TWEEDE BLAD. Binnenland. Land- en Tuinbouw Gemengd Nieuws. NUMMER 37 ZATERDAO 6 MEI 1922. 45e Jaargang. Een Rijkje in de wereld van het kleiner dan klein. „Dat wordt een sprookje", hoor ik u zeggen, 'k Geef toe, het klinkt sprook jesachtig; toch heb ik iets van dat wondere wereldje gezien. Het was in het bioscoopgebouw „Olympia" te Nijmegen, waar doorDr. Siedentopf, Hoogleeraar aan de Univer siteit van Jena, leider van de afdeeling Microscopie van de bekende Zeissfa- brieken, een voordracht werd gehouden over de wereld van het kleiner dan klein. Het zal niet noodig zijn, alles mee te deelen wat deze beroemde geleerde daar vertoonde en verklaarde, om u te doen inzien, dat ik geen sprookje, doch de schoone, wondere werkelijkheid vertel. Stel u voor een diertje van 2 m.M. Wel eens gezien Onder de microscoop misschien Wij zagen ze met honderden in een sterk vergrooten waterdruppel op het doek. Het zijn de laagst-onlwikkelde in het dierenrijk en worden amoeben ge noemd. Een vasten vorm heeft dit dier tje niethet verandert voortdurend van gedaante, waardoor het juist in staat is zich te verplaatsen. Duidelijk ziet men een strooming van het protoplasma in dit ééncellig wezentje. Nog kleiner ('/4 m.M.) doch meer ontwikkeld, is het pantoffeldiertje. Dit is ovaal als een stofje, omgeven door een kleed van trilhaartjes, waarmee het zich beweegt. Duidelijk is een „mond" te onderscheidenook hun vermeerde ring (het zich deelen in tweeën) is in verschillende stadia mooi te zien. Merk waardig ook de invloed van electrici- teitbrengt men een stroom door de vloeistof, dan trekken de „pantoffelhel den" als op commando van de eene pool af, op de andere aan Daar rolt een bolletje zich plechtig om en om, als was 't de aarde zelf. Ziet, hoe het zich al draaiend door het water beweegt. Dit bolletje, hoogstens 1 2 m.M. groot, vormt een kolonie van duizenden ééncellige plantjes Dan denkt men zich plotseling in een fabriek. Tientallen machines laten hun wielen snorren. Het zijn de rader diertjes, nog geen m.M. groot, die om ^den mond een wielvormig orgaan be- 'zitten, dat een krans van trilharen draagt en waarmee het diertje zich het voed sel in den mond laat stroomen. Schilderachtig zijn de zoetwaterpo liepen en de mosdiertjes, beide met hun krans van vangarmen. Als men ziet, hoe zulk een poliepje (1 c.M.) zijn prooi vangt en in de maagholte brengt, denkt men zich bij de inktvisschen wanneer men zijn gulzige slachting ziet onder de watervlooien, verbeeldt men zich de worsteling van een reuzenslang met een troep reeën. Hieruit blijkt ook, welke vergrooting Prof. Siedentopf met zijn ultro-micros- coop en filmtoestel bereiken kan. Een tweede groot voordeel van de film is, dat men een proces bijv. 100 x zoo snel ziet plaats hebben, als'tin werkelijkheid gebeurt. Typisch was b.v. de bevruchting bij het ei van de zee- ëgeldaarna de splitsing van het ei in 2. 4, 8 cellen, dan begint het geheele ei te draaien tot de eihuid springt en met trilhaartjes zweeft de larve verder. Dat alles heusch geen sprookje is, mag nog uit het volgende blijken. In de darmen van 'n mensch leven millioenen van organismen, zoowel nut tige als schadelijke, men zag ze inon- telbaren getale door elkaar krioelen. We zagen de verwekkers van besmettelijke ziekten bezig aan hun luguber bedrijf zoo b.v. gekronkelde lupus-bacteriën in slangachtige beweging voortwroetend in de menschelijke huid. Duizenden pa rasieten in den vorm van kleine slange tjes zag men krioelen in het bloedzij zijn de oorzaak van de gevreesde slaap ziekte, die jaarlijks talrijke negers in Zuid- en Midden-Afrika ten doode doemt. Bij een wormziekte, veel voor komend in Kameroen, zag men in het bloed kleine draadwormen bezig de roode, onontbeerlijke bloedlichaampjes als 't ware op te slokken. Gelukkig, dat we in ons lichaam organismen hebben, die ons tegen vreemde indringers; zooals de bacteriën, beschermen het zijn onze witte bloed lichaampjes. Zooals bekend is, vinden we in ons bloed roode en witte bloedlichaampjes de roode hebben ongeveer den vorm van damschijfjeshun middellijn is ge middeld 0,007 mM., terwijl hun aantal wordt geschat op 25 billioenhun functie is de zuurstof te transporteeren. De witte bloedlichaampjes zijn groo- ter, doch veel minder in getalzij zijn de veiligheidsagenten in den mensche- lijken cellenstaat. Wanneer nu bacteriën in het lichaam zijn binnengedrongen, gaan de witte B. L. er op afzij om singelen den vijand, brengen hem in 't nauw, omvatten en vernietigen hem tenminste.... als hun aantal het tegen de zich sterk vermenigvuldigende ziekte brengers kan volhouden. Het wekt onze bewondering, als men het bloed tot in de fijnste haarvaatjes ziet voortstroomen. Het lijkt op het doek, alsof men een straat ziet, waarin zich een drom van menschen (de roode B. L.) gehaast in één richting voort spoedt. Aan den kant der straat stappen langzaam de politieagenten (witte B. L.) om een oogje in 't zeil te houden. Iets verder in een zijstraat, die echter door de witte B. L. wordt versperd slechts enkele roode weten tusschen de politie door te glippen Wat is er gebeurd De zijstraat is een verwonding van het bloedvaatje gelukkig dus, dat de roode B. L. dien weg niet nemen kunnen immers bij een geringe verwonding zou de mensch anders kunnen doodbloeden. (Dat ook de fibrine en de bloed- plaatjes hierbij een rol spelen, willen we slechts even aanstippen Een der schitterendste opnamen was de volgende. In de wanden onzer long blaasjes bevinden zich zeer nauwe bloedvaatjesjuist daar komen de roode B. L. zich met zuurstof beladen. Nu kon men prachtig zien, dat die bloed vaatjes zóó nauw zijn, dat de roode B. L. niet dan achter elkaar passeeren kunnen. Dan gevoelen wij bewondering voor de speurders in de natuurbewonde ring voor de uitvinders van microscoop en ultra-microscoop bewondering voor het schoone in de wereld van het kleiner dan kleinen in eerbiedige hulde buigen wij het hoofd voor den Schepper van „Die Wunder der Kleinwelt".... A. J. J. VERGEEST. Waalwijk. vooral flink nat, dan gaat het verplanten zal geve* en waarvan bet ontwerp dezer beter. Het dekken der perken bij nacht is voorloopig noodzakelijk. Half Mei poot men bruine boonen, de grond mag niet te nat zijn. Op afstand van 1 a 1.5 voet legge men 2 boontjes (ook wel 3) ongeveer 2 c M. diep. Men kan ze zelfs leggen onder de boomen, waar overigens weinig wil groeien, ze geven dan nog een matige opbrengst. Ga Uw erwten na, aard ze aan, span er een touwtje of draadje langs en later, zoo noodig, nog een, opdat de stengels niet door den wind geknakt worden. Het touw kan later nog eens dienst doen. Al dadelijk kunt ge nu bieten zaaien, na de eerste week in Mei. Bij eerder zaaien gaan ze licht doorschieten, doet men het later, dan blijven de bieten licht klein. Hark het zaad goed in of beter nog: leg het in rijen op een afstand van 10 c.M., het komt dan van zelf goed onder de aarde. Bij gunstig weer kan men terzelfder tijd als de bieten de stamsnij- en sperde- of slaboonen leggen. Een proefje vooruit, want natte kou en vorst kunnen nog schaden, daarom wachte men met het leggen der meeste boonen tot het lekker warm weer is. Ook postelein houdt van warmte. 'tZaad mag niet diep onder- gemaakt worden, het bed moet na het zaaien flink worden gegoten. Men giet tot het zaad opkomt, of dekke met een mat. Postelein van den kouden grond is altijd eenigszins zuur, die uit de bakken, onder glas gezaaid, niet. Voor de huisvrouw. Zorg er voor dat ge tegen Pinksteren Uw bloeme- rekjes buiten in orde hebt en Uw be planting in de balkonbakjes. Zaai nu Jw Primula Chinensis voor den winter- bloei. Bindt de bloeiende potplanten op, snijdt in de uitgebloeide, als het noodig is, in. Houdt de potten zindelijk en vrij van onkruid. Giet nu alle planten geregeld. Wat iedere maand te doen geeft. Nadruk verboden. (Eerste helft van Mei). In deze maand zaait men boekweit, ongeveer half Mei. Men noemt ver schillende rassen, Brabantsche, Amers- foortsche. Drentsche, Friesche enz., maar men heeft vermoedelijk als inland- sche variëteiten slechts zand- en veen- boekweit. Van de veenboekweit zijn de vruchtjes klein, deze zijn bruin ge kleurd, bij de zandboekweit meer grijs. Dan wordt hier nog de zilvergrijze of Schotsche boekweit verbouwd, een uitmuntende variëteit, die echter ook vruchtbaarder grond verlangt. Zij heeft zilvergrijze vruchten met bolle in plaats van platte wanden met weinig bast en veel meel. Veenboekweit zaait men ook wel voor half Mei of later, naar gelang van het weer. De boekweitteelt is achteruit gegaan, 't is een wisselvallig gewas en misschien was de achteruit gang ook toe te schrijven aan de ver mindering der bijenteelt (de bijen bevorderen de bevruchting). Wie boek weit verbouwen wil bedenkedat boekweit in paardenvleesch wil groeien of anders uitgedrukt: „dat het zweet der paarden de beste mest voor boek weit is". Diep bouwen dus. Voor Mei- en zomerknollen (Mairüben) is het nu de tijd. In Engeland zaait men van half Mei tot half Juni de turnips, die men behandelt hakt, dunt, enz. als we onlangs van de koolrapen melddende knol verdraagt geen planten. Onze Meiknollen zijn platrond en wit, de stoppelknollen die men later zaait in den groenstoppel, zijn bolrond en geel of wit, ook wel halflang en wit. Wie met uitsluitend kunstmest werkt, geve per H.A. 500 a 700 K.G. kainiet, 500 a 700 K.G. Thomasmeel en 100 a 200 K.G. chili- salpeter. Aan knollen 250—350 K.G. patentkali, 300—400 K.G. Thomasmeel en 100-200 K.G. chili. Met 1 Mei of wat later, als de voor raden zijn opgeteerd en de inventaris gemakkelijk is op te maken, vange men zijn boekhouding aan. Die nog geen boek hield vange er nu mee aanDan kan hij voor elk deel van zijn bedrijf nagaan, hoe hij boert; of hij b.v. voor bemesting van een gewas te veel uit geeft, of wellicht te weinig, „Wie schrijft, blijft", zegt een oud-Hollandsche spreuk, dat geldt ook voor den land bouwer. En hij staat tegenover den fiscus die hem te hoog wil aanslaan, met bewijzen. Breng nu Uw plantenCineraria's en Colceolaria's naar buiten, voor een muur of schutting en bedek ze 's nachts met een mat. Ge kunt ze ook, als ze in te kleine potten staan, in den vrijen grond in de perken zetten. Giet ze Met iagaog van 1 Mei Is inge voerd een 2e- vervolg op het ijl- en vrachtgoederentarlef, bevattende nieuwe vrachtprijzen. De heffing van 25 pCt. boven den oorspronkelijken vrachtprijs Is afgeschaft. Deze 25 pCt. zijn echter nagenoeg bij den nieuwen verhoogden vrachtprijs in- gesmolteo, zoodat practlsch het bedrag zoo goed ah niet is veranderd. De minimam vrachtpi^zen voor ijl en vrachtgoed daarentegen zijn aanmer kelijk verlaagd. Zoo zijn de ptijzen van vrachtgoed gebracht van f 0.75 op f 0.40. De vrachtprijzen van sommige speciale tarieven o.a. van kolen, steenen, kunst meststoffen, zijn met ongeveer '/s deel verminderd. N. v. d. D. Vastgesteld zijn thans de verschil lende modellen der formulieren, bedoeld in de bepalingen der Kieswet. Het Kon. Besl. is gepubliceerd waarin een voorziening wordt getroffen tegen de terpost bezorging van gedrukte 9tukken, ter vermijding van het binnen- land9cha port. Voor het voorbereidend notaris- examen zijn vrijgesteld zij. die overleg gen het bewijs dat zij het eind-examen met voldoenden uitslag hebben afgelegd van een der volgende handelsscholende openb. handelsscholen met 2-j. c. te Alkmaar, Amsterdam, Arnhem, Eindho ven, Enschedé, 's-Gravenhage, Gronin gen, Haarlem, Harllngen, Maastricht, Rotterdam, Utrecht, Vlisslngea en Zaan dam, de Chr. Hoogere Handelsschool te Amsterdam, (Moreelsestraat 21), de btjz. Hoogere Handelsscholen met 2-j. c. te Bergen op Zoom, Deventer, Dord recht, Eindhoven, VGravenhage (Swee- llnckstraat, dir. F. Tijmstra), Hilversum (dir. Demmlnk), Hoogezand (Instituut „Hommes"). Middelburg, Nijmegen, (Canislus-College), Roermocd Bisschop pelijk College, Rolduc (gcm. Kerk» rade), en te Rotterdam (vereeniging „Vrije School voor Middelbaar, Hooger en Handelsonderwijs", Witte de Wltstr. 27). Jammer dat onze Middelbare Handels school nog niet in eene Hoogere is kunnen worden omgezet, dan kon men er ook hier van profiteered De regeering gsat 9teeds meer de noodzakelijkheid van bezuiniging inzien. De minister van Finantlën blijft naar hij in zijn antwoord op het afdee- llngsverslag der Eerste Kamer Inzake de Staatsbegrootlng van 1922 verklaart hopen, dat de ernst van den toestand atleng zoo algemeen en zoo Intens zal worden beseft, dat, met opoffering van velerlei particuliere voorkeur, voldoende medewerking tot ingrijpende versobering op belangrijke takken van Staatsdienst zal worden verkregen. De Regeerlng heeft verschillendevoor- bereldende stappen daartoe gedaan Na een opsomming hiervan, zegt de minister dat dit alles zeker nog slechts een be gin is. Geen oogenblik mag het leiden tot verpoozlng. Slechts mag het den prikkel verscherpen tot het treffen van veel ingrijpender maatregelen. Als een der zoodanige, waarvan de voorbe reiding het verst gevorderd is, wordt dagen aan den Raad van State verzon den Is. De Regeering is en blijft van oordeel dat over de geheele lijn der Staatswerk- zaarahsden en Staatsbemoeiing, bekrim ping noodzakelijk is. Dat ons land nog niet doodarm Is, kan gelukkig worden toegegeven. Doch dat in sterke mate schijnrijkdom is aangemerkt als reëel bezit, valt evenmin te ontkennen. Dat ons land sedert het uitbreken van den oorlog in Rijkdom is achteruitgegaan kan naar de meening der Regeering bezwaarlijk worden betwijfeld. Io 1913 bedroegen de uitgaven rond f 219.300.000 of na de uitschakeling van de uitgaven voor de posterijen enz. f 196.800 000 en in 1920 pl.m. f 639.500.000. Bij deze vergelijking moet rekening worden gehouden met de waardedaling van het geld, welke ook aan de zijde der ontvangsten haar in vloed doet gevoelen en als zoodanig de stijging van uitgaven gedeeltelijk com penseert. Ook dan nog is ongetwijfeld 'n onrustbarende stijging waar te nemen, een, die bovenal zorg gaat wekken, ja absoluut onhoudbaar wordt, wanneer de waardedaling van het geld weer on gedaan gemaakt wordt en daarnaast het nationaal Inkomen niet alleen nominaal maar ook gelijk zlenderoogen ge schiedt in zeer feitelijken zin achter uitgaan. Ook wat de uitgaven van de ambte naren betreft, wordt met kracht naar vermindering gestreefd.. Maatregelen om langs den weg van beperking van het aantal burgerlijke en militaire lands dienaren een ontlasting van de begroo ting te verkrijgen, zijn ten deele bereids getroffen en ten deele In voorbereiding. Naar* te vreezen staat zal hiermede op een daur niet kunnen volstaan worden. Hooger onderwijs. Do regeering Is zich ervan bewu9t, dat ook op het ge bied van hooger onderwijs de uiterste zuinigheid moet worlen betracht zonder evenwel het peil van het onderwijs te schaden. De K. S A. verzocht ons het vol gende mede te deelen Levensmiddelen, kleeding en andere goederen in n&tura kunnen thans wor den opgezonden naar het adres: N. V. Blauwhoedenveem - Vrlessenveem, Pand Molukkeo, Rijnhaven O.Z. te Rotterdam. Het eerstvolgend vervoer van goedeaen zal plaats hebben met het S.S. >Wars- zswa<, dat op 10 Mei a.s. van Rotter dam naar Petrograd zal vertrekken. Alvorens de goederen aan dit adres af te zenden, vrage men aan het Cen traal Bureau der K. S. A-, Oude Singel 78, Leiden het noodige aantal wit-gele labels aan, welke voorzien zijn van het adres der bestemming in Rusland. Deze labels beve9tige men aan elk colli (pak, baal, kist, enz.). De Gemeenteraad van Rozendaal en Nispen besloot het vermenigvuldi- gingscljfer van den hoofdelijke omslag van 2.88 te verlagen tot 1.92 voor het tijdvak van 1 Mei tot 192223. Dus een vermindering van niet minder dan een derde. Over het dienstjaar 1921—'22 is n.l. f 150.000 te veel opgebracht, dat niet wordt gerestitueerd. Naar de Slagerscourant meldt, is te Amsterdam een vergadering gehouden van vertegenwoordigers van de Amster- damsche Huidenclub en de Rotterdam sche Huidenclub. met de bedoeling eerlang te komen tot een fusie tusschen de beide vereenigingen onder den naam van Nederlandsche Huidenclub. De vergadering, waarin van elk der beide Huidenclubs zeven vertegenwoordigers aanwezig waren, stond onder leiding van den voorzitter van den Nederland schen Slagershond, den heer Willem Schaal. In beginsel werd na uitvoerige gedachtenwisseling besloten, aan de ledenvergadering van beide clubs voor te stellen, over te gaan tot het stichten van een Nederlandsche Huidenclub waarbij de tegenwoordige samenstelling van de beide clubs plaatselijk intact zal blijven. Op den Leidschen weg, ter hoogte van het Roomhuls, heeft Zaterdagavond een noodlottig ongeval plaats gehad, doordat het voor een rijtuig gespannen paard van den heer W. F. S. uit Clingendaal, die met zijn echtgenoote uit rijden was, aldaar op hol sloeg. In haar schrik 9prong de vrouw toen uit het rijtuig en kwam tegen een boom te vallen. Slechts enkele meters verder wist de heer S. het paard alweer tot staan te brengen, doch bij de plaats gekomen, waar zijn vrouw lag, moest hij vernemen, dat deze een ernstige hoofdwonde en een zware hersenfractuur bad bekomen. Mevr. S. werd per auto naar haar woning vervoerd, alwaar zij spoedig overleed. De werkman U. te Arnhem was op den 1 Mei-dag met eenige vrienden gaan rijden en blijkbaar onder den lo- genoemd"de herziening der L. wet, vloed van sterken drank tijdens den rit j tram viel en tengevc die een besparing van 15 a 20 mlllioen I in de auto gaan staan. In oen bocht schudding overleden is. van den weg werd hij uit de auto ge- sliogerdeerst eenlgen tijd later werd hij gemist, men keerde toen terug en vond U. achter Sonsbeek aan den weg liggen met een gapende wonde aan het hoofd. De man Is Woensdagmorgen aan de gevolgen overleden, De heer B. A. uit Amsterdam heeft naar de Opr. H. Crt. meldt, bij de Haarlemsche politie aangifte gedaan, dat hij Dinsdagavond tusschen Amsterdam Heemstede een portefeuille met f 10,000 verloren heeft. Een commissiouair in diamant, die opdracht had in het buitenland goederen te koopen voor een diamantfirma te Amsterdam, kwam bij zijn lastgever terug met de mededeeling, dat h^ het hem toevertrouwde bedrag, groot f 63,000, niet kon teruggeven, omdat hij met het geld bad gespeculeerd. De firma deed aangifte bij de politie. De commissionair Is in verzekerde be waring gesteld, De laatste dagen zijn offerbussen in de Katholieke kerken te Oidenzaal (St. Antoniuskerk), de Lutte, Losser, Rietmolen en Neede opengebroken en van haar inhoud beioofd. De strafkamer te Kleef heeft den Ingenieur H. W. uit Amsterdam, die 70,000 mark uit Duitschland naar Neder land wilde brengen, veroordeeld tot een boete van 200,000 mark en een maand gevangenisstraf. Een kranige kerel Op de houtzagerij der firma Gebrs. v. Hoeken, te Leiden, had de 68-jarige nachtwaker A. L zich tijdens de rust uren tusschen zijn ronden op een hoop crullen in het ketelhuis ter ruste gelegd. Waarschijnlijk doordat er vuur bij de crullen is gekomen, vatten deze vlam en pakten de kleeren van den man. Deze stond direct in lichte laaie. Toen hij zich van zijn brandende <leeren had ontdaan, ging hij met zijn deels verkoolden rug en handen eenige emmers water uit den naastbij zijnde sloot scheppen om den brand te blusschen. Eerst toen hij overtuigd was, dat er geen gevaar meer was te vreezen, ging hij naar huis met enkel een jasje over het naakte lichaam. Hij was overdekt met uiterst ernstige brandwonden aan borst, buik, rug en handen. Toen zijn ontstelde huisge- nooten hem voor zoover het mogelijk was met olie hadden ingesmeerd en eenig goed aangetrokken, ging hij in- plaatst van met zijn dochters naar het Ziekenhuis om hulp, weer naar zijn werk om zijn lamp te verzorgen en zich te overtuigen, dat geen brandgevaar meer aanwezig was. Eerst toen ging hij naar 't Ziekenhuis waar hij voor de deur in elkaar gezakt is. De dokter geeft een sprankje hoop om den kranigen ouden man te behouden doch deze zal dé eerste weken het gevaar nog niet te boven zijn. »Vad." Naar aanleiding van het bericht »Eea kranige kerel* meldt men ons, dat de 68-jarige werkman A.L.,dleop de werkplaats der firma v. H. te Lel den zoo ernstige brandwonden bekwam, Zondagmorgen In het Diaconessenbuls alda2r, is overleden. Vier-en-twintig lijken van slacht offers van den brand, die Woensdag te Malaga woedde in het douanege bouw, zijn herkend. Zes menschen die vreeselijk gewond zijn, liggen nog in het hospitaal. Ouders werden zoo radeloos, dat zij hun kinderen de ramen uitwierpen en dan zichzelf naar beneden stortten. Een man werd krankzinnig van angst en schoot zich dood. Sommige families kwamen in hun geheel om bijvoorbeeld de portiers familie, bestaande uit man, vrouw en negen kinderen. Toen de omgekomenen, die men gevonden had, begraven werden, was de heele stad Malaga in rouw, alle winkels sloten, de trams stopten, en enorme menschenmassa's begaven zich naar het kerkhof. Totnutoe weet men niet, wat de oorzaak van den brand heeft kunnen zijn. Misschien is het ongeval aan kort sluiting te wijten De stedelijke autori teiten krijgen zware onaangenaamheden te hooren, dat zij verzuimd hebben, de brandweer bijtijds te inspecteeren de reddingsladder kon niet werken, zoo was hij verrot en de brandslangen zaten vol gaten. Dat zooiets kan gebeuren met de zee op 100 passen afstands en met het brandweerstation naast de deur, is weer een typisch staaltje van Spaansche zorgeloosheid. Eene te Beesel door den R. K. Vrouwenbond gehouden liefdadigheids uitvoering voor hongerend Rusland heeft f250 opgebracht. Vanmorgen is de 23-jarige fa brieksarbeidster uit Glanerburg, die zich per rijwiel naar haar werk te Enschede begaf, op het kruispunt de Klomp door een wielrijder aangereden met het gevolg dat zij tusschen den motor en den bijwagen van de electrische viel en tengevolge van hersen- De Echo van het Zuiden.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1922 | | pagina 5