Toegewijd aan Handel, industrie en demsentebelangen.
t
Waalwijks
che Sloomdrukkeiij Antoon Tielen.
Tweede Blad.
Provinciaal Meuws
Week-Abonnementen
tiidtg
BUITENLAND.
DUITSCH1 AND
NUMMER 31
DONDERDAG 15 APRIL 1920
43e JAARGANG.
Dit blad verschijnt
Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f 1.25.
Franco p. post door liet geheele rijkf 1.40.
Brieven, Ingezonden stukken, gelden enz.,
franco te zenden aan den Uitgever.
UITGAVE
Prijs der Advertentiën
15 cent per regel; minimum f 1.
Telef. 38.
Telcgr.-AdresECHO.
Reclames 25 cent per regel.
Wij vestigen er nogmaals de
aandacht op, dat wij
indertijd hebben ingesteld om de beta
ling te vergemakkelijken. Dus het wil
alleen zeggen, dat men per week kan
betalen, maar men verbindt zich even
goed voor een kwartaal, 't is niet de
bedoeling de eerte week op te zeggen
en dan een volgende weer te nemen.
Blijkt ons dat men zulks van plan is,
dan kunnen wij dergelijke abonné's niet
meer aannemen.
Die tweemaal met betalen achterblijft,
ontvangt de courant niet meer.
o—
Voor kwartaal-abonnementen wordt
in Mei over 't tweede kwartaal beschikt,
in Juli over 't derde, dan is de nieuwe
regeling, in orde.
Abonnementen voor de courant alleen
Woensdags of Zaterdags worden niet
aangenomen.
o
Wij verzoeken de advertenties voor
't nummer van Zaterdag, dat Vrijdag
avond moet worden afgedrukt
in te zenden.
Administratie.
Het iccidcnt tusachcn Frankrijk
en Engeland Intake bezetting der Duit-
sche steden Is niet definitief geregeld.
Londen en Parijs zijn nog steeds aan
het wisselen van nota's die met haast-
verrassende snelheid elkaar opvolgen.
Van het laatste antwoord van Mlllerand
weten wij op het oogenblik alleen, dat
het oveihandigd Is de Inhoud is tot
dusver nog onbekend.
Uit den geest evenwel, die uit de
reeds gewisselde stukken spreekt en uit
den indruk, dien ze maken, valt vol
doende op te maken, dat men met
succes naar een zoo spoedig-mogelijke
vreedzame oplossing van het «conflict*
streeft.
Men heeft van Fransche zijde, gelijk
wij reeds veronderstelden, de zijdellng-
sche hand-tol-verzoening door Engeland,
naast zijn krachtige afkeuring van F/ank-
rijk's optreden, uitgestoken, aanvaard.
In de Eogelsche nota werd er immers
op gewezen, dat door een dergelijke
onafhankelijke daad als Frankrijk door
de bezetting van Frankfort had gesteld,
de Frausch-Engelsche alliantie in gevaar
werd gebracht. Frankrijk antwoordde
dadelijk, met een poging tot rechtvaar
diging van zijn onafhankelijk optreden
In het onderhavige geval, dat het in de
toekomst bereid was, om vóór op te
treden, de toestemming van zijo bond-
genooten te vragen in aile intergealll-
eerde kwesties, die de uitvoering van
het verdrag betreffen.
Deze princlpiecle concessie sloot dus
reeds de erkenning in, dat de nu-onder-
nomen actie een uitzonderingsmaatregel
was, om tactische motleven ondernomen,
tegen de regeling waarvan dus geen
priucipieele bezwaren meer bestonden.
Van Engelsche zijde werd daarop
met nieuwe vriendelijkheid geantwoord,
dat de Engelsche regeering vast zou
houden aan de uitvoering van bet vredes
verdrag. Echter staat de kwestie, zoo
werd gezegd, waartoe de bezetting
van Frankrijk aanleiding gaf, niet met
de uitvoering van dat verdrag in ver
band, Waarbij verder dan werd opge
merkt, dat de belofte om in de toekomst
geen onafhankelijke actie meer te onder
nemen, het onderhavige geval niet oplost.
Van Fransche zijde Is hierop ecu
nieuw antwoord gegeven, waarvan de
Inhoud echter nog niet bekend geworden
Is. Vermoedelijk zal het echter de kwestie
een grooten stap nader tot oplossing
brengen, doordat het de bepaalde
voorwaarden aangeeft, waarop Frankrijk
bereid is zijn tioepen uit Frankfort terug
te nemen.
Na de reeds gedane principieele con
cessie en na de nieuwe vriendelijke ver
klaringen van Engeland zal een practisch
toegeven van Frankrijk in het hangende
geschil Immers niet zoo ernstige bezwa
ren meer medebrengen.
De jongste Engelsche bladen melden
dan ook reeds, dat Frankrijk overgegaan
zou zijn tot een terugnemen van zijn
zwarte troepsn uit Frankfort en dat het
een meer toegeeflijke houdlug tegenover
de Dulische bevolking zou tooncn, de
aao de stad opgelegde boete zou kwijt
gescholden zijo.
Vóór Lloyd George te San Remo zal
zijn aangekomeo, zal htt FranschEn
gelsche «conflict* wel geheel zijn opge
lost. En in San Remo hebben de mi
nisterpresidenten dan ten volle gelegen
heid om hun hooding voor de toekomst
vast te stellen en te overleggen op welke
wijze „kracht-daden" als de bezetting
van Frankfort er in een wooid alle min
of meer imperialistische „cxtra-toeien"
te vooikomen zullen zijn. Waarbii
Duitschland dc stille „tertius gaudens"
zijn zal.
Het is op ecu onvoorwaardelijke
capitulatie van Milleraud ultgeloopen. Hij
heeft zonder eenigen slag om den arm
moeten verklaren, dat de Fransche regee
ring besloten heeft haar troepen terug
te nemen, zoodra de Dulische troepen
de neutrale zóne hebben ontruimd en
dat hij met die troepen niet bedoelt het
tffecilef, dat de Duitsche regeering in
de neutrale zóne mag onthouden krach
tens een overeenkomst, welke tot 10
April van kracht is, maar waarvan
D. ltschl&cd verlenging heeft gevraagd.
En tevens heeft hij verklaatd, dat de
Fransche regeering in alle Intergealllcer-
de kwesties niet anders zal handelen dan
in overleg met haar boadgenooten.
Ea oadeitusscnen besloot België, op
hoop van zegen, den Franscben broeder
te steunen en aan de actie deel te nemen,
en zond 500 man versterking van Arlon
naar den Rijn. Mosterd ca den maaltijd 1
Wij bezetten Frankfort*.
Onder bovecstaandeo titel schrijft het
«Handelsblad van Antwerpen»
«Groote eer is ons beschoren wij zijn
mee Frankfort gaau bezetten 1
Een Belgisch bataljon is uit Arlon
vertrokken om het Fransche garnizoen
te gaan versterken.
En we lezen In de Fransche pers
ditbyrambische loftuigirgeu voor het
edele België.
Zeer wel, maar met den meesten
eerbied zeggen we, dat al de beloften
van de wereld ons koud en onverschillig
laten en dat le molndre grain dc mil
ferait mieux ootre affaire.
Want, wij zeggen het nog eens zooals
vroegerwij noemen een kat een kat
en geen poeseke1
En dan zien we, letterlijk als antwoord
op de bezetting van Frankfort, het pond
sterling rijzen van 60.1/4 tot 64.50, de
gulden tot 6.05, de dollar tot 1615.
Terwijl de mark al geklommen is van
13 over enkele weken tot 37.
Wat kan ons heel de historie van
Frankfort schelen, als intusschen onze
frank dagelijft ia waarde vermindert
Als we soldaten te missen hebben
zagen we ze nog liever naar een fabriek
zendeu dan op gekke avonturen uit, die
ons op den koop toe niet aangaan.*
l)ó roovbihooid Hoeltz oefeut te Klin-
gental nog steeds syu schrikbewind uit. De
fabrikanten van KliageoUl hebben zich ge
noodzaakt gezien, aan de eitchen van Hoeltz
gevolg te geren. Zs hebbeu zich, noodge
dwongen, bireid verkltaid, r<56i van avond
6 uur 1,000,000 mark uit te betalen. Vier
honderd duizend rairk zy» onmiddellijk be
taald, de rest zou door de Voigtlandsche
bank in Plauen geatoit worden.
Om het geld daar te halen gingen twee
beambten iu een auto van Hoeltz, begeleid
door roode gardisten naar Plauen.
Toen da auto op de plaits zijner bestem
ming was aangekomen verspreidde zich het
gerucht door de stad, dat Hoeltz zelf aan
gekomen was. Honderden menschen vcïzr-
melden zich voor het bankgebouw. Tenslotte
arriveerde een sterke politie-patrouille cn
arresteerde de roode gardisten en den chauf
feur. Beiden werden het raadhuis binnen
gebracht en daar in arrest gesteld.
De menigte, die meende, dat Hoeltz zich
in het gebouw der bank bevond en daar
gevaagen gebonden werd, ging ten slotte tot
vijandelijkheden over, cm Hoeltz te bev'ij-
deD. Toen tenslotte de bsnk-direclie mede
deelde, dat Hoeltz sich rist in hat gebouw
bevond, trok de menigte af naar het raad
hui*, waar alle uitgangen bezet worde».
Hoeltz was echte* nog te Klingental, waar
hy dien avond wrer een redevoering hield
voor zyn 2Ö0 man sterk leger. Hij heet;
een oproep gericht aan alle arbeiders van
Klirgental, hert aansporend alle werk neer
te leggen.
Iu Adorp, dat dicht bij de grens ligt,
hebben de fabrikaviteu zich bereid verklaard,
Hoeltz iedere» Vrijdag 60,000 mark uit te
betalen.
Ten einde het reisverkeer In den
zomer te beperken overweegt men te
Berlijn en omstreken het alau om de
groote vacaatle dit jaar wat later te
houden en met de zoogenaamde herfst-
vacantle te laten samenvallen.
De VoPVviirfs beeft uitgerekend, dat
de staatsgreep van Kapp tengevolge van
de staking en wat dies meer zi) In 11
dagen tijds 1,400,000 ten aan Roerkolen
gekost heeft, dat is zoo ongeveer de
hoeveelheid, welke per maand aan dc
entente geleverd moet worden.
Op het goederenstation te Duisburg
Is tijdens de crltieke dagen een wagen
katoenea stoffen ter waarde van een
millioen Mark totaal leeggestolen.
Waalwijk, 14 April 1920.
Naar wij met genoegen vernemen
is de toestand van den oudsten wethou
der onzer gemeente, den heer Jac.
Gragtmans, die Zaterdag en Zondag zeer
ernstig was, thans langzaam aan beteren
de, hoewel hij nog niet buiten gevaar is.
Met de verdere bebouwing van
de Putstraat door het Gemeentelijk
Woningbedrijf is reeds een begin ge
maakt. Nu de trottoirs in die straat
reeds zijn aangelegd en de boomen ge
plant kan men zich reeds overtuigen
van het fraaie aanzien dat de straat met
het landelijk woning-type heeft gekregen.
Op den hoek van de Putstraat naar den
Parallelweg is eenige ruimte gereserveerd
voor eenig plantsoen Op dezen hoek
zullen een drietal woningen worden
gebouwd van een eenigszins aanzien
lijker type om aldus een overgang te
verkrijgen van de te verwachten betere
bebouwing van den parallelweg.
Later zullen we nog wel eens eene
meer uitvoerige beschrijving geven.
Voor heden kunnen we met boven
staande volstaan en zeggen dat we
zelden mooier arbeiders-woningbouw
aantroffen, dat het type zoowel-in- als
uitwendig uitstekend voldoet, de aanleg
van straat enz. met den bouw een uit
nemend geheel vormt, wa< den ont
werper den architect-ingden heer van
Veen, met zijne plaatselijke medehelpers
alle eer aandoet.
't Is voor onze gemeente een prachtige
aanwinst, zulke woningen, en zulk een
straat.
Op Vrijdag 23 April a.s. des voor
middags ten half twaalf zal ten raad-
huize alhier de openbare aanbesteding
plaats hebben van het bouwen van de
electrische netten in de gemeenten
Waalwijk, Besoijen en Baardwijk. Zoo
dra de netten gereed zijn wordt door
de Provinciale Centrale stroom geleverd.
Maandagavond had eene bestuurs
vergadering van „Waalwijks Belang"
plaats, waarin de propagandacoinmissie
werd geinstalleerd. Besloten werd de
propaganda tot uitbreiding van het
ledental tegen het nieuwe vereenigings-
jaar, 15 Mei a.s. krachtig ter hand te
nemen.
Verleden Zaterdag werd het stoffe
lijk overschot ter aarde besteld van
Wilhelmus de Groot. De overledene
was oud-zouaaf en gouden jubilaris der
H. Familie, en had den leeftijd van 78
jaar bereikt.
Aan het rapport over Socialisatie
van de S. D. A P. ontleenen wij voor
het schoenbedrijf onderstaande
Schoenenindustrie.
In de schoenenindustrie bestaan nog
steeds naast elkaar het huisindustrieel
bedrijf, de manufaktuur en de fabriek.
Het handwerk heeft vrijwel alle betee-
kenis verloren, de fabriek heeft omstreeks
50 pCt. der productie, de rest is nage
noeg gelijk verdeeld over manufaktuur
en huisindustrie. De grootste groepen
arbeiders komen in de fabrieken en in
de huisindustrie voor; de huisindustrie
staat echter verre bij de fabriek ten
achter in productiviteit. In dit opzicht
heeft de fabriek de leiding, al kan niet
worden ontkend, dat de manufaktuur
(de „fabriek met voetbeweging") een
betrekkelijk hooge graad van producti
viteit heeft bereikt Voor deskundigen
staat het echter vast, dat het machinaal
grootbedrijf mits goed ingericht en
geleid belangrijk voordeeliger kan
produceeren dan het klein of middel-
bedrijf.
De meeste fabrieken in Nederland
hebben een dagproductie van 200 a 500
paar schoenen per dagslechts één
fabriek heeft een dagproductie van 1200
a 2000 paar per dag en deze kan eigen
lijk alleen tot het grootbedrijf gerekend
worden. Vergelijkt men daarbij een
vijftal fabrieken in Duitschland, die voor
den oorlog ieder gemiddeld 5000 paar
per dag produceerden, dan blijkt hieruit
reeds, 'dat Nederland op dit gebied nog
verre achter is. Ook in leiding en in het
ver doorvoeren der arbeidssplitsing, in
de uiterste mechaniseering staat Neder-
landbijDuitschland.EngelandenAmerika
ten achter. Dit neemt niet weg, dat in
de Nederlandsche fabrieken de arbeids
splitsing zoo ver is doorgevoerd, dat
de groote massa der fabrieksarbeiders
slechts enkele deelwerkzaamheden ver
richt en een schoen 40 en meer machines
moet passeeren, alvorens gereed te zijn.
Verdere doorvoering der arbeidssplit
sing zou echter het rendement sterk
kunnen verhoogen. Daarbij komt, dat de
meeste machines een dagproductie van
400 a 600 paar hebben, zoodat zij in
fabrieken van 200 a 300 paar niet vol
belast kunnen loopen, waardoor aan de
arbeiders meerdere deelbewerkingen
worden opgedragen. De Amerikaansche
fabrieken, die ingericht zijn op grootere
capaciteit, staan dan ook in productiviteit
25 a 30 pCt. boven dc fabrieken van
de Langstraat en Tilburg.
Naast dit tekort aan productiviteit
staat de verspilling, doordat eenzelfde
fabriek verschillende soorten schoeisel
produceertheerenschoenen, dames
schoenen, jongens- en meisjesschoenen,
sportschoenen, kinderschoenen, vaak
pantoffels, en dan nog de meest uiteen-
loopende soorten en modellen, de groot
ste variatie in leer en doek. Een zeer
groote besparing ware te verkrijgen door
specialisatie der fabrieken en door be
perking der specifiek Hollandsche over
tollige veelsoortigheid.
De toestand is dus deze, dat in Ne
derland omstreeks 100 fabrieken bestaan,
waarvan eigenlijk slechts één de eko-
nomische grootte heeft, d.i. ca. 1200 paar
per dag maakt. Indien hier 10 a 12 fa
brieken met een dergelijke capaciteit
bestonden, dan zouden deze met een
jaarproductie van 3.6 millioen paar het
geheele gebied evenzeer beheerschen,
als de machinale schoenmakerij het thans
doet.
Het eerste wat hier te doen zal zijn
is, van overheidswege de concentratie
ter hand te nemen, door overnemen of
uitbreiden van de grootste fabrieken, of
door den bouw van grootere nieuwere
inrichtingen.
In deze overheidsfabrieken worde de
specialisatie naar fabriek ingevoerd,
d w.z. in één fabriek worden pantoffels
gemaakt, in een andere kinderschoenen,
dan fijnere heerenschoenen, werkmans
schoenen, enz. natuurlijk -niet naar
overgroote veelsoortigheid, maar voor een
voldoend ruime keuze van standaard
modellen. Het Bestuur van dezen nijver
heidstas, dat deze concentratie, specia
lisatie en standardisatie leidt, moet we
derom bestaan uit een evenwichtige
vertegenwoordiging van belanghebben
den.
Het schijnt gewenscht ook de looierij
en drijfriemenfabricage in deze over
heidsbemoeiing te betrekken, evenals
de aanvoer van buitenlandsche huiden,
onder uitschakeling van den tusschen-
handel. In de toekomst kan dan over
wogen worden, of ook de fabricage van
extraktstoffen zal worden ter hand ge
nomen het is geenszins uitgesloten dat
op dit gebied in chemisch-technisch
opzicht nog belangrijke vorderingen
zullen worden gemaakt. Het ligt voor
de hand, dat de laboratoria, die thans
reeds werkzaam zijn ten bate der par-
tikuliere industrie, maar bekostigd wor
den door de gemeenschap zullen worden
ingeschakeld in de organisatie van het
overheidsbedrijf.
BAARDWIJK. Zondag a.s. gaat de
voetbalver. Juliana" deelnemen aan de
seriewedstrijden bij R.W.B. te Besoijen
en zal uitkomen tegen B.V.V. uit Kaats
heuvel.
DRUNEN. Zaterdagavond hield de
gymnastiekvereniging St. Herman Jozef
haar jaarvergadering waarin rekening en
verantwoording werd gedaan over het
afgeloopcn jaar. Ook de statuten en bet
huishoudelijk reglement werden voorge
lezen en goedgekeurd. Verders werd nog
besloten om begin Mei eene turnmarsch
te houden.
Tot kerkmeesters alhier werden
benoemd de heeren P. Muskens en Jac.
Brok.
's-HERTOGENBOSCH. De heer A.
L. Mees, die In den gemeenteraad zitting
heeft als lid der S. D. A. P., is, aan
gezien hij zich uiet langer vereenigen
kan met de richting, die deze partij
ingaat, uit die partij getreden en heeft
zija ontslag als gemeenteraadslid inge
diend, De heer Mees zal zich nu aan
sluiten bij de Katholieke partij. Hij wordt
in den raad opgevolgd door den lieer
C. van den Bosch (S. D. A. P.)
VUCHT. De gemeenteraad van Vucht
heeft de villa „Leeuwenburg" gekocht
voor f 54.000, om deae ln te richten tot
raadhuis.
BOXTEL. Op 29 en 30 Maart werd
alhier in tegenwoordigheid van den heer
Inspecteur van het Landbouwonderwijs,
een 2-tal leden van H.H.^Gedeputeerde
Staten, 't Dagelijksch Bestuur der School
en tal van belangstellenden 't openbaar
mondeling eindexamen afgenomen aan
de leerlingen der tweede klas.
Het diploma werd uitgereikt aan:
F. Wilborts, Hilvarenbeek, (Esbeek).
Ant. van Abeelen te Best, M. van der
Weyden te Zevenhoven, W. Olislagers
te Boxtel, E. v. Campen te Stoppeldijk,
S. Zoetmulder te Nijmegen, P. Poelste
Gassel, M. v. Laarhoven te Raamsdonks-
veer, G. Panhuizen te Utrecht, A. de
Vocht te Oirschot, P. van deLangenberg
te Gemonde, W. v. d. Noort teKlundert,
De Echo van het Zuiden,
Waalwüksclie en Lanptrantsfhe Courant
