MtlMNI! ïtKZUl
der SI. Cleneis-iarickie
een bezoek te
brengen aan de
Letteren en Kunst.
WAALWIJK.
(Zie beschrijving in dit nummer.)
*M$&è
MYSTlSCtt MINNESPEL
DOOR
A. VAN DELFT Pr
Op te voeren door de Tooneelverr
eeniging van den R. K. Vrouwenbond
op Donderdag 29 dezer, ter gelegen
heid van 't Zilveren Priesterfeest van
den Z Eerw. Heer Pastoor Van Riel.
Prijs 10,90.
Verkrijgbaar bij:
Boekhandel Van Eijkelenburg
voorheen Wed. A Tielen
Waalwijksche Stoomdrukkerij
Antoon Tieien.
Wij ontvingen 't jaarverslag dei-
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Tilburg en Omstreken. Het is een
interessant werk van ruim 100 pagi
na's, zeer overzichtelijk en duidelijk
saamgesteld en bevattende een groot
aantal belangrijke mededeelingen en
wetenswaardigheden.
Wij onticenen er 't volgende aan:
Wij kunnen niet beter doen, aldus
bet verslag, dan ter zake te verwijzen
naar de uitvoerige beschouwingen in
liet jaarverslag over 1922. Immers van
belangrijke wijzigingen kan niet wor
den gesproken.
Wanneer wij de schoenindustrie
uitzonderen, moet evenals het vorig
jaar gezegd worden dat de toestand in
't algemeen ongunstig is.
Op de eerste plaats kwam telkens
weer tot uiting dat wij hier werken on
der een loonstandaard, die in verhou
ding tot het concurreerend buitenland
veel te hoog is.
Op de tweede plaats oefent de Ar
beidswet 1919 nog steeds haar noodlot-
tigen invloed op de mogelijkheid, om
de productiekosten aan de internatio
nale concurrentie aan te passen.
De opgeschroefde belastingen, zoo
wel van rijk als van gemeenten, deden
onverminderd haar funesten invloed
op handel en nijverheid gelden.
Van drastische bezuiniging is nog
geen sprake, en alle beloften van ver
sobering bleven tot nu toe voor het
grootste deel een doode letter.
In ons vorig jaarverslag noemden
wij als vierden factor de door het rijk
en de gemeente getroffen maatregelen
lot bestrijding der werkloosheid. Aan
vele misbruiken op dit terrein is inmid
dels een einde gekomen.
De voornaamste factor is echter
evenals in voorafgaande jaren, ook in
1923 geweest de abnormale huitenland-
sche concurrentie.
Een sterk dalende tendenz valt ech
ter, speciaal voor het tweede halfjaar
1923, t. a. v. vele artikelen waar te
nemen, welke daling van artikelen si
garen en schoenen nog geaccentueerd
werd door de speciale maatregelen van
invoerbelemmering.
Terwijl de vermindering der Duit-
sche valutaconcurrentie beter pers
pectieven voor de industrie opende,
kwam een nieuwe bedreiging opdagen
de daling van den koers van den Bel
gischen en Franschen franc.
Behalve de ernstige nadeelen, die
speciaal de koersdaling der Belgische
valuta voor den middenstand in het
district had, had deze omstandigheid
ook op de afzetmogelijkheden der in
dustrieproducten een funesten invloed.
Vooral op de textielmarkt, zoowel in
het binnen als in het buitenland, trad
de Fransche en Belgische concurren
tie sterk naar voren.
Terwijl 1922 hulp aan de sigaren-
industrie bracht, kwam in 1923 een be
scherming der schoenindustrie tot
sland.
De verdere takken van nijverheid
werden aan hun lot overgelaten.
Behalve eenige verbeteringen in de
regeling der exportcredieten deed de
rgeering niets om den toestand in de
industrie te verbeteren, deze te be
schermen tegen de abnormale buiten-
landsche concurrentie.
Uit de zeer vele gegevens, blijkt over
duidelijk dat niet alleen door de be
trokken industrieeelen, maar evenzeer
door den groothandel, het bankbedrijf
en den middenstand de oorzaken der
groote inzinking en het uitblijven eener
herleving gezocht worden in de facto
ren hierboven aangegeven, speciaal in
de valutaconcurrentie.
De industrie ondervond verder den
nadeeligen invloed der valutaverhou
dingen door de sterke vermindering
van exportmogelijkheden.
De malaise in de industrie had ook
voor de aanverwante bedrijven een
zeer ongunstigen invloed. Ook de han
del, het bankbedrijf en de midden
stand ondervond sterk den invloed
der malaise in de industrie; de mid
denstand speciaal door de verminder
de koopkracht van de arbeidersbevol
king tengevolge van werkloosheid en
verlaagde loonen.
Omtrent de Schoen- en Lederindu
strie wordt o.m. 't volgende gezegd:
Sch oenindustrie.
Alle berichtgevers, zonder uitzonde
ring, wijzen op den buitengewoon gun-
stigen invloed, dien het Schoenenwetje
op den toestand dezer industrie gehad
heeft.
Terwijl in Januari en Februari de
meeste bedrijven geheel stop stonden
dan wel op zeer beperkte capaciteit
werkten, kwam er, naarmate het sei
zoen vorderde, eenige verbetering en
rondom Paschen en Pinksteren was
er vrij veel werk. Deze opleving was
echter van zeer tijdelijken aard, want
na afloop van het seizoen - omstreeks
half Juni trad de depressie weer in,
zoodat de productie wederom belang
rijk moest worden ingekrompen.
Onmiddellijk echter na de inwer
king' treding der Schoenenwet in Juli
kwam er meer vertrouwen in de toe
komst en omstreeks October kwamen
de gunstige gevolgen der Schoenenwet
j duidelijk tot uiting. De groote, hier te
lande aanwezige voorraden buiten-
landsch schoenwerk, ruimden lang-
zaam aan op of werden incourant.
In het vertrouwen, dat het Schoenen
wetje zou worden verlengd, toonden
de afnemers meer bereidwilligheid in
het plaatsen van voorjaarsorders, zoo
dat gedurende het laatste kwartaal
weer op volle capaciteit kon worden
gewerkt.
De prijzen der grondstoffen vooral
het fijnere over leder loonden neiging
tot stijgen, terwijl de groothandels-
prijzen der schoenen onder den druk
der geweldige onderlinge concurrentie
aanmerkelijk daalden.
De Kleinhandel had vooral in de
groote steden te kampen met de tal-
looze opruimingen van buitenlandsch
en incourant geworden schoeisel, ter
wijl de Averkloosheid in tal van bedrij
ven den omzet aanmerkelijk deed da
len. De noodzakelijkheid om geld te
maken, teneinde de hooge huren, de
zware belastingen en andere verplich
tingen te kunnen voldoen, deed in den
kleinhandel een felle concurrentie-
strijd ontbranden, zoodat vooral het
volksschoeisel aan prijzen werd ver
kocht, welke betrekkelijk weinig boven
de vooroorlogsche uitgingen.
Het fijnere en luxe schoeisel bracht
betere prijzen op, doch de telkens wis
selende mode, de in verhouding tot den
omzet te groote voorraad, welke motst
worden gehouden om aan elke vraag
te kunnen voldoen, dit alles was de
oorzaak, dat de bedrijfsuitkomsten
voor den kleinhandel onbevredigend
waren.
Dank zij den grooteren omzet gedu
rende het laatste kwartaal drukten de
algemeene onkosten minder zwaar.
Hoewel de betalingen der afnemers
uiterst langzaam waren, kwamen er
betrekkelijk weinig faillissementen
voor, hetgeen zijn oorzaak vindt in de
coulante wijze waarop uitstel van be
taling aan den kleinhandel werd ver
leend. De catastrophe der Hanze- en
andere Banken, de ontreddering van
den Postcheque- en Girodienst, als
mede de neiging der banken in het al
gemeen om de credieten te beperken
of op te zeggen, waren even zoo vele
oorzaken van moeilijkheden bij de fi
nanciering der bedrijven.
Nu intusschen einde December de
duur der wet tot beperking van den in
voer met zes maanden is verlengd, be
staat er redelijk vooruitzicht op een
behoorlijk seizoen 1924.
Het valt echter niet te ontkennen,
dat groote en langdurige arbeidscon
flicten, zooals thans in Twente, de nog
steeds weinig verminderde werkeloos
heid in nagenoeg alle takken van Nij
verheid, de onmogelijkheid om te ex
porteeren wegens de lage valuta en de
hooge tariefmuren der ons omringen
de landen, alle factoren zijn, welke
den regelmatigen opbloei der schoen
industrie ongunstig beinvloeden.
Lederindustrie.
Tol aan de inwerkingtred^
Schoenenwetje verkeerde dez*^.^ L
veer in dezelfde positie als de Schooft'-'
industrie.
Toen de schoenfabrieken werk kre
gen, kwam ook eenige opleving in den
lederafzet, echter niet in die mate
welke men zich had voorgesteld. Al
spoedig kwam de ervaring dat de
schoenfabrikanten, die zoo trouw met
de looiers te samen voor tijdelijke
invoerbelemmering gewerkt had ien,
deze laatsten voor een goed deel loslie
ten en het benoodigde Ieder in het bui
tenland gingen koopen aan valuta-prij
zen, waartegen de binnenlandsche
looierij niet concurreeren kon.
Wel verbeterde de afzet van hel pro
duct gaandeweg, naar mate 't buiten- diverse kleine hallen voor speciale in
land bij het dalen van het geld, zijne
prijzen zooveel mogelijk evenredig ver
hoogde.
In ter na tion ale Tentoonstelling voor
Handel en Industrie 1924 Tilburg.
(lustrien, diverse buitenlandsche han
del «instellingen en bemiddelings-bu-
reaux in daartoe afzonderlijk in te
richten paviljoens, een huisvestings
bureau, een bureau voor handelsbe-
Reeds vanuit deu trein, komende middeling, een transport- en inkla-
van de richting Rotterdam, bemerkt ringsbureau, een inlichtingsbureau, een
men nabij Tilburg, enkele torens van
vreemde constructie, die aan iets bui
tengewoons doen denken. Meer en
meer Tilburg naderende, ziet men ech
ter plotseling het volle gebouwencom
plex van bovengenoemde tentoonstel
ling verrijzen. Het is alsof daar aan
den einder, tusschen de fabrieks-
schoorsteenen en kerktorens van Til
burg, een nieuwe stad zich verheffen
gaat.
De donkere daken der breede ten-
toonstellings-liallen, waarboven torens
met eigenaadig gekamde spitsen ju
belend opgaan, steken zwaar af tegen
de heldere lucht. Het is van deze gebou
wen dat een roep uitgaat, de roep
eener werkstad die zich een wijle gaat
begeven buiten den dagelijkschen klep
perzang van weefgetouwen en knarsen
de drijfriemen, om een overzicht te ge
ven van wat onder den rook harer
zwarte schoorsteenen gemaakt wordt
en om geheel Nederland en het bui
tenland uit te noodigen met hare tech
nische hulpmiddelen, nieuwe vindin
gen en producten, deel te nemen aan
dat overzicht.
De Internationale Tentoonstelling
1924 Tilburg bezit alle factoren die
tot het welslagen eener groote exposi
tie kunnen bijdragen. Zij wordt gehou
den in het hartje van het industriëele
Zuiden, in Tilburg, de fabrieksstad
van Nederland. Alleen reeds de wol-
lenstoffen-industrie is voor 75 der
in Nederland op dat gebied gevestigde
bedrijven, in Tilburg geconcentreerd.
Van de werktuigen, benoodigd voor
de outilleering der belangrijke Tilburg
sche wollenstoffen-industrie, wordt
zoo goed als geen enkel in Nederland
vervaardigd, 't Ziju Engeland, Duitscli-
land, Frankrijk, België, Zwitserland
en Tschecho-Slowakije, die Tilburg
van de noodige textiel-machines voor
zien.
Genoemde landen hebben er het
grootste belang bij te Tilburg te ex-
poseeren, evenals de landen welke
grondstoffen leveren benoodigd voor de
Tilburgsche wollenstoffen-industrie.
Doch niet alleen in de textiel vindt
Tilburg's industrie een voornamen be-
staansfactor.
Ook de schoen- en lederindustrie,
de metaalnijverheid in vollen omvang,
het bouwbedrijf, de grafische vakken,
de meubelfabricage, de kleeding-indus
trie, de cartonagebewerking, de was-
scherijen, de ververijen, de bleekerijen,
de parapluie-fabrieken, de distilleer
derijen, de meelfabrieken, de kinder
wagen-industrie, de gloeilampenfaj
brieken, de tabaksbewerking, de stroo-
h ulzen-f abri cage, hebben in Tilburg
tal van groote werkplaatsen.
Daarbij komen nog Den Bosch en
Breda waarbelangrijke industiëele on
dernemingen gevestigd zijn en de meer
speciale industrie-steden Eindhoven
en Helmond, alsmede het industrie
gebied uit de Langstraat en Zuidelijk
Limburg, aan welker industriën het
buitenland verplicht is en dewelke aan
inzending direct of indirect bijdragen.
Vandaar de groote internationale deel
name aan deze tentoonstelling.
Het is ook niet weinig aan de roem
van Tilburg, als industriestad van in
ternationale bekendheid, te danken,
dat een opzet als van bovengenoemde
Tentoonstelling de medewerking kreeg
van alle Nederlandsche Consulaten en
Nederlandsche Kamers van Koophan
del in het buitenland.
De Nederlandsche Regeering erken
de de Tentoonstelling bij het besluit
van 11 April 1924, iixUen zin van art.
8 der Octrooiwet van 1910, terwijl bij
besluit van 29 April 1924 aan de orga-
niseerende vöreeniging Koninklijke)
Erkenning verleend werd. Bij minis-
triëel besl.iit van 5 Mei 1924, werd
vrijdom van Invoerrecht verleend voor
buitenlandsche inzendingen op deze
Ten toonstelling.
De Nederlandsche Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer zegde hare me
dewerking toe door hare af deeling Til
burg, de vereeniging „Tilburg Voor
uit", die in binnen- en buitenland eene
uitgebreide propaganda voert, tot ani
meering van bezoek aan deze expositie.
De Tentoonstelling heeft plaats,
vanaf 18 Juli tot 18 Augustus e.k., de
terreinen zijn gelegen op ongeveer 5
minuten afstand van het station der
N.S. en aan de spoorwegen van het Ne
derlandsche en Belgische net. De ge
bouwen der Tentoonstelling, derhalve
alleen de tentoonstellingshallen waar
in de stands worden ondergebracht,
zijn ingedeeld als volgt: Hallen voor
machines- en bedrijven in werking,
voor textiel-industrie, voor handel,
kiein-industrie en fijn mechanisme,
post-, telegraaf- en telefoonkantoor,
een tolkendienst, een station voor
draadlooze telegrafie, benevens gebou
wen voor Restaurants en amusement.
Er is gelegenheid tot het houden
van congressen en réunies in een daar
toe speciaal gebouwde gehoorzaal, ter
wijl eetzalen e.d. eveneens disponibel
zijn.
Festiviteiten op verschillend gebied
zullen aan deze Tentoonstelling ver
bonden zijn, waarvan wij vooral notee-
ren een Internationaal Concours voor
Harmonie- en Fanfare-corpsen, Man
nen- en Gemengde Zangvereenigingen,
eveneens een festival op vocaal- en in
strumentaal gebied in den uitgebreid-
sten zin, waarmede van de vijf weken
van den duur der Tentoonstelling,
steeds de Zaterdagen, Zondagen en
Maandagen bezet zullen zijn. Behalve
deze en meerdere festiviteiten en wed
strijden zullen er ook talrijke demon
straties plaats hebben op technisch
gebied.
Gezien de bewonderingswaardige
organisatie en de grootschen opzet dei-
Internationale Tentoonstelling voor
Handel en Industrie 1924 Tilburg, is
het te verwachten, dat haar een enorm
bezoek zal te beurt vallen.
DRUNEN. Dinsdag 20 Mei viert
onze oud doi psgenoote, Moeder Marie-
Theresia (in de wereld mejuff. Theo
dora Maria Veliman) van de Congre
gatie der Eerw. Zusters van Schijndel
haar zilveren kloosterjubilé
Na eerst gedurende zes jaren te
Loon op-Zand zeer verdienstelijk als
overste werkzaam te zijn geweest,
werd Haar eerw, benoemd tot overste
van het Sint Johannesgesticht te
Borne. Onder haar bestuur kwam een
industrie huishoudschool tot stand,
thans eene bloeiende en nuttige stich
ting, die vele leerlingen telt.
Wij wenschen de jubileerende
Moeder en hare geachte familie van
harte geluk, hopende dat het allen
zal geheven zijn, eens in welstand het
gouden jubilé te vieren
CAPELLE. Naar wij vernemen heeft
de heer Adr. Rijken, ambtenaar ter
Secretarie alhier, als zoodanig eervol
ontslag aangevraagd.
VR1JH.-CAPELLE Qeref. Kerk des
voorm half tien en des nam. half drie
leesdienst.
RAAMSDONK Vergadering van den
Gemeenteraad van Raamsdonk op
Zaterdag, 17 Mei 1924, des namiddags
ten zes ure
Aan de orde is:
1. ingekomen stukken.
2. Aanbieding verslag van den toe
stand der gemeente over 1923.
3. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot inwilliging verzoek
van het R K. Kerkbestuur te Raams-
donksveer, om de benoodigde gelden
voor aanleg terrein voor lichamelijke
oefening.
4. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot niet-inwilliging ver
zoek van het Bestuur der Zwemin
richting te Geertruidenberg, om een
subsidie uit de gemeentekas.
5. Alsvoor van P. A. Konings e.a.,
om eene verordening vast te stellen,
houdende verbod om losloopende
honden in de poldeis toe te laten.
6 Vaststelling van het primitief ko
hier der Straatbelasting
i 7. Ontwerp verordening tot wijziging
der verordening op de heffing van
leges.
8. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot verhooging van het
bedrag der zekerheid-vanden gemeente
ontvanger.
9. Schrijven van het Gemeentelijk
Electriciteits-bedrijf, om aanschaffing
van lichtmeters en transformatoren.
10. Ontwerp-besluit tot af- en over
schrijving uit den post voor onvoor
ziene uitgaven.
11. Alsvoor tot wijziging der ge
meente-begrooting, dienst 1923.
12. Voorstel van Burgemeester en
Wethouders tot verkoop der woning
J 24. staande aan hel Poststraatje.
13. Bezwaarschriften tegen aanslag
vergunningsrecht en schoolgeld.
De gemeente-Veldwachters Kloo-
nen en Schampers hebben den visscher
M. bekeurd, die vischte met een fuik
in den gesloten vischtijd. De fuiken
zijn in beslag genomen,
Met het leggen van de buizen voor
de waterleiding is men aan de grens
van Waspik en Raamsdonk. Men maakt
goede vorderingen, zoodat reeds de
geheele Luitenambachtstraat van buizen
is voorzien.
Aanstaanden Zondag wordt in onze
parochie de H. Kindsheid gehouden.
Het echtpaar W. de Wijs-de Wijs
heeft Donderdag 15 Mei den dag her
dacht, waarop zij voor 40 jaren in het
huwelijksbootje stapten. Wij wenschen
hen geluk en hopen nog meerdere
malen in dezen zin van hen te mogen
spreken.
De landmeter van het Kadaster
hoopt op 21 Mei aanstaande zijn
jaarlijksche rondreis in deze gemeente
aan te vangen
LOONOPZAND. Gisteren vierde het
echtpaar Van Dongen-Mombers alhier
zijn gouden huwelijksfeest. De buurt
had heel aardig het huis versierd en
een mooien eereboog er voor geplaatst.
Te 8'/s uur werd het gouden echt
paar per auto, gevolgd door de familie
naar de kerk gebracht, waar een H.
Mis van dankzegging werd opgedragen,
's Avonds van half acht tot half tien
werden er door de muziekvereenigingen
dezer plaats serenades aan dé jubila
rissen gebracht en werden dezen door
de respectieve presidenten hartelijk
toegesproken.
Het gouden feest had een mooi
verloop;
Het Feestcomité der „Sophia's-
vereeniging" gaat met hef plan om op
Zaterdag 14 juni kinderspelen op het
feestterrein te geven om de jeugd mede
ie laten deelen in de feestvreugde der
jubileerende vereeniging.
ALMKERK. A.s. Zaterdag zullen ten
huize van het café Dekkers alhier,
door Notaris van Willigen één hon
derdtal schapen worden verkocht.
J.l. Maandag werd door den heer
Burgemeester alhier het Getuigschrift
in lijst met f 50 geschonken door 't
Carnegie Heldenfonds, aan den heer
D. v. d. Water alhier persoonlijk uit
gereikt.
VR1JH. CAPELLE. Geref. Kerk.
A s. Zondag voormiddag 9.30 uur en
namiddag 6 uur hoopt voor zijn ge
meente in den Dienst des Woords
voor te gaan Ds. G. H. de |onge
GEERTRUIDENBERG. De inschrij
vingen voor het concours, hetwelk op
24 en 25 Augustus a.s gehouden zal
worden hebben reeds alle verwachtin
gen overtroffen. Nog dagelijks komen
er binnen, waaronder van vele veree-
nigingen van naam.
Daar de mogelijkheid niet is uitge
sloten, dat er nog gezelschappen zijn,
welke geen officieele uitnoodiging tot
deelname ontvingen, heeft het uitvoe
rend comité gemeend den termijn van
inschrijving te moeten verlengen tot
uiterlijk 15 Juni a.szoodat ook deze
gezelschappen nog in de gelegenheid
worden gesteld om hun bericht van
deelname in te zenden.
Gezien de gunstige voorteekenen
heeft Geertruidenberg een paar hoogst
muzikale dagen te wachten.
Op O. H. Hemelvaartsdag, Don
derdag 29 Mei, zal door de tooneelclub
van den R. K. Vrouwenbond in het ge
bouw van de R. K. Werkliedenverceni-
ging, ter gelegenheid van het Zilveren
Priesterjubileum van den Zeer Eerw.
Heer pastoor van Riel eene opvoering
gegeven worden vanDe verloving van
St. Brigida, mystiseh minnespel in
3 tooneelen, door A. van Delft, Pr. 1).
Het lijkt mij nuttig, vooraf eene
korte uiteenzetting te geven over dit
fijn-geestelijk spel.
Het stuk stelt ons voor: de vereeni
ging van St. Brigida met haar ziele-
BruidegomChristus, in de Liefde van
Zijn Kruis, in welke kracht zij de
wereld overwint:
't Teeken van zijn Kruisgenot
Is het zegelmerk van God.
't Teeken zijner liefste Wonden
Zegelde zijn bruidsche sponde.
Dit gebeuren in Brigida's zieleleven
wordt ons in uitwendigen vorm ver
tolkt door de tien maagden uit het
Evangelie, die de dichter ten tooneele
doet verschijnen: Dan zal het rijk
der hemelen gelijk zijn aan tien maag
den, die haar lampen namen en brui
degom en bruid te gemoet gingen.
De symbolische beteekenis der Evan
gelische maagden is in dit spel ten vol
le doorgevoerd. Zij moeten dus onder
scheiden worden van de overige perso
nen, nl. St. Brigida en hare moeder.
Hun daarzijn is enkel en alleen, om
uitdrukking te geven aan Brigida's
zieleleven, dus van puur-geestelijke
aard. Zij zijn de vertolksters van haar
inwendigen strijd, dien zij zelf in een
gebed tot haar Engel, naar voren
brengt
Engel, o, het schoone beeld
Dat ik in mijn ziel mag dragey-
Van zijn schoonheid door qpez:
dagens
Van bekoring, en van strijd
Tegen duivels laffen nijd;
jt Schoone beeld moet gij bewaren
En het voor den doodsklauw
sparen,
De Verloving
van SI. Briglda,
(bladz. 22),
(Matth. XV: 1)
(blade. 17).
