m
hebben er niets
De gemeentenaren
mee te maken en het is ook niet te
controleeren ook niet.
Oomens. Bij ons in Baardwijk is
het nooit geweest en daar moeten ze
er niets van hebben ook niet. Dat zeg
ik je. Bij ons is er niemand die per
soneel heeft, daar doen ze alles zelf.
8 uur sluiting is geen algemeen belang,
dat ben ik met Eibers eens. Het is
een gemeentebelang als ze laat open
blijven, dan verbruiken ze veel meer
gas of electrisch licht.
Van der Geld. De heer Oomens wijst
er op dat het voor de gemeente een
practisch voordeel heeft als al die
menschen veel gas gaan verstoken.
Maar de andere zijde mag ook wel
eens worden bekeken want een feit
is het dat er dan velen zijn die hun
personeel dan weer langer moeten
laten werken en dat gaat ook niet.
Daar mag men wel eens even aan
denken.
Verwiel. Ik ondersteun het voorstel
van den heer Eibers.
Van der Aa. Ik ben een van de on
derteekenaars van het adres hoewel
ik als winkelier zijnde, er geen belang
bij heb. Maar ik heb het adres willen
onderteekenen in het belang van die
menschen die op en om de markt
wonen. Voor deze menschen die er
geen nevenverdiensten bij hebben en
alle verdiensten uit hun winkel moeten
halen, is het goed dat ze aan het daar
wandelend publiek wat kunnen ver-
koopen. Daar komt nog bij dat de
café's, die wel later mogen openblijven,
veel rookartikelen verkoopen en daar
is niets aan te doen. Nu is het wel
moeilijk om de sigarenwinkels alleen
vrij te stellen omdat de meeste er
nevenbedrijven op na houden, maar
allicht is daar een of andere weg op
te vinden.
Wat van der Geld zegt is ook weer
volkomen waar en nu kan men wel
zeggen dat degenen die sluiten willen,
dit dan toch uit eigen beweging kunnen
doen, doch practisch is dit niet mo
gelijk, dat kan, door de concurrentie
niet worden doorgevoerd
Ik voor mij zou die winkeliers, die
uitsluitend sigaren, sigaretten en tabak
verkoopen, een paar uur verlenging
geven en de overige winkels om 8
uur laten sluiten. Alle menschen zijn
het gewoon geworden en zoo goed
als alle winkeliers zijn er buitengewoon
mee ingenomen.
Ik kan daarom niet begrijpen, hoe
de heer Oomens het een algemeen be
lang kan noemen als de winkels later
dan 8 uur mogen geopend blijver
Voorzitter. De heer Oomens bedoelt
daarmee dat dan het gasverbruik weer
grooter wordt. U zou wenschen, dat
alleen verlenging wordt gegeven aan
hen die uitsluitend sigaren, sigaretten
en tabak verkoopen en niet aan hen
die koffie en thee verkoopen.
Eibers. Van der Geld zegt, dat het
voor het personeel weer vervelend
wordt, maar loopt eens van het begin
van Besoijen tot het eind vanjBaard-
wijk en dan de heele Stationsstraat en
de Antonius-parochie door, hoeveel
winkels zullen er dan zijn. waar ze
personeel hebben.
Met die andere regelingen hebben
wij niets te maken, want als er gecon
troleerd zou moeten worden, dan zou
de politie wel twee keer politie-uur
mogen gaan houden en dat kost vee
te veel geld. Als ik me een luxe wi
permitteeren, dan moet ik dat voor
m'n eigen rekening doen. Wij sluiten
toch ook voor eigen rekening, wi
hebben daar toch ook geen verplichting
van gemaakt. En nou moeten ze niet
aankomen met Amsterdam, want daar
hebben ze allemaal personeel en het is
bespottelijk om daar een vergelijking
mee te maken.
Voorzitter. Het debat begint weer
hetzelfde te worden als in 1919, toen
al die adressen zijn ingekomen. In
de vergadering van 24 Januari 1920
werd een verzoek van de Hanze aan
gehouden en werd Burg. en Weth
opgedragen een nader onderzoek in te
stellen. Gevolg gevende aan die op
dracht hebben wij verzocht ons te
willen mededeelen, hoeveel ingezetenen
dezer gemeente tegenwoordig waren in
de vergadering, waarin tot het vragen
van verplichte winkelsluiting werd be
sloten. Aan dit verzoek kon niet worden
voldaan, omdat geen presentielijst werd
gehouden.
Dit verzoek gaf de Hanze-afdeelin
aanleiding opnieuw een algemeene
vergadering uit te schrijven. In deze
vergadering waren tegenwoordig 28
leden, waarvan 24 uit Waalwijk; van
deze 24 hebben 21 een winkel en één
een kapperssalon van deze 21 stemden
er 15 voor en 6 tegen winkelsluiting.
Na die vergadering heeft het Bestuur
der Hanze-nog lijsten laten circuleeren
onder de leden-winkeliers en onder
de winkeliers-niet-leden, waarop zij
door het plaatsen van een handteekening
van hun gevoelen omtrent gedwongen
winkelsluiting konden blijk geven. Van
de niet-leden verklaarden zich op deze
lijsten 28 winkeliers voor gedwongen
winkelsluiting en van de leden 52 Op
de voor de Hanze bestemde lijsten
komen echter ook handteekeningen voor
niet-leden. Terzelfder tijd circu-
eerde een lijst van tegenstanders van
gedwongen winkelsluiting, door 35
winkeliersïonderteekend, waarvan 8 op
een der lijsten van De Hanze zich vóór
winkelsluiting verklaarden.
Roggeveen. Het komt mij voor dat
t beste is om de winkeliers zelf eerst
eens te hooren, want dit adres komt
slechts van enkele sigarenwinkeliers.
Oordeelen de winkeliers dat tengevolge
de malaise het beter is om de
verordening op te heffen, iets wat ik
niet kan zien, dan kan in een
volgende vergadering nog een besluit
worden genomen.
Voorzitter. Dat zou ik niet doen. Ik
zou den gewonen weg bewandelen, en
de raad laten beslissen. Een vorige
teer zijn de winkeliers ook eerst ge
hoord en toen heeft men toch gezien
dat er vele zich voor sluiting verklaar
den en dan weer daar tegen. De raad
vertegenwoordigt toch het geheele volk,
die heeft toch het vertrouwen daarvan
gekregen en die moet dan ook maar
beslissen.
De heer Klijberg voelt ook veel voor
liet voorstel van den heer Eibers, want
de naar voren gebrachte bezwaren
betreffende het personeel kunnen wor
den ondervangen. Hij zou de winkeliers
niet aan banden willen laten leggen.
Echter zou hij thans alleen een princi
pieel besluit nemen.
De heer Timmermans kan zich vol
komen met den heer Eibers vereenigen.
De tijd van bindende bepalingen nemen
acht hij voorbij.
Het voorstel Eibers in omvraag ge-
Dracht wordt aangenomen met 8 tegen
stemmen.
Voor stemden Oomens, Gragtmans,
Eibers, Groenen, Klijberg, van Driel,
Verwiel en Timmermans.
Tegen Roggeveen, Smolders, van der
Aa, van der Geld en de Graaf.
Voorzitter. Nou kan je weer eens
zien hoe een mensch toch gemakkelijk
can veranderen.
3. Voorstel tot het ruilen van bouw
terrein met de firma Gebr. de Graaff.
In hun preadvies zeggen Burg. en
Weth. dat zij gemachtigd zijn om 15
arbeiderswoningen te bouwen. Deze
woningen zullen worden gebouwd ge
deeltelijk op het terrein, aangekocht
van de Erven van Tilburg, nabij de
Eerste Zeine. waar thans de boerderij
staat, verhuurd aan J. van Daelen, en
gedeeltelijk op het gemeente-terrein
Oostelijk van de Middenstandswoningen
aan de St. Antoniusstraat, in exploitatie
bij het gemeentelijk woningbedrijf
Deze beide terreinen zijn van elkander
gescheiden door een strook grond,
eigendom van de firma Gebr. de Graaff.
In de vergadering van 5 Augustus
1918 werd een rooilijn vastgesteld
voor de St. Chrispijnstraat en in het
verlengde daarvan Noordwaarts tot de
Eerste Zeine. De rooilijn wordt thans
aangehouden bij het bouwen van de
hiervoor bedoelde 15 woningen. De
rooilijn mijdt de bezitting van de fa.
de Graaff, zoodat een gedeelte daarvan
ter groote van 241 M2 zou komen te
vallen buiten of oostelijk van die lijn
en daardoor aan de bebouwing wordt
onttrokken. Wij zagen in die onttrek
king wel eenige onbillijkheid en deden
daarom het voorstel voor het aan de
bebouwing onttrokken terrein gratis in
ruil te geven eenzelfde oppervlakte
gemeente-terrein, zuidelijk grenzende
aan het overige bezit der firma de
Graaff. De daarover gevoerde onder
handeling is afgestuit op den eisch der
firma dat haar terrein op de rooilijn
van de te maken straat zou worden
afgescheiden door een betonschutting.
Burg. en Weth meenden dat daartoe
geen aanleiding bestond omdat zij van
oordeel waren, dat door het aanbieden
van een zelfde oppervlakte terrein als
aan de bebouwing zou worden ont
trokken, aan de billijkheid werd vol
daan. Bij het ontwerpen der plannen
voor de 15 woningen is de onderhan
deling over de ruiling hervat en is
deze tot een goed einde kunnen wor
den gebracht door ons voorstel om de
kosten der betonschutting door ieder
der partijen voor de helft te doen
dragen.
Burg. en Weth. vonden aanleiding
tot dit voorstel omdat de kosten van
een betonschutting aanmerkelijk zijn
gedaald en thans zijn te ramen op
f 540, waarvan dan de helft komt ten
laste der gemeente.
De heer Roggeveen meent dat het
plaatsen van die betonmuren niet veel
bijdraagt tot de vertraaiïng van de ge
meente. Een hek als bij de Zusters in
de Zeine aangebracht, acht hij beter,
althans voor het oog.
De Graaff. Een achter een fabriek
gelegen terrein is nooit fraai. Boven
dien is het te doen om vrijheid te
verkrijgen.
Roggeveen. U zal me toch toegeven
dat een betonmuur, zooals deze nu a'
de St. Antoniusstraat staat, nooi
Voorzitter. Ik geef gaarne toe dat
het leelijk is zoo'n betonmuur, maar
ik heb me zelf afgevraagd wat er dan
anders voor in de plaats kan worden
gebracht. Men kan wel zeggen om
daar een muur te metselen, maar dat
is ook niet fraai.
Timmermans. Als er een muur wordt
geplaatst als waarmee U Uw terrein
in de Mr. van Coothstraat hebt afge
maakt, dan is dat heel wat mooier, En
er dan wat groen en bloemen laten
groeien.
De heer Klijberg zou zich met den
heer Roggeveen kunnen vereenigen
mits men niet naar geld had om te
zien. Nu echter wordt het iets anders
en dat de firma de Graaff vrijheid op
haar fabrieksterrein wenscht te be
houden, dat kan hij volkomen begrij
pen en billijken, want voor een fabriek
is dat van groote waarde
De Voorzitter meent te mogen con-
stateeren dat de meeste leden een be
tonmuur leelijk vinden en daarom voelt
er wel iets voor om eens aan te
hij
vragen wat het bouwen van een muur
kost als door den heer Timmermans
is aangegeven. Scheelt het niet te veel
in de kosten, dan is alles er voor te
zeggen dat een dergelijke muur wordt
opgetrokken.
In ieder geval is het goed dat de
aandacht daar eens op is gevestigd.
Spr. denkt dal de firma de Graaft
daartegen ook wel geen bezwaar zal
hebben.
De Graaff. De firma is genegen de
helft te betalen van de kosten van den
muur zooals deze is opgegeven. Wel
was ze van meening dat de kosten
tamelijk hoog waren opgegeven.
Zonder hoofdelijke stemming wordt
aldus besloten.
het volle tarief betalen, zich wel eenige
opoffering kunnen getroosten.
Is dat abonnementstarief veel te laag,
goed ga het dan verhoogen, maar plaats
tegenover deze verhooging niet zooda
nige meerdere onkosten, daUongeveer
de helft der meeropbrengst van het
water daaraan wegvalt.
We lezen onderaan fol. 1, dat het
verbruik der abonnenten abnormaal
groot is, omdat er geen belang bij zou
zijn lekke kranen te laten herstellen.
Ik denk hierbij aan de menschen, wier
kraan boven den gootsteen is wegge
nomen en onder bij den vloer geplaatst.
Hun belang bij lekke kranen is, voor
het niet doen overloopen der lekbakjes,
zeer groot. En dan, eens per maand
wordt regelmatig het gas opgenomen.
Het is toch mogelijk, dat de opnemer
daarbij tevens informeert, of voor de
waterleiding alles wel in orde is. Door-
loopende W.C.'s kan hij door't geluid
direct constateeren.
Er wordt gezegd, dat de abonnent
er geen belang bij heeft water spaar
zaam te gebruiken. Maar is de gemeen
schapszin van de menschen, die men
hier op het oog heeft dan zoo gering,
dat zij willens en wetens een bedrijf
der gemeenschap op kosten jagen met
de wetenschap, dat een eventueel tekort
op dat bedrijf op hun aanslag in de
gemeentelijke inkomstenbelasting kan
komen te drukken Er wordt gezegd,
dat die menschen naar hartelust kunnen
wasschen en plassen, maar is het niet
mooi dat zij dit kunnen doen om
lichaam en huis schoon te houden?
Het komt mij wel zeer gewaagd voor,
het nachtverbruik van 80 M3 vrijwel
geheel op rekening te stellen van de
abonnenten. Van de per meter ver
bruikenden zijn er toch ook, die niet
mooi is. Door iets anders daarvoor te
plaatsen kan men dezelfde vrijheid
bereiken.
Voorzitter. Het beste is dat we nu
eerst punt 5 voorstel tot wijziging
van het tarief der waterleiding behan
delen voor punt 4 voorstel tot het
aangaan van een onderhandsche geld-
leening groot f 221 000 a 5'/a pCt.
(Het breedvoerige prae-advies der
commissie aan B. en W. en het prae-
advies van Burg. en Weth. aan den
raad is in een onzer vorige nummers
in z'n geheel afgedrukt.)
Roggeveen. Als minderheid der com
missie voor het Waterleidingbedrijf, wil
ik U mijn standpunt uiteenzetten
Ik begin met mede te deelen, dat in
de vergadering, waarin tot 't voorstel
van invoering van een metersysteem is
besloten, behalve de Voorzitter, één
lid aanwezig was Twee leden, waar
van ik een was, ontbraken. Door ver
lof kon ik niet aanwezig zijn In een
volgende bijeenkomst vernam ik uit
de notulen, wat was besloten en heb
ik in de eerstvolgende daarna gehouden
vergadering tegen het ontwerp-advies
mijn bezwaren nogmaals kenbaar ge
maakt. In die vergadering was ik het
eenige lid, buiten den Voorzitter, dat
aanwezig was, de beide andere waren
verhinderd.
Aan de hand van het advies wil ik
mijn bezwaren toelichten.
Op bladz. 1 staat, dat aan abonnen
ten het water wordt geleverd be
neden kostprijs en deze toestand niet
langer kan worden gedoogd. Er is
echter nog een andere categorie van
gebruikers, wie water beneden kostprijs
wordt geleverd, n 1. de industrieelen.
Door hen werd betrokken in ronde
cijfers 10.000 M3 a 18 ct., 10.000 Ma a
16 ct. en 15.000 M3 a 14 ct. bij een
kostprijs van ruim 22 ct.
Waarom wordt aan hen beneden
kostprijs geleverd Omdat bij opvoering
der aan hen in rekening gebrachte
prijzen het gevaar bestaat, dat zij voor
een eigen waterinstallatie gaan zorgen.
Het gebruik van het waterleidingbedrijf
zal daardoor verminderen, met welke
vermindering de onkosten niet in gelijke
mate teruggaan, zoodat de kostprijs
van het water alsdan wordt verhoogd.
Deze grootgebruikers kan men niet
meer laten betalen, omdat zij anders
afvallen.
Tegenover hen, ik zou kunnen zeggen
aan de andere zijde, staan de klein
verbruikers, wlen eveneens beneden
kostprijs het water wordt geleverd en
voor wien men niet bevreesd hoeft te
te zijn, dat zij bij opvoering der prijzen
afvallen, omdat zij ten eenenmale in
de onmogelijkheid verkeeren zelf voor
hun water te zorgen.
Bij hen moet echter niet uit het oog
worden verloren, dat het waterleiding
bedrijf een groote hygiënische waarde
bezit, zoodat ter bevordering daarvan
I de overige verbruikers, dat zijn zij die
aan hun minimum van 20 M3 komen
en daardoor niet zoo nauw behoeven
toe te zien.
Wat betreft het hebben van wassche-
rijen, daarvoor zou een speciaal tarief
kunnen worden ontworpen, evenals
dit voorheen geschiedde voor het heb
ben van een watercloset en een bad.
Voor het wegschenken van water be
staat geen of weinig gevaar meer, wan
neer wordt gevolg gegeven aan 't slot
van het advies, verplichting tot aan
sluiting.
Het motief, dat propaganda niet meer
noodig is, (zie slot tweede bladzijde)
vervalt wel eenigszins, wanneer we op
bladz. 10 lezen, dat op eind 1919
ongeveer 50 pCt. der woningen op de
waterleiding was aangesloten.
Het in het advies voor de kleinste
woningen toegestane verbruik van
10 M3 per kwartaal is beslist te weinig.
Mij is gebleken, dat stellig op 15 M3
moet worden gerekend. De meeste of
ik kan wel zeggen alle bewoners van
kleine perceelen wasschen zelf en gaat
hun verbruik per 3 maanden 5 M3
boven het toegestane van 10 M3. zoodat
zij zullen moeten bijbetalen per kwartaal
5 x 30 ct. f 1.50 of per jaar f6.—.
Theoretisch is het metersysteem mooi
maar practisch is het niet door te
voeren. De meeropbrengst wordt op
fol. 3 geraamd op f4395.60 en om die
meeropbrengst te verkrijgen worden de
onkosten verhoogd met 11 pCt. van
f 18000.— f 1980.—
Onderhoud der meters circa
2/3 van f240.- f 160.
Meerkosten voor opneming
der meters f 200.— en
80 M3 welke gedurende de nachturen
den toren verlaten en voor het grootste
gedeelte aan verspilling worden toe
geschreven, wat hiermede niet in over
eenstemming is en waaruit wel blijkt,
dat die verspilling niet zoo groot is
als men zich voorstelt.
Waar juist de verspilling voor de
voorstanders van de meterinvoering
een belangrijk argument is, vertrouw
ik dat zij, na bovenstaande uiteenzetting
hieraan niet meer zullen vasthouden.
Mijn bezwaren tot invoering van het
metersysteem zijn terug te brengen tot
1. het verhoogen der onkosten-
rekening met f2340.- om een bruto-
meeropbrengst te krijgen van f 4395.—
2. de beslist onvoldoende hoeveel
heid van 10 M3 per 3 maanden voor
de kleinverbruikers, waardoor deze
meestal zullen moeten bijbetalen. Ik
geef dan ook den raad in overweging
het advies van de meerderheid der
commissie niet te volgen, waardoor
komt te vervallen de leenin; van
f 18 000.— en alleen over te gaan tot
verhooging van de abonnementen, zoo
als op fol. 6 van het advies is aan
gegeven.
De heer Gragtmans wil hier van
antwoord dienen. Dat hij niet punt
voor punt het lange betoog van den
heer Roggeveen zal beantwoorden, zal
hem, naar hij vertrouwt, niemand
kwalijk nemen. Had hij een afschrift
van dit betoog van te voren kunnen
inzien en bestudeeren, dan was dat
iets anders geweest.
De heer Roggeveen is tegen het
metersysteem en de meerderheid van
de Commissie wil juist het metersy
steem hebben om het bedrijf rendabel
te maken. Spreker zal de grootverbrui
kers buiten de bespreking laten, want
die kunnen tegenwoordig zelf veel
beter zoo'n watertoren bouwen. De
kwitantie die zijn firma heeft moeten
betalen was pl.m. f 500 hoog en voor
een dergelijk bedrag valt gemakkelijk
zoo'n torentje te bouwen.
Roggeveen. Daarover heb ik niet
gesproken.
De heer Gragtmans zegt een staatje
te hebben ontvangen hoe ontzettend
het waterverbruik toeneemt van hen
die gebruik maken van waschtafels met
loopend water. Zoo is de heer Wies
man gekomen op een waterverbruik
van 74 M3., de heer B. Timmermans-
Verschure van 33 op 81 M3., de heer
van Schijndel-van Thiel van 69 op 96
M3. Zoo iets dergelijks vindt men ook
terug bij den werkman, want, zoo zegt
spr., dit zijn juist de grootste water-
verslinders. En dat moet worden tegen
gegaan, dat moet weer wat aan banden
worden gelegd. Spr. heeft absoluut
geen bezwaar dat men goedkoop wordt
bediend, maar hij zou daarbij het be
drijf toch in ieder geval rendeerend
willen laten zijn en wil men dat, dan
is een metersysteem onontbeerlijk naar
zijne meening. Meterhuur blijft voor
tarief B.
Roggeveen Dat is niet zoo.
De heer Gragtmans zegt dat dit
toch altijd zijne bedoeling Is geweest.
Tarief a. is voor de abbonementen.
En deze plassen met het water dat
bet erg is. Wil men nu die abonne
menten gaan verhoogen, dan komt dat
ongeveer op hetzelfde neer, behalve
dat je dan nog weet waar je water
blijft. Amsterdam, den Haag, Rotterdam
en Breda, overal gaan ze het zoo In
voeren. Spr. zou het liefst overal meters
willen zien geplaatst om te controleeren
en dan voor het meerder gebruik te
laten betalen.
De heer Roggeveen zegt, doordat
bij lang in Amsterdam vertoeft heeft,
daar goed bekend le zijn. Op de eerste
plaats wil bi] er op wijzen dat men
daar voor den oorlog reeds zeer vele
panden had vaa f 700 en f 800 huur
waarde en wat het plaatsen van meters
betreft, hij gelooft niet dat men daar
toe zal overgaan om de eenvoudige
rede dat |u sommige volksbuurten afs
de Marnixstraat, 'de Haarlemmeistraat
nog zooveel andere buuttcu en
Totaal f 2340.—
of ruim de helft van de opbrengst.
Ik ben er voor te volgen de bereke
ning zooals deze is opgezet op fol. 6
van het advies en dan verder geen
meters in te voeren voor de kleine
perceelen. De opbrengst ad f 3989.
komt dan geheel ten goede aan het
bedrijf en de abonnenten behoeven
niet aan het einde van ieder kwartaal
nog bij te betalen, wat zeker het geval
zou zijn met het meerendeel, zoo niet
met alle 476 verbruikers, wien 10 M3
per 3 maanden is toegeschat.
In het advies wordt op fol. 7 dan
ook gezegd, dat nogmaals wordt op
gemerkt, dat het minimum door meer
deren zal worden overschreden, zoodat
de daar aangegeven meerdere 18863 M3
voor een gedeelte k f0 30 per M3aan
de tegenwoordige abonnenten, die
na plaatsing van meters reeds per jaar
f 12.— en f 18.— moeten betalen, in
rekening zou worden gebracht.
Het valt mij op, dat genoemde
18863 M3 per etmaal berekend, bedraagt
klein 52 M3 en nu vraag ik mij af,
hoe dit is te rijmen met de gemiddelde
straten het onmogelijk is, want gewoon
lijk worden daar de huizen door 10 a
12 gezinnen bewoond en hoe zal men
daar dan een regeling willen zien ge-
troften in den geest als hier de com
missie wil. De voordeelen die men be
haalt bij het plaatsen van Meters zullen
□ooit opwegen tegen de kosten. Trou
wens uit de berekening van de Com
missie van advies blijkt ook niet dat
het plaatsen van Meters voordeel brengt.
Het bedrijf gaat hier toch al te zwaar
gebukt onder te veel kapitaal,
Do beer Timmermans zegt niet des
kundig te zijn op het gebied van
waterleidingsaangelegenhedeo. Het rap
port heeft hem een geweldige teleur
stelling bezorgd want bij de overname
van dat bedrijf, iets waar hij altijd tegen
is geweest, Is gezegd dat het bedrijf
in 1921 aan de gemeente een groot
I geldelijk voordeel zou brengen. Wel is
waar kunnen de tijdsomstandigheden
daarop vaneenigen invloed zijn, maar het
verschil is te groot, nu is er geen winst
maar zelfs verlies.
Wordt dit verlies veroorzaakt door
groot waterverlies, dan moet de direc
tie dat zooveel mogelijk zien te voor-
mm n
in
