UURGENS'
PLANTENBOTER
SÏADSSCHOON.
V
L
Tweede Blad
Buitenland
VOEDZAAM
O VE&SPANtHNG
ALLEEN g
NUMMER 88.
ZATERDAG 4 NOV. 1922.
45e Jaargang.
Rapport Waterleiding.
III.
Wanneer de meerderheid der Com
missie meent te moeten adviseeren het
algemeen metertarief in te voeren, dan
geschiedt dit slechts onder beding dat
rente,- afschrijving en onderhoud niet
in den vorm van meterhuur worden
gebracht ten laste van den verbruiker,
doch dat die in de gewone exploitatie
uitgaven van het bedrijf worden opge
nomen.
Bfijkens de hiervoor gegeven bere
kening zou door laatstbedoelden maat
regel de exploitatie worden belast met
f2.750,—. De vraag dient dan te wor
den gesteld of ditvkan geschieden zon
der verhooging van den waterprijs, die
thans voor huiselijk gebruik is bepaald
op f 0,30 per M3. Wij becijferden reeds
dat bij het voorgestelde minimum-ver
bruik van 10 en 15M3 per kwartaal, een
meerdere opbrengst wordt verkregen
van f 4.395 60. De opbrengst zal zeer
waarschijnlijk grooter zijn, omdat menig
verbruiker het minimum zal overschrij
den. Wanneer dus de meerdere op
brengst moet worden verminderd met
de melerkosten ad f2.750,—, blijft de
zuiver meerdere opbrengst minstens
f 1.645.60. In aanmerking genomen dat
de begrooting 1922 voor het waterlei
dingbedrijf een vermoedelijk nadeelig
saldo oplevert van f2.586.--, dat het
toenemend aantal aansluitingen in
den loop van dit{ jaar,{.waarschijnlijk
niet zoo groot zal zijn, dan mag wor
den aangenomen, dat het bedrijf voor
r- boekjaar 1923{{zich zal kunnen be
druipen, ook zonder verhooging van
het thans geldende tarief over meters.
Concludeerende hebben wij de eer
U voor te stellen te - bevorderen
le. dat de artt. 16, 17 en 18 van de
verordening, regelende de voorwaarden
waarop water zal worden geleverd door
het waterleidingbedrijf, vastgesteld den
8 Juli 1920 worden in overeenstemming
gebracht met ^hetgeen door ons wordt
voorgesteld
2e. dat een crediet wordt verleend,
groot f 18000,— tot dekking der uit
gaaf voor aankoop en plaatsing van
nieuwe meters.
Nu eenmaal het onderwerp van de
versterking der middelen van het
waterleidingbedrijf is aangesneden,
meenen wij niet te moeten nalaten Uwe
aandacht te vestigen op het middel bij
uitnemendheid om het bedrijf.in korten
tijd uit de moeilijkheden te brengen
en de rendabiliteit voor de toekomst
te verzekeren, ook na beduidende ver
laging van de tarieven. De woningtel
ling, einde 1919 gehouden, toonde aan
dat de gemeenten Waalwijk, Baardwijk
en Besoijen samen 1735 woningen
hadden (fabrieken en werkplaatsen niet
medegerekend). Van dat getal waren
er op hetzelfde tijdstip slechts 894 aan
gesloten, of ongeveer 50 pCt.
In welke mate de waterverkoop nog
kan worden verhoogd zonder aanmer
kelijk hoogere productiekosten, spreekt
hier duidelijk uit. Het water van pom
pen en putten is in onze gemeente
over het algemeen van slechte kwaliteit;
de onderzoekingen hebben uitgewezen
dat de getrokken monsters bij uitzon
dering slechts voldoen aan de eischen.
die aan behoorlijk drinkwater worden
gesteld. Wanneer de Raad er toe zou
kunnen besluiten bij verordening te
bepalen dat elke woning, waarvan de
bewoners zijn aangewezen op pomp
en putwater dat niet voldoet aan de
eischen van drinkwater, moet worden
aangesloten aan de waterleiding, dan
zou daarmee niet alleen een sanitaire
maatregel zijn getroffen van groote be-
teekenis, waarmee de gemeenschap
slechts gediend kan zijn, doch de finan-
tieele positie van het waterleidingbedrijf
zou zeer gunstig worden, terwijl de
prijzen van het water zouden kunnen
worden verlaagd Indertijd is boven de
boekwaarde van het overgenomen
waterleidingbedrijf nog een groot be
drag betaald aan goodwill, omdat men
meende dat met een gemeentelijke ex
ploitatie de gemeenschap zou kunnen
worden gediend. Het lijkt ons in dat
verband billijk, dat niet een deel, doch
de geheele gemeenschap meewerkt om
de daad van toen volkomen aan de
verwachting te doen beantwoorden.
B. en W. geven hierop aan den raad
het volgende prae-advies:
Aan
Den Raad der gemeente
Waalwijk, j
Wij hebben de eer U hierbij aan te
bieden een aan ons gericht advies van
de Commissie voor de gemeentebe- j
drijven voor Gas, Electriciteit en Wa- j
terleiding, waarbij een herziening wordt
voorgesteld in het tarief der waterlei
ding.
In het advies is het standpunt der
Commissie uitvoerig en met toelich
tende cijfers uiteengezet. Wij deelen
het gevoelen der Commissie dat een
herziening der tarieven noodzakelijk
is. Het boekjaar 1921 heeft een verlies
opgeleverd van f 9.593 30, terwijl voor
1922 een verlies is geraamd van
f2 586,Omtrent de dekking van
het verlies 1921 zullen wij U eerst
daags bij de aanbieding van de balans
over dat jaar een voorstel doen.
Zooals door de Commissie is aan
getoond kan verlies voor de toekomst
worden voorkomen, hetzij door ver
hooging van het abonnementsstelsel,
hetzij door invoering van het algemeen
metertarief. Thans wordt naar abonne
mentstarief geleverd in woningen met
3 en minder vertrekken daarboven
wordt metertarief berekend. De voor-
en nadeelen van beide stelsels zijn in
het advies onder de oogen gezien.
Ons College vereenigt zich met de
conclusie der Commissie om voor
woningen met minder dan 5 vertrekken
het abonnementsstelsel in zooverre te
handhaven, dat het abonnementstarief
wordt berekend naar het minimum
meter-verbruik voor de groep waartoe
de woning volgens het aantal harer
vertrekken behoort.
Bij aanvaarding van het door ons
overgenomen voorstel der Commissie
zou de redactie van art. 17 der ver
ordening op de waterlevering zijn te
wijzigen als volgt
Het eerste lid wordt gelezen
„De jaarlijksche abonnementsprijs
bedraagt
a. voor woningen met ten hoogste
3 vertrekken f 12.
b. voor woningen met 4 of 5 ver
trekken f 18
Voor de sub a genoemde woningen
wordt per kwartaal 10 Ms water be
schikbaar gesteldvoor die sub b per
kwartaal 15 M3, met dien verstande
dat voor het verbruik daarboven per
M3 f0.30 boven het abonnement moet
worden voldaan."
Het 5e en 8e lid vervalt.
Ook met het voorstel om de meter-
huren voortaan te laten vervallen, kun
nen wij ons vereenigen. Het mag niet
worden ontkend, dat hiertegen niet
zonder grond zou kunnen worden aan
gevoerd, dat dan een praecedent wordt
gesteld met betrekking tot de meter-
huren voor gas en electriciteit. Naar
ons oordeel moet hier echter in het
oog worden gehouden, dat alleen op
opportuniteitsgronden het overnemen
der meterkosten in de bedrijfskosten
worden voorgesteld.
Bij aanvaarding van dit voorstel is
art. 20 te wijzigen als volgt.
„De tweede zinsnede in lid 1 en
lid 3 vervallen."
Aan het slot van haar advies geeft
de Commissie nog in overweging de
aansluiting aan de waterleiding voor
de perceelen die niet van behoorlijk
drinkwater zijn voorzien, verplichtend
te stellen. Reeds vroeger hebben wij
op dit middel gewezen om het rende
ment van het bedrijf te verzekeren.
Wij vereenigen ons volkomen met de
inzichten der Commissie ten deze. Niet
alleen zou daarmede de prijzen van
het water kunnen worden verlaagd,
doch zou daarmede een uitstekenden
maatregel worden getroffen in het be
lang der volksgezondheid. Er zijn ook
nog talrijke inrichtingen voor de be
reiding van levensmiddelen, als slage
rijen, bakkerijen, melkerijen e.d., die
niet voorzien zijn van een middel tot
watervoorziening dat water levert dat
aan behoorlijke eischen voldoet.
Wanneer Uwe vergadering met ons
van gevoelen is, dat. het wenschelijk
is aansluiting aan de waterleiding ge
biedend voor te schrijven, zullen wij
U in een volgende vergadering een
ontwerp-regeling aanbieden.
Een verordening op de waterlevering,
zooals zij thans luidt, gaat hierbij.
Daarin zijn de wijzigingen aangebracht
hierboven besproken. Mede zijn daar
in aangebracht enkele veranderingen,
welke ten gevolge van die wijzigingen
noodzakelijk zijn geworden.
Burgemeester en Wethouders
van Waalwijk.
(Ingezonden).
Dat ik boven dit opstelletje den
titel Stadsschoon gebruik, komt niet
voort uit chauvinisme, uit kleingeestige
blufferij over onze gemeente, (die er
overigens toch wel wezen mag) maar
omdat het woord dorpsschoon in 't
geheel niet pastte, en ik tusschen deze
beide geen ander geschikt woord kan
vinden Zij, die de moeite doen dit
artikeltje te lezen, moeten me dit tikje
„opschepperij" dus niet kwalijk nemen
Voor enkele dagen bevatte dit blad
een berichtje over 't nieuwe gebouw
der Hanzebank, waarin o.a. ook voor
kwam, dat het hoofdgebouw in ver
houding tot zijn hoogte te ondiep was
en met den langen, lagen bijbouw van
terzijde allesbehalve harmonisch aan
deed. Zeer juist.
Zoo pas heb ik met groote belang
stelling een pas verschenen
artikel van den bekenden architekt Dr.
Berlage gelezen en herlezen, waaruit
ik hieronder eenige fragmenten zal
citeeren. Het stuk had het opschrift
Het schoone Stadsgezicht.
Bovenstaande dingen en vooral
ook mijn eigen indrukken opgedaan bij
wandelingen door onze straten ga
ven me deze regels in de pen.
Ook in Waalwijk is tijdens de
oorlogsjaren en daarna veel gebouwd
nieuwe fabrieken, kantoren, winkels en
woningen zijn de heerlijke openbaring
van vooruitgang op velerlei gebied,
zonder welke een plaats feitelijk dood
is. Of al dat gebouwde ook echter de
heerlijke openbaring van schoonheid
is d.w.z. een harmonisch geheel is met
de omgeving? Helaas, men zal me
moeten toegeven, dat er te vele absurd
leelijke of misplaatste gebouwen zijn,
vaak niet als gebouw op zichzelf,
maar omdat ze een schreeuwend con
trast vormen met het omringende.
Daardoor worden ze tot karikatuur en be
derven daarbij het kachet der omgeving.
Stel U b.v. voor een skij-scraper-
rachtig bouwwerk, waarnaast een knus
landhuisje, in een straat, die een mo
dern deftigen indruk geeft. Of een
villa, waartegen een smakeloozen be
tonnen kolos van een fabriek zich aan
dringt in dezelfde straat. Wat een on
evenwichtige combinatie's. En dan
bij 't idee landhuis behoort geboomte,
alle minst een ersatz-wolkenkrabber en
villa en fabrieksgedruisch passen even
min bij elkander. Het maakt den in
druk vaneen bombastisch,opgeschroefd
vers, n.l. leelijk en belachelijk te zijn.
Neem daarentegen de woningcomplexen
op 't einde der Mr. v. Coothstraat bij
't station. In al hun verscheidenheid
vormen ze een eenheid, die juist past
bij 't omringende. En daardoor geeft
de aanblik een gevoel van bevrediging
er is harmonie. Wie daarentegen over
den Parallelweg naar de Putstraat
wandelt en zijn oog richt over de
spoorlijn zal, als ik, wel eens gedacht
hebben wat een leelijk nieuw fabrieks
gebouw daar't Is, als heeft men
enkele honderden vierkante meters
ruimte er neergezet en later weer zoo
veel er aangelapt. Komt men nog eens
te kort, dan er maar bovenop, enz.
Solied, doelmatig en niet te duur, zegt
onze materialistische tijd. Ziedaar alles.
Estetische eischen Tellen niet mee.
Hoe dat komt?
Dr. Berlage geeft ons het antwoord
in zijn hierboven genoemd artikel„Dat
komt, omdat de bouwkunst in 't leven
van het Nederlandsche volk, nooit de
beteekenis heeft gehad, die haar van
„Kunstwege" toekomt. Den Hollander
ontbreekt de zin voor monumentaliteit.
Zou het zijn omdat deze niet betaalt
Vandaar dat alle tot die hoogte opge
voerde plannen systematisch worden
verknoeid. Want al is architekturale
schoonheid in beginsel natuurlijk niet
afhankelijk van economische waarde,
toch is voor de monumentale verwe
zenlijking van een gebouw, omdat
daarbij, in verband met de Hgging ook
de omgeving is betrokken, een ruimere
opvatting noodigLees dien laatsten
zin vooral met aandacht.
Want er zullen lezers zijn, die reeds
bij zichzelven hebbenopgeworpen. dat
ik alleen mijn aandacht wijd aan aeste-
tische eischen en de practische waarde
wegcijfer. Zij hebben 't mis: de
praktische eischen stel ook ik voorop
maar„architekturale schoonheid is
in beginsel niet afhankelijk van econo
mische waarde" want zij verlangen
alleen: „een ruimere opvatting". Met
andere woordendoelmatigheid en
schoonheid kunnen samengaan, neen,
moeten samengaan.
Het volgend citaat geeft ook zeer
typeerend den toestand weer„Zou
niet een gebrek aan een ruim en voor
uitziend inzicht, gebrek aan durf van
de openbare lichamen, bouwproblemen
groot te zien en te beginnen, de eigen
lijke oorzaak zijn, dat aan onze archi-
tekten nooit de gelegenheid wordt ge
geven tot een waarlijk monumentale
schepping Worden zij, in eenzijdige
eigengerechtigheid b.v. niet nagenoeg
altijd buiten de keuze van het bouw
terrein gelaten, om er dan van te moe
ten maken, wat er nog van te maken
is Zijn alle openbare gebouwen niet
reeds bij den aanvang al te klein,
zoodat aanbouw en verbouwing spoe
dig moet volgen (De heer Berlage
zal hier niet bedoelen de Raad van
Arbeid- en kazernepaleizen Gaat dat,
wat eigenlijk één geheel had moeten
zijn, niet altijd bij stukjes en brokjes
uit zuinigheidsoverwegingenmaar
blijkt dan die zuinigheid niet altijd
zeer kostbaar te zijn
De lezer vergeve me, dat ik wat af
dwaal, met deze aanhalingen, 'k Had
alleen over stadsschoon willen spreken.
En zulke bouwkundige vertoogen zijn
altijd gevaarlijk voor den leek Schoen-
maker blijf, enz.Als ik echter indi
rect een klein beetje meewerk tot ver
fraaiing onzer dierbare gemeente, door
dit artikeltje, ben ik tevieden.
Tot slot nog dit:
Wij zijn verplicht aan de samen
leving, zoowel aan ons zelf en aan hen,
die na ons komen, het schoonheids
gevoel te ontwikkelen en te bevorder
ren. Een klein vonkje, van wat de
dichters van de „tachtiger periode" de
„vergoddelijking der schoonheid"
noemden en dat zulke heerlijke verzen
schiep, (hoeveel hebben er nooit van
gehoord moet ook in ons gloeien.
Immers, wie de schoonheid zelf voelt
en geniet en anderen laat genieten, zal
vanzelf het leelijke, slechte, banale
verachten en doen verachten.
Dat is streven naar een schoon
ideaal: zichzelf en anderen opvoeden
tot het goede.
Besoijen, 29 Oct. '22.
Verkrijgbaar te Waalwijk bij Apotheek
VAN GILS, Fa. ORIE-Dumoulin, A.
RETHANSte Kaatsheuvel Fa. GEZ.
WAGENMAKERS. 22665
De Duitsche Rijkskanselier, dr.
Wirth. heeft gistermiddag in tegen
woordigheid van de betrokken staats
secretarissen de leden van de Com
missie van Herstel ontvangen.
Dr. Wirth begroette hen en inzon
derheid Barthou. Hij sprak daarbij den
wensch uit. dat het Barthou vergund
zou zijn om de belangen der landen,
welke zijn vertegenwoordigd in de
Commissie van Herstel, te dienen en
ook de Duitsche belangen daarbij in
aanmerking te nemen.
Voorts sprak dr. Wirth er zijn vol
doening over uit, dat men het initiatief
had genomen om de beide partijen
tezamen te brengen, teneinde te trach
ten op deze wijze een uitweg te vinden
uit de economische moeilijkheden. Hij
en zijn medewerkers zouden zich op
recht en openhartig ter beschikking
stellen van de commissie.
Tevens wees de Rijkskanselier op
de veranderingen, welke de toestand
van Duitschland sedert de komst van
de garantiecommissie te Berlijn had
ondergaan en op de pogingen om het
zieke Duitsche economische leven tot
groote prestaties te dwingen. De juiste
weg in deze is. zeide hij, eerst het
zieke economische leven gezond te
maken.
Een eerste vereischte is de mark te
stabiliseeren. Alleen een snel handelen
kan den toestand redden en Duitsch-
land's capaciteiten tot de vroegere
hoogte terugbrengen.
In zijn antwoord verklaarde Barthou.
dat in de woorden van Wirth een ge
tuigenis en een program lagen opge
sloten, n.l. een getuigenis over den
toestand waarin Duitschland verkeerd.
Wat het program betreft, was Barthou
van meening, dat Wirth veeleer de
kwesties had aangewezen dan wel den
weg tot de oplossing daarvan bepaald.
Barthou zeide, dat het oogenblik
was aangebroken, om openhartig met
elkander te spreken.
De „Petit Parisien" vermeldt on
der voorbehoud een telegram uit En-
gelsche bron, volgens hetwelk een
bende Khemalistiscjje soldaten te Adria-
nopel 13 Fransche soldaten zou gedood
hebben.
Het Grieksche garnizoen van Kara-
Agatsj zou den Franschen te hulp ge
komen zijn.
Naar Dena meldt, wordt in Beieren
en Oost-Pruisen een monarchistische
Putsch voorbereid. Er zouden zelfs
plannen bestaan om naar Berlijn op
te rukken.
Ex-kroonprins Rupprecht van Beieren
heeft verklaard, dat hij een eventueel
aanbod om koning van Beieren of keizer
van Duitschland te worden, zal afwijzen.
Behalve de Italiaansche gezant te
Parijs Sforza, heeft ook de Italiaansche
gezant te Berlijn Frassati zijn ontslag
genomen. Mussolini heeft Sforza ver
zocht aan te blijven om de regeering
geen nieuwe moeilijkheden te bezorgen.
Intusschen werkt Mussoline een
nieuwe kieswet uit, welke aan de partij
die bij de verkiezingen de meeste stem
men krijgt, drie vijfden der zetels in
het parlement verzekert.
De verkiezingen voor de gemeen
teraden in Engeland blijken een ernstige
nederlaag voor de labours te zijn, die
op sommige plaatsen geheel uitgescha
keld zijn.
De definitieve uitslagen voor de
verkiezingen voor den Zwitserschen
Nationalen Raad zijn als volgtRadi
calen 60 (vroeger 59) katholieken 44
(41); Boerenpartij 35 (31)Socialisten
43 (38)Liberalen 10 (9)Sociaal
Politieke Groep 2 (6); partijloozen 1
(1)Protestantsche partij 1 (0)com
munisten 2 (3). Door deze verkiezing
is het aantal leden van den Nationalen
Raad gestegen van 189 op 198.
TjL FRGCO>>
De Echo van het Zniden.
Eenstemmigheid is in onze Commissie ten
aanzien van de keuze van het tarief niet
verkregen. Eén lid, hoewel overtuigd van
de noodzakelijkheid om, ter voorkoming van
verdere verliezen, over te gaan tot herzie
ning van het tarief, geeft de voorkeur aan
handhaving van het abonnemeutsstelsel
althans voor de perceelen, waarvoor het
thans geldt en verhoogd tot de bedragen als
hiervoor zijn aangegeven, omdat naar zijn
oordeel het reeds genoemde bezwaar van de
noodzakelijkheid om bjj doorvoering van 't
meterstelsel de schuldenlast van het bedrijf
met 18.000.te vergrooteu, niet opweegt
legen de verkregen voordeelen en verhoo
ging van het abonnementstarief een direct
grootere bate voor het bedrijf zal opleveren.
jiüili
slapeloosheid. onrust, gejaagdheid.
Gebruik MUNHAR.DT'3
Zenuw-tablet-hen.
H*i
*id
Per koker/Sc/, bi] Apoth. en drogisten
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
ÖVrN Wttmt EU fXAHEKVBEE/, OVÉR/PAfc-
«Kuuproc/nffo.oficurr em gejaagum®
PtA JlOiUR (M CEHT BU HKZ DHOiUlm
