Nummer 71.
Zondag 3 September 1916
39e Jaargang.
Tweede Blad.
LANDBOUW.
BINNENLAND^
Gemengd Nieuws.
Gemeenteraad.
Een prachtige nawerking van het
Chilisalpeter.
Wanneer men de verschillende stik-
stofhoudende meststoffen met elkander
vergelijkt, bijv. zwavelzure ammoniak
met chilisalpeter, dan rekent men vaak
ln het voordeel van de eerste, dat ze
meer nawerking heeft dan het chilisal
peter. Dat dit niet altijd juist is en dat
ook het chilisalpeter zijn nawerking niet
mist, is reeds vaak genoeg aangetoond.
Een frappant staaltje van de nawer
king van het chilisalpeter is een onlangs
gepubliceerde proef, genomen doót den
Rijkslandbouwlceraar voor Utrecht, en
medegedeeld in de bekende verslagen,
uitgegeven op last van het ministerie
van Landbouw.
Gedurende 4 achtereenvolgende jaren
werd de uitwerking van een chlllsalpeter-
bemesting nagegaan naast die van een
kali -en fosforzuurbemesting en wel op
bouwland.
In de jaren 1912, 1913, 1914 en 191 5
was het gewas, waarop achtereenvolgens
de proel werd toegepast lo. voederbie
ten, 2o klaver, 3o paardeboonen, 4o.
wilhelminatarwe.
In 1912 werd op de voederbieten
600 K. G. chilisalpeter gebruikt. Door
deze bemesting was er een meeropbrengst
van 22050 Kg. voederbieten met een
waarde van f 154. Na aftrek van de
bemestingskosten bleef er ongeveer f 75
over.
In 1913 werd op de haver 300 Kg.
chilisalpeter gegeven. Deze bemesting
gaf een meer opbrengst van 1660 Kg. ha
ver en 1785 Kg. stroo ter waarde van
f 153 Na aftrek der bemestiogskos-
gaf de chilisalpeterbemestlng een winst
van ongeveer f115.
In 1914 werd aan de paardeboonen
geen chilisalpeter gegeveu. Toch» was er
op het perceel, dat de vorige jai en met
chilisalpeter was bemest, een meerop
brengst van 240 Kg. ter waarde van
f24 Deze meeropbrengst kan nergens
anders door veroorzaakt zijn dan door
de nawerking van het chilisalpeter der
vorige jaren. Een mooiere proef voor
de nawerking van het chilisalpeter is wel
niet mogelijk.
In 1915 werd op de de wilhelmina
tarwe 200 Kg. chilisalpeter gegeven.
De meeropbrengst was dat jaar 1000
Kg. tarwe en 3460 Kg. stroo, ter waar
de van 189 gulden. De chilisalpeterbe-
mesting maakte hier een zuivere winst
van 160 gulden. Intusschen zal deze
grootere tarweopbrengs» wel te danken
zijn aan den totaal-toestand van het land,
veroorzaakt door de vorige bemestingen
in verband met de teelt van het vlin
derbloemige gewas en het' is zeker niet
gewaagd te Veronderstellen, dat de wer
king van de bemesting in '12 en '13
zich ook nog heeft doen gevoelen in
1915. Een bewijs te meer voor de na
werking van het chilisalpeter. Wanneer
we den geheelen uitslag beschouwen
der vier genoemde jaren, dan komen we
tot de conclusie, dat met een totaal-uit
gaven van f 150. vojr chilisalpeter
er een meeropbrengst is geweest ter
waarde van f 520. en er dus met f 150
een winst is behaald van f 370.
zijode ongeveer 250 pCt.
Nederland neutraal.
De Glasgow Times schrijft o.a
„De geografische ligging van Neder
land heeft zijn positie, in verband met
zijn grooten en arroganten buur op zijn
oostgrens, van het begin af aan bijzonder
teer en gevaarlijk gemaakt."
Na melding te hebben gemaakt van
de waarde die de Nederl. kust voor
Dultschland zou hebben en de verzeke
ring, dat dit land de Nederl. havens zou
gebruikt hebben voor een inval in Bri-
tannië, mits maar eerst de inval in Frank
rijk geslaagd ware en het de Fransch-
Belgische kust tot Boulogne had kunnen
bezetten, besluit bet blad als volgt
Dergelijke overwegingen moe
ten nadenkende Nederlanders wel altijd
voor den geest hebben gestaandoch
zij zijn ihet hoofd niet kwijt geraakt, zelfs
niet in de donkerste dagen en de houding
der Nederl. Regeering, zoo waardig, zoo
beslist en diplomatiek, zoo correct, heeft
de diepe achting verworven van de ge
allieerden 1"
N. Ct.
Roggebrood-kaarten.
Door den Minister van Landbouw is
aan burgemeesters medegedeeld, dat
rogge van den nieuwen oogst door de
Regeering van de gemeenten zal worden
geleverd voor f9,10 per H.L. van 70
K.G. en aan bakkers moet worden ge
leverd van f6,30 per idem.
Het verschil f 2.80 wordt voor negen
tienden gedragen door het Rijk en voor
één tiende door de gemeente.
Het is Ministers bedoeling in het ver
volg ia alle gemeenten ook goedkoop
roggtLrood op dezelfde voorwaarden als
bruinb.'ood, beschikbaar te stellen.
De maximum-hoeveelheid op rogge-
broodkaart verkrijgbaar is gemiddeld
drie K.G. per week en per persoon. Aan
personen wordt slechts ééa broodsoort
(brulnbrood of roggebrood) goedkoop
verstrekt.
De maximale hoeveelheid goedkoop
brulnbrood wordt teruggebracht van l/2
K.G. per dag op 3 K.G. brood per per
soon per week en ongebuild meel van
37a H.G. per dag tot 21 H.G. per week
per persoon.
De reggebroodprijs zal door de Pro
vinciale Broodcommissie worden vast
gesteld.
Een nieuwe leening.
De Tijd wijst er op, da», daar de vlot
tende schuld derf Rijks weer bijna 165 mil-
lioen gulden bedraagt, mun er op den duur
wel niet zonder een nieuwe leening zal
kunnen komen, ondtnks de baten, die uit
ch oorlog* winstbelasting en de verdere
nieuwe heffingen te wachten zijn.
Uitvoering Distributie-wet.
Men schrijft uit Rotterdam
Namens den minister vaa landbouw,
nijverheid en handel is aan B. en W.
de mededeellng gedaan, dat de levering
van de zoogenaamde regeeringsvarkens
na 2 September e.k. niet op de gewone
wijze kan doorgaan, doch de kans bestaat,
dat tie minister krachtens art. 1 der
Distributiewet varkensvleesch op de gel
dende bepalingen en prijzen en tot het
gewone aantal voor de week van 4 tot
9 September zal beschikbaar stellen,
terwijl het nadeelig verschil tusschen
inkoop- en verkoopprijzen voor die week
omstreeks 40 cent per K.G. slachtgewicht
zal bedrageD, waarvan 7io voor rekening
der gemeente komt. Gevraagd werd,
of op die voorwaarden de beschikbaar
stelling werd gewenscht en welk aantal
varkens verlangd werd.
Hierdoor komt een einde aan de sinds
geruimen tijd geldende regeling, volgens
welke tegenover het recht qm te expor
teeren de verplichting stond om varkens
voor de blunenlandsche consumptie tegen
redehjken prijs beschikbaar te stellen.
Het tot dusver door de exporteurs ge
dragen nadeelig verschil komt nu ten
laste der publieke kas.
Het.spreekt vanzelf, Schrijven B. en
W. nu aan den gemeenteraad, dat ons
in deze omstandigheden geeD andere
vraag te beantwoorden, bleef dan deze,
of wij, door een weigerend antwoord
de bevolking buiten staat mochten stellen
varkensvleesch tegen aannemelijke prij
zen te verkrijgen.
Wij hebben, in overeenstemming met
het advies van den nieuw opgetreden
directeur van het gemeentelijk distribu
tiebureau, die vraag ontkennend beant
woord ea dus voor de bedoelde week
en in afwachting van het tot stand komep
van meer regelmatige uitvoeringsbeslui
ten der Distributiewet een bevestigend
antwoord doen zenden. Opdat uwe ver
gadering zich een denkbeeld kunnen
vormen van de geldelijke offers, welke
hiermede gemoeid zijn, vermelden wij,
dat de levering tot dusverre hier ter
stede omstreeks 1170 varkens per week
heeft bedragen, overeenkomende met
ongeveer 144.000 K. G. slachtgewicht.
De bijbetaling na rato daarvan zou
voor de gemeente op f 5700 per week
uitkomen en voor het rijk zelf, alleen
ten behoeve van de bevolking te Rot
terdam, op ongeveer f 50,000, terwijl de
berekening valt te maken, dat het rijk
voor de geheele bevolking van het land
diezelfde verhouding eene uitgaaf van
ongeveer f 600.000 per week zal hebben
bij te dragen, zulks alleen voor den
toeslag op het varkensvleesch.
De defensiemeeting op Koninginnedag te
Batavia.
De Tel. verneemt uit Weltevreden
Tienduizend personen van alle rassen
kwamen op Koninginnedag inhetDeca-
park te zamen, allen getooid met oranje
kleurige bloemen en vlaggetjes. Geest-
driftlg gestemd en voo.afgegaan door
muziek, kwamen de Bataviasche ver-
eeuigingen met haar vlaggen op het
terrein te zamen met Aboineesche sol
daten.
Om 9 uur opende qe president, de
heer 's Jacob de bijeenkomst, en lichtte
de motie, die de onmiddellijke weer
baarheid van Indië vraagt, toe. Hij werd
geestdriftig toegejuicht.
Op dat oogenbllk waren op het con
gres tegenwoordig het bestuur van de
vereeniging Sarekat Islaib» het regenten-
verbond Boedioetomo, twee Chineesche
veresnigingen en vele aude-e ln totaal
34 vereenigingen. Ook v.aren er tal van
aanzienlijke inlaodsche autoriteiten, zoo
de broeder en de zoon van den Soenan.
Ér werden elf redevoeringen gehouden.
Het eerst sprak de regent van Serang.
Hij gewaagde onder toejuiching van de
zegeningen, die de Nederlandsche re
geering door alle eeuwen heen over
Indië had gebracht. Hij spoorde de
aanwezigen., aan tot samenwerking ten
opzichte van de weerbaarmaking van
Nederlandsch-Indië en eindigde met. de
woorden >Er is geen enkele reden om
van meester te veranderen, Hoera voor
Koningin van Nedeilandsch-Indië l (Toe
juichingen.)
Ook de vertegenwoordiger van de
Sarekat Islam hield zulk ëen geestdriftige
toespraak. Al zijn aanhangers onder
streepten zijn woorden met applaus.
Op dezelfde enthusiaste wijze spraken
eveneens de elf volgende woordvoerders
onder wie zich de broeder van den
Soenan, en voor het overige nog tal van
andere inlanders bevonden. Daarop
verzocht de president van het congres
degenen, die 't niet met het doel
der bijeenkomst eens waren, hiervan
blijk te geven, door zich te verwijderen.
Niemand ging evenwel heen. De pre
sident verklaarde toen de motie voor
aangenomen met algemeene stemmen.
In deze motie wordt Uitdrukking ge
geven aan de onwrikbare overtuiging,
dat het een levensbelang voor Neder
landsch-Indië zal zijn, spoedig in staat
tc wezen zichzelf te verdedigen.
(Geestdriftige toejuichingen.)
Nadat de voorzitter de bijeenkomst
had gesloten, bewoog de menschenmassa
zich voort langs de drukke straten, waar
ik Menadoneesche soldaten volksliederen
hoorde zingen.
De gouverneur-generaal, graaf Van
Limburg Stirum, ontving reeds ln den
namiddag een deputatie, die hen de
resolutie ter hand stelde ze is eveneens
geseind aan de Koningin, minister Pleyte
en'aan het parlement.
De indruk, dien ik van de meeting
heb gekregen, is zeer sympathiek ge
weest. De stemming was er geestdriftig
en ze is volkomen geslaagd, zonder dat
er een enkele wanklank viel te bespeuren.
Hetzelfde succes heeft de meeting te
Semarang gehad. Hier werden 8000
handteekeningen verzameld.
Van uit Singapore gaven 222 Neder
landers telegrafisch van hun adhaesie
blijk.
Franse he kinderen in Nederland.
De heereu M. P. Voüte en mr. "3r. C. A,
Vaillant, voorzittel en seeretaris van het
voorloopig comité voor de verzorging in
Nederland van kinderen uit het door het
Duitache leger bezette gebied van Frank
rijk, hebben bericht ontvangen, dat het plan
door de Franache regeering met sympathie
ontvangen en in bewerking genomen in.
Door tnsachenkomst van het ministerie
van buitenlandache zaken heeft het comité
de volgende verklaring der Doitcche regee
ring ontvangen
De Duitache regeering ia zeer gevoelig
voor. het aanbod om kinderen in verzorging
te nemen uit het door het Duitache leger
bezette gedeelte van Frankrijk en verzoekt
baren dank aan het comité over te brengen
aangezien op dit oogenblik de krijgsver
richtingen in bedoeld gebied de Daitsche
organen, alsmede de vervoermiddelen, zoo
zeer in beslag nemen, is het tot leedwezen
der regeeiiDg niet mogelijk, thaua van het
edelmoedig aanbod gebruik te maken zij
heeft echter het. voornemen op het voor
stel terug te komeD, zoodra de ingetreden
betrekkelijke ruet zulka doenlijk nlaakt.
Havas seint uit Paryi
De Fransche pers betuigt haar vriende-
1 ijken dank voor de edelmoedige poging der
Nederlanders, .ten aanzien van de Fransche
kinderen in het doot het Duitsche leger
bezette gebied.
De pers wijst op de weigering van de'
Duitiche autoriteiten om deze kinderen te
laten genieteD van dit edele initiatief en
vincit dit een van de vele staaltjes der Duit-
schers sedert het begin van den oorlog.
De bladen hopen, dat men in Holland
hieruit alle consequenties zal trekken ten
opzichte van de Duitsche kinderen, vooral
omdat de Duitsche autoriteiten alt kinderen
naar Holland zouden zenden jonge lieden,
die deel uitmaken van de volgende lichting.
De Katholieke Illustratie
van deze week bevat de volgende
PLATEN Zomerrust en zomerweelde
Twee kiekjes van een Roode-Kruls-
oefening te Vlake Drie kijkjes op
Derby, het centrum der Engelsche
oorlogsmunitie-fabricage Drie kiekjes
van den nieuwen Roode-Kruls-Trein
Vijf kiekjes van de vliegkunst in den
oorlog Begrafenis der slacbtofters van
den Fransch-Eogelschen vliegeraanval
op Karslsruhe De begrafenis van
Christus naar A. Bloemaait Het slot
de >Cannenburgh" Hoe de R. K.
Volkszang propageert te Amsterdam
De Belg. geïnterneerden van Oldebroek
naar Zeist Twee kiekjes van het oude
minderbroedersklooster te Venlo De
mooie »Townhal" te Nottinglam Een
smokkelaarstruc van de Limburgsche
grens Zes kiekjes van het gesticht
voor vrouwelijke zwakzinnigen te Druten
J. M. de Sonnaville te Alkmaar J
F. Boosten te Rotterdam P. v. Cina te
Rotterdam Eerw. heer H. J. B. Panken
te Lage Zwaluwe Eerw. Heer F. X
Mosmans te Zoetermeer Aug. Tijssen
te VenloEmile Frénay te Roosendaa
T. Zeilschut te Amstetdam W
Zeilschut te Amsterdam Mevr. P
Fiévez te Zutphen Eerw. Br. Eusta
chlus te Amsterdam Mej. E. van
Putten te Hilversum.
TEKST Westerveld door Agatha de
Haan Sample door J. Kimman
Kerkdieven door F. S. Een bezoek
aan het gesticht voor vrouwelijke zwak
zinnigen te Druten.
Een mtlitaire kas gestolen. Gister
nacht is uit een der bureaux van het
Groepsstafkwartier te Halfweg de kas
van den fourler, Inhoudende f 1200 met
kistje, waarin dat geld was geborgen
ontvreemd.
Het gebouw (hotel van Andel) staat
aan de voordeur onder militaire bewaking,
terwijl in een der kantoren (telegraaf
ook doorloopend nachtdienst is.
Van de daders Dog geen spoor.
Slaapziekte. Te Strijp (Noord-Brabant
moet, naar het E. D. meldt, een geva
van slaapziekte voorkomen bij een 78-
jarig man, die reeds van 22 Augustus
af in slapenden toestand verkeert.
Hij neemt niet het minste voedsel tot
zich en schijnt totaal gevoelloos.
Te Maastricht arriveerden in de
laatste dagen weer een 8-tal Russen, die
uit de krijgsgevangenschap waren ont
vlucht.
Ook kwamen daar 4 Belgen aan, die
over de Maas waren gezwommen.
Ben orgereer 60-jarig los-remmer van
de Hollandsche Spoor, zekere Klaren uit
Geldermalseu, is te Keateren, toen hij nog
voor een binnenkomenden trein wilde been
loopeu, door de machine gegrepen. Hij kreeg
van een buffer daarvan zulk een hevigen
slag tegen het hoofd, dat dit vreeselijk werd
verwond. Nadat een geneesheer te Keiteren
een voorloopig verband had gelegd, werd de
verwonde per trein naar Tiel vervoerd, om
in het ziekenhuis te worden gebracht, doch
onderweg is hij reeda aan de bekomen ver
wondiDgen overleden. De ongelukkige was
gehuwd.
Aulo-engeluk.
Gisterenavond omstreeks half tien heeft
op den Pettelaarschen weg bij 's Bosch
een auto-ongeluk plaats gehad.
Aan den tweeden draai in dien weg
komende van Den Bosch, v is de auto
van den heer v. d. H. te St. Oedenrode
tegen een boom gereden op zoodanige
wijze dat de boom aan den grond is
afgebroken.
De automobiel zelve is zeer zwaar
beschadigd; een achterwiel is geheel
versplinterd, terwijl» van voren ook veel
schade is toegebracht.
De schok is zoo geweldig geweest,
dat de auto geheel is omgekeerd.
In de auto was alleen de chauffeur
gezeten, die familie naar den trein had
gebracht cn nu op weg naar huls was.
Hij heeft slechts lichte kneuzingen
opgeloopen.
Doodelijk ongeval.
loen hedennacht een huzaar den weg
passeerde door het gehucht Nijnsel on
der St. Oedenrode zag hij iets langs den
w*£ Bggen. Licht ontstekende, ontdekte
hij tot zijn schrik dat het was het lijk
van een cornet der cavalerie, en langs
den weg iets verder lag een motorrij
wiel. Direct waarschuwde hij de autori
teiten. Het aangezicht was zoo verwond
dat men daaraan niet kon herkennen
wie bet was, doch papieren op het lijk
gevonden, wezen uit dat het was de
cornet Wijers, te Eindhoven woonachtig,
op het oogenbllk ln kwartier te Best.
Het lijk werd per kar vervoerd naar het
St. Odagesticht te St. Oedenrode.
Men vermoedt dat de overledene met
zijn motorrijwiel tegen een boom is ge
reden met dit noodlottig gevolg.
Verrassing.
In de zitting van den gemeenteraad
van Eelde bij Groningen, vroeg de heer
J. Schaafsma Hoe komt het dat tusschen
de aanbieding en de vaststelling der
rekening, dienst 1916, het nadeelig saldo
van f 3513.01 Is* veranderd in een voor»
deellg saldo van f 3236.99
Di voorzitterDit komt, doordat ik
nog een Rijksvoorschot onder mijn be
rusting had van ruim f 6000, hetwelk
men vergeten had.
Honden en luchtaanvallen.
Men heeft reeds dikwijls opgemerkt,
zegt een inzender in de >Daily News«,
dat de -gewone hond een ingewortelden
afkeer heeft van alles wat luchtvaartuig
heet. Mijn eigen hond, een Iersche ter
rier, ontdekt dadelijk het gesnor van
den motor van een vliegmachine en
kondigt dat, zooals ik reeds dikwijls heb
gemerkt op de duidelijkste wijze aan,
lang voor dat de oorzaak van zijn geblaf
mij duidelijk wordt.
Bij den laatsten luchtaanval hebben de
honden in zeker district alarm gemaakt,
de meeste hieven een woest geblaf aan
lang voordat de Zeppelins aankwamen.
Dit is weder een voorbeeld van dat
trefiende dierlijk instinct, dat iederen
vreemden en in den regel minder
gewenschten bezoeker ontdekt, on
verschillig of zijne positie hoog of laag is.
Iemand heeft, naar de Telegr#
meldt, bij de politie te Amsterdam aan
gifte gedaan, dat hem tusschen Zondag
en Woensdag een bedrag van f27000
is ontrold.
Te Scheemda is gistermorgen het
negenjarige dochtertje van den stucadoor
B. door een boerenwagen doodgereden j
Te Winschoten zijn aangehouden twee
Dultschers uit Emden, een onderwijzer
en een brugwachter, die voorgeven
deserteur te zijn, maar van splonnage
worden verdacht. Zij zuilen op bevel
van den territorialen bevelhebber worden
uitgezet.
HEUSDEN.
Openbare vergadering van den raad
dezer gemeente op Donderdag 31 Au-
gu» us des voormiddags ten 11 uur.
Voorzitter Edelachtb. heer Honcoop.
Ongeveer half twaalf uur opent de
Voorzitter de vergadering aanwezig alle
leden.
De notulen der vorige vergadering
worden na voorlezing onveranderd goed
gekeurd en vastgesteld.
AAN DE ORDE
1. Ingekomen een schrijven van den
heer R. Braams, waarin hij mededeelt,
dat hij zijne benoeming als onderwijzer
aan de M. U. L. O. School aanneemt
en zoo spoedig mogelijk, in ieder geval
reker met ingang van 1 October.
b. Eeu schrijven van den heer Postma
benoemd hoofd der M. U.L. O. School
dat hij 16 September ln dienst hoopt to
komen, wijl hij door onvoorziene om
standigheden nog niet ln het huwelijk
zal treden.
Wordt voor kennisgeving aangenomen.
2. Beslissing verkoop schuren c. s.
Voorzitter. Ik geef in overweging deze
kwestie in een vergadering met gesloten
deuren te behandelen.
Aldus wordt besloten.
Na heropening deelt de Voorzitter
van
Zuiden
