f
Tweede Blad.
ïeivolg Provinoiaai Nieuws.
MMER 7ö
DONDERDAG 2 SEPTEMBER 1920
iU U I1.i JU
Dit blad verschijnt
Woensdag-eaZatefdagavond-
Abonnementsprijs per 3 maauden 1,2 5
Franco p. post door het geheele rijk f 1,40
brieven, Ingezonden stukken, gelden en*.,
franco te renden aan dea U'tgovor.
Telet. 38*
WAALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT.
UitgaveWaalwljkscbe Stoomdrukkerij Antoon Tielen.
Prijs der Advertentiet
20 cent per regel; minimum 11.EO
Reclames 30 cent per rege'.
Telegr.-AdresECHO
Maandagavond ten 7 uur had in
de achterzaal van het Hotel Verwiel
eene bijeenkomst plaats van belang
stellenden in het Middelbaar onderwijs.
De heer E. Klijberg opende als Voor
zitter van het plaatselijk bestuur van
de ver. „Ons Middelbaar Onderwijs"
deze vergadering, heette de aanwezigen
welkom en drukte zijn spijt erover uit dat
debijeenkomst niet drukker bezocht was.
Hij meende dat het bestuur recht heeft
op meer belangstelling, immers het
gegeven onderwijs heeft reeds een
nuttig effect gehad en met veel succes
kan op de resultaten worden gewezen.
Vervolgens deelde hij mede dat van
eenige heeren bericht van verhindering
was ingekomen en gaf dan het woord
aan den Zeer Eerw. Z.Gel. heer Prof.
Dr. Th Goossens, Bisschoppelijk inspec
teur van het R. K. Middelbaar Onder
wijs.
Spreker begon met er op te wijzen
hoe de bevolking even voor de ge
boorte van Christus tot groote zedeloos
heid was vervallen. Alle mogelijke
middelen werden beraamd om ver
betering in den toestand te brengen,
doch weinig baatte totdat een groot
geleerde sprakGeeft het kind de
drager van de toekomst, eene goede
opvoeding en spoedig krijgt men een
goede bevolking.
En inderdaad, zooals het voor de
geboorte van Christus was, is het nu
nog. De Bisschoppen wijzen er her
haaldelijk op en nog kort geleden
drongen de kerkvorsten er op aan om
het kind te brengen in katholieke
scholen. Zij wezen er daarbij nog op,
dat eenieder tot plicht heeft, hetzij hij
getrouwd is of ongetrouwd, hetzij vader
of niet, zorg te dragen dat overal kan
worden geprofiteerd van Katholiek
Onderwijs
Een groot geleerde Bisschop heeft
nog onlangs gezegd dat, al zou men
nog zooveel kerken bouwen, maar het
onderwijs verwaarloozen, men niets zou
opschieten.
Daarom is 50 jaar lang strijd gevoerd
om gelijkstelling van het onderwijs te
verkrijgen en eindelijk is toegegeven
aan een rechtmatigen eisch.
Bij de debatten in de Tweede Kamer
erkende de socialistische afgevaardigde
K. ter Laan dat de Katholieken steeds
veel uit hun eigen zak hebben gegeven
in de voorziening van goed onderwijs.
Onbillijk, in hooge mate onbillijk, was
het daarom dat de Katholieken hun
bclastingpenningen moesten afdragen
en met welks geld ze dan nog door de
neutrale school werden bestreden.
Vervolgens ging spreker na wat het
lager onderwijs is. Hij noemde het de
grondslag, waarop de verdere opbouw
moet plaats hebben.
Op het lager onderwijs volgt het
middelbaar en als nu voor lager onder
wijs reeds Katholiek onderwijs wordt
noodig geacht, dan is dit zeer zeker
dringend noodzakelijk voor het Middel
bare. Immers op dien leeftijd gekomen
gaat er in het gemoed van de jongens
en meisjes veel, heel veel om en juist
op dien leeftijd is het zoo gevaarlijk te
gaan op een neutrale school, waar men
zit naast een vrijdenker, een socialist,
ja zelfs bolchewist. Het gemoed van den
jongen en het meisje op dezen leeftijd
is zoo ontvankelijk voor alle gevaren.
Bovendien de neutrale school geeft
den jongen niets, waar hij zich in zijn
denken en overwegen aan kan vasthou
den.
En dat juist is zoo dringend noodig.
Aan de hand van uitspraken van groote
Binnen- en buitenlandsche pedagogen
Wljst 3Pr- er op dat juist op dien leeftijd
zwakken" hU" ge,°°f Z'jn gaan ver'
Blijkt dus dat Katholiek Middelbaar
Onderwijs noodzakelijk is, dan heeft ook
de geheele Katholieke gemeenschap tot
plicht zorg te dragen, dat dergelijke
scholen er komen en blijven.
Hel heil van Kerk en Maatschappij
hangt af van het onderwijs.
In een audiëntie welke Mgr Sweens
met Z.H. den Paus kort geleden heeft
gehad en waarin hij wees op de oprich
ting van scholen, waar duizenden inboor-
nllg!n onderricht ontvangen, wees Z.H.
p? ?e n°odzakelijkheid van dit onderwijs
de plicht, welk rust op ieder Katho-
iianH01? 8cho,en te stichten en in
stand te houden.
Vervolgens behandelde spr. meer het
de groote noodzakelijkheid van
Middelbaar Handelsonderwijs.
vppi w?8 er op dat men vroeger
erkinrf®A V*an hn* donkere zuiden en
erkend®, dat zulks lang het geval is
geweest. Het had echter z'n reden.
Lang werd Noordbrabant niet meege
teld als behoorende tot Holland en de
meeste inwoners wilden hun kinderen
niet naar de scholen zenden waar hun
een onderwijs werd opgedrongen ge
heel in strijd met hun Godsdienstige
gevoelens. Na de fransche revolutie is
dat allengskens beter geworden.
Echter worden de hooge onderwijs
inrichtingen nog slecht bezocht door
Katholieken Te Amsterdam zijn er van
de 5792 studenten slechts 564 Katholiek
is slechts 9 pCt., op de politechnische
school te Delft wordt de 9 pCt, nog
niet gehaald, op -de Landbouwschool
te Wageningenzijn slechts 5 pCt.
Katholieken, op de Veeartsenijkundige
school te Utrecht is het iets beter, daar
gaan 15 pCt Katholieken ter school.
De kroon spant de Kon. Militaire
Academie te Breda met 18 pCt. Katho
lieken. Ook dit cijfer is echter nog ver
van de 33 pCt. wat het zou moeten
zijn in verhouding tot het bevolkings
cijfer. Dat dit cijfer niet wordt gehaald
komt doordat vooral juist in het zuiden,
de industrie, die zich snel en grootsch
heeft ontwikkeld, veel en goede krach
ten vraagt en ook en vooral omdat
bijna 2 eeuwen de bevolking van het
zuiden is verdrukt. Feit is het alzoo
dat er nu te kort is aan intellectueelen.
Aan de Post- en Telegrafie, de belas
tingen, spoorwegen, enz. moeten nog
vele Katholieken komen eer ze hun
aandeel hebben.
Uit alles blijkt dus, dat Middelbaar
en Hooger Onderwijs broodnoodig is,
dat er nog vele intellectueele vrouwen
en mannen gekweekt moeten worden.
Omdat alles te bereiken vraagt spr.
den steun van ieder Katholiek. Veel wordt
gevraagd en veel wordt, vooral door
het diocees 's.Bosch, gegeven, maar
hier. voor dit groote verheven doel. het
stichten en in standhouden van Middel
bare Handelsscholen, waar de kinderen
worden onderricht om als ze later in
de maatschappij komen, als flinke krach
ten aan den opbouw dier maatschappij
te kunnen medewerken.
Steun is noodig, opdat de school in
Waalwijk kan uitgroeien tot eene gelijk
staande met H. B. S. 5-jarigen cursus.
Een langdurig applaus had spreker
in ontvangst te nemen.
De heer Klijberg dankte den gevier-
den spr die op zulk een overtuigende
wijze het nut en de noodzakelijkheid
van Katholiek Middelbaar Handelsonder
wijs had uiteengezet en gewezen op den
plicht om dit nog steeds uit te bouwen.
Het doet hem genoegen dat vele,
zoowel geestelijke als wereldlijke autori
teiten uit de omliggende gemeente tegen
woordig zijn, en spr. durft hopen dat,
gezien de groote vruchten die ook hunne
gemeenten van deze school plukken, ze
zich finantieel zullen blijven interessee
ren voor dit hoogst nuttige instituut.
Hij dankt ook hen die gedurende de
4 eerste jaren het onderwijs hebben
gesteund en hij spreekt den wensch uit
dat het bestuur dien steun zal blijven
genieten, ook van de omliggende ge
meenten.
Daarbij gaf hij het woord aan den
heer G. de Vries, directeur van de Han
delsschool alhier.
Ter wille van de belangrijkheid van
lezing' drukken wij deze in
deze
extenso af, allen aansporend deze met
aandacht te lezen
Zeereerw. Heeren, Edelachtb. Heeren,
Mijne Heeren.
Wanneer men wil laten uitkomen, dat
ons volk op hoogen trap van ontwikkeling
staat, wijst men dikwijls op het naar ver
houding groote getal kunstenaars en ge
leerden, die ons land heeft voortgebracht,
op de vele Nobelprijzen aan Nederlanders
toegekend, op het verheugend feit dat
menig Nederlander wegens kennis of
kunst een internationale reputatie geniet,
maar toch is dit de eenige ware maatstaf
niet. Ook Rusland heeft zijn groote letter
kundigen en geleerden en toch ontbreekt
er aan de ontwikkeling van dit volk zeer
veel. Neen, we moeten nagaan, hoe het
staat met de kennis van het gros der be
volking van de meerderheid der menschen
in stad en land.
Ook wanneer we dezen maatstaf aanleg
gen staat ons volk in de eerste rij, maar
helaas niet op de eerste plaats. Weliswaar
zijn er in ons land weinig menschen meer
die geen L. S. hebben bezocht, mag het
onderwijs in zijn geheelen omvang met
recht genoemd worden, maar het aantal
leerlingen van onze inrichtingen voor
middelbaar en hooger onderwijs, is in ver
gelijking met die van Denemarken,
Duitschland en Zwitserland nog veel te
gering. En 't is toch een eisch van gezon
de democratie, dat onze scholen voor mid
delbaar en hooger onderwijs openstaan
voor het volk in al zijn geledingen en hare
leerlingen tellen onder alle rangen, stan
den en klassen van menschen. In dit op
zicht schieten wij nog te kort.
Gelukkig hebben de laatste jaren wel
geleerd, dat niet enkel een gewaarschuwd
maar ook een ontwikkeld mensch voor
twee geldt.
In alle landen zien we dan ook een stre
ven om het onderwijs te reorganiseeren,
meer te laten aansluiten bij de praktijk,
meer te specialiseeren.
Nu zijn door de hoogere loonen, die ver
schillende categorieën van menschen ge
kregen hebben een heel wat grooter getal
ouders in staat gesteld hun jongens na de
L. S. nog eenige jaren te laten studeeren,
maar waarheen ze te zenden?
Voor een jopgen, wier ouders een ver
dere studie kunnen en willen bekostigen,
staan verschillende wegen open.
Een gelukkig steeds grooter wordende
groep ambachtslieden, werklieden zoowel
als patroons, die hun jongens een dege
lijke vakopleiding willen geven sturen ze
naar de verschillende nijverheidsscholen,
waar bovendien de kennis van sommige
vakken der L. S. nog eens wordt opge-
frischt en aangevuld.
Een meer wetenschappelijke opleiding
wordt in ons land gegeven aan Gymna
sium, Hoogere Burgerschool, Middelbare
en Hoogere Handelsschool.
Ofschoon ik eigenlijk meer in 't bijzon
der over de Midd. Handelsschool ga spre
ken, wensch ik nog eenige woorden te zeg
gen aangaande Gymnasium en Hoogere
Burgerschool, waardoor, naar ik hoop, het
karakter der Handelsschool des te duide
lijker uitkomt.
Het gymnasium is oorspronkelijk
het instituut voor voorbereidend hooger
onderwijs, heeft dus tot taak, de jongelui
klaar te maken voor de studie aan een of
andere hoogesohool en niet voor de prak
tijk.
Het gymnasium heeft in ons land een
geprononceerd klassiek karakter. Latijn
en Grieksch zijn de voornaamste vakken,
of, zooals Dr. Kan, rector van het Gymna
sium te Utrecht zich onlangs uitdrukte:
Het Gymnasium heeft tot hoofdtaak zijn
discipelen ontvankelijk te maken voor het
geestesleven van vroeger eeuwen.
Hooger Burgerscholen, Midd. en Hoo
gere Handelsscholen worden, tenminste
tot nu toe, gerekend tot het Middelbaar on
derwijs. Dit onderwijs, door Thorbecke in
18(13 geregeld, heeft volgens dezen Minis
ter ten doel; „de vorming van die talrijke
burgerij, wuikc ïvet lager onderwijs te bo
ven,* naar algemeene kennis, beschaving
en voorbereiding voor de onderscheidene
bedrijven der nijvere maatschappij tracht.
Hieruit volgt dus dat scholen werden
opgericht 1. om algemeene kennis en be
schaving aan te brengen (voornamelijk H.
B. S. 3 en 5 jarige cursus) en 2. scholen,
die voor een bedrijf der nijvere maat
schappij opleiden, (industrie-, vak-, am-
hachts-, teeken-, landbouwscholen, enz.)
Thorbecke had zich die scholen voor al
gemeene kennis en beschaving tenminste
(de H. B. S. 5.) gedacht als opleidingsin
stituut voor kooplieden, hoogere ambte
naren, fabrikanten, enz. en als voorberei
dend leerinstituute voor technologen, in
genieurs en architecten. Overeenkomstig
de" ideeën van dien tijd, en in navolging
van de Duitsche Reaalscholen werden
Wis- en Natuurkunde zeer op den voor
grond geschoven, maar terwille van de
algemeene beschaving werd en wordt nog
over 't geheel uitstekend onderwijs gege
ven in de vreemde talen, aardijkskunde en
Geschiedenis.
Geen wonder dan ook dat er ras betrek
kelijk vele van die scholen werden opge
richt, welke druk bezocht werden. Toch
had Thorbecke zich in één opzicht vergist.
De H. B. S. werd niet in de eerste plaats
het instituut voor eindonderwijs, dat hij
zich had gedacht, maar meer en meer een
instituut voor voorbereidend hooger on
derwijs.
Bij de herdenking van het 50 jarig jubi-
leeren der Wet op het M. O. in 1913 zei de
bekwame onderwijs-specialiteit Dr. Bos,
de vroegere leider der V.-D. hierover het
volgende:
„Steeds minder zijn deze inrichtingen
„(bedoeld zijn de H. B. S.) geworden
„scholen voor eindonderwijs, voldoende
„om de noodige, practisch toe te passen,
„kennis aan te brengen, die een afgesloten
„geheel vormt. Naarmate voor techniek,
„handel en landbouw de middelbare tech
nische en handelsscholen, de landbouw
scholen veelvuldiger verrijzen, naarmate
„kan ook de hopgere burgerschool worden
„een voorbereiding voor verderen studie-
gang."
De statistiek komt trouwens dit oordeel
bevestigen. Van de 1G786 jongelieden, die
van 186(51920 het eindexamen H. B. S.
'hebben afgelegd, gingen slechts 8 pCt. in
den handel, 2 pCt. op fabrieken, 2 pCt. in
land- of tuinbouw, 7 pCt. in administratie
ve betrekkingen, maar bijna 50 pCt. naar
inrichtingen voor hooger onderwijs.
Dit verschijnsel is in de laatste jaren
nog veel sterker geworden nu de wetge
ver den overgang van H. B. S. naar het
Hooger Onderwijs steeds gemakkelijker
heeft gemaakt. Overeenkomstig het rap
port van de Ineenschakelingscommissie
wordt in het nieuwe voor-ontwerp v. d.
Wet op het M. O. de H. B. S. 5 zelfs niet j
kend, maar tot het Voorbereidend Hooger
Onderwijs.
Thans het Handelsonderwijs.
Indien men dit onderwijs, ter onder
scheiding van 't Gymnasium en H.B.S. on
derwijs, met een enkel woord wil karakte-
riseeren, dan kan men zeggen: het Gymna
sium is klassiek, de H. B. S. Wis- en Na
tuurkundig, de Handelsschool economisch
en ingericht op de praktijk.
Eigenaardig is het, dat in ons land,
waar de handel van zoo groote beteekenis
is, het handelsonderwijs zoo laat ontstaan
is. Vrij algemeen was de theorie dat zelfs
de minst begaafden zich bij eenigen goe
den wil, in den handel nog wel een positie
konden verwerven.
Meer en meer is men echter gaan inzien,
dat de degelijke algemeene ontwikkeling,
zooals de gewone H. B. Scholen ze haar
leerlingen trachten te geven, alléén voor
den koopman niet voldoende is, getuige de
oprichting van vele z.g. Hoogere en Mid
delbare Handelsscholen.
De II. H. S. is een tweejarige inrichting,
welke steunt op een 3 jarige H. B. S. als
onderbouw; te zamen een 5 jarigen cur
sus uitmakend. De eerste 3 jaren wordt
dus algemeene kennis en beschaving aan
gebracht en daarna wordt twee jaar lang
eigenlijk handelsonderwijs gegeven. De
eerste 3 jaren kunnen ook een afgesloten
cursus vormen voor hen, die niet in den
handel gaan, maar h.v. voor onderwijzer
willen studeeren, daar volgens de nieuwe
wet op het L. O. een 3 jarige voorstudie
aan het kweeksöhoolonderwijs moet voor
afgaan.
Deze H. H. S., ofschoon buiten 'A'dam
nog maar kort bestaande, nemen snel in
aantal toe en geven een mooie opleiding
voor de a.s. groothandelaar of industrieel.
Daarom heeft b.v. de Bisschop van Roer
mond nog eenige weken geleden de M. H.
S. te Venlo in een H. H. S. omgezet. Ik
hoop, dut ook het Schoolbestuur te Waal
wijk daartoe eenmaal in de gelegenheid
wordt gesteld.
Thans de M. H. S. met i jarigen cursus
zooals die te Waalwijk bestaat.
Om toegelaten te worden, wordt die ken
nis vereischt welke op een flinke L. S. in
een (!e leerj. wordt onderwezen. Fransch
wordt niet meer gevraagd. De le klas is
een soort voorbereidingsklas, waar de
kennis, op de L. S. verkregen, wordt ge
repeteerd en aangevuld. Er wordt op de
le klas onderwijs gegeven in Godsdienst,
Rekenen, Nederl., Fransch, Aardrijkskun
de, Geschiedenis, Plant- en Dierkunde,
Natuurkunde met Januari ook Algebra.
Het eigenlijke handelsonderwijs wordt
gegeven in het 2e, 3e en 4e leerjaar, met
dien verstande, dat dit niet enkel vakon
derwijs is, maar in de eerste plaats ge
zorgd wordt voor algemeene kennis en be
schaving. Een M. H. S. is n.l officieel een
H. B. S. 3 met een voor den handel en ad
ministratie gewijzigd leerplan.
De school te Waalwijk is een Middel-
bare, d.w.z. dat alleen onderwijskrachten
met middelbare of academische bevoegd
heid les mogen geven. Ik releveer dit, om
dat onze scholen dikwijls verward worden
met scholen voor M.U.L.O., waaraan een
Handelsklas is verhonden. Om les te ge
ven in zulk een klas is voor de gewone
vakken van onderwijs de hoofdakte vol
doende en voor de talen, wiskunde en han
delskennis een lagere akte in die vakken.
Aan onze school zijn vakleeraren ver
honden, menschen die speciaal studie iheb-
ben gemaakt van 1 of 2 vakken. Alleen
met dispensatie van den Minister van On
derwijs mag tijdelijk iemand met L. O. be
voegdheid lesgeven. Dat men in den Haag
m.i. terecht blijft vasthouden aan de M.
O. bevoegdheid, kan blijken uit het feit,
dat eenige jaren geleden de Utrechtsclie
school voor Handel en Nijverheid, welke
de Middelbare bevoegdheid niet eischte,
door de Regeering niet als Middelbare
school werd erkend.
In verband hiermede wil ik nog even
opmerken, dat het oprichten van meerde
re R. K. scholen voor M. O. in ons land
moeilijk, zoo niet onmogelijk i§ door het
gebrek aan Kathol, met middelbare be
voegdheid. Geen wonder dan ook dat Dr.
Moller, vóór hij de vereeniging O. M. O.
stichtte, eerst zorgde voor een opleidings
instituut voor leeraren, de R. K. Leergan
gen thans te Tilburg.
Het program onzer school is, na over
leg met Bissch. en Rijksinspecteurs, al
dus vastgesteld.
Voor Katholieken staat als No. 1 op het
programma 1. Godsdienstleer. De volgen
de leerstof wordt behandeld: grondige
kennis van den Catechismus, van de
hoofdzaken der Katholieke geloofs- en ze-
deleer, algemeene kennis van de geheele
Bijb. Gesch. en van de hoofdzaken van de
Kerkelijke Gesch.
Wij Katholieken hechten zeer groote
waarde aan een degelijke kennis van on
zen godsdienst, „Neem den godsdienst uit
uw leerplan", sprak een Duitsch opvoed
kundige „en gij houdt over een jaar zon
der lente". Waar de Kath. Fransche ge
leerde Brunetière indertijd fel werd aan
gevallen omdat hij sprak van een ban
kroet der wetenschap, daar bedoelde hij,
zooals die in vele landen werd en no
wordt gedoceerd, niet de beschaving heel
gebracht, welke liberale opvoedkundige
hebben voorspeld, maar tot ma*it3chapp(
lijkc en zedelijke ellende heeft gelerl. A
dus Pastoor Dr. Stroetman in zijn hrc
chure Godsdienstontwikkeling. De feite
uit de laatste jaren hebben die uitipraa
van Brunetière bekrachtigd. Na de red
van Dr. Goossens behoef ik dit thema nu
nader uit te werken, maar wil even aar
halen, wat „De Loods", het lijfblad va
Mr. Treub hierover onlangs schreef lovoi
genomen in De Echo v. h. Zuiden van
Aug. j.l.):
„Het beste middel om socialisme en bo
„sjewisme den wind uit de zeilen te ïu
„men is gelegen in het ondergraven va
„hun gemeenschappelijk fundament dot
„het hooghouden, aankweeken en verslet
„ken van den oprechten godsdienstzin ot
„der steeds breeder lagen van ons vol!
„Daartoe mede te werken blijve ons alle
„schoone taak".
Ofschoon op geheel anderen bodei
staande dan .de heeren van den Etomm
schen Bond, kunnen wij voor dezen kee
de religieuze ideeën van de Loods gebet
onderschrijven.
2. 't Tweede vak is Enkel- en Dubbt
Boekhouden; voor de praktijk en daaroi
ook voor ónze school van buitengewoo
groot belang. Voor het einddiploma onze
scholen wordt vereischt.
„Grondige bekendheid met de inricl
ting en het gebruik van de meest voorkt
mende hulp- en bijboeken; grondige ht
kendheid met het journaliseeren van eet
voudige posten en het houden en afsluite
van het groothoek; eenige bekendheid nu
de behandeling der voornaamste rekenii
gen voorkomend bij de boekhouding va
vennootschappen en coöperatieve vereen
gingen; liet vervaardigen van een balan
en verlies- en winstrekening.".
Hierbij sluit het handelsrekenen aa
met het volgende program:
„Kennis van de berekeningen voork<
mend bij in- en verkoop van goederen, h
belegging van kapitaal, bij de rekeninj
courant, hij den handel in munten, wissel
en effecten".
Als hulpwetenschappen van boekhoi
den- handelsrekenen worden in den 3e
en 4en cursus gedoceerd:
a. eenige algemeene handelskennis oi
te maken dat de jongelui in de praktij
spoediger thuis raken en vlugger en bett
opmerken, hegrijpen en leeren.
en b. kennis van die bepalingen va
het handels- en burgerlijk recht, waai
mede ieder koopman bekend moet zijn.
e. de beginselen der staathuishou(
kunde, waarhij behandeld worden: pr<
ductie, ruiling, ruilmiddelen, coöperató
sociale vraagstukken, munt-, crediet- e
bankwezen.
Na en naast Boekhouden, Handelsreki
nen komen hij ons de talen; in de 1
plaats het Nederlandsch.
Om hij het eindexamen een voldoen
cijfer voor Nederlandsch te behalei
wordt vereischt, dat de leerlingen zie
duidelijk, correct en zonder fouten km
nen uitdrukken in een klein opstel, te kh
zen uit eenige onderwerpen, bij voorkeu
ontleend aan handel en nijverheid; daai
hij vaardigheid in het stellen van eenvoi
dige handelsbrieven naar gegeven ondei
werpen.
Bij het mondeling examen wordt med
een onderzoek ingesteld naar de kenni
der handelsterminologie, de meest vooi
komende handelsverkortingen, documer
ten en gebruiken.
Wat Fransch, Duitsch en Engelsch b€
treft, we brengen niet alleen de gewon
kennis van die talen aan, maar ook, vaai
digheid in het stellen van eenvoudige han
delsbrieven naar gegeven onderwerpen
en kennis van de handelsterminologie.
4. Bij de vakken Aardrijkskunde ei
Geschiedenis letten wij vooral op de ecc
nomische ontwikkeling, op de middelei
van bestaan der bevolking in Nederlaiv
en koloniën en de voornaamste andere lan
den in het verleden en heden.
Waar tegenwoordig meer dan ooit, d'
Staat een belangrijke rol speelt in het ie
ven van het geheele volk, wordt de inrich
ting van den Nederl. Staat grondig behan
deld en katholieke begrippen aangebrach
\angaande Kerk en Maatschappij.
b. Al zijn Wis- en Natuurkunde vooi
ons vakken van den tweeden rang, tocl
worden ze niet veronachtzaamd. Het val
wiskunde omvat kennis van die deelen var
de wiskunde, welke onontbeerlijk zijr
voor de algemeene ontwikkeling en he'
onderwijs in het boekhouden en handels-
*eicenen steunen. Bij de Natuurweten
schappen, waaronder scheikunde, wordi
vooral gelet op den practischen kant er
van welke nauw samenhangt met het vak
Warenkennis.
6. Waar onze school, na de godsdien
stige, de verstandelijke ontwikkeling
vooropstelt, vergeet zij den aestetisclien
kant ook niet. Aan het vak teekenen wordt
hij ons meer tijd besteed dan op andere
handelsscholen ook al omdat het Bestuur
er van overtuigd is, dat vaardigheid in
het teekenen, voor 'i practisch leven van
m ECHO VAN HET ZUIDEN
meer tot hot. Mddolhanr r»vi
J -
