Nummer 63.
Zondag 6 Augustus 1916.
Tweede Blad.
'beken d m aki ng
Reclame.
alirm UIT H2ÏÏSDIN.
Angst zal u niet beter
maken.
ONDERWIJS.
Militie.
Onderzoek betreffende voorgeoefendheid.
Maximumprijzen.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk
Goedkoop varkensvleesch.
bilisatle, die beslag legt op bijna alle
jonge mannen, hieraan niet weinig
schuld dragen.
Aan de loolerij-afd,eeling werden
naast den gewonen cursus ook zgn.
korte cursussen gegeven voor leerloolérs-
patroons. Deze cursussen hebben vol
komen aan de verwachting beantwoord.
De eerste korte cursus ving aan 7
September 1915 en behandelde de
tuiglederfabrlkage, zoowel theoretisch
als practlsch.
Aan d^zen cursus, die ongeveer 6
weken duurde, werd door 15 personen
uit alle deelen van ons land deelgeno
men. Ia het volgend jaar zullen meerdere
van deze cursussen gegeven worden,
die het dient met nadruk gezegd, slechts
als overgangsmaatregel beschouwd
moeten worden. Deze cursussen hebben
toch ten doel gevestigde fabrikanten
omtrent hun vak, zoowel theoretisch
als practisch eenlgszlns in te lichten.
Nimmer zal zoo'n korte cursus den
dagcursus kunnen vervangen.
Op den dagcursus wordt het geheele
gebied der looierij betrekkelijk uitvoe
rig behandeld, we zijn daar niet aan
een korten tijd gebonden. Zij, die in
aanmerking komen om de dagcursus
te volgen, worden dan ook van de
korte cursussen geweerd.
De schoenmakerij-af deeling, die In
het begin van 1915 gereed kwam,
ondervond, wat het aantal leerlingen
betrof, ook den nadeeligen invloed van
de abnormale tijdsomstandigheden.
Voor de afdeellng Hand- en Maat
schoenmakerij gaf zich slechts één
leerling op, terwijl de afdeellng Machi
nale schoenmakerij zes leerlingen telt.
Van deze laatste zes zijn er twee uit
Waalwijk, de verdere leerlingen der
school komen van elders.
Rijksproefstation en voorlichtingsdienst.
Werd in bet tweede halljaar van 1914
de invloed van de tijdsomstandigheden
in ongunstigen zin gevoeld In 1915
werktea dezen omstandigheden juist
gunstig voor dit instituut. Het aantal
monsters nam gestadig toe, zoodat
en opzichte van 1914 een .toename
te constateeren viel van 7o°/o en
daarnaast kwam de Voorlichtingsdienst
eerst recht In volle werking.
Het aantal adviezen steeg van 35 tot
88. Dit vindt o. a. zijn oorzaak daarin,
dat de fabrikanten, die met onbekende
grondstoffen moesten werken, zich tot
den Voorlichtingsdienst wendden, die
soms zelfs geheele nieuwe procédé's
uitwerkte. Ook wordt meer en meer
gewoonte om bij oprichtiog of uitbrei
ding van een looierij zich omtrent de
inrichting en de te volgen werkwijze te
laten voorlichten.
X7T7UQY A f2. der Kamer van
V üiüOlj/lU Koophandel en Fa
brieken te WAAL WIJK, betreffende
den toestand van denhandel, en nijver
heid, de scheepvaart en van den land
en tuinbouw over het jaar 1915-
VIII
Rijksschool voor Leerlooiers en Schoen
makers.
Aangaande bovengenoemde inrichting
ziju wij in staat gesteld het volgende te
melden.
Waren voor den eersten cursus aan
de looierijafdeeling tenminste 4 leerlin
gen ingeschreven de tweede cursus, die
in September 1915 aanving telde aan
vankelijk maar 3 leerlingen, waarvan
spoedig 2, wegens toenemende drukte
in het bedrijf, waarin zij vóórdien werk
zaam waren wederom de school ver
lieten. Het kao niet ontkend worden
dat deze toestand niet precies Is wat
met recht verwacht kon worden bij het
stichten van dit voor lederfabrikanten
zoo belangrijk Instituut.
Wel dient hierbij in aanmerking
genomen, dat de ongekende drukte ln
de lederindustrie, maar vooral de mo-
Hande Is onderwijs.
De Vereeniging >Oos handelsonder
wijs*, een instelling van De Hanze in
de bisdommen van 's Hertogenbosch
en Breda, is gevestigd te 's Hertogen
bosch. Hare statuten zijn goedgekeurd
bij Koninklijk Besluit van 29 Mei 1914,
In het Bestuur hebben zittingAls
Voorzitter D. H. W. E Moller, Rektor
der R.K. Leergangen te 's Hertogen
bosch, als Secretaris M. A. J. van
Llempt Gemeentesecretaris te Waalwijk,
als Penningmeester Tb. L. D. de Sur-
mont de Bas Smeele Burgemeester van
Waalwijk, als leden W. H. Bogaerdt
lid der Tweede Kamer te Breda,
Schoenmakers waarnemend Voorzitter
van de Hanze in het Bisdom 's Herto
genbosch te Geertruidenberg, J. Ver-
heijtn Jzn. Lid der Provinciale Staten
te Roosendaal ea T. van den Enden,
Accountant te Breda.
Voor de school te Waalwijk zijn tot
leden in het Plaatselijk Schoolbestuur
gekozen de heeren E. W. Klijberg-
Pernot Voorzitter M. A. J. van Llempt
Secretaris te Waalwijk, en de leden H.
Donkers te Baardwvk, L. Verwiel te
Besoijen en Th. van Dortmond te
Kaatsheuvel. Het Plaatselijk Schoolbe
stuur wordt in het Bestuur der
Vereeniging »Ons Handelsonderwijs*
vertegenwoordigd door zijn Voorzitter
en Secretaris.
De school is gevestigd te Waalwijk
en zal voorloopig worden gehuisvest ln
een pand van den Heer H. Witlox
Bressers aan de Grootestraat bij de
Haven zij wordt geopend den 5
September aanstaande. Het zal zijn een
handelsdagschool met vier-jarlgen cur
sus en een inrichting gelijk aan een
drie-jarigen hoogere burgerschool met
een voor den handel gewijzigd leerplan
en bestemd voor leerliDgen in den
leeftijd van ongeveer 12 tot 16 of 17
jaar. In verband met den aard der
inrichting wordt aan de school uitsluitend
les gegeven voor leeraren, bevoegd voor
middelbaar of gymnasiaal onderwijs, dus
met acadëmlschen graad of met andere
bevoegdheden.
Gedoceerd worden de volgende
vakken: "Lezen, Nederlandsche taal en
correspondentie, Fransch, Dultsch en
Engelsch met correspondentie, Handels
geschiedenis, Staatsinrichting, Staat
huishoudkunde, Haadelsaardrijkskunde,
Boekhouden, Handelsrekenen, Practlsche
handelskennis en handelsrecht, Wiskun
de, Natuurwetenschappen, en warenken
nis, Teekenen, Schoonschrijven, daaren
boven enkele facultatieve vakken,
waaronder ook de Spaansche taal.
Voor de opening zal de gelegenheid
worden gesteld tot Inschrijving als
leerling voor de tweede of eerste
klassen, waarmee wordt begonnen.
Tot Directeur ls reeds benoemd Dr.
H. H. Knippenberg sinds jaren leeraar
aan de Rijks Hoogere Burgerschool te
Venlo en schrijver van verschillende
werken op het gebied van letteren en
geschiedenis.
Rijksdagnormaalschool.
De cursus 1915/16 begon 1 Mei met
73 m. en 43 vr. kweekellngen,
afkomstig van de opgeheven inrichtin
gen te Tilburg, Geertruidenberg, Heus-
den en Waalwijk. Van die te Waalwijk
waren dat voorjaar 5 m. en 1 vr
geslaagd voor onderwijzer(es).
In den locTp van het jaar slaagden f
kweekellngen voor de vrije- en orde
oefeningen der gymnastiek en 5
vrouwelijke voor nuttige handwerken.
Wegens verandering van loopbaan
verlieten 5 m. en 4 vr. kweekelingen
de inrichtingwegens ongeschiktheid
voor het onderwijs 4 m., terwijl 1 m
overging naar de Rijks-kweekschool en
1 vr. naar een andere normaallnrlchtlng
De aan de lessen toegevoegde
vootbereldende klassen telden aanvan
kelijk 16 m, en 5 vr. leerlingen
waarvan in den loop van het jaar 2 m
en 1 vr. de school verlieten.
Aan de oproeping tot Inschrijving
van kweekelingen voor den cursus
1916/17 werd gevolg gegeven door 18 m
en 3 vr. voor de voorbereidende
klassen. De uitslag van het examen is
geweest, dat 14 m. en 8 vr. kon
den worden toegelaten voor de
normaallessen en alle 12 voor de
voorbereidende klassen.
Van de leerlingen der vierde klas
die volgens mlnistrieël besluit zich
moeten onderwerpen aan het examen
voor onderwijzer slaagden tot nog toe
8. m., terwijl 2 m. en al de vrouwelijke
dit examen nog moeten afleggen.
Het nieuwe leerjaar begint 17 Mei
met ruim 70 m. en 40 vr. kweekelln
gen de voorbereidende klasse met 18
leerlingen.
Gemeente- Teekenschool.
De cursus werd geopend 1 October
1915 en gesloten l April 1916
Daaraan werd deelgenomen door 46
leerlingen, daarenboven werd aan 41
tijdelijk in onze gemeente verblijvende
militairen voor korter of langer tijd
onderwijs gegeven.
Naar de beroepen zijo de kweekelin
gen te verdeelen als volgt
Timmerlieden 11, huisschilders 12
metselaars 8, scholieren 4, schoenma
kers 2, koperslagers 1, bloemisten 2
bouwkundigen 1, smeden 3 en 2 zon
der beroep.
Naar den leeftijd als volgt
3 van 13 jaar, 8 van 14 jaar, 9 van
15 jaar, 7 van 16 jaar, 9 van 17 jaar
5 van 18 jaar, 2 van 20 jaar, 1 van 21
jaar, 1 van 23 jaar en 1 van 24 jaar.
Van d?ze leerlingen kwamen er uit
Waalwijk 20, uit Baardwijk 6, uit
Waspik 6, uit Sprang 3, uit Kaatsheu
vel 3, uit Besoijen 1, uit Drongelen 1
uit Raamsdonk 1, uit Capelle 1, uit
Vrijhoeven Capelle 1, uit Meeuwen 1
uit Wijk 1 en uit Herpt 1.
Het gewone aantal leerlingen bleef
beneden 't normale wat voor een dee
Is toe te schrijven aan den mobilisatie
toestand. Het voornemen bestaat de
toelatingsleeftijd voor de ingezetenen
van Waalwijk weer terug te brengen
tot 12 jaar, zooals vroeger. Het is
gebleken dat het verstellen van den
toelatingsleeftijd een nadeeligen invloed
heeft gehad op het leerllngental. Na de
invoering van den verlaagden toelatings
leeftijd heeft het getal leerlingen nooit
meer bereikt het cijfer van voor dien
tijd.
Door velen is dus, na het verlaten
der lagere school van het teekenonder-
wijs geen gebruik meer gemaakt, wat
afgaande op de cijfers van vroeger wel
het geval zou zijn geweest, wanneer de
toelatingsleeftijd geen beletsel had
gegeven.
Met genoegen mag worden gecon
stateerd, dat de leerlingen de grootste
belangstelling toonen voor het inge
voerde rekenen, toegepast op het vak
van den leerling. Vaak werd gevraagd
de studieboekjes mee naar huis te
mogen nemen.
Over het algemeen waren gedrag,
vlijt en vorderingen zeer goed. Het
getal absentlëa was echter op 't laatst
vaa den cursus te groot. Bij het lengen
der dagen zijn de patroons te gemak
kelijk geneigd de jongens zoo lang op
het werk te houden, tot het te laat
wordt voor de school. Zij beseffen
alsdan te weinig, hoeveel schade zij aan de
zoo noodzakelijke ontwikkeling van
den jongen ambachtsman toebrengen
een beetje minder eigenbaat was hier
wel gewenscht.
N. V. Waterleiding Maatschappij de
Langstraat* te Waalwijk.
Het nieuwe getal aansluitingen ge
durende 1915 was ongeveer gelijk aan
dat van 1914; het bedroeg 34 n.l.
4 heereohuizen.
1 burgerwoning.
21 arbeiderswoningen.
8 zaken of bedrijven.
Het divldent 1915 bedroeg 4j2 °/i
tegen 4 pCt. la 1914.
Hoewel het getal aansluitingen
dus voortdurend toeneemt, verdient
deze uit een sanitair oogpunt zoo
voorname inrichting nog niet allerwege
die belangstelling, waarop zij redelijker
wijze aanspraak zou mogen en kunnen
maken.
Wij twijfelen echter niet, of hierin zal
wellicht binnen een kort tijdsbestek
eene verandering ten goede komen.
Overzicht Granen 1916.
Mocht het jaar 1914 over het geheel
voor den graanhandel nog al gunstig
genoemd worden, 1915 kan hiervoor
geenszins ln aanmerking komen. Was
de omzet ln inlandsche tarwe en
voerartikelen voor de eerste 3—4
maanden van 1915 nog al van tame
lijken omvang, niettegenstaande de
hooge prijzen, spoedig kwam hierin
verandering, eendeels door het verstrek
ken van Regeerlngstarwemeel aan de
bakkerij, anderdeels doordat het vee zoo
vroeg mogelijk in de weide werd
gedaan.
Hierdoor werd de graanhandel nage
noeg geheel stopgezet, totdat ln
najaar, toen de vraag voor voerartikelen
wederom geleidelijk verbeterde.
De oogst was wat het beschot betreft
nog al gunstig, ofschoon de kwaliteit
te wenschen overliet.
De prijzen varieerden als volgt
Tarwe (Zvan f 12,- - f15,- p. 80
«TfüTTméii doW!
ren, teekenen L. O., schilderen enz.
de vierde afdeeliDg volkshoogeschool.
Voorts vindt men in het boekje mede-
deelingen over de Boekerij, examen
programma's enz.
freest opgewekt en grijpt de ootzaak
van uw kwaal aan.
Leeft niet in voortdurende vrees voor
ziekte. Angst werkt op de zenuwen en
maakt kleine kwalen grooter.
Als gij rogpijo hebt, weest dan niet on
middellijk bevreesd voor niergruis, water
zucht of Bright*» ziekte.
Als gij last van rheumatische pijnen hebt,
weest dan niet dadelijk bezorgd voor chro
nische rheumaiiek.
Als gij hinder hebt van waterstoornissen,
vreest dau niet onmiddellijk blaasontsteking
en niersteen.
Zegt tot uzelf Ik zal er dadelyk voor
zorgen, dal mijn nieren genezen en als ik
dan verstandig leef, blijf ik gezond.
Neemt voldoende lichaamsoefening om
iet bloed vrij te laten cuculeeren door de
nisreD. Het houdt het bloed zniver. Als
gij te veel eet, driakt of werkt, u te veel
zorgen maakt en geen behoorlijke nachtrust
neemt, ia het gemakkelijk genoeg om deze
kwade gewoonten een tijdje na te laten en
de verzwakte nieren met Fos'ei's Rugpijn
Nieren Pilleo te gmezm.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn enkel
voor de niereu en blaas, eu bij tijdig ge
bruik zuiveren zjj de urinewegen, wekken
zij de nieren tot grooter werkzaamheid op
en bevrijden zij het lichaam van de nadee-
hge stoffen, die zooveel kwaad kannen ver-
oorzakeD. Tobt niet te veei, opgewektheid
eo Foster's Rugpijn Nieren Pillen zijn de
twee beste geneesmiddelen.
Te Waalwijk verkrijgbaar bij Wed. Orle-
Dumoulin, Markt. Toezending geschiedt fran
co na ontv. v.postwissel
f 1.75 voor één, of f 10-\
voor zes floozen. Eischt
de echte Foster'» Rugpyn
Nieren Pillen, weigert
elke doos, die niet voor
keu ls van nevenstaand
handelsmerk. 97 57
Rlstarwe
Haver
Gerst
Mals
Am. .Lijnk
f 12,50-t 15,50 p. 80
f 11,- -f 16,- 100 r
f9,- -111. 65
f750 - f 11,- >.80»
f 12,- - f 16,50 100 1
R.K. Leergangen.
Wij ontvingen het programma der R.K
Leergangen 'sBosch. Het is een boekje
van 52 bladzijden. Men vindt er in
vermeld de namen van curatoren, dage-
lijksch bestuur en docenten en een op
gave van de studiën aan genoemde leer
gangen, n.l. voor sommige universitaire
graden, voor de diplomatieke en consu
laire diploma's, voor de Middelbare aktes
en voor verschillende graden en diplo
ma's gegeven door de R.K. Leergangen
Het collegejaar begint 15 Sept. Begin
September wordt de collegelijst bekend
gemaakt.
De Leergangen zijn verdeeld ln vier
afdeelingen. De eerste omvatalgemeene
wetenschappen, godsdienst, wijsgeerlge
opvoedkunde, Nederl 1' ransche, Duit
sche, Engelsche en Spaansche taal- en
letterkunde, algemeene taalkunde, alge
meene letterkunde, Gothiscbe en Ger
manistlek. Latijn en Grieksch geschie
denis,aardrijkskunde, notariaat, staathuls
houdkunde en statistiek, staatsinrichting
wiskunde en hoogere wiskunde, journalls
tiek, diplomatieke en consulaire exa
mens
de tweede afdeellng hoogere handels-
w
HEUSDEN, 18 Aug. 1916.
Bericht van inzet.
De bouwterreinen met annexe schuren
ln de Putterstraat, in eigendom bij de
Gemeente en de Godshulzen zijn Woens
dag ingezet op f 1000 en f 2000.
Luchtverschijnsel.
Het eigenaardig luchtverschijnsel, dat
zich volgens verschillende couranten in
Holland cd Zeeland rich heeft voorge
daan, j.l. Dinsdag en Woensdagavond,
was Donderdagavond ten ruim acht ure
ook hier duidelijk waarneembaar ln
Noordelijke rlchtlag.
Aanstaand vertrek.
Zooals velen reeds vernomen zullen
hebben, gaat Dr- Herman met 1 Sept.
de gemeente verlaten cd heeft hij zijn
practijk reeds overgedaan aan Dr Otto.
Een teleurstelling voor zijn talrijke pa-
tienten hier en in de omgeving I
Geïnterneerden.
Naar men ons mededeelt, zullen ln de
nieuwgebouwde woning in de Putter
straat eerlang wederom eenige geinter-
neerden worden gehuisvest. Nu, werk ls
hier dan ook maar volop 1
Ned. Bond van Gemeente ambtenaren.
13 Sept. e.k. zal op de jaarvergadering
van bovengenoemden bond, onze Ge
meente-secretaris o. m. InleidenDe
Rechtstoestand van de gemeente ambte
naren.
Stierenkeuring.
Het jaarlijksche onderzoek zal alhier
plaats hebben op 15 Sept v.m. 10 uur.
Raadsvergadering.
Vergadering van den raad dezer ge
meente op Maandag, 21 Aug. 's namid
dags te lj2 ure, ten Raadhulze alhier.
Te behandelen onderwerpen
1. Notulen der vorige vergadeiing.
van het
De Burgemeester der Gemeente Waalwijk
maakt bekend, dat in de maand October a.s zal
plaats hebben het onderzoek tot het verwerven
ran het bewijs betreffende het voldoen aan de
eiechen van voorgeoefendheid, bedoeld in art. 70
der Militiewet. Het bezit ran dat bewijs geeft
ingeval van toewijzing aon de Infanterie, de
Ve'ting—Artillerie of de Genietroepen aanspraak
op een twee maanden korteren eersten oefeninga-
tijd; voorts geeft het bewijs aanspraak op in
lijving bij het korps en in het garnizoen ter
keaze van den dienstplichtige, voor zoover hij
voor zoodanige ii.lijving geschikt is en deze met
de belangen van den dienst is overeen te brengen.
Bedoelde -eitchen zijn vastgesteld bij Koninkl ,k
besluit van 17 Juni 1912 (Staatsblad No. 188)
Inlichtingen omtrent deze eischen zijn te ver
krijgen ter Secretarie dezer Gemeente.
Het onderzoek zal aanvangen op Dinsdag 10
October eerstkomende en, zoo noodig. op twee
of meer volgende dagen worden voortgezet.
Het wordt gehouden in de volgende garni
zoensplaatsen
Amsteidam, den Helder, 's—Grav'enhage, Go
rinchem; Bergen—opZoom, Venlo, Arnhem,
Kampen, Leeuwarden, Assen en Utrecht.
Aan het onderzoek kunnen deelnemen de
dienstplichtigen, die bestemd zijn om voor de
lichting van het volgend jaar bij de militie te
worden ingelijfd.
De dienstplichtigen, die aan het onderzoek
wenschen tfeel te nemen moeten zich vóór 1
September a.s. aanmelden bij den Burgemeester
der Gemeente waar 2ij voor de militie zijn in
geschreven.
Zij moeten bij de aanmelding opgeven in welke
Gemeente zij aan het onderzoek wenschen deel
te nemen.
Zij, die niet verblijf houden in de Gemeente,
waar zij aan het onderzoek wenschen deel te
nemen, moeten bovendieu te kennen gev$n, of
zij gedurende het onderzoek voor Rijksrekening
legering en voeding wenschen te genieten.
Aan de dienstplichtigen, die zich voor het
onderzoek aanmelden, wordt, voor zooveel zij ter
inlijving bestemd zijn, later bericht gezonden
van de plaats (localiteit), waar en van het uur,
waarop zij zich voor deelneming aan het on
derzoea moeten vervoegen.
Wali,wijk, deD 14 Augustus 1916.
De Burgemeester voornoemd,
TH. DE SORMONT DE BAS SMEELE.
MAAKT BEKEND,
dat door den minister van Landbouw, Nijver
beid en HaDdel in verband met zijne beschikking
van 10 Augustus 1916, waarbij wordt bepaald,
dat alle aangevoerde hoevee'heden bloemkool
uitsluitend voor het binnenland zullen worden
geveild, de maximumprijzen voor de 3 soorten
bloemkool zijn opgeheven en vooralsnog niet
door andere worden vervangen.
Waalwijk, den 19 Augustus 1916.
De Burgemeester voornoemd,
Th. de SURMONT de BAS SMEELE.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk maakt
oekend, dat door hem de navolgende prijzen
voor het varkensvleesch zijn vastgesteld
Rollade 0.52>/j
llagere Lappen U,60 per l/j K.G
Doorregen Lappen 0,50
Vette Lappen 0,45
Csrbonade, 0,55 u
Versch vet spek 0,45 t
Versch doorregen Spek 0,47'/j
Gezouten of gerookt Mager Spek 0,55 a
Gezouten of gerookt Vet Spek 0.50
Renzel 0,47l/s
Kluiven (onderpooten) 0,10 r
Hielen 0,30'
Gehakt en Worst 0,55
Haasjes en Biefstuk 0,65
De prijzen ziju uitsluitend contant.
Zij gelden vanaf heden en worden tot nadere
aankondiging gehandhaafd.
De ingezeteneu worden verzocht over de niet-
iüBcntneming der vastgestelde piijzen terttond
medeiieeling te doen ter Secretarie.
Waalwijk, 30 Mei 1916.
De Burgemeester van Waalwijk.
