Eerste Blad.
Markode Bandiet
1„N00 RD-B R AB AND"
WAALWUK.
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
BUITENLAND,
BINNENLAND.
FEUILLETON
INDUSTRIEELEN.
Maatschappij van Verzekering op het Leven.
ZATESDAG I MAART 1921
Telef. 38.
WAALWIJKSCHE EN LANGSTRAATSCHE COURANT.
Uitgave: Waalwij ksche Stoomdrukkerij Antoon Tlelen. Telegr.-AdresECHO.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken te Waalwijk houdt zich
onledig niet 't opmaken van het
verslag over 1920.
Heeren Industrieelen worden ver
zocht hunne opgaven voor het
verslag zoo spoedig mogelijk in te
zenden.
De Kamer van Koophandel
en Fabrieken voornoemd.
R. K. Bedrijfsraden.
ld de R. K. dagbladen wordt op 't
oogeoblik een zeer belangrijke polemiek
gevoerd inzake de R. K. Bedrijfsraden.
Dit naar aanleiding van een paar interes
sante artikelen in de >Maasbode< van
pater Hendricks S. die zich met dit
denkbeeld op verschillende gronden
piet kan vereenigen.
Daartegen komen met kracht op
Profesor Aengenent, Prof. van Aken en
Prof. Veraart, terwijl weer een dsr
jongeren Mr. B. v. Spaendonk waarschuwt
vooral tegen het gevaarlijke plan om
>het Bedrijfsradenstelsel* op te nemen
in het katholieke staatsprogram, omdat
hij overtuigd is, dat meer dan 99 pCr.
der katholieke werkgevers, midden
standers en boeren dit op goede gronden
ongewenscht achten, terwijl de Gelder
lander deze opneming in 't Staatsprogram
als s'ijdlg met den uitdrukkelijken wensch
van 't episcopaat, dat geen sociale aan
gelegenheden in de kiesvereenlglng be-
hooren, afwijst.
Voor beden willen wij volstaan met
te ontkenen een gedeelte van een hoofd
artikel uit de Maasbode, opdat ook
onze lezers eenigen kijk krijgen op den
stand dezer belangrijke kwestie op
'toogenbl'k. Het blad beklaagt zich
en terecht, dat op zoo weinig duide
lijke wijze uiteenzetting is gegeven be
treffende dit belangrijke instituut, waar
van de eene alle heil verwacht en de
ander het tegendeel, zelfs overtuigd is
dat het logisch leidt tot uitschakeling
van privaa'-slgendom, tot socialistische
maatschappijvorm, daar alleen op grond
van Rerum Novarum de arbeider
medezeggiogschap kan hebben in rege
ling van arbeidsvoorwaarden en nooit in
de leiding en beheer van een bedrijf.
(Mr. B. v. Spaendonk).
Het blad schrijft dan
Het komt ons voor dat de hier en
daar opkomende en aansluitende sociale
kette ijen, welke de zuivere leer der
bedrijfsraden dreigen te verbasteren,
evenals de theologische ketterijen, in
zekeren zin noodzakelijk en nuttig zijn.
Ze brengen den opzet in zijn relnsten
vorm naar voren, dwingen de vaders
en verdedigers tot scherper omlijning
van de eigenlijke kern, maken duide
lijker zaak en voorstelling en bieden
gelegenheid om verkeerde conclusies
van „De Echo van het Zuiden".
52)
en onwettige consequenties, welke niet
alle voorzien konden worden, te dis-
kwalificeeren. Tevens wordt door het
geboren conflict duidelijk, wie onder
de verklaarders der leer zuiver en ver
trouwbaar zije, wie de zaak vertroebelen
en geen volgzaamheid verdienen.
Al ware dit het eenige bereikte re
sultaat van dezen strijd, we zouden ons
reeds verheugen daartoe te hebben bij
gedragen. Want waarlijk niet ten on
rechte blijken sommigen eenige vrees
te hebben gekoesterd voor een al te
verre doorvoering van den opzet, voor
een gevaarlijke afglijdlog naar vijandige
kampen, niet bij de eigenlijke vaders
van de bedr^fsorganlsatie, maar wel bij
aaderen, die er sterk verwant aan zijn,
en die voor het publiek konden optre
den als de officieele verklaarders van
de officieele meening der voorstanders.
Als zelfs het publiek, ook het niet-
Katholleke, nu nog spreekt van Veraart-
systeem en Prof. v. Aken het terecht
noodig oordeelt om nog eens vierkant
te zeggen Met name onthoude men
goed, dat de economische bedrijfsorga
nisatie zooals Prof. Veraart die propa
geert» (nog. propageert? en dan toch
als voorzitter van de R K. Bedrijfsraden
gehandhaafd btiffi) »niet hetzelfde is als
wat de R,K. Centrale Raad van Bedrij
ven wenschelijk en mogelijk acht» en
»dat mannen als Veraart, Kuiper, enz.,
niet het monopolie van uitleg der Sta
tuten bezitten», als een lid van dezen
Raad een enormiteit in 's lands verga
derzaal lanceert welke nog wel anderen
dan reactionairen» en conservatieven»
'n schok gafals nu weer de voor
zitter van den kieskring Den Haag de
medezeggingschap der arbeiders wil
doortrekken, niet alleeo tot de vast
stelling der arbeidsvoorwaarden, maar
tot »in het geheele bedrijfsleven, dat
wil dus zeggen, In de leiding van het
bedrijf, bij de regeling der prijzen, bij
de vaststelling van de winst des onder
nemers en als dan nog bulten-
landsche geleerden van naam kunnen
worden uitgespeeld tegen blnnenlandsche
geleerden van erkende eruditie, met
perspectieven welke veel verder liggen
dan de bedrijfsraden beoogeo en
eindelijk wanneer voormannen en bladen
van de R.K. arbeiders al spreken van
»zeer vér-strekkende consequenties»
(blijkbaar veel verder zich uitstrekkend
dan nu door de Bedrijfsraden gedacht
wordt) en van »een stelsel van demo
cratisch bedrijf beheer», dan vragen
we ons af, of het niet hoog tijd werd,
dat voor het publiek werd gedefinieerd
wat eigenlijk de Bedrijfsraad wil en wie
als zijn vertegenwoordigers geiden. Ware
dit eerder door de geestelijke vaders
aangegeven er zou niet zooveel langs
de bedrijfsraden zijn heengepraater
zouden geen kapitale vergissingen zijn
gepleegd, welke de zaak vertroebelen
er zouden ook geen verwachtingen ge
wekt zijo, die onvervuld blijven en daar
door de Bed'ijfsraden een misschien
blijvend odium doen aankleven en ze
ker zou de sociale vrede beter bewaard
of spoediger en blijvender hersteld zijn.
Terwijl de na den oorlog van
1870/71 te betalen pennoenen 2'/2 mil
liard per jaar bedroegen zal Dultschland
over 1921 als gevolg van den wereld
oorlog ongeveer 8 milliard 147 millioen
aan pensioenen te betalen hebben.
Onder Telegrammen hebben we
in 009 vorig nummer nog kunnen mede-
deelen, hoe de uiteenzetting en tegen
voorstellen van Duftsche zijde in Londen
zijn ontvangen.
Thans is het nog steeds beraadslaging
geweest aan Geallieerde zijde, met het
vermoedelijk resultaat dat Duitschland
voor een ultimatum zal worden gesteld
en weltoegeven of de volgende sanc-
tien treden drirect in werking.
De bijzondere berichtgever van Havas
meldt, dat gistermiddag de geallieerden
tot overeenstemming zijn gekomen In
zake het antwoord op Duitschlaads
tegenvoorstellen. Dit antwoord houdt In
le. Duitschiands tegenvoorstellen wor
den voor onaannemelijk verklaard.
2e. Het Parijsche accoord moet grond
slag der besprekingen blijven.
3e. De Dultsche delegatie krijgt uiter
lijk 4 dagen tijd oa het accoord van
Parijs te aanvaarden.
4 e. Bij weigering zullen de geallieer
den de Rijnkolenhavens bezetten*
5e. Blijft Duitschland dan nog vol
harden, dan zal 5G pCc. geheven worden
van de opbrengst van den uitvoer naar
geallieerde landen en een bizonder
douaaestelsel worden Ingevoerd, waar
door de streek van den linker Rijnoever
van bet overige Dultschland wordt ge
scheiden.
De nieuwe Amerlk* minister van
marine, Denby, hield gisteren in Detroit
een redevoering, waarin hij de nood
zakelijkheid bepleitte bet Amerikaanscbe
programma van scheepsbouw te voltooien
en daarin alleen dan verandering te
brengen, wanneer deze door de ervaring
worden gebodeo. Ook hij staat op het
standpunt, dat de Amérikaansche vloot
even sterk moet zijn als welke andere
dan ook. Een oorlog echter, met on
verschillig we k laad zou een ramp zijo
en een botsing lu&tfaen de Vereenigde
Staten en Groot-Brlttannië de allerergste
catastrophe, die de wereld zou kunnen
treffen.
De onlusten In Italië nemen toe.
Er vielen talrijke dooden. In verschillende
steden is de algemeene werkstaking
uitgebroken.
De Raad van den Volkerenbond
besloot In Wilna geen volksstemming
te laten houden.
De opstandelingen zouden in St.
Petersburg het bolsjewistisch gezag om
ver geworpen hebben.
Gisteren heeft Lloyd George ter
Londensche conferentie het antwoord der
geallieerden op de Dnitsche tegenvoorstellen
meegedeeld. Het komt ongeveer overeen
met het hiervoor reeds aangekondigde, 0.».
bezetting van Daiseldorf, Duisburg, Ruhrort.
De Duitschers moeten uiterljjk Maandag
antwoorden of ze de voorstellen der geallü
eerden aannemen, of anders ^redelijke'
tegenvoorstellen indienen.
Simons sprak de meening uit, dat het
niet noodig zon zjjn, tot toepassing der
sancties over te gaan.-
De Eugelsche bitden geren een over
zicht van den groei van de Vakbeweging,
waaruit blijkt, dat er in twintig landen in
1910 10,836.000 werklieden bjj een vak-
vereenigiog waren aangesloten en in 1919
82,680.000,
De toeneming blijkt nit het volgende
staatje
1910 1919
Vereen, Koninkrijk 2.400.000 8.024,000.
Duitschland 2.960.000 9.000.000.
Vereen, Staten 2.100.000 5.607.000.
Frankrijk 977.000 2.500.000.
Dale 817.000 1.800.000.
Belgie 119.000 750.000.
Nederland 15a,000 625.000.
Zweden 115.000 339.000.
Noorwegen 47.000 144.000,
Finland 15,000 41,000.
Zwitserland 75.000 224.000.
Spanje 41.000 211.000.
Oostenrijk 200.003 772.000.
Hongarije 86.000 500.000.
Tejecho-Slowakije 100.000 657.000.
Canada 120.000 378.000.
Aastralie 102.000 628.000.
Nieuw-Z»eland 57.000 100,000.
Servie (Zuid-81a?ië) 7.010 20.000.
Van da 32.636.000 van het totaal in
1919 hadden 5 landen (de 5 eerste) alleen
rnim 27 millioen leden.
Het ontwerp voor de zomerdienst-
regeling 1921 aangeboden door de
Ned. spoorwegen, wordt ter kennisneming
door belanghebbenden nedergelegd ter
Opgericht
1843.
Verzekerd Kapitaal
Reserve
25.586.757.—
3.I13.7o7.—
44c JAARGANG.
Prijs der Advertentiën:
'20 cent per regel; minimum i 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
griffie der onderscheidene provinciën en
ter secretarie van vele gemeenten. Even-
tueele opmerkingen moeten, teneinde
vóór de vaststelling van de dienstregeling
In overweging te kunnen worden geno
men, rechtstreeks Ingezonden worden
vóór 15 Maart aan het Departement van
Waterstaat.
't Kan verkeeren.
Men schrijft aan den Standaard
Naar het vreemdeiingenkamp te Har
derwijk is gebracht de oud-minister vact
blnnenlandsche zaken van Venezuela te
vens oud-p'resident van Bolivar.
In de op Woensdag gehouden
commissie vergadering Is besloten aan
de jaarlijksche algemeene vergadering
van aandeelhouders der Philips Gloei
lampenfabrieken voor te stellen over 't
boekjaar 1920 uit te keeren op de ge
wone aandeelen een slotdlvldend van 20
pCt. op de preferente aandeelen een
slotdlvldend van 4 pCt. zoodat het totaal
dividend op de gewone aandeelen be
dragen zal 31 pCr. en op de preferente
aandeelen 11 pCt. -
Dr. P. y. H. Cuypers. f
Dr. P. J. H. Cuypers is gistermorgen
te Roermond overleden.
De Nederlandsche architect P. J. H,
Cuypers in 1827 te Roermond geboren,
studeerde tot 1849 aan de Academie te
Antwerpen, vervolgens onder de leiding
van Violet le Due. Vooral de Fransche
gothiek der 13s eeuw heeft op zijn
kunstrichting groote invloed gehad. Hij
vertoefde daarna eenigen tijd te Roer
mond en vestigde zich vervolgens als
architect te Amsterdam. Tot de voor
naamste werken behooren het Rijksmu
seum en het Centraal Station te Am
sterdam, R. K. Kerken te Amsterdam,
Den Haag, Breda, Nijmegen, Eindhoven,
Groningen, Leeuwarden, Alkmaar, enz.
Vele gebouwen zijn door hem geres
taureerd, zooals de St. Servatluskerk te
Maastricht, de Munster te Roermond, de
Kathedraal te Metz, de St. Maartenkerk
te Haarlem, het slot te Muiden, het
kasteel Haarzuilen bij Harmeien, het
Binnenhof te 's-Gravenhage enz.
Reeds in 1853 stichtte hij te Roer
mond kunstwerkplaatsen onder de 5'ma
Cuypers en Co. Als leeraar Is hij aan
de Rijksnormaalschool voor teekenon
derwijzers te Amsterdam werkzaam ge
weest.
De overledene was voorts eere-doctor
der Universiteit te Utrecht en Technische
Hoogeschool te Delft, en heeft voor de
architectonische kunst en de katholieke
zaak zeer veel grdaan.
Dit j«tr worden er te Boxtel geen
draverijen gehouden.
De extmens voor acte 1. 0. hebben
plaats op 5 April (schriftel. ged.) en 13
April (mondeling gedeelte).
Vereeniging tot bevordering van
het „Vreemdelingenverkeer" genaamd
„Zandvoort's Bloei" zal eene Nationale
Zangwedstrijd voorMannenen Gemengde
Koren op 25 en 26 Juni, 2, 3, 10 en
17 Juli 1921, in het Palais d'Eté te
Zandvoort houden.
Gezelschappen die geen uitnoodiging
ontvingen, kunnen zich wenden tot den
secretaris der feest-commissie.
NUMMER 18
Dit blad verschijnt
WOENSDAG- EN ZATERDAGAVOND.
bonnementsprijs per 3 maanden f 1.25.
Franco p. post door het geheele rijk 11.40.
lirieven, Ingezonden stukken, gelden enz.,
franco te zenden aan den Uitgever.
K MO VAN HET ZllftF.V,
door
a Louis Boussenard.
"i.
TWEEDE DEEL.
X. HELDHAFTIGHEID EENER VROUW.
De jonge man beschouwt haar een wijle
met onuitsprekelijke teederheid en murmelt
't Is schoon wat gij daar doet!
't Is vooral zeer eenvoudig, antwoordt
zij glimlachende, en dit zal ons toestaan
kostbaren tijd te sparen kostbaarder dan
het leven, want hij is evenveel waard als de
vrijheid
Zij keeren inderhaast weder, Joannes vult
een andere conservendoos. Nikea draagt het
gevaarlijke tuig naar de mijn, voorzichtig,
handig, wakker en onversaagd.
De patriotten zien haar vol bewondering
achterna, met ingehouden adem, niet dur
vende spreken, altijd een misstap duchten
de, een kleine onhandigheid, die een ijselij-
ke ramp veroorzaken kanEn met af
grijzen zien ze in verbeelding het bevallige,
brave schepsel, vol geestdrift en toewijding,
vermorzeld voor hunne voeten liggen.
Zeker, Joannes, die kalm die uiterst ge
vaarlijke stoffen behandelt, loopt niet min
der gevaar. Maar hij is een man, hij is de
overste en 't komt ieder natuurlijk voor dat
hij zich aanhoudend geheel en al geeft voor
het algemeen heil.
Ten overvloede ieder van hen is bereid
hetzelfde te doen, zonder een oogenblik te
aarzelen. En die gewilligheid om zich des
noods te slachtofferen, stelt hem in staat
lijdzaam, roerloos, zonder een woord te uiten
de vrijheid af te wachten of de dood
De minuten vervliegen. De patriotten die
de wacht houden in de schans, houden de
anderen gedurig op de hoogte van hetgeen
de Turken beproeven en doen.
Terwijl Joannes de doozen vult en Nikea
ze op hare plaats in de mijn brengt, werken
de mannen van Marko gelijk razenden. De
ramp welke hen trof eenige uren geleden,
is reeds hersteld. Ze zijn met hun materiaal
terug op de plek waar Michel hen tegen
hield en verstrooide met zijne bom.
En zij, die den gang van dezen onmee-
doogenden strijd volgen, vragen zich angstig
af:
Wie zal eerst gereed wezen?...
Reeds zeven en twintig doozen zijn ge
vuld en door de zorgen van Nikea in de
mijn gerangschikt. Joannes raamt het to
tale gewicht der nitro-glycerine op dertig
kilogram, wat de kracht vertegenwoordigt
van driehonderd kilogram buskruit.
't Is nog weinig, mompelt hij, een blik
slaande op de overhaaltoestellen, die onop
houdend salpeterzuur voortbrengen.
Tienmaal zooveel heb ik noodig!
Mijn God!... mijn God!... Zal ik er in
slagen een bres te maken in dien vermale
dijden rotsmuur?
Een man komt van de schans aangeloo-
peu, roependé:
.Broeder! de Turken komen hooger en
hooger met hun balkenBinnen een half
uur bereiken ze zeker de plaats waar de
brug kan gelegd worden!
We moeten hen een tweede maal te
genhouden, antwoordt Michel rustig.
Een wel geslingerde bom...
Neem u in achtonderbreekt Joannes;
er zijn dingen welke men geen tweede maal
tot een goed einde brengt
Wees niet bevreesd!... ik weet wat ik
doe... Mag ik eene bom werpen?
Ja, doch ik herhaal het: neem u in
acht!
Michel haalt een bom, ijlt naar de schans,
ziet door een schietgat de gangen der ban
dieten na en mort, stralende van moed
't Is hooge tijd
Hij gaat naar den rand des afgronds,
blootgesteld aan 't vuur des vijands en hij
zwiert den arm om de bom krachtig te slin
geren.
Links en rechts knallen geweerschoten.
Alle dondershulit Miehei wankelen
de.
Zijn arm komt gekwetst neer. De bom
vliegt niet verre, maar rolt in den afgrond,
waar zij met helsch gedruisch ontploft.
De Turken brullen hunnen triomf uit,
terwijl Michel zich op den grond laat val
len en besehut door rotsen, weer binnen de
schans kriupt.
Bleek als linnen, ondersteunt hij met zijn
linkerhand zijn gewonden-.arm, waaruit hij
overvloedig bloed verliest.
Wanhoopskreten begroeten zijne terug
komst. Joannes onderbreekt zijn gevaarlij
ken arbeid en wil den gekwetste zijne zor
gen wijden.
Neen! neen!... dat wil ik niet... later,
een minuut verloren, kan een ramp wor
den... de dood voor al onze broeders.
Joannes dringt aan. De patriotten keuren
het goed. Hij kent iets van heelkunde. Mi
chel is erg getroffen. Zij willen dat hij op
staanden voet verbonden worde.
Hij antwoordt vastberaden:
Neen!ik weiger... mijn arm zal
wachten. Ik spring liever in den afgrond
Helena verwijdert zich een oogenblik van
het kind dat dartelt te midden van al die
vernielingstuigen.
Zij nadert Michel en zegt hem al snikken
de
Doch mij zult gij niet van u afstooten?
Glimlachende, met vreugdevollen helden
moed, antwoordt hij
De overste is scheikundige en heel
meester... de eene mag den andere geen
concurrentie aandoen
Maar gij, lief zusterke, men zou gaarne
lijden om door u verzorgd te worden en uw
zoet medelijden op te wekken
Met bevende hand, betraande oog, wischt
zij zoo goed ze kan het bloed weg. Dan, ver
schrikt bij het zien van dit ruw vleesch en
gebroken been, wélks stukken kraken, mur
melt zij
O! lieve vriend... o! mijn dappere red
der... als gij eens wist hoe ik uwe smarten
medevoel
Waarom mocht ik niet in uwe plaats ge
kwetst worden!...
Een der wachthouders komt van zijn post
aangesneld, verschrikt roepende
Overste!... zij komen... zij staan aan
den boord des afgronds!
Laat ons een bom gooien?
Ja een enkele! doch pas op... stel u
niet bloot
AVees gerust
De man loopt weg zooveel zijne beenen
geven kunnen en Joannes hem ziende ver
dwijnen, roept uit:
Na die bom, blijft er ons nog een
enkele over.
Gij vergist u, merkt Nikea aan, die
gereed staat om haar dertigsten tocht naar
de mijn te ondernemen. Wij bezitten er nog
drie.
Ik moet er twee buiten dienst stellen.
Waarom, vriend?
Om ontploffers te hebben die de nitro-
glycerine kunnen doen springen. En niet en-
kei ontploffers, maar ook lonten.
En terwijl hij vlijtig aan zijn mengsel
voortwerkt, met ongehoorde kalmte, als wa
re er geen vijand in de buurt, geeft Joan
nes zijne gezellin eenige nuttige en zeer
kostbare inlichtingen.
Hij legt alles uit met enkele korte woor
den, schielijk onderbroken door het ge
druisch van de springende bom, naar den
vijand geslingerd.
Vreeselijk gehuil weerklinkt aan de over
zijde des afgronds. Men raast bij de Tur
ken, men raast hij de patriotten, binnen de
schans.
Joannes vreest een nieuw ongeluk. Neen
een vergissing. De man keert in eenige
sprongen terug. De bom was van achter de
schans geslingerd, maar ze vloog te ver. Zij
doodde soldaten, maar liet het materiaal
voor de brug op den boord des afgronds on
gedeerd.
Nochtans, het wei-pen der bom brengt on
der de Turken een ontzaglijken indruk te
weeg. Zij aarzelen een oogenblik. Misschien
hebben de patriotten een kwartier gewon
nen.
Komaanroept Joannes vastberaden,
er moet een einde aan komen.
Dat men mij minuut per minuut verwit-
tige van hetgeen er ginder omgaat!
Hij neemt een der drie bommen welke
nog gansch zijnen voorraad uitmaken, vijlt
het deksel los, waarin de koord vastzit die
de bommenwerper om zijnen pols slaat. Met
kracht geworpen, ontsnapt de bom en de
koord om den pols rukt een wrijf toestel los
dat de lont in brand steekt, welker lengte
berekend is naar den afstand op welke de
ontploffing geschieden moet.
(Wordt vervolgd.)