Eerste Blad, GELDDORST. ÜE OORLOG. „NOORD-BEABAND"I I Dit nummer bestaat uit TWEE bladen FEUILLETON BINNENLAND Gemengd Nieuws. Bronnen van onderzoek. Maatschappij van Verzekering op hst Leven KERK-ARCHIEVEN. Iets over de kerkelijke geschie denis van Waalwijk. DERDE DEEL. Opgericht WAALWIJK. 1843 IBP NUMMER 65 ZONDAG 18 AUGUSTUS 1918 41e JAARGANG. Dit blad verschijnt: Woensdag- en Zaterd aga ond Abonnementsprijs per 3 maanden f 1 Franco p. post door het geheele rijk f 1,15 Brieven, Ingezonden stukken, gelden enz. franco te zenden aan den Uitgever. otic Echo Ift-i-ifl M - Telef. 38. GHO TAN HET ZUIDEN, WAALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT. Uitgave: Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tieleo. Telegr.-Adres ECHO. Prijs der Adverteutiën 12 cent per regel; minimum 75 cenf. Advertentiën 3 maal »er plaatsing opge geven worden tweemaal berekend. Reclames 20 cent per regel. XXIII. Aardig is het eens na te gaan aan welke buitengewone verplichting jonge lieden omstreeks dezen tijd althans te Waalwijk en in de geheele Meierij moesten voldoen, voordat zij in het hawelijk konden treden. BH resolutie der Statee-Generaal van 28 October 1763 werd n.l. vastgesteld, dat jongelui, die op eene andere dan hunne geboorte plaats zich in het huwelijk wenschten te begeven en zich daar dan wilden vestigen, gehouden waren zoogenaamde, door de Regenten hunner geboorteplaats af te geven, borg- of entlastbrieven mede te brengen en te overhandigen aan de commissarissen van de huwelijkszaken of aan de predikanten. De overlegging dezer stukken moest dan geschieden vóór de tweedz huwelijhsproclamestu. Ook zij, dit, hoewel niet gehuwd, in de eene of andere plaats eene eigen zaak wilden oprichten, waren verplicht zulke brieven mede te brengen. Was de regeering hunner geboorteplaats, om wettige reden, tot de afgifte daarvan ongenegen, dan kwam van het opzetten eener eigen huis houding niets. In dergelijke bescheiden die prodeo werden gegeven ver bonden de Regenten zicb, om, wanneer gezegde lieden later tot armoede ver vielen, dezen, zooveel als in hun ver mogen was en in vereeniging met de diakonie, geldelijken bijstand te ver- leenen. Alleen die personen, die van plaatsen kwamen, waar men niet gewoon was entlastbrieven af te geven, waren, bij nederzetting in de Meierij, niet ge houden zulke stukkon mede te brengen. Volgens anflere onder mij berustende documented moesten in 't algemeen aan alle personen in de Meierij, die zich verplaatsten, borgbritven worden uitge reikt, behalve aan de weduwen of kinde ren van gepensioneerde officieren. Ook kerkeraden gaven meergemelde brieven mede. Hier volgen twee voorbeelden een van de Magistraat van Waalwijk, dato 1 November 1768, en een van der. kerkeraad van Doornik, dato 4 Septem ber 1781. •1. >Wij, Officier, Schepenen, «Borge- >meesters ende Armmeesters der steede «ende vrijheydt van Waalwijk, doen Ie «weeten, dat Pbilnppus Raat- >g e e p ons heeft te kennnn gegeven, >dat hij, benevens s|ne huysvrouw en >kinderen, (zich) al voor eenigen tijt van >hier met er woon heeft begeven binnen «de heerlijkheid Besoijendog dat >hteren Schout en Regenten aldaar znlks «niet langer gelieven te permltteeren, »ten zij hjj alvoorens ie voorsten van Van .DE ECHO VAN HET ZUIDEN". 75) HET HUISJE IN BRETAGNE. *IH. [STERKEB DAN DE DOOD. Aan Delrno had hg opdraobt gegeven, tbui? te leggen dat bg eieh met sfn vrienden aauaeerde. Volgen we dsn jongen graaf op den voet an luisteren we naar de alleenapraak, die bij bondt Die arme, kleine Jeanne. Ik heb baar gekend als klein kind, toen sg nog speelde voor bet bnisje baser oudere, aan ds kust van Roeh—Kermor, diebt bij one kasten). Wat vsi lief en wat vend ik het prettig voor haar wilde bloemen te plakken Haar ondere sgn dood en m^jn moeder beeft goed aeeneB te doen baar mee te nemen naar Parjje. Zij leek in het begin, wat sij sebeen goed, deugsaam en verstandig. 0/ baar beeld heef' mij vergezeld rayn heela lange reis door bat donkere werelddeel. Toen gevoelde ik eerst boe ik baar liefhad,maar, mijn vader moest gered worden van den dood en mijn moeder van de ellende bet waa de bruidschat ven de millioenen—juffrouw, die redding moest breugsn. Ik bad moeten denken, dat Jeanne nooit de vrouw ken worden van een De K«rmor. Ja, ik had b| de eerste woorden ven Delrne, oen ochtend na baar verdwijning niet tee moeten geven nan dat dwn** verlanpaB kaar te willen terugvinden, op gevaar af Sidonia te verheien. De Millioenenjuffronw vsrliesen bleakest voor mc alle* v?rli?aec cLfwosr «eene behoorlijken Ontlast- ofte Botg- »brief, mitswelke zoo is 't dat wij heeren «Schout eD Regenten van Besoijen vooi- >schreeven ecde alle andere, alwaar ge- »melde persoonen haar met er woon >zullen begeeven, bij deesen belooven, >ingeval dezelven megten koomen tot «decadentie ofte armoede dat Gndt »wil verhoeden dat wij haar naeede «zullen helpen alioaenteeren ende onder- «houden neevens andere luyden van die «natuur ende nadat het vermogen der «arme-easse alhier zal kennen lijden....» 2. «Indien de juffrouwen Flora «Jacob a Maria en Paulina «Apollina Pröbsting, dochters «van wijlen den WelEerwacrdigen en «zeer geleerden heer Gerardus Ja- «cobus Pröbsting, in zijn leevcn «predikant deeser Nederduitsche garni- «soensgemeente, en van mejuffrouw «Maria van der Veer, egle lieden, «onverhoopt ('t geen God verhoode) tot «armoede vervallen raogten, zoo belooft «de kerkeraad van de Nederduitsche «garnisoens-gemeeDte aan de regeerlng «van Waelwijk, of wie het weesen mogt, «deselve, voor soo ver het gering ver- «moogen deeser diakonie toe zal laaten, «allen mogelijken bijstand te verzorgen.» (Geteekend K o o c k e n, predikant te Doornik). - In Den Haag woonde destijds zekere Adriaan van der Ent, vermoe delijk zoon of broeder van den hiervoor meermalen genoemden Jan van der Ent. Hij was te Waalwijk geboren, maar had zich in den loop van 1763 te 's Gravenhage gevestigd. Voordat hij Waalwijk verliet, had hij in zijne vrije uren, vao bordpapier, een kunstig en nauwkeurig afbeeldsel der Waalwijksche kerk gemaakt. Dit werd geborgen in een daartoe vervaardigde glazen kast of koepel. Onze bekende D o m i n i c u s van der Hammen, van beroep verver en glazenmaker, had moeten zorgen voor het inzetten der ruiten, had het houtwerk kastanjebruin geverfd, de lijsten vau 't coupeltje met fijn ducate- goud verguld en verscheiden namen erop geschilderd, voor welken arbeid het was zijn laatste werk, daar hij nog in hetzelfde jaar stierf hem 21 gulden werden uitbetaald. Bij zijn vertrek naar den Haag schonk A driaan van der Ent het. kunststuk als een gedachtenis aan de kerkeraadsleden, die het in het Hoog Choer deden ophangen. Tevens werd in de handelingen van den kerke raad van 7 December 1763 met de meeste kieschheid van deze schenking aanteekening gehouden en de schenker copie daarvan toegezonden. Komen wij thans in het Choor der kerk, dan zullen we, met behulp van eenige fantaisle, nog wel de plaats terugvinden, waar het moet gehangen hebben, maar het koepeltje zelf is verdwenen verdwenen als zoo vele andere dorpsgedenkstukken, uit liefde of eerbied opgericht, maar vooral In den Franschen tijd door de onverschilligheid van eigenaars ot be heerders vervallen of verteerd. Besoijen. J. van der Hammen Nicz. Ik most ra)] aan haar vastklampen als een drenkeling nan eeu siroohalm. Wie weet missobien vind ik b$ baar het geluk weer. Waarom niet? Hst gedold en de welwillende bonding van Sidonia te mijnen opikhte ver dienen toewijding. Emdslqk is het achter den rog! Ik ben tot hot sinds van mgn dwaasheid gegaan. Ik wilde het bewgs en ik bet; bet Jeanne La Brenn bestaat niet meer voor mij. Zij is dood voor mij... dood... self« in mgn gedachten. Henry sei die sinnen met de kalmte van een van buiten geleerd lesja on hjj besloot met rustige stem Mijn gedragslijn is nu vastgesteld. Ik hnsv Sidonis... wij gaan naar b&t Zuiden... en, daarna oosnpeer ik mg weer met Afrika. Je, soo moet het aijn. Hij lei bet nog herbaalde malenZoo moet bet zijn 1 Maar plotseling bracht bij boida handen voor de oog»n en snikte 0, Jeanne, Jeanne I... Eq beel aijn geest ging op in dcaen wan hoopskreet over sijn verloren liefde. Altijd, altijd die oouitro«ibare liefdo voor de Bretonsche. No begreep hg, waorom hfs niet near huis bed willen terugkeren, waarom hg Delrne weggesonden had. Hij gevoelde een innige behoefte alleen te zijn, te weeneD over ■gn verloren gclak en niahself af te vragen, wat hem te doen stond. Hg begreep nn. dat hij nog van Jeanne bield, dat hij altgd van haar sou honden bij gevoelde, dat by haar eeuwig zon toe— behooren. fly kreeg een visioen van eeu groot offer, dat bij giog brengen De graaf Hecry De Kertoor, ridd«r van bat L'g;oen van Eor, de held van Cabaagbi, aich bsgevend naar de prefectuur van politie om Jsanue La Brenn op te eisehen. Men gaf haar oamiddeiyk over en by voerde haar vsr weg, verberg baar voor het oeg van de wereld, t-u midden van Afrika's wildernissen. Daar leefden sjj slechts vaor elkander in onsterfelijke, alles verge tende liefde... Maar ennsklnpa schrikte bij uit aijn mooie droom op nn mat trenngo stem sei bij Neen* bet ken niet, sg nou immers riet willen. Op het slagveld tusschen Aucre eu Olse blijft de toestand dezelfde. Alleen op den uitersten zuidelijken vleugel heb ben de Franschen nog eenigen voort gang kunnen maken. Zij zijn Lassigny tot op enkele honderden meters genaderd en Rlbicourt aan de Olse, 10 K M. van Noyon, hebben zij bezet. Een tegenaan val, dien de Dultschers oostelijk van Belval voorbereidden, werd verqdeld, waarbij een aantal gevangenen werd gemaakt, o a. 7 officieren, waarbij 2 bataljons-commandanten. Even ten noorden van het slagveld, in den sector van Hébuterne, hebben de Duitschers hun linie wat naar achter gebracht. De Eogelschen hebben daar door bij Beaumont-Hamel, Serre, Pul- sieux*lg-Mont en Bucquoy eenige vorde ringen kunnen maken. De minister heeft aan alle burge meesters In Noordbrabant en Limburg eene circulalte gezonden, waarin hij zegt, dat in de veengemeenten niet voldoende de hand wordt gehouden aan de ten opz'chte van 't vervoer van turf gestelde verbodsbepalingen. Hij acht het noodzakelijk, dat aan deze verbodsbepalingen regelmatig de hand wordt gehouden en dat, indien billet, dat vervoer van turf in strijd met die be palingen plaats vindt, onverwijld tot in bezitneming van de betreffende partijen door heeten burgemeesters zal worden overgegaan. Het Ned. Correspondentiebureau in den Haag meldt Naar aanleiding van een dagbladbe- richt, volgens hetwelk ook dit jaar het fruit tot een bepaald percentage naar 't buitenland zal mogen worden uitgevoerd, vernemen wij van bevoegde zijde, dat aan uitvoer van fruit niet wordt gedacht. Naar aanleiding van tot ons ge richte vragen of geen verhooging van het broodrantsoen en verbetering der hoedanigheid van het brood mogelijk zou zijn nu graan is en wordt ingevoerd uit Amerika, hebben wij ons om Inlich tingen gewend tot het Bureau voor Mededeelingen Inzake de Voedselvoor ziening. Genoemd bureau schrijft ons o.m.: Van de 100.000 ton graan, die wij uit Amerika zouden ontvangen, kwaru tot nu toe slechts een klein gedeelte, HOg niet 30 000 ton hier binnen. Gehoopt wordt, dat het geheele quantum ons zal bereiken, maar daarmede zullen ver moedelijk nog wel een paar maanden gemoeid zijn. Bij het overzien onzer broodpositie is het echter uit den aard der zaak alleen mogelijk te rekenen met de veorraden, waarvan men zeker is Nu ls men er gelukkig van overtuigd, dat de overgang op onzen eigen nieuwen oogst zonder schokken zal kunnen plaats vinden, maar daarbij kan voorshands niet wotden ge dacht aan verbooging van het rantsoen. Omtrent dien nieuwen oogst toch is nog weinig met eenige stelligheid te zeggen. Bovnndlen is het niet waar schijnlijk, dat die oogst voldoende zal zijn om ons het geheele volgende jaar van brood te voorzien. Mochten dus al de volle 100.000 ton hier aankomen en daarvan een zeker deel beschikbaar blijven ook nadat onze eigen nieuwe oogst kan worden aangesproken, dan zal dat overschot een kostbare reserve uit maken, die zeer welkom zal zijn om het volgende jaar rond te komen. Dit alles bij handhaving van het huidige brood rantsoen. Graan is niet uitgevoerd en wordt niet uitgevoerd en ook van andere levens middelen wordt thans alleen bjj nood zakelijkheid als ruilobject geëxporteerd. Voor de invulling van de nog niet Ingeleverde z.g.n. telkaarten heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek nader een algemeen uitstel verleend van een maand. Bij een bespreking welke dezer dagen is gehouden tusschen den Bel gischen luitenant-generaal E. Dossla en eenige geïnterneerden uit Harderwijk, naar aanleiding van mogelijke concen tratie der Interneeringskampen, heeft ds generaal verklaard, dat tusschen de be trokken regeeringen onderhandelingen worden gevoerd over het ontslaan uit de Hollandsche interneering van de 4 of 6 oudste lichtingen van het Belgische legar welk ontslag circa 18.000 man zou betreften. Dat besprekingen dienaangaan de gevoerd worden, werd bevestigd door den directeur van het Office Beige dr. M. Terwagne. Of deze Belgen naar geallieerde lan den overgebracht zullen worden, of dat ze vrijheid in ons land zullen genieten is nog niet bekend. 4 Eveomin of de overige 12.000 Belgen In één kamp vereenigd zouden worden of over de verschillende interreerlngs- groepen verdeeld zulleu wftrden. (Tel.) Verzekerd Kapitaal Reserve f 18.299.253.- f 2.786.600 Hg gevoelde echter, dat Jeanne ham vol komen in haar macht had, dat hg haar overal son volgen, ook in den dood. Wankopig riep h)j uit Ik ben vervloekt... vervloekt I Henry begreep, dat er nimmer moer sprake van kon sgn Sidonia te bnwen. Maar, wat moeBt hij nn beginnen? In dien zielstoestand kon hg onmogulgk naar hms tsrngkoercn. Dan maar de rest van den nacht doorbrengen ia een hotel. Hg bevond sioh juist voer oud Eegelich hotel op deu boulevard Danaia en aIj ging er binnen. Den nachtportier vroeg hg om een rustige kamer en weldra bevned de graaf ziob ia een streng Engtlscben aityl gemeubileerd vertrek op de eerste verdiïping. Die kalmte, die eensaambeid midden ia het groote Pur$s werkten weldadig op sgn ver hit brein. Hier ten mieste kon hg rmtig nadenken over betgeon hem te doen stend. Na zicb van hoed en jas ontdaan te hebben, zette by zich in een funtenil, liet hot hoofd in de handen rasten en was gernimen tijd in gepsins verzonken. Dat buwelgk is onmogelijk voor mij, mompelde bij eindelijk. Hoe moet ik han delen Ik heb beloofd Sidonia te hnwen en aaD Delrne is door mij opdraoht gegeven de sa&k zooveel mogelijk te bespoedigen... Met een largsame beweging baalde bjj een geladen revolver to voorschijn. Ja, zeide bg, er blijft mg niets anders over dan dit I Nbob, het gaat niat ik moet denken om mijn moeder, mijn vader, de wereld, om mijn gegeven woord, ten slotte.-. Wat don Wat dan In do ernstigste omstandigheden vóór een noodlottige geb'urtpniB, bondt de ujsuscb Bieb soms plotseling met gewone dingen, met benselingen betig, die gebettl buiten de be trokken brandende vrnogpnaten staan. Zoo dand o k Hewry De Kermor op hst eegeu blik, waarin hjj niet wist, wat te begianer. Hij herioaerdo zich eeDekltps, dat de brieven d«n vorigan avoad entvangen, nog ongeopend in ign zak ZA*en. Het koe haul absoluut ri»ts eebelen, wat er in die brieven stond, maar niettemin las hg ze. woord voor woord. Toch t-;tfreep Henry ci< L wat h'-j La, xgn gedachten waren bg de blonde en bij vroeg zich uf, wat men met baar zou doen. H-^t schrift van eeu der laatste brieven eoóter vro?g moer aijn aandacht. Hij las en herlas en bet was, alsof zgn geest door die lfciour wakker werd geeoond. Ton slotte sproDg h)] op, liip de kamer op en neer on riep uit Kon idee Dat is misichiin voor mij de redding f U t epistel, dat hot wonder mogelijk zon bswerken, leidde als volgt »Zjer geachte vriend, S.idert nw overhaast vertrek vaa do knst, om fomilieredcnon. hebban wij gewerkt vol gens ow gegeven instmet e-, On*e etablisse meuten is den Franschen Congo, vervaardigd volgens nw pluimen, zgn nagenoeg in orde gekomen. Er ontbreken ons echter twae factoren tot bet welslagen onacr plannen. In de eerste plaats onze gids en chef, de man, die ons inspireert m a.w. gij Uit de dagbladen heb ik gelezin van uw aanstaand huwelijk (ge zult ons daar voor toch met ia d«n steek laten, hoop ik) en van den aanval in de rne l'Eatrepot. Veel ge lnkwensohen 1 Ln'enant Manvrenil vervangt n zoo goed als bij kan O hij doet zgn uiterste best, maar hem ontbreken het ware genie en de echte koopmansgeest. Die goada Manvreoil gaal gebakt onder de taak, die gij hem op de soboaders hebt gelegd. üd tweede factor, die ome onderneming in den weg staat, is het f.ebr»k aan een spoorlijn zooals onze baren van Belgischen Congo er een hebben. Drommels l zoo'n spoorlijn' ji beteekent toch eigenlijk niets, we moeten iemand bobben, die bet in korten t)jd kan aanleggen. Na heb ik met AlLn, den Engelsob Asmiksansehsp spoorwegkoaing, die op 't oogonblik electrisch spoor legt te Londen en dis een kennis is van rag» vader, een on derbond gebad. Hij interresseart zich voor onze zaak e» i« voornemens ter plaatse eens see btjbjs te bubpb. M t k bs als hulp snlLn we ons er ganw door slaan, maar bij wil per heuuiB «lakvjj cast den man, di* h** in* tii tiaf r.oui i <<nse onderneming, m.t de Woensdagmiddag heeft zich aan de Krnitlaan te Groningen een drnevig geval afgespeeld De 53-jarlge bloemist J. Gr., die ge durende eenige weken als zenuwpatiënt In het Academisch Ziekenhuis was op genomen, was dien middag op verlangen van zijn vrouw, weer in zijn gezin te ruggekeerd. Spoedig na zijn terugkomst begaf hij zich naar den tuin, waarheen zijn vrouw hem volgde. Deze tuin is zoo dicht begroeid, dat er van de belendende woningen geen uitzicht op bestaat. Wel heeft een van de buren G. In deu tuin zien gaan, ge volgd door zijn vrouw. Toen belden aan zijn oog onttrokken waren, hoorde de buurman een gil en zag hij direct daarna G. uit ten tuin komen en de straat op gaan. Daar hij zich ongerust maakte, ging hij met eenige anderen den tuin in en vond daar mej. G. badende in haar bloed. Zij was op vreeselijke wijze in haar hals gewond. De politic, die dadelijk met het geval In kennis werd gesteld was spoedig ter plaatse. De waarnemende commissaris, de heer Tonkens en de inspecteur dtr recherche, de heer Moolenaar, stelden een onder zoek In. Inmiddels was de dader, kalm naar het ziekenhuis teruggewandeld, waar men door zijn bijzondere wijze van optreden argwaan kreeg. Toen men daar rael de feiten in kennis was gesteld, begaf dr. Kooy, assistent in de kliniek van prof. Wiersma, zich dadelijk naar de plaats van het mlsdrqf. Hij kon slechts den dood der vrouw con9tateeren. De politie heeft den dader in verhoor genomen. Deze bekende de moord te hebben gepleegd. Wat de reden voor dezen vree9elijkea moord is geweest, valt niet te zeggen. Waarschijnlijk heelt G. in een vlaag van waanzin zijn vrouw vermoord. Het geval ls des te treuriger, wijl de vrouw voor 14 dagen het leven heeft geschonken aan een kindje. De dader is op last der justitie naar het hoofdbureau van politie gebracht. Het mes, waarmede het misdrijf is gepleegd, bleek door den dader in den tuin verstopt en is reeds door de politie in beslag genomen. (Tel.) Dinsdagmorgen is een 15-jarig Belgisch meisje uit het vluchtoord te Ede, terwijl zij naar een nabnrig bosch wandelde, waar haar broer werkte, plot seling door twee personen gegrepen, geblinddoekt en in een grepper gesleurd. Ze trachtte zich met alle kracht te ver weren, maar verloor door schrik en overspanning het bewustzijn. Een vrouw, die later passeerde, vond haar bewuste loos liggen. Gelukkig kwam ze weer bij en kon z: het getreurde mededeelen. De aanranders schijnen twee Duitsche geïnterneerden te zijn geweest. rechten man op de rechte plaats, kortom mat n. Naar Parijs gaan, daarveor beeft de Yan kee geen tgd. Daarom stel ik n bet volgende vaor Da pakketboot »Cap Hambonrg" stopt te genwoordig te B.mlogne sar Mer. Zaterdag middag vertrekt de boot vao Londen en Allan ud ik boviaden ons aan boord. Maak das een nitstapj1) n&ar Boniogne sar Nhr cn kom met ons lnoben in het aAntsricans hotel. Wanneer ge om negen aar ven Parijs vertrekt, sijt ge er op tyd. Is het «Lt moge- lgk nw brniloft drie meenden uit te stellen om met odr naar Brasaville te atoomeD, waar siob op bet oogenblik de espeditie Kermor bevindt Dit zen een sneoea aijn en mot bebnlp van Allan, d«n spoorwegkozing, zonden wo spoo— dig millioenen wicnen. Kom, gdnkkige sterveling! Laat n overreden en beveeht mat ons de ovarwinning op het Goadlard, w«ur gij ons beengrslsept hebt.' Uw familiaxttken xnllen sa toch wel gere g'-ld sgn Ia ieder geval Zaterdag in American Uw toegenegen vriend DE LANEUVILLE." Dase brief wekte bij Henry alle oude her inneringen op, toon bg vol hoop was op het gopde resultaat, van sgn onderneming. Odaarheen terngkseren, sgn werk vol eindigen, sgn liefde vergeten, wat een be— pro6v ng H)j kou haar niet we-rsfaan..* Drie maan-* den? Maar de doctoren badd.n hem immere dien termijn voorgeschreven voor eQn volkomen herstel Wot ees dwaasheid zon het zijn het hnweiyk roet ««juffrouw Ds Brossien te bespoedigen. Z« son immers waohten en als by terugkwam •on bij een kapitaal gegroadvest hebben, dat haar brnidficbot evenaarde. Zij» Congo ueder Kitting «ouden hu« honderd millioon ook wol wnxrd rijn. Wo: dtv u volgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1918 | | pagina 1