m
HET RAADHUIS EN RAADHUISPLEIN TE WAALWIJK
GESCHIEDENIS
- 1 -
Het raadhuis van 1639
In het verre verleden zullen de lokale overheden
wel vergaderd hebben onder de dorpseik of -linde
of in het dorps- of rechthuis. Veelal was dat een her
berg of de woning van de schout of secretaris, waar
ook de gemeentepapieren (het archief) waren on
dergebracht. Daar werden ook de rechtszittingen
gehouden, meestal op een vaste dag 'dincdag', dan
hield de rechtbank oftewel de 'dincbank' zitting.
Ook in Waalwijk zal het bestuur wel zo gehuisvest
zijn geweest tot 1600. Toen werd blijkbaar de be
hoefte gevoeld aan een permanent en doelmatiger
gebouw. Aan de Grotestraat (nu nr. 341) stond een
gasthuiskapel, gebouwd rond 1350 die na de refor
matie zijn oorspronkelijke functie verloor. Deze ka
pel werd in 1639 in gebruik genomen en diende als
raadhuis en rechtshuis tot 24 juni 1824. Die dag
werd voor Waalwijk een rampdag. In een paar uren
brandde het oostelijk gedeelte van de Grotestraat
vanaf de huidige Hertog Janstraat tot aan de grens
van Baardwijk af. Slechts enkele panden bleven
staan. Ook het raadhuis ging in vlammen op en
daarmee een belangrijk deel van het rijke archief en
de brandspuit.
De gemeente Waalwijk was destijds straatarm, mid
delen voor de bouw van een nieuw raadhuis waren
er niet. Het plaatselijk bestuur werd noodgedwon
gen weer ondergebracht bij particulieren. Deze situ
atie bleef zo gedurende een periode van 30 jaar.
Het raadhuis van 1855
In 1854 was de financiële draagkracht van de ge
meente weer zodanig dat een ruime en sterke bier
brouwerij, gelegen aan de noordzijde van de Grote
straat aangekocht kon worden van Joseph Vincent
Hoffmans te Antwerpen. Na een grondige verbou
wing werd het pand op 1 januari 1855 in gebruik
genomen als raadhuis. In het gebouw waren verder
nog ondergebracht: het kantongerecht, huis van be
waring, cipierswoning, marechaussee, kazerne, gij-
zelkamer, veldwachterswoning en tekenschool. Per
1 januari 1878 kwam daar de Kamer van Koophan
del en Fabrieken te Waalwijk nog bij.
Het raadhuis van 1932
Vooral als gevolg van de samenvoeging van de ge
meenten Waalwijk, Baardwijk en Besoyen op 1 ja
nuari 1922 werd het gebouw veel te klein. Het in
wonertal van Waalwijk steeg daardoor ineens van
5546 naar 9012. Plannen voor nieuwbouw werden
eerst serieus in 1928. De gemeente kocht toen pan
den met grond aan de noordzijde van de Grotestraat
tegenover de Markt aan. Het waren diepe percelen,
die aan de noordzijde grensden aan de Winterdijk..
De architecten H. Valk te 's-Hertogenbosch en A.J.
Kropholler te Wassenaar werden uitgenodigd een
bouwplan in te dienen. Een derde architect, J.F.
Staal, trok zich later terug. Architect J. Timmer-
A-
179
Het oude raadhuis, oorspronkelijk gasthuiskapel, afgebrand in
1824. Het stond aan de Grotestraat nu nr. 341.
Het raadhuis van 1855 tot 1932. Het stond aan de Grotestraat
aan de westzijde van het Raadhuisplein.
