Eerste Blad. GELDDORST. NOORD-BRABAND Dit nummer bestaat uit TWEE bladen FEUILLETON. BINNENLAND DOOR ERVARING STERK. Bronnen van onderzoek. KERK-ARCHIE VEN. Iets over de kerkelijke geschie- denis van Waalwijk. 2 ia oolc tl-WhiO TWEEDE DEEL. NCI MM KR 22. ZONDAG 17 MAART 1918. 41e JAARGANG. Dit biad verschijnt Woensdag- eoZatcrdagavond- Abonoementsprijs per 3 maanden f 1, franco p. post door het geheele rijk f 1,15. Brieven, Ingezonden stukken, gelden enz franco te zenden aan den Uitgever. DE ECHO TAN HET ZUID Telef. 38. WAALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT. Uitgave: Waalwljksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen. Telegr.-AdresECHO. Prijs der Adverlentltsn 12 cent per regel; minimum 75 oent. Advertentiën 3 maal ter plaatsing opge geven worden tweemaal berekend. Reclames 20 cent per regel. Een gewichtige gebeurtenis voor eene plattelandsgemeente in de Meierij was het overlijden van haar schoolmeester. Dit geschiedde den 8 Jnni 1745 met Jan Volkers. Nu wete men, dat de kerkeraad verplicht vras daarvan onver wijld kennis te geven aan den Raad van State, opdat zoo spoedig mogelijk de vacante plaats kond© vervuld worden. Den 9 Juni kwam de kerkeraad ia vollen getale bijeen. Gedurende de ziekte van den overleden schoolmeester had Dirk de G r e e ff, jonkman en lidmaat der Hervormde gemeente te Sprang, met veel bekwaamheid in 't voorlezen en stngen de gemeynte gestigt. Daarom besloot de kerkeraad dezen jonkmen persoonlijk naar Den Haag te zenden, waar bij aan den Raad van State, behalve het bericht van het verschelden van Jan Vol kers, tevens een brief van recomman datie voor hem zeiven moest overhan digen. Io die aanbeveling was hij door den kerkeraad geteekend als te zijn voor beeldig van wandelsoodat de gansche gemeynte sig seer gelukkig zoude achten soo UEd. Mog. 't oog goedgunstig op hem geltefden te slaan, niet twijffe lende of hij sou in deze, een der aller blosienste ge- meyntens der Majorije van 's Bos, de scholen der jeugteen wijl tijds vervullen, in *t hort weer opregten en door leer en leven stigten. De hooge heeren in Den Haag zouden daarom, zoo zij geen per soneel belang haddeneen goed werk doen met gezegden jongeling aan te stellen al9 schoolmeester, koster,-voor lezer en voorzanger. En om deze recom mandatie meer kracht bij te zetten, be sloot de predikant, op aanraden van don kerkeraad, een particulieren brief te schrijven aan zijn vriend D 8. Mol, hol of veldprediker van Zijne Hoogheid, met verzoek de belangen van Dirk de G r e e ff te willen bevorderen. Al dat schrijven was echter vruchteloos. Want de Raad van State had wel degelijk een personeel belang. Hij had het oog ge- slageo op Pleter van Groene- w e g, onderwijzer enz. te Stiphout bij Helmond. Deze ontving den 16 Juni de volgende acte «De Raad van State der Vereenlgde >Nederlanden heeftop goede getuigenis, «die gegeven wordt van de bekwaamheid «van den persoon van Pleter van >Groeneweg, den seiven gestelt en >gecommltteert, stelt en committeert hem >by dezen tot schoolmeester te Waalwijk, «quartier van Oosterwijk, Majory van >'s Bos, mitsgaders tot koster, voorlezer >en voorsanger aldaar, ln plaats en mits t overlyden van Jan Volkers; «gevende denselven Pieter van «Groeneweg last en bevel deseive «plaatsen we), naerstig en getrouw te «bedienen en waar te nemen in 'tgeen «tot elks is behorende, volgens de ordres «en 't reglement voor de schoolmeesters «gemaakt, op al sulk een tractement als «hem by andere acte werd toegelegt, «op den Rentmeester aldaar, en op de «baten en profyten daarenboven daartoe «nog staande, soo als de voorgaande «heeft genoten. Des werd den voor- «schreven Pleter van Groen e- e S gehouden van hem, in 't geen «voorschreven is, getrou en naerstig te «kwyten, te doen den behoorlijken eed «ln handen vanden Raad van State voor- «gemelt, 't welk gedaan sijnde ordon» «neert de Raad alle co igelijk, dien 't «aangaan mag, den voornoemden P 1 e- «ter van Groeneweg voor school- «meester, koster, voorganger, als voor- «schreven is, te kennen en te houden dit alles tot wederzeggen, want Wy be- /erieea in y o h a n-1' «en «sulks tot dienste van den Lande «vonden hebben te behoren". Met deze acte, aan de keerzijde voor zien van de verklaring van H.H. Raden, dat hij den 4 Juli'in hunnen handen den eed van getrouwigheid nevens die van suivering had afgelegd, verscheen P 1 e- tervan Groeneweg den 25 Juli in de vergadering van den Waalwijkschen kerkeraad, waar hij wettig possessie nam van zijn ampten. Hij overleed in 752 en werd opgevolgd door es V ersteegen. "Hoe was het omstreeks dien.tijd ge steld met de Zondagsrust te Waalwijk Vrij bedroevend. Ia onzen tijd wordt geklaagd over het schenden van den Sabbath, doch daar was het tegen het midden der 18e eeuw nog vrij wat erger. Trouwens in de gansche Meierij werd de rustdag la vorige eeuwen althans in het oog van strenge Protestanten al bijzonder weinig geeerbledigd. Hij was voor velen geen rustdag, geen dag van godsdienstige overpeiuzing, maar een uiterst geschikte tijd voor vroolijke ver maken, voor teren en smeren, dikwijls ook voor drukken arbeid aan de publie ren weg. De Roomechen en hun aantal was bijzonder groot die eens of tweemaal des Zondags de mis hadden gezocht, namen het voor het overige van den dag altijd volgens de kerkeraads- handellngen zoo heel nauw niet. Zij hadden hun plicht gedaan en dat was voldoende, meenden zij. Waarom dan niet eens een lekker glaasje bier of een on- vervalscht slokje te gaan drinken bij Lambert Danielse Pallens, in de wit gekroonde hand Kan het wel verwondering baren, dat ook sommige Protestanten, wier gering aantal als ver loren ging ln dat der Roomschen de verhouding was 1 10 vaak ge- meene zaak met deze laatsten maakten, en liever hnn tfldverdrflf zochten in kaart- en dobbelspel, in kroeg en bier kuis, dan ia het hoorea eener stichtendepredi- catie Maar Hunne Hoog-Mogende in Den Haag wildon dat niet langer ge- doogen. Reeds den 19 Maart 1680 was door hen enkel van kracht voor de Van tDE ECHO VAN EBT ZXJIDBN". 31) Meierij een Placaat uitgevaardigd, waarin o.m, het volgende voorkwam dat van nu voortaan binnen de stad en Majorij van 's Bos geen personen, 't sy jong of out, wie 't selve sou moge sijn, des Sondags 's morgens of 's avonds voor of na de predicant enige waren sullen mogen verkopen of doen verkopen, veel min enige oeffeningvan ongeoor loof den ar bij d, nering en handwerk te plegen en bedryvenen voornamelijk in herbergen en tapperyen gelagen zettenbier, brandewijn of takak te verkopen en diergelijkeop verbeurte van alle de voorgestelde waren, die met er daad by de officiers en dienaars van de justitie sullen mogen weggehaalt en voor goede prijs gemaakt worden, en voorts de schuldige gemulcteert in de somme van j guldenOrdonneerende en bevelende voorts den Hoogschout van de voorschreven stad en de quartierschou ten van de voornoemde Majorije van 'sBos en alle andere officieren, justitieren en dienaren, dat sy luiden tegen de con- traventairs en overtreders van dien proce deren, sonder enige gunstefav.-ur of dissimulatieDea 24sten Juli 1682 en nog verscherpt den 25sten Mei 1685 en den 6den Januari 1707, was bovenstaand Placaat tot een algemeen Placaat ge maakt voor de ganscha Generaliteit. Werd nu dit bevel der State door de Waalwijksche Ingezetenen gehoorzaamd O, neenIn de kerkeraadsvergaderiog van 14 December 1746 werd door den predikant er «ver geklaaed, «hoe de dag «des Heeren schandelijk ln deze stede >cn viyhijd misbruikt word, niet alleen «door 't lossen van goederen agter de «kerk aan de vaart onder de kerktijd, «maar ook door 't kopen en verkoopen «van allerlye winkelwaren, waardoor Ge- «reformeerden zelts afgetrokken worden «van den openbaren godsdleost, die niet «te kerk, maar wel ttr kroeg gaan op «dien dag, en alsoo 's Lands placaat «streng daar tegen is, of men niet sou «kunnen goedvinden den heer drossaart «daarover to onderhouden, met voorstel «van dit placaat van de puy van 't «raadhuis te doen afkondigen, opdat sig «Idtr daaf na mogt reguleeren en sig «voor schade wagten'\ De kerkeraad was het volkomen met den predikant eens, en zoo werd het gezegde Placaat voor de zooveelst© maal den volke ver kondlgd. Besoijen. J. VAN DER Hammen NlCZ. De Minister van Landbouw heef met Ingang van 11 Maart voor slachtvee de volgende maximumprijzen in den groothandel en den tusschenhandel vast gesteld I. Klasse A Maximumprijs op markt per K.G. levend gewicht. Maximumprijs op stal per K.G. geschat levend gewicht. Ossen en vaarzen resp. 96 en 93 ct. per K.G.koelen en stieren resp. 93 MAATSCHAPPIJ VAN VERZEKERING OP HET LEVEN MA A en 90 ets. per K.G. Klasse Bossen en vaarzen resp. 77 en 74 ets. per K.G.koelen en stieren resp. 74 en 71 ets. per K.G. Klasse Cossen en vaarzen resp. 63 en 60 ets. per K G.koeien en stieren resp. 60 en 57 ets. per K.G. Klasse D Ossen en vaarzen, koelen en stieren alles 50 ets. per K.G. II. Onder slachtvee der klasse A is te verstaan slachtvee, waarvan de ver houding van levend gewicht tot slacht- gewicht is als van 100 K.G. tot onge veer 60 K.G. Voor klasse B is die verhouding als van 100 K.G. tot ongeveer 55 K.G. Voer klasse C als van 100 K G. tot ongeveer 50 K.G. Voor klasse D als van 100 K.G. tot ongeveer 45 K.G. De maximumprijzen op stal per K.G. geslacht levend gewicht voor de klassen A, B en C zullen worden betaald onder iftrek van de gebruikelijke korting. Naar wij vernemen, hebben de ge associeerde regeeringen toegestaan, dat het stoomschip Nleuw-Amsterdara de reis naar Nederland kan doen, beladen met rijst en koffie uit twee In Araerl- kaansche havens liggende Nederlandsche schepen, zijnde voor wat de rijst betreft de Samartnda en ten aanzien van de koffie vermoedelijk de Zelandla. Te Amsterdam is de algemeene ver gadering gehouden van de afdeellng Amsterdam van de Nederl. Zuid-Afri- kaansche vereenlglng. Algemeen bijval vond de mededee- ling dat men in Zuld-Afrlka van plan was een schip met graan te zenden aan het Nederl. volk. wanneer maar de toe stemming daartoe kan worden verkregen van de geallieerden. Wij laten hier volgen, wat voor de rantsoeneering van gas voor het tijd vak van 1 April 1918 tot en met 30 September 1918 Is vastgesteld: Voor alle particuliere verbruiker» wordt 'beschikbaar gesteld al9 minimum- rantsoen a. voor koken (bijkoken hieronder begrepen) behalve waaneer ten genoegen van de Brandstoffencommissle wordt aangetoond, dat niet op gas kan worden gekookt, 20 M'. per gezin per maand, vermeerderd met 2 M3. voor eik persoon,,j waaruit het gezin bestaat b. voor verlichting, behalve wanneer men tegelijkertijd op een electriciteitsnet is aangesloten ln April 7, ln Mei 4, in Juni 2, in juli 3, in Augustus 5 en ln September 9 M', Naar de Leeuw. Ct. verneemt zal 1 Mei weder een begin worden gemaakt met de theo-dlsttibutle. Naar]] wij vernemen, mogen van heden af geen Nederlandsche schepeai aaar Engeland uitvaren. Naar gemeld wordt heeft de op perbevelhebber van land- en zeemachl medegedeeld, dat hij geen bezwarec heeft tegen het houdend der Meikermis te Groningen. De laatste jaren werd de kermis niet gehouden. PA RIJ SURE MON8TBR». y. NA BIT DRAMA. Dat wil z<egg69, stelde de onda huis dokter baar geruit, dat da woud miesebien sal gaan ontsteken. Maar, wq waken. En staan voor alles in, voegde s^a beroemde ambtgeeoot er bq. Vóór alles, me- vroaw de markissia» H§ is niet meer in Oubangbi l Is Parigs veiliger? Dat ia een probleem, dat ik maar lisver niet aal oplossen. Maar permitteer mq één vraag. Oase gewonde heeft hooge koorts en ze nnwaehtige sshokken dit is gaan versebqaaal b| een versebe wond. Het is een omstan digheid, dis mij verbaast. Was bq goed gezond, verborg b$ niet een of noder lijden? Neen- Ik geloef het niet. Hq is pas terug van eeB koortsland, een moordend klimaat. Ook heeft bq bijzondere emoties gehad de laatste dagen. Misschien... Zeker, dat moet ket zijn, want hot is een abnormaal geval. Ds doktoren waren Dslrne genaderd en namen hem ter ifjde. Gq sjjt ijjn vriend, zeiden de genees— keeren tot hem. Spreek opsnbattig. Drinkt hfj 7 Hebt ge niets buitangewoons aan bem bespenrd gisteravond Dslrne had geen tjjd iets andera te bo donken buitendien bevond bq zieb onder oogen van de moeder. Da gras! ie altijd seer matig, naar gisteravond heeft hg zelfs niet gedineerd. Water beeft bij gedronken, veel water; glas na glas werd door bom geledigd. Zoo I Dat moet het wel sqn. De koorts had hem te pakken vóór het incident. De cbirnrg legde de laatste band aan het verband en vertrok, na eenige aanmoedigende woorden tot de markiesin geiiobt te hebben. Da huisdokter zon voorloopig ia bet hotel bljjver. Mevrouw De Earner nei toen tot den secretaris GQ kant ook gasn rasten, mijnbeer Dslrnein geval van nood zal ik si' laten roepen. HQ hoog, de markiezin alleen achterlatende aan het siokb6d van haar zoou. Wel bad de moader behoefte om alleen te s|n an osgasicord te kannen nadenken. De gewonde verkeerde nog eterds in een staat van koortsachtige bewusteloosheid, af gebroken door korte momentea van angstif ontwaken, nonder dat ds si-jke noebthaus besef van sijn toestand had. H| had sioh laten behandelen, zonder een kreet te slaken en, als werktuiglijk, had bq de medicijn ingeno men, die men bem toediende. Masr, el be wegen sieh zij a lippen, door geen enkele klenk bad bij in sqa qleuda koorts verraden, wat de reden kon sQe van die nanmerkelQks tem- perntuursverhocgieg. flenrjr, raQn lieve Henry, lQ'dt gig erg Ik ben ket, uw mosder I Kant gs me ant woorden Hoorde hjj bet Misiehien wel, maar hq antwoordde niet, wilds mogelQk niet ant woorden. ■en traan welde tnisehan sijn gesloten oogen op. Mijn zoon, mQn Henry 10, eeg wat men n gedaan beeft. Het is niet alleen die verraderlijke steek in den mg ook ign arm hart is gewond. O, to ij a God, mjjn God, hsb medeleden met mijn kind. met den eenigen, den grootsten scbat, dien ik besit. De arme moeder barstte in snikken uit en liep naar een zijvertrek, om daar haar leed nil te weenen. Toen de heftige uiting van smart wat be daard was en de markiesin in het zieken vertrek terugkeerde, bemerkte sq. dat Heury sieh in sijn bed omgekeerd bed en, met bet hoofd naar den maar, *Qn gelaat met de handen bedekte. Zjj meende te lisn, dat haar groot kied bad geweend. Zq raadde, iq gevoelde, dat hij inwendig nog weende. Da markistia bleef staan, onbeweeglijk, diep, leer diep ontroerd door die smart. Toen vouwde sij de handen, de raood*r, de lijdende vrouw en bad. Zq zag voor sieh heel haar verleden", dat niets andere was dau iét martelaarschap. Ho nu bet slot haar soon, baar geheld kind op Golgotba... Het visioen verdween en de markiesin ver diepte sieh in de werkelijkheid. Zij trachtte bet mysterie op ts losssn, dat het lijden van hear soon omhulde. Nauwelijks van sijn reis teruggekeerd, vroeg hij, na een kort onderhoud met eqa vader, de band van de mooie Sidooie. Beminde bjf bet meisje vóór ejjn vertrek? HQ had er nooit over gesproke». Ea gaen woord er vee in sijn brieven, terwijl hq toch niemand vergat, ook nist de kleine Jeauno, de verdwenen Bretocsche. Het wai wel vreemd, die plotselinge op welling van lisfde bq Heury. Niet aldus van de etyde van mejuffrouw De Breseieu. Zichtbaar stalde deze belang in den dap - peren ontdekkingsreiziger en die belangstel ling zon beet kannen overgaan ia liefde, als hek al soover rist was. De markiesin stond niet vijandig tegenover een verbintenis met Sidooie, ofschoon r.ij voor baar soon liever een meiije bad gehad met «achter karakter, minder opvallend schoon, met meer siel als 't wara, soo in den geest van Jeanne Le Brena en dan van bnn stand. Evenwel, non sq Sidonia nla sehoocdoebDr niet afwqsan, dasr er vsrder niete op net meiije ef te diegen wee integendeel, sq ksd te veel volmaaktheden. Ook da adel van De Breseieu was authentiek, ofeohoon niet van oaden datum van bet eerste keiserrQk. En wat het fortnia betreft, dat was fabelaohtig, Ameriknanseb. Alt Henry eahtor daeht de markiezin om 't blazoen van de Kermor» te vergulde®, tiot asderii gedaan bad, dan aan den wit of wie weet oen do smeekbede van den mnrkiee gehoor gegeven 7... Ala floury Sidonia eeus zou huwen zouder liefdo vau zijn kant Als bq eens een ander bemiade Wie 7 Op dit punt eoreentreerden sieh beel de gedachten van de markimo. Plotseling ging haar een licht op. Henry die in sqn brieven sieh san groot fepat maakt- van het wederii«B zquer moedor, Honry, di- aoo uiterst gelukkig waa bq da ontmoetin« met süb Rioeder, die hq als een heilige ver- eerde, Hsiiry had baar spoedig verlaten, on- getwijfeld bang voor de vragen, dii sq' hem sou stellen en éia hq niet kon beantwoordoD. Van sqn voorgewende livfde, van sqn aan— staacd buwslQk had hq m»t g.°cn woord meer gerept. Hst stiliwqgen was door bem ver broken. blf de tqdtng van Jeanne's vlucht Onmiddellijk had bQ het adres «evraogd van D» BretonMbi', was als een dolleman op inlich tingen misgaan, alsof aolks niet eer bet werk was van sQo moeder of van de bedienden.. Toen was hq gebeel ontdaan tiruggekaerd, h»t berieht brengende, dat het meisje in haas" verhuisd «ros, sonder hear nienw adres echter te laten- Hoe moeten we haar Dn terugvinden 7 bad bq opgewonden gevraagd. Maar eq is toch vrq om te gaan, had squ moeder hem tot beeebeid gegeven. En bovendian, eq h*«ft haar bears vergeten, die heel haar bsmt'ing inhoudt. Zij rel neker terugkomen of tqdmg eenden. N«ee, bQ komt aiit terug, luidde Henry's bescheid. Wq siea haar nimmer weer 1 Dsdelqk daarop had hq de nasporingen hervet. Zqn moedar bad dat toen gescbraven op rakecisg ven eijn lust tot ondersoek, wat hem ook naar Afrika had gevoerd. Maar ®n vroeg da markiezin sieh af, of iQ niet blird geweeet was an of Jeacne sioh niet heldhaftig opgeofferd had om het vermeend geluk ven Henry niet in den weg te etaau. Nacht en dag was kq op onderzoek tulgn- «eest naar het nienva adres van Jeeun». Missobten woonde sQ fanbonrg du Tompli en het was daar. dat bq g»troff-n war. De markiesin trcshiti Heory als bet wan niet haar oogen ts ondervrager, met de oogei vun een mosder. HQ heelde awaar adem ii een onrns'igtn slaap, waarin hq gekweld scheel door benauwde droomen, ZQn gelaat toekende nu eene angst, dai weer woede, aleof bq streed met ontiobtbari vqaaden, dis voor bem maar al te seer wer. kelQkkeid waren. De koor te nam band over band toe, sooali de chirurg voorzien bed en doto°etand van d< wond verhoogde da liobaamstempartktaor nop De ziekte begon weer hevig te qien en bee verwoed ia bet beddelakeD. Zqn moeder wildi hem laten di ioken. bq stootte het glas weg. Eensklaps rieblte Berry sioh op en, di ruisten ballend, risp bq uit De Brassiea. moordenaar en dief MQi vader sterft niet, ik sal da aar redden, alles O, ontrukt bem toch dat wapsD. Hq sa sish doodeo... Vader, vader do» bet niet doe het niet Ik zweer u, dat ik Sidonia kb huwen Toen met toenemende woede io eQn stem 8 donia I de Roods rood van goud ei van blo»d Sidonia, rerslindster van bar- ten HLr is het mqne Ik ge«f hrt o ni«t ik werp bet u toe. guitige Verslind be toeh met uw mooie tqgertanden.» eet h'ttoe op. dan beeft mqn arme moeder brood, broo- roor baar ouden dag De swaargawonde b*gon nu te snikken de stem werd liefkozend Ge si«t, moedertje, dat ik Sidonia bemin. O, wq bonden veel ran elkaedor... Wq »q gelakkig... Is aq niet mooi ds milhoenenjnf fronw ■en doffe kreet en daarop werd ket gelui wear ruw. hard en a®g«t g: VersthrikkeiqkZq rersliadt het hei vae Jaenne En sq laakteq is mqu rouw. ik kan rnele doen... ik h«b b'swopbd... Worg dan niemand dat wilde dier Wis kqkt m daar soo aan Delrue Als gq geen lafaar egt, dood haar, dood baar J... [Werdt verrolgd.]

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1918 | | pagina 1