Tweede Blad.
Provinciaal Nieuws.
NUMMER 9 DONDERDAG
Waalwijk, 27 Jan. 1915.
Koopt oiot In den vreemde, wat gU
ln Waalwijk even goed en even
goedkoop kant vinden.
2651 W. B.
Lichamelijke Oefening van jonge
lieden van 14 tot 20 jaren.
Wie der geachte lezers zou zich met
de jeugd niet jong wenschen te gevoe
len, maar dat j on g dan ook opgevat
in de beteekenis van welgevormd, en
kerngezond van opgeruimd en levens
lustig van handig, vlug en vaardig;
ja met die jeugd wensch ik me jong
te voelen, die met opgeheven hoofd en
fieren blik met vluggen en toch vas
ten tred met reeds gewelfde man
nenborst, sprekende van vasten wil, van
levensmoed en van werkkracht, met
opgewekt humeur den strijd aandurft en
aanbindt tegen de moeilijkheden des le
vens, tegen verleiding, verkeerde neiging
en soms bruisende hartstochten
ja jong zou ik willen zijn met die
jeugd, wier physlek krachtig en kern
gezond gestel de bronnen bevat, waar
uit werklust en werkkracht, naast moed,
opgeruimdheid en blijheid opborrelen.
Maarwanneer onze tegen
woordige jeugd en jongelingschap die
bronnen mist, waaruit die stralen van
levenslust en levensgeluk hoog opspui
ten, die met krachtige stimulans de ge
willige en vaardige hand aan den ar
beid doen slaan, het werk licht en aan
genaam maken
en wanneer de tegenwoordige strijd
om het bestaan die jongelingschap weg
trekt uit een frissche, gezonde omgeving
en hun dagelijks uren achtereen doet
verwijlen in een atmosfeer, waarin de
borst geen prikkel kan vinden om de
longen eens ten volle te vullen met
bloed en weefsels reinigende, zuivere,
frissche lucht
wanneer de heele dagtaak van den jon
gen zijn geestelijken en lichamelijken
longen, een gezond hart, gespierde le
dematen en een mannenborst schenkt i
Edoch zal ons pogen in het aanbren
gen van verbetering tot gewenschte uit
komsten lelden, dan dienen we voor
eerst de bedoelde vijanden op te spo
ren en hunne bijzondere eigenschappen
te bestudeeren, opdat de middelen com
pensatie-middelen kunnen zijn.
Ook zonder veel krijgslist zijn die
vijanden gauw opgespoord ze houden
zich schuil inde school in
hel jeneverglas en in de fabrieken.
Ik mag geen misbruik maken van de
gastvrijheid der geachte Redactie van
dit blad en zal me, hoe jammer ook, in
de verdere uitwerking van het reeds
aangehaalde, zeer moeten beperken.
Volgens de rapporten van schoolart
sen worden op de dorpsscholen 5 3%
der kinderen door het te lang en zeer
vaak verkeerd zitten voor hun heele
leven misvormd en bedorven. Eenmaal
zal men niet zonder weerzin terugdenken
aan de opvoeding van de tegenwoordige
jeugd. De harmonie toch, tusschen de
vervulling der eischen van lichaam, geest
en gemoed is jammerlijk verbroken. Aan
de opvoeding van den wilaan ontwik
keling der kracht tot handelen wordt te
nauwernood, vaak in het gehee\[niet ge
dacht. Een voornaam doel van ons stre
ven is door beter ingerichte localiteit
en meubilair de schade die de school
aanricht, tot een minimum te beperken.
Maar dat de school, inplaats van nood
wendig te schaden, uitmuntend kan en
daarom móét ontwikkelen in alle opzich-
JANUARI 1915 38e JAARGANG.
tendat de school niet voor
menigeen een voorportaal voor de zie
kenkamer behoeft te zijn, maar voor
allen kan wezen en daarom moet worden
een gezondheidsoord, waar de bronnen
ontsloten worden van lichamelijke, gees
telijke en zedelijke kracht, daaraan is
helaas nog door te weinigen en dan nog
door die weinigen te weinig aandacht
geschonken.
Afdoende verbetering is alleen te
verwachten van verplichte «Lichamelijke
Opvoeding» op alle scholen voor lager-
middelbaar- en voorbereidend hooger-
onderwijs.
Den wil, karakter- en krachten ver
nieler der jeugd en jongelingschap, den
alcohol, reeds veel besproken, wil ik
hier voorbijgaan, evenwel niet zonder
hem een blik, sprekende van verachting
en eeuwig gloeiênden haat, toe te wer
pen. om den 13 of 14-jarlgen knaap te
volgen naar de werkplaats of de fa
briek.
Met diep medelijden worden we ver
vuld, als we zien hoe hier de jongeling
genoodzaakt is in een meestal zittende-
voorovergebogen, rugverkrommende eu
longenbedervende houding zijn meeren-
deels eenzijdig werk, zijn dag- en avond
taak te vervullen. l)at voortdurend ge
bruik van de armen of van één arm, van
de beenen of van één heenleidt onver
mijdelijk tot onooglijke misvorming en
hoogst gevaarlijke afwijkingen van den
romp. Scheeve schouder- en heupstand
veroorzaken een andere ligging der
buikorganen een ongelijke ontwikke
ling der longen een gebrekkigen
bloedstroom een onvoldoende voe
ding. En juist die ééue verzwakte long,
die hoogst zelden gebruikte longtoppen,
die verzwakte buik- en borstorganen zijn
het eerst ontvankelijk voor besmettelijke
en andere ziekten, zijn de oorzaak van
veelvuldig lijden en niet zelden oorzaak
van een te vroegen dood.
Even nadeelig als éénzijdige arbeid is
ook het beoefenen van éénzijdige sport.
Ik zou daarom de beoefenaars van den
een of anderen tak van sport met klem
en kracht op het hart willen binden
beoefent tevens de veelzijdig ontwikkelen
de gymnastiek en de gymnasteo zou
ik willen toevoegen beoefent naast
de zaal-gymnastiek mede de openluchts-
oefeningeu en spelen om te komen tot een
harmonisch ontwikkeld lichaam, dat een
vroolijk, opgewekt humeur en voldoende
werklust en werkkracht bezit om zonder
groote schade voor de gezondheid zijn
levenstaak te verrichten.
Nu uit het verschijnen der «Rijksre
geling» blijkt, dat de hoqge Regeeiiog
de lichamelijke oefening der jongeling
schap binnen den kriDg harer zorgen
heeft getrokken, nu staat voor alle jon
gelieden binDen 14 en 20 jaar de gele
genheid open, om gratis onder des
kundige en bekwame leiding Jiun
lichaam alzijdig tc ontwikkelen en hunne
gezondheid te bevorderen door het be
oefenen van de volledige gymnastiek eo
de nuttige en prettige spelen in de open
lucht.
De jongeling, die trouw de lessen
volgt en ambitieus geregeld oefent, zal
als loteling in staat zijn te kunnen vol
doen aan een examen voor voorge
oefendheid en daardoor 2 maanden ver
korting van diensttijd krijgen.
Met welwillende medewerking van het
EdelAchtbare Bestuur der gemeente
Waalwijk, dat gratis oefengelegenheid
en materiaal heeft beschikbaar gesteld
is een gratis cursus in lichaamsoefening
geopend voor jongelieden van 14 tot 20
jaren.
In het welbegrepen belang van de
Waalwijksche jongens ware het dus ge-
wenscht dat de deelname algemeen
worde.
Ouders zendt daarom uw zoons van
14 tot 20 jaar geregeld naar dien cur
sus en jongelieden treedt toe om aan
dien cursus op hoogst aangename en
prettige wijze werkzaam te kunnen zijn
in het waarachtig belang van uw licha
melijk en daardoor ook van uw maat
schappelijk heil 1
Moge spoedig alle Brabantsche ge
meenten het goede voorbeeld van
Waalwijk volgen.
EEN VOORSTANDER VAN
LICHAMELIJKE OPVOEDING.
Aanmelding vóór 29 Januari kan
geschieden ter secretarie.
Maximum Leder prijs.
Onderstaand adres is door den Ned.
Bond van Schoenmakerspatroonsver-
eeniging aan den Minister verzonden
Aan Zijne Excellentie den Minister
van Landbouw Nijverheid
en Handel.
Excellentie,
Ondergeteekenden, bestuurders van
den Nederlandschen Bond van Schoen
makerspatroons- vereenigingen, nemen
de vrijheid in verband met hun reeds
eerder gezonden adres, alsnog de aan
dacht van Uwe Excellentie op het vol
gende te vestigen.
Sedert het uitbreken van den Euro-
peeschen Oorlog is tengevolge van. ten
eerste het sterk vermeerderd verbruik
hier te lande van leder tenbehoeve van de
gemobiliseerde troepen en ten tweede
van maatregelen door de Regeeringen
der oorlogvoerende staten genomen,
welke den invoer in Nederland van vele
in de schoenmakerij gebruikte materialen
belemmerden en in het bijzonder dien
van zoolleder en van tot zooileder te
verwerken huiden geheel beletten, de
prijs van genoemde materialen niet on
belangrijk gestegen en die van zoolleder
zelfs met ongeveer 50
Deze prijsstijging brengt voor de
schoenmakerij en denschoenhandel groo
te bezwaren mede.
Niet alleen is verhooging van den
prijs van het af te leveren product
steeds moeilijk in een bedrijf dat zooveel
beoefenaren telt als het door onderge
teekenden vertegenwoordigde, maar bo
vendien maakt de thans algemeen be
staande gedrukte toestand het uiterst
bezwaailijk prijsverhooging door te
voeren, ln verband hiermede wijzen
ondergeteekenden er Uwe Excellentie op
dat reeds in normale omstandigheden en
bij normale prijzen de voorziening in de
behoefte aan en het onderhoud van
schoeisel voor arbeiders gezinnen een
zware last is en voor gednnen met
enkele kinderen een uitgave vordert,
welke tot tien procent van het inkomen
bedraagt.
Met de bovenaangeduide aanmerke
lijke stijging der Ieder prijzen zijn dus niet
alleen de belangen der schoenmakers
gemoeid maar ook die van een grooten
kring van weinig draagkrachtigen.
Wel heeft de Regeering den zeer te
waardeeren maatregel genomen den
uitvoer uit Nederland van huiden en
zoolleder te verbieden, maar hierdoor is
prijsstijging niet voorkomen.
Ondergeteekenden wenschen de aan
dacht van Uwe Excellentie te vestigen
op enkele omstandigheden welke dit feit
kunnen verklaren.
Ten eerste is de prijs der inlandsche
huiden welke thans bijna uitsluitend in
de behoeften moeten voorzien, sedert
Augustus met ongeveer 30 gestegen.
Ten tweede zijn niettegenstaande het
uitvoerverbod groote partijen dezer hui
den voor buitenlandsche rekening ge
kocht.
En ten derde bestaat de mogelijkheid,
dat het uitvoerverbod zijn doel mist,
zoolang niet ook de uitvoer van drijf
riemen verboden is, daar men zeer wel
aan zoolleder het uiterlijk en den vorm
van drijfriemen kan geven en aldus
vrijelijk uitvoeren.
Op grond van bovenstaande nemen
ondergeteekenden de vrijheid Uwe
Excellentie eerbiedig te verzoeken het
verbod tot uitvoer van huiden en leder
te handhaven en uit te breiden tot drijf
riemen en drijfriemenleder en te overwe
gen of verdere maatregelen zouden kun
nen genomen worden, waardoor het op-
koopen van huiden en leder met
speculatieve oogmerken wordt belet en
in het algemeen strekken kunnen om de
lederprijzen binnen redelijke grenzen
terug te brengen, althans verdere stijging
te voorkomen.
Hoewel ten volle de groote bezwaren
erkennend welke verbonden zouden zijn
aan het vaststellen van maximum prijzen
voor zoolleder, wagen ondergeteekenden
het niettemin uit hoofde van het groote
en algemeene belang bij deze zaak be
trokken, ook deze maatregel Uwer Excel
lentie in overweging te geven.
Met verschuldigden eerbied
Namens het bestuur van den Nederland
schen Bond van Schoenmakerspatroons-
vereenigingen
Voorzitter
K. Frielink Jr.
Secretaris,
Fred. H. Hoek
Amsterdam, Januari 1915.
Alg. Ned. Bond van Schoenfabrikanten.
Maandagmiddag 3 uur werd in café
Marinus te Tilburg eene hoofdbestuurs
vergadering gehouden, lo. zooals de
voorzitter zeide om verschillende ingeko
men zaken af te handelen en 2o. wijl het
onder deze omstandigheden nuttig was
eens bijeen te komen en verschillende
feiten te bespreken. Na een hartelijk
woord van welkom en goede wenschen
voor 1915 werden tal van ingekomen
stukken behandeld.
Een langdurige discussie lokte het
verzoek van een der leden uit om de
Regeering te wijzen op 't feit dat een
groote hoeveelheid zoolleer, gesneden
aan riemen ter breedte van zooien, het
land uitgaat als riemenleder en zoo
doende het verbod van uitvoer van
zoolleder ontdoken wordt en waardoor
de prijzen worden opgedreven.
De Voorzitter en andere leden wen
schen de fabrikanten van drijfriemen,
die hier met in 't gedrang zouden komen,
ook niet dwars te zitten.
Besloten wordt dat men de regeering
in deze een wenk zal geven. De voor
zitter zal den heer Everwijn schrijven
dat zoolleder in den vorm van riemen
leder wordt uitgevoerd, vermoedelijk
voor milittaire doeleinden, dat men
hierop de aandacht vestigt om nauw-
tettend te laten toezien, zonder een
officieel adres in deze te zenden,
De nijverheidsconsulent zal eveneens
de autoriteiten er op attent maken.
Aan 't slot dezer vruchtbare vergade
ring zegt de voorzitter dat er massa's
artikels geschreven worden in de vak
bladen, om het leder goedkooper te
maken, waartoe verscheidene middelen
worden aangegeven. Hij voor zich kan
in deze tijden en omstandigheden daartoe
geen enkel middel vinden.
Concert Liedertafel.
Het Januarl-concert der Liedertafel,
dat als het voornaamste van het heele
jaar beschouwd wordt is ook ditmaal
naar wensch geslaagd.
Als soliste trad op, de alom en ook
in onze plaats zoo bekende en gevierde
operazangeres, Mevr. C v. Engelen
Sewing uit Amsterdam. Het kostte de
heldinne van den avond maar weinig
moeite het auditorium onder de macht
harer bekoring te krijgen. Met de be
roemde aria uit Lakmé had zij het pleit
direct gewonnen. Nog altijd straalt deze
heerlijke stem in haar volle schoonheid,
zoodat iedere artiste den hemel danken
zou met zulk een klankvol, uitgebreid
en uitmuntend geschoold orgaan, hare
loopbaan te mogen beginnen. De eerste
indruk werd door de voordracht der
liederen: «De Bloemen en de Sterren»
van Mortelman, «Moeders liedjen» van
Schnitzler. «die Nachtlgall» van Alabieff,
slechts versterkt, zoodat men vaak met
eerbied opzag naar de artiste, op wie
de tijd geen invloed schijnt uit te oefenen.
Het aldoor vermeerderend applaus was
na het laatste nummer vooral zoo enthou-
siastiscb, dat een herhaling van dat lied,
een kunststuk in zijn soort, niet achter
wege kon blijven.
Een aangename afwisseling verschaftte
de heer Fr. v. Opstal alhier, die voor
de eerste maal in «Musis» optrad met
een paar solo's voor Mandoline, nl.
«Le premier Amour» van Neumann en
«Der Liebenstraum» van Hoch. Haasten
wij ons te zeggen, dat de heer van Op
stal een virtuoos op zijn instrument mag
heeten en dat ook die muziek, zóó
vertolkt, een echt kunstgenot verschaft.
Zoo groot was dan ook het applaus, dat
telkens een bisnummer volgde, o.m. Va-
riatien op motieven uit de opera's Zampa
en Tannhauser en tot slot een Spaan-
sche dans.
De Voorzitter der Vereeniging was
zeker aller tolk, toen hij den Heer van
Opstal onder hartelijke woorden een
souvenir voor dezen avond aanbood
bestaande uit een prachtigen, met gou
den letters bedrukten zijden mandoline-
strik.
In den heer Koning uit Antwerpen,
vonden genoemde solisten, alsmede het
koor een accompagnateur, die overeen
groote technische vaardigheid beschikt,
getuige het feit, dat hij alle werken «ad
prima vista» begeleidde.
De Liedertafel zelve zong ook zeer
gelukkig. Een klein smetje in de Vis-
schers van Lebrun over het hoofd ge
zien had zij met de koren Sauls Lier
zang, het lonkend Sterreken van Weijts
een groot en welverdiend succes terwijl
het een goed idee was het grogramma
te openen en te sluiten met een Vader-
landsch lied het (Wilhelmus en Hollands
Glorie) wat vooral in deze tijden steeds
een diepen indruk maakt.
Vermelden wij nog ten slotte, dat ook
de kwartetten «Stille» van Haydn en
«An einem Bachlein van Waelrent,
best van stapel liepen, dan meenen wij
voor ditmaal genoeg gezegd te hebben
om te doen uitkomen, dat de avond
een groote voldoening was ook voor
Oefening en Vermaak zelve en niet het
minst voor den bekwamen, onvermoelden
directeur, den heer J Sars, die in zijne
Vereeniging zijn lust en vreugde vindt.
Looistoffen uit Indië.
>De Huidtn-Veiling«, orgaan van de
Rotterdamsche Huidenclub schrijft als
volgt
We hebben een voor onze lederin
dustrie inderdaad verblijdende mede-
deeling.
Zooals bekend is, betrekt onze flinke
leder-nijverheid tot dusver de voor haar
van zoo groot belang zijnde looistoften
geheel of althans voor verreweg het
grootste gedeelte uit Engeland of
Duitschland, in allen geval uit den
vreemde.
En de oorlogstoestand in Europa heeft
ook in dit opzicht reeds zeer zwaar doen
gevoelen, hoezeer deze afhankelijkheid
van den vreemde onze industrie druk
ken kan.
Welnu, de looistoffen, zoo onmisbaar
voor het bedrijf, komen ook en in vol
doende mate, in onze Nederlandsche
koloniën, in onze.Oost, voor. Tot hier
toe is er evenwel nooit partij van ge
trokken, hetzij uit onwetendheid, hetzij
uit gemakzucht en verkeerd conserva
tisme misschien ook door al die oor
zaken te zamen.
Thans is het evenwel den heer H. F
Tillema, den chem.-pharm.-consulen*
onzer Regeering te Paterswolde, gelukt
den leider van het proefstation te Waal
wijk te^overtuigen van en zelfs warm
te stemmen voor de wenschelijkheid
en mogelijkheid om onze leder-industrie
onafhankelijk te maken van het buiten
land en de noodlge looistoffen te be
trekken uit Ned. Indië.
En ook ons Ministerie van Koloniën
heeft groote belangstelling voor de zaak
aan den dag gelegd. Langs telegrafischen
weg is naar Buitenzorg het verzoek ge
zonden om een flinke hoeveelheid looi
stoffen naar Nederland te expedieeren.
Bij ontvangst zullen deze dan ter be
schikking worden gesteld van het Waal
wijksche proefstation, om ze nauwkeurig
te onderzoeken en vast te stellen of ze
in allen deele bruikbaar en geschikt zijn
om de Engelsche en Duitsche te ver
vangen.
Wij hopen 't van harte. Bij welslagen
van de proeven zou dat voor onze na-
lionale leder-industrie waarlijk een niet
genoeg te waardeeren verbetering kun
nen blijken.
Aan den heer Tillema hulde en dank
voor zijn lofwaardig streven en zijn zeer
te roemen practischen blik op de be
hoeften van ons land.
Kanarie-vereeniging.
Zondag hield de Langstraatsche Ka-
narie vereeniging haren len ouderlingen
zangwedstrijd. Er waren een aantal goede
zangers ingezonden en de prijzen wer
den behaald als volgt
le prijs Jos. Zeegers, Besoijcn met
69 punten.
2e prijs W. Raaijmakers, Waalwijk met
63 punten.
3e prijs K. v. Rijen Waalwijk met 60
punten.
Dus wel een bewijs, dat hier in Waal
wijk prima zangers worden gekweekt en
men niet naar elders behoeft te gaan,
om een goeden kanarievogel te koopen.
Uitvoering.
Zooals bekend mag worden geacht
heeft de dichter-zanger Speenhoff met
met z'n vrouw ten tournée door ons
land gemaakt om in de cantlnes en
forten en op andere plaatsen waar mili
tairen bijeen zijn, voor officieren en
mannen liedjes te zingen, toepasselijk
op de militairen en de huidige tijdsom
standigheden.
Dit programma dat veel succes had,
zal het duo a.s. Maandag 1 Februari,
in Musis Sacrum voordragen, waarvoor
wij verder naar de desbetreffende adver
tentie verwijzen.
Vergadering Hotel- en Caféhouders.
Zooals reeds eenige dagen geleden
was aangekondigd had gisteren avond
in de bovenzaal van den heer Fr. van
Opstal eene bijeenkomst plaats van
Hotel-, Caféhouders en Slijters van
Waalwijk, Baardwijk en Besoijen ten
einde te geraken tot oprichting van eene
vereeniging van Vergunninghouders en
maatregelen te nemen in verband met
de tijdsomstandigheden.
Als spreker was uUgenoodlgd de heer
A- Staalman, die zich hiervoor welwillend
beschikbaar had gesteld.
De heer A. Gerris opende met een
kort welkomstwoord deze bijeenkomst,
waarbij spreker opmerkte, dat hij de
opkomst nog grooter had verwacht.
Hierna gaf spr. het woord aan den heer
A. Staalman.
De heer Staalman zeide dat hij eene
uitnoodiglng om hier te komen spreken
gaarne had aanvaard, teneinde uiteen te
zetten het nut van organisatie.
Spr, wees op de moeilijkheden waar
mede elke café- en vergunninghouder
rekening heeft te houden, om vervolgens
aan de hand van eenige gegevens een
meer uitgebreid overzicht te geven van
al de belastingen en accijnzen welke
ieder caféhouder in zoo groote mate
heeft te betalen.
Telde vroeger de bond van vergun
ninghouders slechts 1500 leden, thans
is dit getal gestegen tot 5000, wel een
bewijs aldus spr. dat men het groote
nut van organisatie heeft ingezien.
Spr. kon ook nog mededeelen, dat
het streven van den bond om eene her
ziening te krijgen van de drankwet der
mate was gevorderd, dat een wetsont
werp hierover nog dit jaar in de lie
Kamer zou komen.
Tenslotte spoorde spr. de aanwezigen
aan, zich aan te sluiten, wijl eenieder
daardoor niet alleen het algemeen, doch
ook zijn eigen belaog ten zeerste be
hartigde.
Namens de aanwezigen bracht de heer
A. Gerris, Spr. eenige welgekozen
woorden van dank, terwijl hij tevens
enkele heeren collega's uit Tilburg
dankte voor de moeite die zij zich
getroost hadden, deze bijeenkomst bij
te wonen.
Op de vraag van den heer A. Gerris
wie lid wenschte te worden, gaven ver
scheidene aanwezigen zich reeds op,
terwijl diegenen die afwezig waren nader
bericht zullen ontvangen.
Tot de afdeellng zijn reeds een 20-tal
leden toegetreden, terwijl men zich nog
dagelijks kan aanmelden. In de volgende
vergadering wordt een bestuur gekozen'
Waalwijk VooruitWilhelmina i-8.
Een reuzen— Waalwijksche nederlaag
,Gar herrlich ist ein junges Gemiit,
,Drin alles funk elt und zuckt und gliiht
#Weit herrlicher ist ein gereifter Mann,
,Der mit der Jugend jung sein kaun
het Zoiden.