarop terug te komen. Ik wil alleen
nog het volgende schrijven aan het adres
der Nederlandsche regeering
„Gij weet, dat de Nederlandsche of
ficieren door hun contract verbonden
zijn. Persoonlijk kunt gij hen niet terug
roepen. Maar generaal de Veer, a 1 s
hun ho o f d, kan de Nederlandsche
officieren ontslaan Hij hee t persoonlijk
geen bindend contract Wanneer gij,
Nederlandsche regeering, 'n telegram
zendt aan generaal De Veer, om de
Nederlandsche officieren te doen repa-
trieeren, d. w. z. te ontslaan, dan is er
een einde gemaakt aan deze historie.
„Duldt niet langer, dat uwe officieren
daar voor een zaak strijden die onzin
nig is. Duldt echter vooral niet, dat zij
door een vorst beleedigd worden, die
niet waard is het stof van hun schoenen
te kuischen
„Terug met de Nederlandsche offi
cieren Ordonneer dit aan generaal De
Veer! Verlang tenminste deze éénige
daad van hem. Wij wachten er op
De toestand in Albanië.
Uit Durazzo wordt dd. 22 Juli aan de
^Frankfurter Ztg.< het volgende geseind:
Nadat gisteren 300 Roemenen zijn aan
gekomen, is het vrijwilligerscorps plm.
500 man sterk.
Het corps bestaat'uit Duitschers 7
officieren, 50 manschappen, Oostenrij
kers 5 officieren en 60 man, Roeme
nen 6 officieren en 350 man, dan zijn
er nog 20 andere manschappen.
Deze troep is goed geoefend en goed
bewapend.
De artillerie bestaat nu uit vijf batte
rijen ieder van vier stukken.
Men verwacht dat de mbret nu bevel
tot oprukken zal geven.
Aan de troepen werd eergisteren de
soldij uitbetaald. In de staatskas moet
nog ongeveer een half milUoen ziin, ter
wijl Roemenië drie millioen zou toege
zegd hebben.
De vrijwilligers dragen grootendeels
dezelfde uniformen.
De vorst heeft majoor Christescu
(Roemeen) tot commandant zijner troe
pen, ritmeester v. d. Lippe en twee
Roemeensche kapiteins tot afdelings
chefs, generaal De Veer tot artillerie
commandant en majoor Kroon tot plaat
selijk commandant van Durazzo be
noemd. Tegen heden wordt een aanval
verwacht.
De Noord-Brabant.
Het pantserschip „Noord-Brabant",
gisteren voor een tocht op de Noordzee
vertrokken komt 8 Augustus weer terug.
In het laatst van Augustus worden de
oorlogschepen gereed gemaakt voor het
houden van gezamenlijke oefeningen in
de tweede helft van September op de
kust.
Het pantserschip Heemskerck heeft
order gekregen van Curasao naar Havana
te vertrekken, ten einde de Kortenaer
te ontmoeten, die dan naar Nederland
zal terugkeeren.
Zoo noodig zal de Heemskerck in de
Mexicaanscbe waterenter vervanging van
de Kortenaer stationeeren.
Uit rood Zaandam.
Het Handsbl. geeft een smakelijk ver
haal van een mislukte poging van den
Zaandamschen Bond van Werkgevers om
een 40-tal Duitsche werklieden in de
stakingsstad te brengen.
Mislukt, omdatburgemeester Ter-
Laan de Duitschers niet toeliet
Zij waren reeds in de 3de klasse wacht
kamer en de adviseur van den bond
wachtte hen op, toen de heer Ter Laan
met de wethouders hen om hun papie
ren vroeg. Een pas n.l.
Het ging daarbij warm toe.
Zoo voegde de heer Duys den rechts
kundigen adviseur van de patroonsver-
eeniging op diens vraag wat hij on
der een „pas" verstond toe
Een pas? dat zou ik maar eens
aan mijnheer Elias vragen.
Op een gegeven moment ontstond er
een tumult onder de menigte buiten en
even later werd in den kring der stads
bestuurderen een der Duitschers gevoerd,
die zijn revolver getoond had.
Pas op, hij kan wel geladen zijn
riep wethouder Duys.
Maar dit bleek niet het geval te zijn
geen patronen werden op den man be
vonden en het wapen verdween in den
achterzak van een der Zaandamsche po-
litie-agenten.
De leider der werkwilligen verklaar
de met grooten nadruk, dat hij met de
voorhanden papieren, o.a. van de Ham-
burgsche politie, reeds overal geweest
was. Te Rotterdam en onlangs te Tiel.
Maar de burgemeester hield vol, dat
de papieren niet in orde waren en dat
de Duitschers niet konden worden toe
gelaten.
Die ganze Geschichte ist Politiek
zeide wijsgeerig een andere. Der Burger
meister ist rot, durch und durch
Intusschen had de bedoelde burge
meester zich met den Commisaris van
Politie op een bank aan een tafeltje in
de wachtkamer gezet, om op een lijst
de Duitschers hun namen te doen tee
kenen. Het scheen dat de heer ter Laan
vermoedde, dat de namen men niet juist
waren opgegeven, althans, zich tot de
Duitschers richtend, zeide hij
Wenn ihre Namen falsch sind, wird
die deutsche Polizei das wohl bemerken.
Een gemor steeg uit het gezelschap
op en eenigen hunner, onder wie hun
geleider, een korte, stevige kerel, namen
zelfs een dreigende houding tegen Zaan-
dam's burgemeester aan, zoodat de aan
wezige politie-agenten het noodig vonden
wat naderbij te komen.
Maar onvervaard klom burgemeester
Ter Laan op de bank, waarop hij geze
ten had. En toen volgde er een toespraak,
zooals er wel zelden een door een Ne-
derlandsch burgervader zal gehouden
zijn.
Afkeurend gemompel onder de Duit
schers. Hun leider protesteert luide.
Halten Sie das Maulvoegt de
burgemeester hem toe, wederom onder
afkeurend gemor.
Wenn ihre Papiere nicht in Ord-
nung sind. zoo gaat de burgemeester
voort können Sie hier nicht kommen.
Alber wenn ihre Papiere in Ordnung
sind, sind wir Hollander die besten Leute
der Welt.
Schamper gemompel
Dann sind Sie uns willkommen
und können Sie frei in die Stadt gehen,
besluit burgemeester Ter Laan.
Wethouder Duys is intusschen in de
bat geraakt met een paar der Duitschers.
Sie sind Seine Majestat der Streik-
brecherhooi en wij hem tot één hunner
zeggen
Wenn Sie das in Deutschland ge-
sagt hatten, würden Sie acht Monate
bekommen habben is het antwoord dat
hij krijgt.
Was soli man dann sagen vraagt
de heer Duys.
Het eind was, dat de Duitschers weer
in den trein werden gestopt.
De heer Duys raadpleegde een spoor
boekje en constateerde, dat de Duitschers
nog denzelfden avond via Enschedé over
de grens konden geleid worden. Ensche
dé is één der plaatsen, waar volgens
de bijlage van het vestigingsverdrag de
overneming van uit te leiden personen zal
geschieden. De grenscommissaris daar
ter plaatse werd telegrafisch van een en
ander op de hoogte gesteld.
Wethouder Duys trad, toen aldus was
besloten, opnieuw naar buiten om de
verzamelde menigte vóór het stations
plein toe te spreken. Onder hoera's deel
de hij mede, dat de Duitschers weer
naar huis gingen en dat de overheid
streng onpartijdig was opgetreden, met
handhaving van de wet. Hij verzocht
verder de menigte om het der politie
niet lastig te maken, doch rustig naar
huis te gaan.
Burgemeester en wethouders deden de
Duitschers uitgeleide tot aan den trein.
Eenige Zaandamsche politiebeambten,
onder bevel van den inspecteur, zullen
hen tot Enschedé vergezellen. Ook een
tweetal Duitschers, dat blijven mocht,
omdat de papieren in orde waren, ver
koos liever mee terug te gaan.
Dan stoomt, met ongeveer tien nimu-
ten vertraging, den trein weg. De menigte
voor het station is blijven staan en heft
een luid „hoera 1" aan als de trein met
de Duitschers wegrijdt.
In Amsterdam geeft de doortocht der
Duitschers nog aanleiding tot een relle
tje. De twee Duitschers, wier papieren
in orde waren, bleven daar achter. De
anderen wilden dit voorbeeld volgen.
De politie kwam er aan te pas en dreef
de menschen met de blanke sabel in den
trein.
Nieuw verZet in West-Borneo.
De Bataviasche correspondent van het
„Hbl." seint:
„De Dajakkers op de grens van Sam
bas en Mampawa zijn opgestaan. Er zijn
twee groepen militairen daarheen gezon
den.
Als oorzaak van den opstand wordt
genoemd ontevredenheid over de
geëischte heerendiensten, terwijl de
lieden bovendien door Chineezen moeten
zijn opgestookt."
De resident der westerafdeeling van
Borneo is van Pontianak met nog twee
groepen militairen naar Mampawa ver
trokken.
Het gerucht loopt, dat de civiel-gezag-
hebber is vermoord.
Kapitein Fabius keert terug.
De bijzondere berichtgever van het
„Hbl." te Durazzo seint d.d. gisteren
Heden werd aan kapitein Fabius op
zijn vervoek eervol ontslag verleend uit
den Albaneeschen diensthij keert over
Skoetari naar Nederland terug.
De Nederlandsche officieren in Albanië.
Het Haagsche Correspondentiebureau
meldt
Een deputatie van het comité van
oproeping van het Nederlandsche volk
inzake de Nederlandsche officieren in
Albanië was gisteren bij den Minister
van Buitenlandsche Zaken op audiëntie
en heeft bij monde van generaal De
Meester den Minister verzocht in den
geest van het manifest.
In antwoord hierop deelde de Minister,
Jhr. Loudon, mede, dat hij mede zeer
sympathiseerde met den geest van het
adres en dat de Regeering reeds voor
dat het adres was gepubliceerd stappen
in die richting had gedaan, gelijk een en
ander dezer dagen zal blijken uit het ant
woord dat de minister zal geven op tot
hem gerichte vragen door leden der
Volksvertegenwoordiging,
De commissie deelt hierbij mede, dat
zij onder dankbetuiging een groot aan
tal sympathie-betuigingen met haar doel
uit alle deelen des lands ontving en nog
ontvangt.
Waalwijk, 25 Juli 1914.
Koopt niet in den vreemde, wat gij
in Waalwijk even goed en even
goedkoop kunt vinden.
2651 W. B.
Waalwijks Belang.
De vereeniging „Waalwijks Belang
zal hare halfjaarlijksche algemeene ver
gadering houden op Maandag 10 Aug. a.s.
Aan de orde
1. Notulen
2. Verslag van den Penningmeester.
3. Mededeelingen
4. Etalage wedstrijd.
R. K. Gildenbond.
Morgenavond ten 7 uur zal de R. K.
Gildenbond alhier eene algemeene ver
gadering houden.
Aan de orde komen de volgende
punten
1. Opening.
2. Notulen.
3. Verslag werkloozenfonds.
4. Bespreking aanvrage subsidie werk
loozenfonds.
5. Agenda der vergadering van den
Centralen Raad.
6. Verhooging salaris secretaris.
7. Bespreking Katholiekendag Nijmegen.
8. Mededeelingen.
Ziv cm ge legenheid.
Naar wij vernemen heeft het bestuur
der Waalwijksche Zwemclub zich ge
wend tot B en W. met verzoek om bi
de plannen der a s. verbetering der
haven te willen overwegen en aan het
oordeel van den ingenieur te willen
onderwerpen, of het thans zonderal te
groote kosten mogelijk ware tegelij
kertijd te komen tot inrichting van
eene bad- en zweminrichting daar ter
plaatse.
Een idee, dat als 't tot uitvoering komen
kon, zeer zeker ware toe te juichen
niet 't minst in het belang der volks
gezondheid.
Waalwijksche Zwemclub.
De temperatuur van het water was
Vrijdag 24 Juli 15 graden.
Alg. Ned Bond van Schoenfabrikanten
Vergadering van het Hoofdbestuur
van bovengenoemden bond, op Maandag
27 Juli a.s. des namiddags om 3 uur op
de bovenzaal van Café Marinus te
Tilburg.
Posterijen en Telegrafie.
In het laatst van Augustus of begin
van September 1914 zal te Amsterdam
een examen worden gehouden van can
didaten, dingende naar de betrekking
van hulptelegrafist of kantoorbediende.
Voor belanghebbenden zijn nader in
lichtingen omtrent voorwaarde, eischen
en salaris te verkrijgeo aan 't Postkan
toor alhier, alsook aan 't bureau van
ons blad.
Eveneens omtrent 't examen aspi
rant opzichter der telegrafie, waarvoor
5 plaatsen worden opengesteld.
Voor 't examen van surnumerair
worden 20 plaatsen opengesteld. Dit
examen wordt eveneens in Augustus
gehouden en inlichtingen zijn eveneens
op bovengenoemde plaatsen hier
omtrent te verkrijgen.
Naamlijst Telefoondienst.
Aan het post- en telegraafkantoor
alhier is een nieuwe naamlijst voor den
telefoondienst tegen betaling van f0.60
verkrijgbaar.
Betalingsmoeilijkheden in het Buitenla. t
De schoenfabriek Lord Gase
^eadung (Pennsylvanië U. S A.) he
hare betalingen gestaakt. De pass i
bedragen iets meer dan M. 3 millio c
terwijl de activa eene waarde vertegi
woordigen van M. 2l/4 millioen nor
naai.
Provinciale Staten.
In de Donderdag gehouden zitting 1
Staten van Noord-Brabant werd o
eene jaarlijksche subsidie toegeke 1
van f 1700 in de kosten van e i
auto-omnibusdienst van Tilburg-Mo
jestel-Oirschot. Aanvragen werden
daan voor bijdrage van tramlijnen.
heeren Juten en Beliën wenschten
ioplaats van 15°/0 te geven. De bi
Bressers ontraadde dit met het oog
de groote financieele offers ten sterks
Op voorstel van Mr. P. Loeff zal w> ,i
den nagegaan of een hooger percenta F
kan worden verleend en nadere vo«
stellen in de najaarszitting behande l
Aan de orde kwam de electricltei r
voorziening der provincie. Deze h
aanleiding gegeven tot breedvoerige 1
schouwingen van Ged. Staten betreften
den finantieelen opzet.
Alleereerst merken Ged. Staten c
dat de groote bedragen, waarmede
provincie zich gaat interesseeren in
Naamlooze Vennootschap PrOvinci
Noord-Brabantsche Electriciteitsmai s
schappij" de eerste jaren geen divide
zullen geven, terwijl uiet de mogelijkhe
dat de verliezen de verwachtingen ku
nen overtreffen, ernstig rekening mt
worden gehouden. Zij weoschen in I
licht te stellen, dat de financiën c
provincie en die der N. V. geheel v j
elkaar zijn gescheiden en gescheid
zullen worden gehouden. Nu is ecli
door het bekende besluit van Den Bosr
om een eigen centrale op te richtc
de provinciale Centrale, wat Den Bos
aan stroom zal verbruiken, inproduct
gemaakt: j
Hierdoor gaat Noord-Brabantsch k
pitaal verloren, terwijl de provincie all
stroom kon produceeren en toch 1 j
dingnetten moet aanleggen. Volgens
Verhoeckx, kost de in Den Bosch
bouwen centrale de eerste 10 jar
f 764 835 voor 17.524000 K. W. U.
opwekking van diezelfde hoeveelhr
stroom in de provinciale centrale z
hare kosten slechts verhoogen n 1
f309,000, zoodat een kapitaal van f450.0
verloren gaat. Het besluit van Den Bos
is nog te meer te betreuren, omdat dc
de N. V. alles is gedaan om o.a. dc
laaggestelde prijzen, de aansluiting d
stad te bevorderen.
Willen de plattelandsgemeenten n
te lang wachten op verlaging van d
strcomprijs, dan zal de provincie dc
een bijdrage de gevolgen moeten n<
traliseeren. Het gevolg hiervan zal z
stijging van het provinciaal budget, wel t
wederom verhooging van belasting k j
noodig maken.
Nadat in de vergadering verschillen t
beschouwingen over de subsidievo<
stellen waren afgehandeld, werden
kosten der electriciteitsvoorstellen n t
gesloten deuren besproken.
Bij de heropening van de openbj
vergadering heeft de voorzitter meeg
deeld, dat in de geheime vergaderi
de Staten den wensch hebben uitg
sproken, dat de electrificatie van
provincie zoo spoedig mogelijk wor
tot stand gebracht, en dat zij bereid z
daartoe den grootst mogelijken steun
verleenen aau de N. V. Prov. Electri 1
teits Maatschappij.
Overeenkomstig de voorstellen v
Gedeputeerde Staten werden de v
gende subsidiën toegekend ten behoe
van een vakcursus voor het schor
makersbedrijf te Drunen voor 1914,
pet. van een bedrag van ten hoog'
f 3000, onder voorwaarde, dat rijk
gemeente onderscheidenlijk 50 en 10 p
zullen bijdragen
ten behoeve van de in het deken:
Geertruidenberg te geven patroonsle'
gangen of cursussen een bedrag v
t 300 voor 1915 onder voorwaarde, c
rijk en gemeente ondersch. ten min
f 600 en f 500 zullen bijdragen
ten behoeve van een kantwerkschr
te 's Gravenmoer voor 1915, 10 proc»
van een bedrag van ten hoogste f 10
onder voorwaarde, daj rijk en geme»
te ondersch. tenminste 50 en 30 procc
zullen bijdragen
ten behoeve van een vakschool vc
schoenmakers te Oisterwijk voor IS
10 procent van een bedrag van t
hoogste f3000 onder voorwaarde dat r
en gemeente ondersch. ten minste 50
10 procent zullen bijdragen
ten behoeve van een ambachtschc
te 's Hertegenbosch f 1000 voor i
cursusjaar 1913/1914
ten behoeve van een vakschool vc
schoenmakers te Tilburg f 500 vc
1914;
ten behoeve van een bandelsdagschr
te Waalwijk (van de Vereeniging Lar
straat) f2500 voor 1915, nadat met
tegen 19 stemmen het voorstel van d
heer Rombouts was verworpen, om
subsidie tot f 2000 terugte brengen (ree
Donderdag per bulletin bekend g
maakt. Red.)
ten behoeve van een dagambac!
De Echo van het Zeiden.
m'tnrmmntwiunoikffii 1 w""«wr»
