BFëchdTah het zuiden Nr. 75. Zaterdag 20 Sept. 47e Jaarg. TWEEDE BLAD. DE ST. ELISABETHSVLOED door A. L. van der Plujjm. II. Niet alleen de maatschappelijke toe- tand ook de aardrijkskundige toestand was heel anders, o.a. ook de loop der rivieren. De Maas. a. van het dorp Lith tot de stad Heusden. Vóór de oprichting der nieuwe bis dommen in de Nederlandsche gewes- ten in het jaar .1559, werd het voorma lige bisdom Luik ten noórden door de Maas begrensd en door deze van het bisdom Utrecht gescheiden. Volgens „de Ridder" behoorden Lith, Hedikhuizen en Oud-Heusden tot het bisdom Luik, terwijl in de Kerkelijke Oudheden, de parochiën van Herpt met Bern, Heusden, Heesbeen, Drongelen en Meeuwen worden genoemd bij Utrecht. Alvorens de stad Heusden te berei ken, had de Maas in het jaar 1421 ver schillende kronkelingen en vertakkin gen, waarin nog in diezelfde eeuw meerdere veranderingen werden ge bracht. Zoo verklaarden in de maand Mei van het jaar 1481 de steden Zaltbom- mel en Tiel, dat zij de ingezetenen van Den Bosch niet zouden storen in hun vrijdom van tol te water en te land in Gelderland en stemden daarbij toe dat de doorsteken die weleer bij Herwaerden waren gemaakt tusschen Waal en Maas zouden worden dicht gemaakt. Hetgeen gebeurde. Bij het dorp Well boog de Maas naar het Zui den tot ten Zuiden van Hedikhuizen om dan langs deze plaats weer naar het Noorden te stroomen tot iets ten westen van Well. Deze bocht werd af gesneden en verviel. Even voor Herpt splitste zich de rivier. De rechtertak boog af naar 't Noor den en liep dan ten noorden van Bern, dan ombuigend naar 't Zuiden tot aan Heusden om dan in noordwestelijke richting zijn weg te vervolgen naar Loevestein; zoodat Bern lag ten Zui den, Hemert ten noorden van die Maas- tak. Door afsnijding van den. bocht bij Hemert kwam deze plaats nu ten Zui den der Maas. b. de Maas van Heusden naar Kloosteroord. Deze tak gaat ten Zuiden van Herpt, ten Noorden van Oud-Heusden, ten Zuiden van Heusden, Héesheen, Dron gelen, Meeuwen en Dussen. Doch hier wordt de zaak eenigszins duister. Uit een verklaring op 24 Juni 1521 te Geertruidenberg afgelegd blijkt dat de aanwassen en werven Kloosteroord, Wijfvliet, Stakenburgh, Roode camer, Voernswerf, Groote Brasser, Kleine Brasser, Molenwerf, Capelwerf, Adri- aen Maeswerf, Langewerf, den Peer boom, Vogelpoel, gelegen waren bui ten den Dussenschen dijk, maar tevens dat die werven voor de St. Elizabeths- vloed woningen geweest zijn staande op den dijk der Maas. Sommige op den noordelijken dijk, andere op den zuidelijken en dat na den ramp deze werven bij gewonen vloed boven 't wa ter uitstaken. Alleen bij buitenge wonen aandrang van water liepen ze onder. Deze Dussenschen dijk is gelegd na den St. Elizabethsvloed omstreeks 1461 door Jacob Graaf van Hurn, heer van Altena neef van Philips van Bourgon- dië, gesteund door Philips, stad en in gelanden van Heusden, en de onder danen van Eeten, Meeuwen enz. Deze dijk liep vanaf den Woudri- chemschen dijk „bij den galge" over Sleeuwijk langs de Merwede naar Wer kendam, vervolgens over de Werke, Wielenstein, „die Gorne" de Korn), Dussen waar hij aansloot bij den Maasdijk. Derhalve is de loop der Maas vanaf Dussen aldus: langs den dijk; buigt af naar Voechswerf, langs Cloesteroert naar Almkerk (ten Oosten van den tegenwoordigen Zalm, een der polders van den Biesbosch). c. van Cloesteroert tot Maasdam. Vanaf Almsvoet stroomde ze West waarts tot Maasdam waar ze door een sluis van het buitenwater was geschei den. Voor ze Maasdam bereikte stond ze een tak af de Dubbel die in noord westelijke richting naar Dordrecht liep en ten Westen der stad met een sluis in verbinding stond met de Merwede. De Wercke: Deze rivier kwam uit het land van Altena en stortte zich bij Werckemunde in de Merwede. Nader hand is deze uitloop toegedamd en het dorp Werkendam aan de mond van de Wercke gebouwd. De Dussen: Deze begon aan den dijk te Meeuwen liep tusschen Dussen, Mun sterkerk en Muylkerk door en eindigde aan de sluis, vanwaar zij verder onder den naam van Dussensche Genkel in de oude Maas viel. Zij heeft waar schijnlijk haar naam gegeven aan het geslacht en de heerlijkheid van dien naam, welke in 1421 door het water bedolven werd. Het geslacht van der Dussen is een der oudste en aanzienlijkste van Zuid- Holland. Jacobus van der Dussen komt reeds als getuige voor onder een brief van landsverwisseling tusschen graaf Dirk VI en den Abt van Epternach in 1156 en onder 't verdrag van vrede, tusschen Philips Graaf van Vlaanderen en Flo- ris III graaf van Holland in 1167. In 1280 huwde Jan van der Dussen, rid der, met Beatrix van der Sluyzen, vier de dochter van Jan VII, heer van Heus den, welks jongste dochter Agnes vol gens Bilderdijk een geheim huwelijk met Floris V had aangegaan, waaruit de beroemde Witte van Haamstede ge sproten is. In 1305 riep Graaf Willem dezen Jan van der Dussen met eenige andere edelen in den Haag ter dag vaart. In 1436 werd Floris van der Dus sen en in 1477 en 1500 Claes en Floris schout van Dordrecht. GEMEENTERAAD. WASPIK. Openbare vergadering van den raad dezeer gemeente op Woensdag 17 Sep tember des avonds ten 6 uur. Voorzitter Edelachtb. heer P. Dek kers. Klokslag 6 uur opent de Voorzitter de vergadering; aanwezig alle leden. De notulen der vorige vergadering worden na voorlezing onveranderd goedgekeurd en vastgesteld. AAN DE ORDE: 1. Mededeelingen. Van het Burg. Armbestuur is een schrijven ingekomen waarin verzocht wordt te willen goedkeuren een door haar genomen besluit om aan de firma Schram Zonen een perceeltje grond genaamd het Kampke te verkoopen voor de som van 1630.— Het besluit om dien grond te verkoo pen is gepubliceerd op de gewone wijze en er zijn geen bezwaren tegen ingeko men. Verder is nog van het Armbestuur een schrijven ingekomen waarin wordt verzocht om tot 15 October uitstel te willen verleenen met het opmaken van de rekening wijl 't met eenige achter stallige pachters bezig is te trachten alsnog de huur binnen te krijgen. Hetzelfde geldt voor de begrooting. De Voorzitter zegt dat Burg. en W. hebben opgemerkt dat de begrooting toch kan worden aangeboden. Wat be treft de rekening kan uitstel worden gegeven. Daartoe wordt besloten. Schrijven van de vereenigde slagers uit Waspik, Raamsdonk, Geertruiden berg en Made, houdende de mededee- ling dat bij de Vleeschkeurings-eom- missie op verlaging der keurloonen is aangedrongen. De vereenigde slagers wijzen er op dat de keurloonen in dit district abnor maal hoog zijn nl. 7.voor een rund en 3.50 voor een varken terwijl elders slechts de helft wordt betaald. Verschure. Is er al een jaarverslag van die commissie ingekomen; zoo ja sluit de rekening dan met een batig saldo. Voorzitter. Het jaarverslag is inge komen en er is een voordeelig slot. Ik wilde dit bij de begrooting behandelen. Indertijd is de dienst ingericht en de kosten daarvan waren vrij hoog n.l. 11.000. Men moest naast een nood- slachtgebouw verschillende instrumen ten aanschaffen en nu was het plan dit alles zoo spoedig mogelijk te betalen. Op het oogenblik worden groote som men afgeschreven zoodat over een paar jaar het geheele bedrag zal zijn afgelost. Men heeft gedacht dat dit de rationeelste weg was en men niet met hooge schulden mocht blijven zitten. Was zulks indertijd met de distributie ook gedaan, dan had men niet zoolang met die schulden, die alles drukken, zitten te kijken. Het gaat den slager op het oogenblik goed en daarom kan men thans beter den prijs zoo hou den. Gaat men den prijs verlagen en later zou blijken dat ook de slagers het niet meer kunnen bekostigen, dan kan de gemeente gaan betalen. Is het gebouw geheel afgelost, dan krijgt men direct een groote verlaging van de keurloonen. Doch desondanks zal men een volgend jaar toch tot ver laging overgaan. Het komt mij voor dat het ook in 't belang van de slagers is indien zoo spoedig mogelijk 't gebouw geheel vrij is en dan tot verlaging der prijzen kan worden overgegaan. De heer Verschure wijst op den on- houdbaren toestand die er heerscht wanneer hier een beest uit nood moet worden geslacht. Door het Hoofdbe stuur van den Boerenbond worden po gingen aangewend om aan dien on- draaglijken toestand een einde te maken. Moet nu een beest uit nood worden geslacht, dan moet het naar Raamsdonksveer worden gebracht, daar geslacht en dan kan 't weer naar hier terug worden gebracht.. Bij warm weer kan de boel dan juist bedorven zijn. Spr. voelt er niet veel voor om mede te werken dat zoo'n inrichting spoedig vrij komt. De Voorzitter merkt op dat alles zoo goedkoop mogelijk wordt beheerd en dat ook het huis voor zeer weinig geld, 5000, is aangekocht. Hij gelooft niet dat den Boerenbond met zijn pogingen succes zal hebben, aangezien men wet- lijk verplicht is aan te sluiten. Pruijssers. Die regeling is maar-voor voor 10 jaar aangegaan en na afloop van dien termijn zal van de wet wel niet veel meer terecht blijven en daar om zou ik geen haast maken met die aflossing. Wat hebben wij daar dan aan? De Voorzitter kan de meening van den heer Pruijssers, als zou de wet worden ingetrokken niet deelen. Pruijssers. Maar ik denk van wel en daarom hadden ze niet moeten be ginnen met direct zoo'n gebouw neer te zetten. Brokx. De slagers in Oosterhout be talen de helft minder. Dat is onbillijk en werkt concurrentie in de hand die niet billijk is. Een dergelijk tarief moest uniform zijn. Voorzitter. Dat kan niet en de prij zen zullen ook wel overal verschillend zijn, wat met zooveel zaken het geval is. Neemt het onderwijs maar eens, of de onkosten der werkeloosheid. Wij zijn voor bezuiniging en dat komt zoo dra het gebouw is afgelost, dan zijn er geen andere kosten meer dan de vee arts en wat voor administratie. De hr. v. d. Rijken vraagt of niet wat aan 71e prijzen der slagers kan worden gedaan. Over deze prijzen mocht wel eens worden gesproken. Voorzitter. Dat is zeer ingrijpend en mag niet. Van der Rijken. Mag dat niet wor den nagegaan of de prijzen te hoog zijn. De Voorzitter kent geen enkel mid del voor den raad om deze prijzen om laag te krijgen. Van der Rijken. Men zit hier over de slagers te klagen maar daar zit ik niet zoo erg over in, het publiek wordt hier meer de dupe. Ik meen dat de Raad in dergelijke gevallen toch kan ingrijpen. Voorzitter. Ik ken geen middel en 't zal me aangenaam zijn indien u mij er een kunt aanwijzen. Van der Rijken. Ik geloof toch dat er een weg openstaat. Welke weet ik op het oogenblik niet. De heer A. Kamp wijst er op dat de noodslachting voor de boeren een groote strop is. Dat moest hier kunnen gebeuren. Voorzitter. Ik had ook liever dat zulks hier kon geschieden maar daar is nu eenmaal niets aan te doen, dat is voorschrift. Kamp. Ik kan bewijzen dat er dik wijls een onkosten opkomt van 44. Brokx. Dat is ongehoord. Voorzitter. Vroeger werd alles in Raamsdonksveer uitgepond en toen heb ik er op aangedrongen dat de bees ten die uit noodgeslacht moeten wor den in de plaats uitgepond worden waar de eigenaar woont, aangezien het onbillijk is dat Raamsdonksveer daar uitsluitend van zou profiteeren. Brokx. Het is toch absoluut niet te dulden dat die menschen die toch al eenmaal met zoo'n strop zitten te kijken, nog voor zulke kosten komen te staan. Daar moet dan een wijziging in de verordening worden aangebracht. Zoo'n verordening kan toch altijd wor den gewijzigd. Voorzitter. Die verordening is een maal zoo, ook door dezen raad, vast gesteld. De heer Verschure gebruikt hier niet gaarne de uitdrukking maar het kan niet anders. Er bestaat een groote af zetterij. Heeft een boer het ongeluk dat zijn beest uit nood moet worden ge slacht, dan kan hij maar met fooien gereed staan wil hij worden geholpen. Voorzitter. Dat is af te keuren en als u mij daaromtrent nadere mededeelin gen kunt doen, zal mij dat aangenaam zijn en zal ik er over spreken. Brokx. Ik stel toch voor om tot ver laging van die keurloonen over te gaan. Wat eenmaal is vastgesteld behoeft zoo nog niet te blijven en kan als het blijkt dat zulks noodig is, worden ge wijzigd. Voorzitter. Men zou in princiep daar toe kunnen besluiten. Brokx. Zijn de salarissen voor de directeuren van de bedrijven overal even hoog. Voorzitter. Dat weet ik niet. Hier is dat niet zoo hoog, hij heeft 3000. waarvoor hij ook de administratie nog moet doen. Er zijn districten waar ze 4000 hebben. Wordt besloten bij de begrooting deze zaak verder te behandelen. Besloten wordt met het geld dat ge komen is van den verkoop van 't huis van de Diaconie, de leening af te los sen aangegaan voor den koop van een motor-brandspuit. Aangehouden voorstel van de ver- eeniging „Ons Middelbaar Onderwijs" houdende het verzoek om een subsidie van 100.per leerling. Voorzitter. Burg. en Weth. stellen voor om 100.subsidie te verleenen voor iederen, uit deze gemeente school- gaanden leerling. Op 't oogenblik zijn er vijf die daar school gaan. Dit verzoek is in een vorige vergade ring aangehouden op verzoek van den heer v. d. Rijken omdat door het be stuur van de school was toegezegd dat het dit jaar met een ander voorstel zou komen. Wij hebben alle desbetref fende correspondentie nagegaan, maar kunnen daaromtrent niets vinden. Ook de heer Van Loon, secretaris van de vereeniging, kan zich niet her inneren dat een dergelijk schrijven ooit door hem is verzonden. De heer v. d. Rijken weet zeker dat er in den Raad over gesproken is en daarom laat hij zich niet zoo gemakke lijk in het slijk slaan. Hier ter tafel is het medegedeeld. Vloeimans. Het is gezegd dat binnen een of twee jaar daarin verandering zou komen. Ik meen dat zulks in Til burg is gezegd. Van der Rijken. Ik zal er voor stem men omdat, als de jongens naar de Hoogere Burgerschool worden gezon den de gemeente zeker 300.per leerling kwijt is. Pruijssers. Ik ben tegen de subsidie omdat er menschen zijn die heel goed alles zelf kunnen betalen. Met op een na algemeene stemmen wordt de gevraagde subsidie verleend. Tegen stemde de heer Pruijssers. De Voorzitter deelt mede dat van de Commissie voor de wegen een rapport is ingekomen wat hij bij de begrooting zal behandelen. De heer Brokx zou liever zien dat die kleine verbetering die noodzakelijk aangebracht moet worden in Boven- Waspik en welke kosten zijn geraamd op 125, dat daar heden over wordt gesproken. De Voorzitter heeft daartegen geen bezwaar omdat zulks uit de gewone middelen kan worden bestreden. Kool- asch kan worden aangebracht en dan is het daar verder met een weinig kos ten in orde te maken. De heer van der Rijken noemt dat een lapmiddel en zou liever in eens afdoende maatregelen willen zien ge nomen. De Voorzitter geeft in overweging daarmede voorloopig te wachten want in een vorige vergadering is wel gezegd dat de rekening met een voordeelig sal do van 11000 zou sluiten, maar geble ken is dat dit niet het geval zal zijn omdat ons thans door den inspecteur van de belastingen is medegedeeld, dat de belastingopbrengst hier 10.000 minder heeft opgeleverd dan is ge raamd. Geraamd was dat deze ƒ27000 zou opbrengen en ze heeft slechts 17000 gulden opgebracht, zoodanig zijn de inkomsten der ingezetenen geslonken. Hij heeft zich verplicht gezien deze mededeeling te doen opdat daarmee rekening kan worden gehouden. Het is maar goed dat door de medewerking van den Raad men zuinig heeft geleefd, anders zou men nu hebben zitten te kijken. Brokx. Wij zijn door den Raad uit gezonden om na te gaan welke verbete ringen overal moesten worden aange bracht. Voorzitter. Dat is zoo, maar 't beste zal zijn, dat wordt een volgend jaar tot verbetering van wegen overgegaan, daarvoor een geldleening wordt aan gegaan. Ik wil echter opmerken dat wij, Wethouder Vloeimans en ik, dezer dagen in enkele naburige gemeenten zijn geweest welke ik kiesheidshalve niet zal noemen, maar dan zien de wegen er hier over het algemeen geno men er heel wat beter uit. Brokx. Ik kom in de geheele streek, maar ik ken geen enkele gemeente over het algemeen genomen waar de wegen zoo slecht zijn dan hier. Ik ben ook voor bezuiniging, maar bezuiniging te ver doorvoeren is schadelijk. De wegen moeten in orde worden gehouden. Voorzitter. Wij moeten zuinig zijn en anders moet het heffingspercentage van 2 op 4 worden gebracht. Brokx. Dan kan men beter een geld leening aangaan. -De heer Kamp wil den weg thans toch in orde gemaakt hebben. Brokx. Al is het maar vanaf van den Broek tot aan de Sluis. Van der Rijken. Dat is een weg waar de gemeente niets mee te maken heeft. Verschure. De Commissie wil die menschen helpen die daar achter wo nen. Ik heb altijd de vaste overtuiging gehad dat die weg van de gemeente is. De Voorzitter zegt dat de gemeente altijd het onderhoud er van op zich heèft genomen. Wordt met op twee na algemeene stemmen besloten den weg te verbete- fen met koolasch. Tegen stemden de heer en Smits en v. d. Rijken. Schrijven van den ZeerEerw. heer Pastoor houdende het verzoek om aan de woning van 't hoofd der bijzondere school de noodige reparaties te willen aanbrengen aangezien een en ander dringend verbetering behoeft. Voorzitter. Burg. en Weth. hebben gemeend goed te doen eerst aan met selaar en timmerman te vragen wat de kosten zullen zijn van de noodige her stellingen. In een volgende vergade ring kan men zien wat staat te doen. Een woning moet aan redelijke eischen voldoen. Verschure. Ik stel voor om het huis voor 5000.aan het Kerkbestuur te verkoopen omdat zulks is in 't belang van het onderwijs en in 't belang van de gemeente. Als men van 5000. 6V2 trekt, dan vormt dat jaarlijks een rente van 325. Voor grond en an dere lasten moet men zeker nog 25. rekenen zoodat dit wordt 350 juist als waarvoor het wordt gehuurd. Men kan het huis dus veel voordeeliger ver koopen dan heeft men geen onkosten van onderhoud meer en bovendien, wie zal zeggen hoelang men die huur van 350 nog zal krijgen. Brokx. Maar als wij daartoe over gaan, dan gaat toch het heele prestige van den raad weg. En bovendien staan we dan tegenover de Diaconie heel vreemd te kijken. Het zou unfair zijn zelfs tegenover de Diaconie. De heer Pruijsters kan zich daar ook niet mee vereenigen. Hij ziet geen enkel motief waarom dat huis 1000 minder moet gegeven worden dan geschat is. De heer Verschure zegt dat de ge meente er belang bij heeft om het huis voor 5000 te verkoopen. Hij heeft cij fers gegeven en dat een ander dan maar eens met andere cijfers komt. De heer v. d. Rijken zou dit voorstel van den heer Verschure tot een volgen de vergadering willen aanhbuden om dat men dan beschikt over de cijfers welke het in orde maken van het huis kost. Na eenige discussie wordt daartoe besloten. Schrijven betreffende het aanbren gen van een duiker in de kade van het afwateringskanaal. Door den ingenieur van den Water staat is geschreven^ dat wij met een dergelijk verzoek niet bij hem maar bij den Minister moeten zijn. Hij wijst er echter op dat in 1906 reeds een derge lijke vraag is gedaan doch dat "er toen afwijzend op is beschikt en aangezien sedert de toestanden ongewijzigd zijn gebleven, vreest hij dat ook thans daar toe geen vergunning zal kunnen wor den gegeven. De Voorzitter zegt dat direct daarop een schrijven aan den Minister is ge zonden waarin vooral gewezen is dat de raad een onkosten wil maken van 200 omdat de toestand voor de inge landen werkelijk ondraaglijk is ge worden. De heer van der Rijken hoopt dat spoedig verbetering in dien toestand gebracht zal kunnen worden. Schrijven van den heer C. Gijsmans houdende het verzoek een perceeltje grond, gelegen naast zijn schuur in erfpacht te mogen krijgen om daarop een kippenren te plaatsen. Voorzitter. Dit schrijven is eerst hedenmorgen ingekomen en daarom zal ik dat in de volgende vergadering aan de orde stellen. Aanbieding gemeente rekening. De ontvangsten hebben bedragen 163.794.03, de uitgaven 150.305.05, zoodat er 'n batig slot is van 13488.98. Hierbij moet in aanmerking worden genomen dat voor de school nog een flink bedrag moet worden betaald, zoo dat het voordeelig slot niet groot zal zijn. De heer Pruijssers deelt namens de Commissie van onderzoek mede, dat de rekening in orde is bevonden en daar uit is gebleken dat door Burg. en Weth. alles even zunig wordt beheerd. De heer Kamp dringt er op aan dat kleine bagatellen waartoe besloten is dat ze zullen worden verbeterd, uit te voeren. De Voorztter merkt op dat deze kleine zaken vaak hoog oploopen. Ook blijkt het later dat verbetering toch niet helpt en dan achten Burg. en W. het beter een dergelijk besluit niet uit te voeren. Zoo is b.v. langs het spoor den draad herhaaldelijk vernield. Daarna wordt de vergadering ge sloten. TUINBOUWTENTOONSTELLING TE DRUNEN. Het eerste trof ons de mooie stand van den heer N. van Dongen, bloemist teWaalwijk. Niet «Heen dat van den stand bekoring uitging, maar hij was bovenal practisch want men kon nu zaad of knollen bestellen van de bloemen die men voor zich zag. Door zeer velen is van deze gelegenheid ge bruik gemaakt. De stand van den heer A. C. Simonis, riethandel te Raamsdonksveer, trok ook veler belangstelling en niet zonder reden want daar was riet te zien vaft de beste kwaliteit. Wij zagen er bossen waarvan het riet niet minder dan 3.50 M. lengte had. Vooral voor het afmaken van schu ren en het afrasteren van tuinen was er zeer geschikt materiaal. De stand van de Plantenkundige dienst uit Wageningen was zeer inte ressant en leerzaam. De heer Koenen

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1924 | | pagina 5