Adveiteeit in dit Blad,
DIENSTBODE
Notaris Jansen
Agentschap
Brouwerij d'Oratijeboom,
verkrijgbaar.
HUIS, ERF en TUIN
een geheelen
publiek finaal veikoopen
GR0E1E KRUIS
1001 Waalwijk tn Besoijen
Ngemeene JawBipde'injJ
AL^\ATITK.
Advertenties.
Notaris Van Ham I R. K- Vereeniging
Notaris Van Ham
Notaris van HAM
Notaris van Ham
Notaris van Ham
De eerste School te
- Kaatsheuvel.
Kunst en Letteren.
;vteèp
K'eine Advertentiën.
nette Dienstbode,
Vfirkoopen
publiek verkoopen
publiek verkoopen
publiek verkoopen
publiek verkoopen
eens nader denken. Heeft de juffrouw in
vergelijking met haar werk een be
hoorlijke positie
De Voorzitter vraagt of de heer R.
zijn motie in stemming gebracht wil
hebben. Z.i. kan ze zóó niet aangenomen
worden maar als drie leden 't voorstel
steunen, kan hij zich niet verzetten
Puls. Me dunkt voor den een wordt
wel wat veel gedaan, hij komt er zoo ge
makkelijk aan. 't Gaat voor één per
soon.
Zacht. Neen, wij willen de zaak ver-
deelen, maar gij wilt één alles geven
Voorzitter. Het voorstel moet toch an
ders geredigeerd worden. De post, zoo
als hij er nu staat, moet gehandhaafd
blijven. We kunnen nietsdoen, dan een
commissie benoemen, die 'n voorstel
inaakt tot wijziging, welk voorstel dan
later in een afzonderlijke vergadering
behandeld wordt.
Na noi een dispuut van ongeveer
drie kwartier komt de motie van den
leer Roestenberg in stemming, als volgt
gewijzigd: Ondergeteekenden stellen
voor aan den Raad onzer gemeente dat
een commissie benoemd worde, die de
ïedaktie van het art. armenverpleging
enz. zoodra mogelijk in dien zin wijzi-
ge, dat de post Art. 1 van Hoofdstuk
IX tusschen de beide dokters verdeeld
worde.
Tegen stemden de heeren Wijdemans
Verster, Teurlings, Puls, Elias, v. Kuijk.
Vóór de heeren: Zacht, v. Rooij, v. d.
Heuvel, Huier en Roestenberg
Raming Hoofdstuk IX f8050.
Hoofdstuk X. Kosten van landbouw,
handel en nijverheid. Ingekomen is een
adres van de fokvereeniging tot vere-
edeling van het rundvee om een sub
sidie van f 100, met dankbetuiging voor
de verleende subsidie van 't vorig jaar.
De heer v. d. H. had het een dou
ceurtje, meer aan particulieren gedaan,
ïooren noemen.
De heer Roestenberg twijfelt niet
of 't geld wordt zeker goed besteed.
De heer v d Heuvel zegt, dat de
stier der fokvereeniging toch niet tot
ieders beschikking staat't is dus geen
algemeen belang.
De heer v. Kuijk. Iedereen kan aan
sluiten bij de vereeniging en als zoo
danig profiteeren
De heer Roestenberg vindt er veel
voor de vereeniging te steunen. Het
Rijk bevordert dat ook. Daarenboven
is er goede contróle
De Voorzitter zegt, dat ieder goed
gekeurde stier een premie krijgt
De Vereeniging krijgt dus percents
gewijze haar deel van den uitgetrokken
post van f 100. Adres wordt verworpen.
Ook van de N V. Kaatsheuvelsche
Gpinibus-Maatschappij is een adres voor
subsidie ingekomen.
Evenals andere subsidies is dit jaar de
toelage ingetrokken.
De Heer VersterIs 't noodig dat
we ze steu en en wordt er nog al van
geprofiteerd
Voorzitter. Ze heeft een nadeelig
saldo van nog ruim 600 gld. dus heeft
hard een subsidie noodig, daarbij is
ze 't eenige middel van vei voer.
v d Heuvel, 't Is dus van algemeen
belang. Wij moeten dan niet de eerste
zijn om ze steun te onttrekken.
Wordt besloten subsidie te geven.
Roestenberg Dan kunnen we het
Kruisverbond ook zijn subsidie weer
we: toestaan, 't Is ook iets van alge
meen belang, dat zeer veel goed doet.
De Voorzitter is er niet op tegen 't
Kruisverbond zijn 50 gld. te geven doch
wil bezuinigen- Wat zegt er Weth.
Teurlings van Zouden we subsidie geven
Weth. Teurlings. Ik vind het heel goed
Wordt aangenomen
Voorzitter. Nog is er een adres in
gekomen van het Hoofdbestuur van het
Hanze-Gilde in het Dekenaat Geertrui-
denberg om subsidie voor de Patroons-
ambachtencursussen, die ook in onze
gemeente gegeven worden. Het rijk
geeft een subsidie van 500 gld. Ze vra
gen van de gemeente een toelage van
1,12 ct. per inwoner.
v. d. Heuvel. Worden de cursussen
nog al bezocht
Voorzitter bevestigt. Wordt aangeno
men.
Raming 465
Hoofdstuk XI Kosten van beheer van
bezittingen. Raming 220 gld.
Hoofdstuk XII. Kosten wegens ge-
meenteschulden. Raming 11505,66 gld.
Hoofdstuk XIII Uitgaven van verze
kering en pensionneering van 't perso
neel in dienst van de gemeente. Raming
1835,37 gld.
Hoofdstuk XIV. Andere uitgaven, niet
onder de vorige begrepen. Raming
5190 gld.
Hoofdstuk XV. Onvoorziene uijgaven.
Raming 536,99'ƒ2 g'd
Hoofdstuk XVI. Uitgaven welke, zoo
noodig,, door buitengewone ontvangsten
mogen gedekt worden. Raming f5000
gld.
De Voorzitter merkt op dat deze post
evenals die van hoofdstuk VII der in
komsten een fiscus is.
Door de toekenning van enkele sub
sidies is de post der uitgaven, meteen
bedrag gestegen, zoodat andere posten
iets in mindering zullen moeten komen.
Burgemeester stelt voor de regeling
hiervan aan B en W. over te laten.
De begrooting over 't dienstjaar 1915
werd hierbij aangenomen.
III. Adres van den onderwijzer W.
Bos voor een kleine tegemoetkoming
nu hij onder de wapenen is.
Burgemeester merkt op, dat W. Bos,
volgens de instructie geen recht heeft
op uitkeering van zijn salaris, daar hij
bij 't reservekader als vrijwillig in
dienst is.
v. d. Heuvel, 't Is hier een kwestie
van vrije keuze, die ook de lasten mede
brengt.
De Voorzitter. Wij hebben advies
ingewonnen bij den districtsschool
opziener, die ons schrijft, dat wij geen
salaris uit behoeven te keeren, doch
die aanraadt, zoo wij geen tijdelijke
1 kracht behoeven te bekostigen, adres
sant de bijlage bij de rijkssubsidie van
de gemeente te verstrekken.
De Voorzitter stelt daarom voor den
heer Bos de honderd gulden die de ge
meente anders zou kunnen behouden
uit te keeren verminderd met de pen
sioensbijdrage, die de gemeente dan
voor hare rekening neemt. Maandelijks
zal den heer Bos hiervan 'n toelage
verstrekt worden.
Wordt aangenomen.
IV. Adres van den R. K O. B. tot
verbouwing van het schoolhuis te
LoonopZand.
Voorzitter zegt, dat alle noodige ver
beteringen reeds zijn aangebracht, die
't Hoofd wenschte, zoodat de woning
nu goed te noemen is, waarbij hij
i voorstelt 't adres voor kennisgeving aan
te nemen. Wordt besloten.
Bij de rondvraag vraagt de heer Huier
hoe 't staat met de verlichting op den
Vossenberg. Burgemeester zegt, dat ge
wacht wordt totdat enkele lantaarns in
LoonopZand vrij komen. De Dir van het
Gem. Gasfabriek is ook gemachtigd
enkele lantaarns te koopen, zoodat
eerdaags verandering zal komen.
De openbare vergadering wordt daarna
(12 u. 15 min.) gesloten en 't college
gaat in geheime zitting over ter behan
deling van enkele belasting reclames.
1615.
Dat Ketsheuvel' ia den nieaworen
■ijd, toen de beteekmis van het woord
'au lieverleden was verloren gegaan, ver
keerdelijk Kaatsheuvel genoemd al heel
-roe:/, vroeger dan menig *en wel zal ver
moeden, een volkrijke buurt of .//kwartier'
van Loon-op-Zund was, bewijst he'. stichten
der eerste school aldaar in de eerste jaren
-au de 17de eeuw.
Toch was die volkrijkheid niet de eenige
en ook niet de voornaamste redenvsn't bou
wen dier school. De eigenlijke reden lag
di"per.
Vóór 1615 zonden de bewoners van de
Vaart en Ketsheuvel hunne clevne kinder-
kens naar de Sprangsch» school, als zijnde
de dichtstbijgelegt-ne. De school van Loon,
staande aan de Loonsche kerk, waarin ge
noemde ,/kinde'kens' eigenlijk thuishoorden,
was te vei verwijderd en een geschikte ver-
nindingnweg bestond er niet.
W .arom b even nu de Vaa'tsche en
Ket8heuveleche kinderen ook na 1615 niet
n-ar Sprang ter school gaan?
Z-ke.r zon dat de eenvoudigste en gemak
kelijkste weg gebleven zijn. Maar de ker
kelijke toe?t-and was in deze streken zeer
veranderd. De meeste plaatsen in Holland,
liggende aau de grenslijn tegen Brabant of
Spanje. 0. a. Vlijmen, Biardwijk, Basoijen,
C'ip'-lle, Rntmsdonk, Graveoio r, Sprang,
die vóó' of omstreeks 1600 nog voor het
meerendeel R>om-ch w«en, hadden dit geloof
vaarwel gezegd eu zich een eigen Hervormde
gemeente en kerk gesticht. 2)
D-it was ook te Sprang geschied. De oude
Sprangsche kerk met h^ren majestueazen,
in 1475 gebouwden toren, was feitelijk to*
1609 een onderdeel en wel een Roomsch
onderdeel van de Loonsche moederkerk ge
bleven. Maar in 1610 was die kerk door
de Sta en van Holland aan de Catholieken
ontnomen en aan de „gereformeerden" van
Sprang toegewezen. Dat „ontnemeu' giug
volstrekt niet gepaard met eenige geweld
dadige handeling. Volstrekt niet. Genoemde
Staten, die de sonvereine macht zich toe
eigenden en ook niet al te zachtzinnig uit
oefenden, gelastten eenvoudig bij eene
Resolutie, dU de Riomschen en ook dr.
Rooio-che geestelijke minachtend door
hen paap genoemd de kerk moesten ont
ruimen. Van tegenstand kon geen sprake
zijn. Sprang was immers eea Hollandsche.
plaats en daar dnldd-m die Staten geen
Rooimchen eerediensr.
Reeds in 1611 verkondigde de eerste pre
dikant van Sprang, Cornelis hanecop, later
geruimen tijd Joost van den Vondejs geest
verwant en vrimd, de „ware gereformeerde
religie' in de aloud 1 Sprangsche kerk.
Evenzoo gelastten die zelfde Staten, dat
de geest in de Sprangsche school ook in
overeenstemming met dien der kerk moest
gebrncht worden. Dientengevolge werd er
de eerste „gereformeerde' school gebouwd,
aan welker hoofd een Hervormd school
meester moest staan.
En ziedaar nu de eigenlijke reden van
het stichten der eerste Kaatsheuvelsche
school
De bewoners van de Vaart en Kefahetivel,
boorende onder Brabant of Spxnje en trouw
gebleven aan hun Catholiek geloof, begheer-
den gelijk het in bet hierachter ge
noemde authentieke stok heet liaere
kinder kens in die nieuwe religie niet op
te laeten wasschen. Dit zou tegeu hun
gemoed of hunne oveitaiging gewest zijn.
Een achttal der voornaamste opgezetenen van
de Vaart en Ketsheuvel Jan Peeter
M/outer sz, Aert Wouter sz, Cornelis Wou
ter sz, Aert Petersz Craes, Peeter Wou-
tersz, Ghijsbert Joosten, Steven Denisz
en Cornelis Driessen richtten daarom
in het b-gin van December 1615 een drin-
gend verzoek aan heeren schout en schepenen
van Loon-op-Zatid, om hun vergunning te
verleenen tot het bouwen eener school, om
daarin hunne „kinderkens' te doeu „stich
ten' en „leeren'op welke verzoek gunaiig
werd beschikt, 3)
Op ad-ies van gezegde schout*^schepe
nen werd daarna door h tzelfde achttal een
requ-st aangeboden aan Maria van Renesse,
wedawe van Dirck van Immerselle, rouwe
van Loon, en aan haar oudsten zoon En
ge Ibert van Immerse lie"""et verzoek hun
en stukje grond onder de heerlijkheid Loon
natuurlijk te Kaatsheuvel, te „accordeereu'.
waarop een school zou kunnen gebouwd
worden.
Op dat verzoekschrift, waarin 10 pun-
te- werden aangevoerd waarom zij een school
wenschten, en van welke de voornaamste
waren, dat zii, adressanten, hunne kinderen
in het Roomsch". geloof wilden doen opvoe
den en zij, evngoed als de „nabueren' van
de „Loonsche straet', bun „commer' of
„tacx" betaalden, werd mede in margine
jeen gunstige beschikking genomen.
De, oudste, school van Kaatsheuvel, nu
800 jaren geleden gebouwd, dagieekeut dus
van 1615 op 1616, eK het authentieke, stuk,
aan welks hand dit opstelletje werd ge
schreven, berustende in het heerlijk archief
van Jhr. Verheyen, ia das voor Kaatsheuvel
een echt historisch en waardevol document,
waarvan het alleen jammer is, dat het den
naam van den eersten schoolmeester niet
noemt.
Als vergoeding voor dit gemis, kan ik
echter w4 mededeeleu. wie omstreeks hoven-
genoemden tijd schoolmeester te Luon-o -
Zted zelf was en op welke voorwaarden hij
daar in 1622 kwam. De lezer oordeele
„Inde i naem ons Heeren amen.
„In jner duyaent ses hoodert twee-en-
„twiutich op ons Hoeren Hemelvaert d»ch,
„zoo ben ick Matthijs Dielis van Oir-
uschot, geassocieert m-t Joucker Florisvan
nGreuenbroeck, gecoinjnreert ten huyae van
uGoyaert van Duppenstadthouwer tot
Vrnloon4), voor nee» Gerardt Ottén, oastoor
„aldaer, Jan van Delft. schoD'etb, Goyaert
„den stadthouwer voorschreven Jan Wouter
C'lasen de Bontpresident, Dirk Raes-en
uvan Grevenbroeck, en de Din^eman Jan
Joosten, schepenen ende regeerders tot
>Venloon voornoemdt, om te accepteereu de
„custerye endo sceoolmeesterye van Venloon
„voor het eerstcomende jser ipgaende S'.
„Jan Baptisten dach XVlcXXII ende eyn-
„dende St. Jau9 Baptisten dach XVlcXXlll.
„Eade soo zijc wy partyen overcomew met
„malkanderen, te weten de voorschreven
„heeren hebben gelooft my fe geven m te
„betalen voor myien dienst int jaer, bovevs
nhet schoolgeldt, kerekenrechten ende clyne
chijnskens der custerye annex sijnde, too
„volchtInden eersten den pastoor heeft
„gelooft voor dit jaer vuyt zyn thiènde te
„leveren thien vaten roggen, ende dén
>ccbouteth vooischrevdn cum p'®lictli van
„de gfm?y<r:3wegen hieft mij gil »»»f vjor
„dit to?comende jaer te geren ende te be
halen de soinme van tachtentich Barolus
uguldensende dies heb ick oock geloof
„mij alsoo te qsiteren ende mijn aangeno
men (.fficie te bedienen datten nicmant eu
„sal hebben te dagen over mij. Alle* sonder
„aicb oft list. Achem ten jaere ende dage
„als boven ende dient dese voor memorir,
„by myue eygene hant gerchreren ende
onder teekeut Matthijs Dielissz
k') Het woord ketsheuvel is eigenlijk een
pleonasme kets en heuvel hebben ongeveer
dezelfde beteekenis, dus beteekent ketsheu
vel een heuvel op een hoogte.
2) De grens tusschen Holland en Bra-
ount was het tegenwoordige Loonschendijk,
vroeger Hollandsche dijk genoemd. ^3
3) Slechts twee van de acht ad'essaDten
konden schrijven; de overigen zetten zeker
teeken
4) VenlooD=Veeuloou=;Loon-op-Zand.
Mannenadel.
Maonenadel opent deze tweede afle
vering roet een degelijk bewerkt artikel
van den heer E. P. van Grinsven, wiens
filnk doorwerkte beschouwingen wij reeds
uit de voorafgrande jaargangen leerden
kennen. In dit artikel bespreekt de schij-
ver >Kinderopvoeding e» kinderwetten*
en wel in dit eerste artikel (want het
num. 1 voor den titel geplaatst schijnt
op een serie artikelen over deze stof te
ijzen) over de ouders en voogden in
hunne betrekking tot de opvoeding van
het kind. Een uiterst lezenswaardige ver
handeling, vooral nu tegenwoordig de
opvoedingvan het kind zonder voldoende
reden dikwijls aan vreemden wordt toe
vertrouwd.
Inderdaad van hooge waarde voorde
practijk is het artikel van den G. E. P.
Kronenburg over „de opvoeding van den
jongen tot kuischheid». De geheele
beschouwing doet ons den schrijver ken
nen als iemand, die door ondervinding
juist heeft leeren zien waar de gevaren
der kuischheid voor onze jongens zijn
gelegen mochten toch die kleine raad
gevingen welke de schiijver, vol levens
ervaring geeft, bij de opvoeding van den
knaap voor oogen worden gehouden.
Goed doet het ons aan in deze afle
vering een brief te vinden uit Brazilië,
waar de strijd tegen de openbate zede
loosheid ontwaakt door het voorbeeld
in Nederland gegeven. Nijmegen mag
het zich tot eene eer rekenen door zijne
protestvergadering van eenige maanden
terug, de oorzaak te zijn geweest, dat in
het verre Brazilië een soortgelijke maat
regel en met succes is aangewend.
Mededeeling van bestaande gevaren
voorde zedelijkheid en maatregelentegen
dezelve genomen sluiten deze wederom
00 lezenswaardige aflevering.
H. v. E. R. K. Pr.
jzji Kuid
Een flink Hulpstanzer ge
vraagd. Fa. H HARTOG,
Stoomschoenfabriek, Waalwijk.
f f Heden oreileed voorzien
t van de H.H. Sicramen-
teu der Stervenden Mejuffrouw
Johanna Arnolda
de Beer,
weduwe van den Heer
JOHANNES SCHALKEN,
iu den ouderdom van 79 jaar.
Besoyen, 21 December '14.
J. P. J. HENDRIKX,
ex. test. 7286
TToor de vele bewijzen vau <ieel-
neming, ondervonden bij hei
overlijden van onze gelilde Moeder
betuigen wij onzen oprechten dauk.
ANT. BERGMANS.
Er. Abnülphus O. M. C.
JOHANNES BERGMANS.
7227 JOHANNA R#KGMANS.
Mevrouw VAN ECK,
Grootestraat 314, Waalwijk,
vraagt, wegens huw lijk van de
tegenwoo'd ge, me 1 MEI e.V. eene
go*d kunnen koken en netjes wn-
kf-n, muts dragend, en voorzien van
tromde yetui/'n. 7285
Gevraagd aan de Bre-
d-tscheHuishoudschool tegen
Febr. een flinke
Loon f 110. Gedurende de
drie maanden vacantie per
jaar, i 3,50 kostgeld per
week.
Brieven aan Mej. A. E. VOL
KERS, Markt, Steenwijk.
te Waalwijk
zal ten verzoeke van de Heeren
Timmermans qq aldaar, op Maan
dag 11 Januari 1915, 's avonds
5 uur, teo koffiehuize van ANT.
MERKX te Nieuwkuik 7240
Eenige koopen Schaar
hout daarna verhuring van
3 perceelen bouwland.
te KantHhpuvel, 7191
zal voor den b^er WILLEM VAN
DEN BOSCH Ij den hout, Dinsdag
29 December 1914.voorm. 11 uur
D'fCirs 'en bfrbergr, van CORNELIS
VAN DER SCHANS aan den tram
weg Kaatsheuvel—Loonopzand
37 koopen zwaar en licht
schaarhout, en
20 koopen staande mast, op
Horst, Ef teling en Kraaoven.
Alles vooraf te bezichtigen.
Zie billetten, gratis verkrijgbaar
te Kaatsheuvel,
I voor de Eryn NETTEN-Otto
21 Dec 1914 en 4 Jan 19 5
's avonds 7 unr, resp. bij DRIK
NE1TEN en A. VAN BOXTEL
aldaar 7212
in het 2e straatje te Kaats
heuvel, groot 12,94 aren, te
aanvaarden bij de betaling.
te Kaatsheuvel
zal voor den WelEd. Heer CASPAR
HOU BEN, Vrijdag 8 Jan 1915
voorm. 1Ü uur precies, in West loon
te LoonopZand
80 groote kavels zware
gekapte mast, aldaar, waar
onder afheinhout en veler
lei ander gerief.
Aanwijz'ng do»*t P. VERH 1E-
VEN. Land van Kleef. 7237
te Kaatsheuvel,
zal voor de Erven NETTEN-Otto,
4. Jan. 1914, 'e nam. 2 uur, in het
2e Straatje, aldaar, contant 7238
te Kaatsheuvel,
i 1 voor de Erveu NETTEN-Otto,
4 Jan. 191S, avond" 7 uu', bij
ADRIANUS Van BOXTEL, aldaar,
huis, erf en bouwland in
het 2e Straatje te Kaats
heuvel, slaande door inzet
en verhooging aan slechts
f350.— 7286
TE WAALWIJK.
Goedgekeurd b'. Koninklijk Besluit
dd. 28 Maart 1914, No. 17.
op Dinsdag 29 December I9I4- ^es
avonds 7'/2 uur to_.het Gebouw
van den R.K. GILDENBOND.?
Punttn van behandeling:
1. Jaarverslag van de werkzaam
heden der Vereeniging over
het jaar 1914.
Lezing door één der beide
Heeren medisch-adviseur, Dr.
Sweens, over >Voeding*.
^Verkiezing van Bestuursleden
wegens periodieke aftreding
der Heeren, v. d. Heijden,
Jansen en de Jong-
Wat verder t :r tafel zal ee-
braebt worden. 7231
Het Bestuur
C. WITLOX-Mastboom,
Voorzitter.
Mr. MANDERS, y
Secretaris.
2.
3.
4.
J. VAN DKK Hammen ft 1CZ. B«Boi)PD.
