BEE Cl 11 BIT III IN pëltöögm Kandelsschool. ACCUMULATOREN. Fa, Gebr. Boeren, - 's-Bosch. Tweede Blad. Kerknieuws. Land- en Tuinbouw Kantongerecht. Starter— en Verlichtingsbatterijen. „Exide" Agentschap. Numm. 46. Zaterdag 26 Mei '23. II. De Fransche overheersching was te kort van duur om in den treurigen toestand van het Middelbaar Onder wijs hier te lande verbetering te bren gen. de politieke toestanden daarna te ongunstig om het te organiseeren als in 1806 voor het L.O was geschied. De meerdere behoefte aan voortgezet onderwijs bracht weliswaar mede, dat er meerdere scholen werden opgericht en de bestaande werden verbeterd, maar het doorzicht en de energie van een Thorbecke waren noodig om (eerst in 1863) het Middelb. Onderwijs op het hooge peil te brengen, waarop het nu nog staat. Thorbecke wordt terecht de vader van het M. O. ge noemd hij heeft de indeeling van ons onderwijs in lager, middelbaar en hooger wettelijk vastgelegd, hij heeft gestipuleerd, aan welke eischen leer- aren, scholen en onderwijs moeten voldoen, kortom hij heeft gezorgd, dat ook wat het Middelbaar Onderwijs betreft, ons land naast andere Euro- peesche staten kan worden gesteld. Thorbecke's wet op hetM. O kwam waarlijk niet te vroeg. De uitvindingen op natuurwetenschappelijk gebied stoomwezen, electriciteit maakten het zoowel voor degenen, die later aan een universiteit wilden studeeren als voor hen, die voor de praktijk be stemd waren, noodig, dat ze zich ge heel anders voorbereidden, dan tot nu toe aan de klassieke of Fransche scho len geschiedde. (De kostscholen, die' enkele uitgezonderd, eigenlijk nooit middelbaar onderwijs gegeven hadden, waren in 't Noorden grootendeels vei- dwenen). Wel werden de Latijnsche scholen meer en meer verdrongen door gymnasium, welke een breeder leerplan hadden, wel waren aan sommige dezer gymnasiums zelfs B-afdeelingen ver bonden, waar ook de natuurweten schappen in het programma werden opgenomen, doch het bleven toch in de eerste plaats inrichtingen, waar het grootste deel van den tijd aan de studie der oude talen werd besteed en het onderwijs in de andere vakken altijd maar bijzaak was. De Hoogere Burgerschool, daaren tegen rust op wis- en natuurkundigen grondslag. Art. 20 van het ontwerp Wet-M. O. vermeldt dan ook als de eerste 6 vakken wiskunde, mechanica, natuurkunde, scheikunde plant-en dier kunde en cosmografie. Nemen we een willekeurig programma van lesuren (b.v. Eindhoven), dan blijkt het over wicht der natuurkundige vakken nog beter: van de 155 lesuren (buiten godsdienst) zijn 59 uren voor de wis- en natuurkundige vakken bestemd en nog 10 voor aardrijkskunde, dat zoo wel tot de letterkundige als de wis- en natuurkundige vakken kan gerekend worden. t. Een ander gebrek van de Latijnsche scholen en ook van de latere gymnasia was, dat de vreemde talen te weinig tot hun recht kwamen In dit opzicht bracht de H.B.S. voor toekomstige zakenmenschen een groote verbetering. Oenoemd programma vermeldt b.v. 41 uren voor de vreemde talen, 14 voor Nederlandseh. Dat de toestand van het onderwijs omstreeks 1860, toen handel, nijverheid en verkeer na een Jan Salietijd weer opleefden, te wenschen overliet, moge blijken uit de volgende aanhaling uit een boekje, dat in 1864 verscheen „De tijden zijn veranderd, toen al wat men zoo wat noodig had te weten, "in de practijk kon worden aangeleerd. "Kennis van de scheepvaart en reede- rij-usantiën van onderscheidene zee lhavens, van handel- en wisselregt, "van tarieven en entrepöts, van de „smaak, de voortbrenging en de be hoeften van onderscheidene volkeren "is iets wat voor menigeen onmisbaar Imag geacht worden. „In onze handelssteden ziet men zich „zoovele Duitsche firma's vestigen en „met gevolg werkzaam zijn, om niet „te zeggen, dat zij vele onzer land- "genooten overvleugelen op onze han delskantoren zoovele jongelieden van „buiten 's lands als correspondenten „bij voorkeur geplaatst. Wie, die bedenkt, dat wij hoe zeer in andere opzigten Duitschland "verre vooruit - te dezen aanzien ons "door hen hebben laten voorbijstreven "wie die in aanmerking neemt, dat "aldaar alle voor handel en nijverheid "bestemde jongelieden een opleiding „bekomen, die hen niet alleen in al gemeene beschaving en ontwikkeling "bij geen anderen stand behoeft te doen "achterstaan, maar hen zoodanig gron dig theoretisch vormt, dat zij zien "later in korteren tijd in het practische "thuis gevoelen en bekwamen kunnen "wie, zeggen wij, die dat alle» over- „weegt, zal niet moeten bekennen dat "dit zeer natuurlijk is. „Men zegge ;niet: Vader en groot- vader hebben het ook wel buiten die "geleerdheid gedaan en ze zijn er toch "ook gekomen. Wij weten zeer goed, "dat kennis alleen het niet doet, dat "goede trouwe onkreukbare eerlijkheid, ".volharding en oppassendheid, even „zoovele goede eigenschappen zijn, "waardoor menigeen het ver in de „wereld gebragt heeft en eigenschap pen, die altijd gegolden hebben en .altijd zullen blijven gelden. Wat wij beweren, is alleen dit, dat, nu zooals "gezegd, de leus van vroegere tijden ^weinig zaken met groote verdiensten", „vervangen is door die van „veel za- „ken mei kleine verdiensten", een iedei ^aanhoudend op zijn qui vive zijn „moet, en om daar overwinnaar te zijn p eerlijkheid en oppassendheid alleen „niet voldoende; daaraan dient talent Igepaard te gaan". De H. B Scholen namen dan ook weldra zeer in aantal toe en de bloei bleef, ook toen het gymnasium-onder- wijs in 1876 grondig verbeterd en ge moderniseerd werd. Het onderwijs werd zeer geroemd, de afgestudeerden hadden, voor zoover ze niet in de wis- en natuurkunde doorstudeerden, spoedig een betrekking op de vele handelskantoren welke na 1860 ver rezen of op officieele en officieuse bureaux. Op elke actie volgt reactie. Reeds 10 jaren na het in werking treden van de wet op het M. O. vernam men stemmen, dat de H. B. S. voor de praktijk nog niet dat gaf, wat men noodig had. Doordat voor steeds meerdere jongelui de H. B. S. de voorbereidingsschool werd voor de hoogere wis- en natuurkundige studiën, werd voortdurend minder rekening gehouden met de eischen der praktijk en de 4 uren per week, welke Thorbecke voor de handelswetenschappen had uitgetrokken, werden in het nieuwe programma ingekrompen tot 1 uur in den 4en cursus en 2 uren facultatief in den 5en. In 1876 werd daarom naast de bestaande H. B. Scholen te Amsterdam een „Openbare Handelsschool" opge richt, welke weldra een reputatie in binnen- en buitenland verkreeg en, thans gesplitst, elk jaar plm. 150 geslaagde candidaten aflevert. Na 19ÜU, toen het zakenleven in ons land zich snel uitbreidde, werd het voorbeeld van Amsterdam in verschillende plaat sen gevolgd en op de minst kostbare wijze, doordat de hoogere handels scholen aan reeds bestaande hoogere burgerscholen werden verbonden. In de eerste drie klassen wordt het H. B. S.-programma gevolgd en bij de 4e klas komt dan de splitsinghet aantal uren blijft voor beide afdeelingen nagenoeg hetzelfde, maar de leerlingen der Handelsafdeeling krijgen voortaan minder lessen in wis- en natuurkunde, meer lessen in de vreemde talen en handelswetenschappen. Ook deze regeling, thans nog alge meen toegepast, heeft echter bezwaren in de 4e klas krijgen de leerlingen een opeenhoopingvan nieuwe stof: handels- wetenschappen,handelscorrespondentie in 4 talen, staathuishoudkunde. Deze moeilijkheid wordt nu, op aanwijzing van den Inspecteur M. O., te Waalwijk (en Bergen-op-Zoom) ondervangen In de eerste twee jaren wordt het gewone H. B. S.-programma gevolgd, in den 3en cursus ook nog gedeeltelijk, maar dan wordt tevens de grondslag gelegd voor het onderwijs in de handelswetenschappen der volgende jaren, doordat 3 uur per week handels kennis wordt gegeven, waarbij in het bijzonder die begrippen worden aan gebracht, welke b.v. bij het corres pondentie-onderwijs in de vreemde talen als bekend worden verondersteld. In de 4e en 5e klasse treden de talen en handelswetenschappen meer op den voorgrond en worden nog slechts enkele uren aan wiskunde besteed. Maken we dus een vergelijking tusschen het programma eener H. B S. (b.v. te Eindhoven) en de H. H. S. te Waalwijk, dan hebben we: H. B. S. H. H. S. Wiskunde 26 Natuurwetenschappen 33 Talen (Ned. Fr. D. Eng.) 55 Handelswetenschappen 1 In het begin van mijn artikel wees ik er reeds op dat de naam handels school aanleiding kon geven tot de foutieve veronderstelling dat deze school een soort vakonderwijs voor kantoormenschen geeft. Dat deze meening onjuist is, blijkt reeds hieruit, dat naast het correspondentie-onderwijs in de talen, dat aan de H. B. S. niet gegeven wordt, minstens evenveel tijd moet worden besteed aan het onderwijs in de letterkunde en letterkund ge geschiedenis, en dat b.v. aan elke school een scheikundig laboratorium moet worden verbonden, waar de jongelui zelf practisch werken. De bedoeling van de Hoogere Handelsschool is in de eerste plaats: algemeen ontwikkelde menschen te vormen, die voldoende economisch inzicht hebben en theoretische en practische handelskennis hebben ver worven, om zich later spoedig thuis te gevoelen in het zakenleven of in een administratieve betrekking. Mr. Dr. Nobach, secretaris der Cen trale Werkgevers Mij. schreef in het Mei-nummer van het Maandblad voor handelswetenschappen een artikel ovet de beteekenis van het onderwijs aan onze hoogere handelsscholen en vatte dit a.v. samen; lo. Handel en Industrie krijgen steeds meer behoefte aan algemeen sociaal-economisch geschoold per soneel. 2o In verband met de Staatsont- wikkeling is het gewenscht. dat in zoo ruim mogelijken kring een zekere economische kennis wordt aangek weekt. 3o Het tegenwoordig onderwijs aan de H.H.S. voorziet in de behoeften bedoeld in sub 1 en 2. Na aldus de ontwikkeling van het H.B.S - en H.H.S.-onderwijs te hebben geschetst, meen ik dit artikel te kunnen besluiten met een aanhaling uit het „Weekblad voor het Midd. en Gym nasiaal Onderwijs" van 2 Okt. 1918. „De jongere zuster van de H fcs.b. „met 5-jarigen cursus, voor een jaar of drie (dus in 1915) ten doop gehouden en toen Hoogere Handelsschool ge- ^noernd, mag zich verheugen in een „snellen groei. Bedroeg het aantal Hoogere Handelsscholen voor eenige Jaren 7, thans kan men er twintig tellen. Er blijkt behoefte te zijn aan een „Middelbare school, die, zonder de „algemeene ontwikkeling uit het oog „te verliezen, meer dan de H.B b. „voeling houdt met de eischen van „het practische leven, een school, waar "wis- en natuurkunde een meer be- "scheiden en de talen een grootere rol spelen. Meer en meer heeft deze in lichting zich aanzien verworven bij het publiek, bij onderwijsmannen en bij "autoriteiten. Hard is er, en wordt er "^JEen^voor alle H H.S.-en geldend „eindexamen-programma is tot stand „gekomen. Op grond van dat pro gramma zijn bij verschillende minis- terieele besluiten aan de bezitters van het einddiploma rechten toege kend die tot dusverre alleen aan dat "van de H.B S. met 5-jarigen cursus „verbonden waren". In een volgend artikel hoop ik nog eenige inlichtingen te verschaffen om trent de H.H.S. te Waalwijk. Speciale vakkundige Reparatie-Inrichting. Laadstation. 22374 Electriciteit. Tegenover 't Station. Telei. No. 896. Verplichting der Feestdagviering. (3) H. H. 16 16 70 21 Ia ons schrijven van 13 F brua«t van dit jaar, waarin Wij U, B. G., de^ver leende Pauselijke dispensatie mededeel den in de verplichting der Feestdag- viering, spraken Wij, in volkomen eenstemmigheid met het geheele Ns- derlandsche Eplscopaa'. het vast ver trouwen uit, »dat de geloovlgeo, voor »zaover meer algea-.eeae belangen niet .vorderen van deze dispensatie geb uik .te maken, da thans niet meer ver- .pücb'e feestdagen, evenals de tweede .dageu vao Kerstmis, Paschen en .Pinksteren, zuUea blijven heiligen, a,- »dus bew^zesd, dat hun godsdienstzin .zich, zeer terecht, niet kaa of niet .wil tevtedea stellen met enkel ten .dezen te volbrengen, wat op zware »zo»de geboden is*. Begrijpend, dat onzerzitds leding noodig was om dien godsdienstzin al gemeen gemakkelijk tot uitlag te doen komen, gaven Wij (d datzelfde schrijven reeds aanstonds eenige regelingen aan voor de H.H. Diensten, voor de scho len, vcor de bouwwerken, die Ons rekenpltchtig zijn, enr. en wezen Wij op de inmiddels verschenen gunstige bepalingen van het M nlsterle van A'beld, Handel en Nijverheid over het inhalen van verzuim door het nlet- werken op R.K. Feestdagen. Na die éérste leidende maatregelen hebben Wij, B. G., diep doordrongen van het groot geestelijk voordeel ver- bonden aan de vrijwillige onderhouding van dan tot dusverre op die feestdagen onder ons bestaanden toestand, daar toe officieel den steun gevraagd en ook voor een goed deel verkregen van onze katholieke Pers en van de verschillende katholieke Standsorganisaties in ons Bisdom daarbij, op Ons verzoek, bij gestaan door de ijverige medewerking onzer Parochiale Geestelijkheid. Uit dit alles moet het eenieder dui delijk zijn, dat ten onrechte beweerd wordt, dat de viering dier feestdagen afgeschaft is. Deze Is niet afgeschaf maar blijft doorgaan. Wel is door de dispensatie de zware verplichtingtot die viering opgeheven doch ook zelfs die ophe'ft.g I» nog maar tijdelijk d^or Z. H. gegeven. Hare zware verplichting herleeft bij den af loop van den tudsduu', voor welke de i'lspensatle geschonken is, tenzij z,.ri. weer opnieuw dispensatie verleent. Da», Wij deelden U reeds mede, dat Wij voor een goed deel den steun ver kregen der Katholieke Pers en der ve schillende Katholieke S andsorga alsatles tot handhavlog van den ouden toestand op die Feestdagen. De bezwaren, bij Ons door enke en daartegen ingebracht, golden namelijk niet de algemeen eikende Christelijke feestdagen, maar betroffen de dagen van Driekoningen, H. Sacramentsdag, H.H. Petrus en Paulus en O. L. Vr. Onbevlekt Ontvangen. Volmondig erkennen Wij, dat op dte vier dagen vooral smeer algemeene belangen* kunnen vorderen van de .gegeven dispensatie gebruik te ma ken*, en Wij willen dan ook niets 'eruguemen van onze daarover op Februari met het Episcopaat gegeven uitspraak. Doch Wij meenen tevens te mogen veronderstellen, dat het, vooral na de gunstige beschikking van het betrok ken Ministerie, in menig geval vrij gemakkelijk zal zijn, zelfs voor de groc- tere ondernemingen, zooder meer al gemeene belangen te schaden, op die vier dagen de tot nu toe gebruikelijke Zondagsheiliging als regel door te voeren. Vol vertrouwen richten Wtj ons dan ook, nu de aanstaande H. Sacraments dag de éérste gelegenheid aan onze Diocesaoen brengt, over het al of niet voortbestaan in ons Bisdom der katho lieke heiliging van die dagen een wel licht beslissend besluit te nemen, tot hen, met het allerdringendst verzoek, dat zij alom, in steden eh In dorpen, soo eenigszins mogelijk, die 8i°a°e feestdagvleriag, ofschoon onverplich', getrouw zullen blijven en dat, naast en met het bijwonen der H H. Diensten en het ontvangen der H.H. Sacramen ten, hun Zondagsch kleed, In huiselijke orde, hun gesloten kantoren, weik- plaatsen, winkels en bedrijven, hun ont- houding van openbare markten een schitterend ge.ulgenis zullen gaan af leggen van hun prijzenswaardige ge hechtheid aan het medeleven met de H. Kerk en van een eensgezinde be vordering van dien waren godsdienst zin, die 's Hemels zegeningen over ons dierbaar Bisdom, over hun persoon en hunne gezinnen zeer zeker zullen af trekken. 's-Hertogenboscb, 19 Mei 1923. A. F. DIEPEN, Bisschop van '.-H-rtogr-nboich, Wat iedere maand te doen geeft. (2e helft Mef Nadruk verboden. Mei zette zich kwaad in, met koud guur weer. maar toonde zich In de volgende dagen la haar volle heerlijk heid. Daarop volgde afwissrleod weer, doch nu we bijna halfweg zijn, kunnen we niet andere zeggen, dan dat Mei ons tot dusver rijkelijk gezegend heeft. Er js veel, zeer veel gewassen. Het vee vindt over loedlg g'»», en het graan schoot welig op. Een eno-m verschil bij verleden voo jaar 1 Het is dus een goed voorultzinht J ook in dan hof en ten deels ook In den boom gaard. Midden M M wordt boekweit ge zaaid, maar met het oog op de nacht vorsten is het beter nog een paar weken te wachten. Ook dit gewas kan op rijen worden gezaaid, in welk ge val het een paar malen gesch ff-Jd kan worden. De rijenafs.and is 30 cM heeft op rijen 50 Liter (plm. 30 KG) s*ad noodle, bil breedwerplg zaaien 60 L. of 80 K G. Het milde Meiweer dat we hadden, was, sooals de boeren ia mijn streek zeggen de beste Chüi-bemestlng. Toch mag men niet nalaten, om aan de g.aanpercee- !eo, welke het aoodig blijken te heb ben, nog wat Chili te geven na de ulrstoeling. En ook b«j de suiker- en voederbieten mag de Chlll-sak niet achterwege blijven. Geen gewas is in de zandstreken van zoo groote waarde ais de voederbiet of mangeiwortel, en geeft eea grooter gewin dan dat, maar ook geen enkel gewas vraagt een rijkere bemesting. Hieraan moet dus worden gedacht. Ia den bof l Let op de meloenen tn den bak 1 Zie toe, of ze door bet gie ten ook op den vochrlgen grond lig gen, in welk geval «e licht worden aangestoken of gaan rotten. Om d't to voorkomen, moet go so it-o per week omleggen of omdraaien ook kunt ge er een stukje onder leggen. Ge kunt nu op den koaden grond augur ken zaaien, »ÓÓr oen muur of schut ting "f op een warm plekje in den tuin. D; kleine scherpe groene is een goede soort. Leg op nnderllngen af stand van l'/s 2 voet 2 of 3 zaad- es bij elkaar, een late men later staan. Bij warm weer Is het asperges9teken |n vollen gang 'c geschiedt met een lang, sma', daarvoor bestemd mes, en gebeurt wel drie maal per dag dan oogst men ze blank, terwijl ze anders, wanneer ze enkele uren boven den grond hebben gestaan, blauw zi|o ge- wordea en hun fijnen smaak hebben verloren. Io de 2e helft van Mei wor den wel boonen, zoowel stam- als sioksla- en sntjbooneo gelegd. Men legge de boon nooit In natten, konden grond, dan wachte men nog liever. De bedden, waarop reeds boonen zijn gelegd, houdt men goed schoon pas op, de boon'jr-s zelf niet te raken, dus liefst niet schoffelen Aanaarden is aan te bevelen, ze staan oan vaster en groeien beter doe het met de hand Zaai In dezen en den volgenden tijd wortcl'jes om de 3 weken, ge hebt ze dan steeds; doe eveozco met erwten, en zaal en plant kropsla om dn 14 dagen. Postelein kan tot In Augustus gezaaid worden, mits bij warm weer de eerste 8 dagen het zaalb.d ff nk nat houden. Ia den bloemhof 1 M*i is de maand van Flora's kinderen. Vele planten en bloemen kunnen nu al naar buiten. Pelargonium, Zonalee, Petunia s Odur, Verbena's, Heliotropen en an- dete. Maak do perkea gereedzorg voor stokjes (sterk dik riet of bloem- stokjes) om ee vast te doen staan tegen den wiod R-fft* blodbast is uit stekend om te binden. Verbenas, Peiuoia'», en Helioiropen komen In den vollen grond, dus uit den pot men b enge eerst onde koe- of ver teerde paardemest op het perk. Ook Aloe's, L iurier. Phormlums en andere koude kasplanten kannen nu op hun znmerplaais gebracht worden. Ook Cyclameobollen, welke al meermalen hebben gebloeid, kunnen, als ze zfln uitgebloeid, bulten worden gezet voor een poos, b.v. voor deze en de vol gend? maand daarna verpotte men Ze weer en breoge ze onder glas. Zij hou den van besten, stevigen grond, met ouden koemest vermeogd. Bij verpotten vragen Cyclamen heel weinig water wel een maand kunnen zij staan eer de bollen zichtbaar beginnen te welken. De asters, eind Ap.il gezaaid, moeten ihans verplant worden. Laat men ze op de zelfde plaats staan, dan krijgt men lange en geen gedrongen sterke plan- tea. Asters moeten meermalea verplant wo'deo. WAALWIJK. Uitspraken dd. 24 Mei 1923. p L v E te Waalwijk overtr mot riiw. regit f3 of 1 w tuchtsch, C v B te Udenhout strooperij teruggav» aan ouders zonder toepassing van straf. P v B te alsvoor overtr alsvoor f 0 50 of 1 w tuchtsch, P W v B te alsvoor overtr alsvoor tl of 1 d h, Q J R te Capelle overtr vleesch- keuringswet f8 of 8 d h, H A A te Waalwijk overtr bouwverord f 5 of 3 d h A R te Waalwijk overtr jacht- delict f 2 of 2 d h voorw met een proeftijd van 1 jaar. J ThvR overtr leerplichtwet f2 of 2 dh,JCD te Waalwijk overtr alsvoor f 1 of 1 d h C D te alsvoor overtr alsvoor f io' of 10 d h, F H te Nieuwkuijk overtr arbeidswet 6 x f2 of 6 x 2 d h, O de B te Capelle overt trek- hondenwet 2 x f2 of 2 x 2 d h, v d S te Vrijhoeve-Capelle dier pijn veroorz f 10 of 10 d h Q O v d S te Drunen en C v d S te Kaatsheuvel beiden overtr veldpol ieder f 2 of 2 d h, M R ie Sprang-Capelle overtr mollen en kikv wet f 3 of 2 d h, H W r te Waalwijk overtr paardenwet fü.bU of 1 d h, O K te Vlijmen overtr pol- verord f 5 of 5 d h, A Th A te Sprang-C en H W v L te Waalwijk beiden overtr alsvoor ieder f3 of 2 di h, B H B zwervende overtr alsvoor f2 ot 2 a n, J S ts Kï'tSuêuvëi en A S te Raams- donk beiden overtr alsvoor ieder f 1 B \JW Jtmta»

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1923 | | pagina 5