QE ECKD VtH HETIUIDEN Allerzielen. Nr. 87. Zaterdag 1 Nov. 47e, Jaarg. TWEEDE BLAD. Vreemd grijs, hangt de killig natte nevel, intiem zonnig van morgenschit tering tusschen 'tvaal geel en bruin van beukenloover, rondom. Vergeelde blaren komen druil-dwar- relend afzakken, weifelend langzaam, berustend met hun schuifeltik op het bladgeele kiezelpad. Van laag gebogen treurwilgtakken, drupt traag de mistdrop op kruisen en zerken, die zwart staan van voch tigheid. Met schuifelenden slofgang, iets vooroverbuigend, sjokt Peer door het Kerkhoflaantje. Genoeglijk van zelfvoldaanheid, be luistert hij 't eigen klompkrissen over grijs-witte kiezelkeien onder hem. Kras tochdrie-en-tachtig al...... Trien haalde de zeventig maar net Ze ligt nu ginder, in den versten hoek.. langs de muurnet voor bij den tweeden treurboomdie op zij gezakteDertien jaren al.. van October-elf. En Jan z'n oudstenee die lag d'r niedie lag in Amerika. Hier was de poort, zwart van ijzer; dóór begonnen de graven, ook zwart van nat nu, zware rechtlijnige zerken met solide kruisen van hardsteen waarop de mistdrop tikte. Echt mooi, die geel-bruine herfst bladeren daarovertoch echt Al lerzielen. Vóór hem de wazige kerk, masaal opdoemend uit de mist, vaag belijnd. Eerst even naar 'tgraf van Trien., dan gauw naar de Mis... drie vandaag alles in 't zwart, maar blij zwart, net of 't anders was. Voor hèm was 't ook anders, dan in elf, toen ze begra ven werd. Nou zou Petrus d'r boekske wel afgeteekend hebbenmaar.. Jan!...... Nog 'n stap of zeven, ja, daar was 't. 'tKlompe krassen hield op. Zwart houten kruiske, met witte letters, netjes: Catharina Timmers, en wat lager nog: 17 October 1911. Even moffelden z'n handen in oude jaszak, een Istevig zware pater noster ritselde weg z'n handen uit. groote koperen kruis sloeg tegen de grondkluiten. 'tWas die van Trien, de Pastoor had hem overgewijd,... d'r Zondagsche lag daar onder in de kist. „Onze VaderWees gegroet. vijf keeren, dat zij ruste in vrede, Amen. ge hebt t wel verdiend." Dan sukkelde hij weer weg, tevre den. Tot 't andere jaarhij kwam er iedere week, toch was 'tmaar eens Allerzielen. Zou hij er dan nog zijn... och, hij was pas drie-en-tachtig. Toen de schaal rondging, hadden z'n kerkecenten gebeefd, de menschen hadden hem wit zien wordenhem buiten gebracht. Drie dagen later, 't was de vijfde November, stonden de kruisen weer zwart van vochtigheid en de mist si pelde over een wit-houten kist, die stille mannen neerlieten in een pas gedolven graf ...dat hij ruste in vrede. Amen. A. v. d. PLUIJM veen werd in vroegere eeuwen ge droogd, verbrand en uit de asch werd zout bereiddit was het z.g. „selber- nen". Reeds meermalen waren door ge noemde oorzaken grootere en kleinere overstroomingen voorgekomen. 21 Jan. 1288; 2 Febr. 1374, doorge broken bij Broec bij Strijen; pl.m. 15 Oct. 1374, doorgebroken bij Werken dam; 25 Nov. 1376, doorgebroken bij Werkendam; 7 Febr. 1377, doorgebro ken bij Broec; Jan. 1397, doorgebroken bij Broec1393, doorgebroken bij Broec; 1396, doorgebroken bij Wou- drichem. Toch waren al deze rampen niets in vergelijking met wat gebeuren ging in den nacht van 18 November 1421: de St. Elisabethsnacht. Een verschrikkelijke noordwester storm stuwde 't vloedwater de Zeeuw- sche en Zuid-Hollandsche stroomen binnen en beukte de dijken van den Grooten Waard. 'tWas denzelfden vreeselijken nacht dat de muren van het stadje Goede reede voor het water bezweken; het Noord-Hollandsche dorp Petten, door den vloed werd verwoest; een groot gedeelte van Friesland overstroomde, vergelijk hier de Januari-ramp van 1916). De dijk bij Broec hield tot midden in den nacht stand, toen bezweek hij, schoof weg bij een der moerkuilen. Bij na op hetzelfde uur, viel er een gat in den Merwede-dijk bij Werkendam. Bo venwater en vloed waren ook daar te machtig geweest. Tot voor korten tijd bezat '1 Kasteel van Dussen, dat in 1421 ook door over strooming werd vernield, een misschien 300 jaren oude schilderij, waarop die overstrooming staat afgebeeld. De schilder is onbekend, een groot kunste naar was hij in ieder geval niet, en veel historische waarde hecht ik aan zijn voorstelling evenmin. De heer Smit, heeft zich in het be gin der vorige eeuw de als tijdpaSsee- ring zeer geschikte berekening ge troost, om na te gaan, hoe laat het den 18den November 1421 te Broec hoog water was. Dit bleek dan ook met het vorige volkomen te kloppen. Hij vond voor Dordrecht 12 uur 19 min. Verschrikkelijk moet deze overstroo ming wel geweest zijn. Het water van twee zijden tegelijk den Waard binnen- stroomende, herschiep alles in enkele uren in een ware zee. Duizenden men schen (pl.m. 10.000) met al hun vee, verdronken en de wéinige die het ge vaar waren ontloopen waren van hun ne bezittingen beroofd. Men kan zich de verslagenheid en den grooten nood voorstellen bij het lezen van den brief die het Stadsbe stuur van Dordrecht, kort daarop zond aan hun landsheer, Hertog Jan v. Beie ren, waarin ze hem verzochten zelf naar Dordrecht te komen, om te be- gedreven te Houwingen, wat met de feiten, mijns inziens, in strijd is. Welk deel van 't land van Heusden en Alten a in de overstrooming gehad heeft is niet met zekerheid te zeggen, maar het is meer dan waarschijnlijk, dat zeker de binnendorpen, als Dussen, Meeuwen, Eeten, enz., in den beginne mee overstroomd zijn, al zijn ze wel licht spoedig van 't water verlost1 ge weest. GEMEENTERAAD. MADE. DE ST. ELISABETHSVLOED door A. L. van der Pluijm. VIII. In 1418 dus, drie jaar voor den groo ten doorbraak, werd de stad door Her tog Jan van Brabant ingesloten en belegerd. (Nog zichtbaar op een schil derij van Jacob van Strij, in de Groote Kerk van Dordt). Deze belegering werd toen wel af geslagen en opgebroken, maar de uit- eengeloopen Brabantsche benden, hiel den zich nog lang op in den Grooten Waard, stroopend en plunderend in de dorpen. De jaren 1419 en 1420 wer den daar dan ook in stage onrust ge sleten en het onderhoud der dijken werd verwaarloosd. Hertog Jan van Beieren, die daar een einde aan wilde maken, besloot de vesting Geertruidenberg, die het met Jacoba hield, te bemachtigen. Hij trok er met zijn leger heen en veroverde eerst de stad en daarna het kasteel, dat door Daniël van de Mer- wede verdedigd werd. Als andere oorzaak van den water ramp mogen wij gerust aannemen, het niet dempen van de putten in vroegere eeuwen, door het veendelven ontstaan, nabij den dijk te Broec bij Strijen. Dit raadslagen, wat in cj^eze droevige om standigheden te doen, om de herbedij king weder te kunnen beginnen en „aan te zien (hunne) eeuwige vergan- kenisse, worde het Land niet in kort gedijkt", terwijl zij hierin nog verkla ren, zelf geen leden ter dagvaart te kunnen zenden, voor zij troost en hulpe van hunnen Landsheer ontvangen heb ben. Op een schilderij van Houbrake zien wij de vluchtende landslieden, met hun vee in schuiten en op vlotten, bij de Mijl, even buiten de Stadspoort aan komen, terwijl een inan in aanzienlij ke kleeding, vermoedelijk een magi straatspersoon, aan de aankomende vluchtelingen levensmiddelen uitreikt. Op deze plaat zijn tevens veel ver dronken dorpen geteekend, waaronder ook een aantal dorpen, die wel onder- geloopen, maar reeds spoedig weer bo vengekomen zijn, zooals Terheijden, Oosterhout, Raamsdonk, Waspik, Ka- pelle, e.a. Nog altijd treffen we in ver schillende schoolboekjes de geschie denis aam van Beatrice, een boeren kind, dat sluimerend in de wieg, naar buiten dreef. Een kat sprong er op en neer, van links naar rechts, en hield zoodoende het vreemde vaartuig in evenwicht. Het slot is dan, dat het kind behouden landde aan den Kinder dijk, die daaraa.n zijn naam ontleenen zou. Een dergelijke geschiedenis komt ook voor in meerde:re Duitsche volksver halen, en heeft waarschijnlijk nog een half-mythologische beteekenis. 't Is er mee, als met die wandelende w dames uit onze spookgeschiedenissen en de bekende zwarte katten van zoo veel hekserij-fantasiën. Overigens is het al zeer onnatuurlijk dat bij een noordwesterstorm, een wieg tegen wind in, naar den Kinderdijk zou drijven. Meer waarschijnlijk is het een wieg (zonder kat) uit de onmiddelijke wes telijke omgeving van Dordt, die daar tegen den wal is aangedreven. De naam Kinderdijk is afkomstig van het feit dat de kinderen van Gies sen voor het onderhoud ervan moes ten zorgen. (Volgens anderen zou het zijn aan- Openbare vergadering van d.en Raad dezer gemeente op Maandag 27 Oct. des voormiddags ten 9 uur. Voorzitter Edelachtb. heer J. van Gils. Ongeveer kwart over 9 uur opent de Voorzitter de vergaderingafwezig de heeren van der Reijdt, Norbert en A. Segeren Azn Voorzitter. Deze vergadering is be legd op verzoek van errkele leden. Gaarne zou ik het doel daarvan wil len vernemen. A. Segeren, Ik verzoek eerst even in geheime vergadering te willen over gaan omdat wat ik vooraf te zeggen heb van zeer persoonlijken aard is Daartoe wordt besloten. Na heropening der vergadering zegt de heer Diepstraten dat in een vorige vergadering even door den heer v. d. Sluijs gesproken is over de 8'/2 pCt. pensioensbijdrage door de gemeente- ambtenareu. Gebleken is dat de ge meente dat alles betaalt en dat dit nogal een hooge som is Later hebben eenige leden er nog eens over gespro ken en deze zijn tot de overtuiging gekomen dat de ambtenaren zelf hun pensioen moeten betalen evenals dat de Rijksambtenaren dat moeten doen Voorzitter. In een vorige vergadering is er wel over gesproken, maar is er, doordat de vergadering al zoo lang had geduurd, de noodige aandacht niet meer aan geschonken. Gezegd is wat er voor opgebracht moest worden Segeren. Mij is dat, eerlijk gezegd, nooit duidelijk geweest wat de ge meente er voor moest betalen, maar dat is ruim duizend gulden. Voorzitter. 8'/a pCt. moet men be talen. De ambtenaren zijn dan vrij, maar wil de raad dat geheele bedrag door de ambtenaren laten betalen, dan geloof ik niet dat men dat besluit door Ged. Staten krijgt goedgekeurd. Wel ten hoogste 3'/a pCt. en dan zal het de gemeente zoowat ruim drie honderd gulden kosten. Ik begrijp 't wel in café's en op straat heeft men wat gepraat over deze zaken. Segeren. Er wordt f 12.000 uit betaald en 8'/a pCt. daarvan is zoowat f 1000. Voorzitter. Een feit is het dat Ged. Staten nog nooit een besluit hebben goedgekeurd, waarbij al de pensioens bijdragen op de ambtenaren worden verhaald. Segeren. Dat moeten wij toch eens probeeren. Bij het Rijk gebeurt het toch ook wel. De ambtenaren krijgen met hun 65 jaar pensioen, daar is niets tegen maar ze moeten zelf ook een beetje zorg voor de toekomst hebben. Wij moeten ook zorgen voor onzen ouden dag. Voorzitter. Als er reuzen-tractamenten worden gegeven, is daar niets tegen Van der Sluijs. In navolging van het Rijk zijn de salarissen van de gemeente-ambtenaren telkens verhoogd, maar nu is het Rijk voorgegaan om deze weer wat te bekrimpen en dan is er toch niets onbillijks in gelegen, is het zelfs plicht tegenover de gemeen schap, waar we hier ten slotte toch voor zitten, dat wij nu ook het Rijk navolgen. Wij zijn hier nu begonnen met de salarissen van de laagste amb tenaren te verlagen en die van de hoogeren zoo te laten en daar zit iets stootends in. Als men gaat snoeien, dan moet men dat niet alleen bij de lagere ambtenaren doen maar ook bij de hoogere en dat is in de vorige vergadering, die feitelijk geen openbare vergadering is geweest want er was geen enkele verslaggever, niet gedaan. Ik kwam Donderdags aan het station, nadat het Woensdag vergadering was geweest en toen werd me al gevraagd of het waar was dat van de veldwach ters hun salaris f 200.afging Ik zei je moet .De Echo van het Zuiden maar eens lezen, dan zal je het wel zien. Zoo maakte ik er mij af. Nu is het jammer dat er leden zijn die aanstonds uit de school gaan klappen. Wat is het gevolg nu geweest? Dat er veel over deze vergadering is gesproken. Er waren er die zeiden dat wij van den burgemeester en secretaris het salaris niet durven verlagen omdat die zelf bij de vergadering zijn Men had ook voor allen eenzelfde gedragslijn moeten volgen en allen moeten korten op het pensioen, beter gezegd dat allen zelf laten betalen. Voor mij is een argument om niet aan het salaris van den burgemeester te tornen, dat het salaris veel te laag is. Blijf maar een goede vriend voor allen, als je kas steeds leeg is. Toen de burgemeester vrijgezel was, was het niet zoo erg maar nu hij ook een huishouden heeft opgezet woidt het wat anders en zou ik niet gaarne zien dat zijn salaris, hoe nu dan ook, wordt gekort, want een burgemeester moet geen finantieele zorgen hebben, anders houdt zulks zijn gedachte een geheelen dag in beslag en dat mag niet, dat moet worden voorkomen. Stijnis. Wij zijn er van overtuigd dat het salaris van den burgemeester lang niet in verhouding is met dat van de veldwachters. Voorzitter. Ik wil hier uitdrukkelijk vastleggen, opdat geen verkeerde ge volgtrekkingen zouden kunnen ontstaan, dat ik nooit gehoord heb dat al het pensioen op de ambtenaren wordt verhaald Wel 3'/a °/o maar 8'/2 °/o nooit. Stijnis. Dat kan wel zijn maar Ged. Staten kennen dan de gevoelens van den Raad. Wij hebben een eed afgelegd dat wij de belangen van de gemeente zullen behartigen en dan kunnen wij niet anders doen als wij nu voorstellen. Ligtvoet. Ik zou willen dat de ver gadering een half uur wordt geschorst dan kan ik in dien tusschentijd mij eens op de hoogte stellen, want het spijt me erg dat ik die agenda van de vorige vergadering zoo laat heb ontvangen en toen was het te laat om nog hierheen te komen. Voorzitter. Ik heb al op de secretarie gezegd dat de convocatie-biljetten voor de leden die buiten de plaats werkzaam zijn, wat eerder moeten worden ver zonden Wij willen wel, als 10 ct. voor porto wordt gegeven, zelf de convocatie biljetten opzenden, Met de schippers is het ook dikwijls lastig. De heer Diepstraten zeu ook gaarne zien dat de convocatie-biljetten wat eerder worden verzonden, wat de Voor zitter toezegt. De heer Ligtvoet zegt dat hij voor alle zaken vreemd voorstaat. Segeren. Die 8'/2 pCt. moet als het kan van de gemeente-rekening af Van der Veeken. Ik blijf buiten stemming omdat mijn collega er ook niet is. Beter was het geweest als op het convocatie-biljet had gestaan waar over de vergadering zou hebben te beslissen want nu weet ik van niets en van het door elkaar gepraat, be grijp ik ook niet veel. Voorzitter. Het is nu duidelijk ge noeg. Men wil nu de 8"/a pCt. pen sioensbijdrage die tot nu toe door de gemeente is betaald, de ambtenaren laten betalen. Segeren. Door den Voorzitter is ge zegd dat Ged Staten het wel niet zullen goedkeuren, maar scheelt het niet veel hoe het wordt weggezonden. Kan er met geen draaierijen worden omgegaan. Voorzitter. Neen, dat gebeurt niet, het besluit wordt gewoon naar Ged. Staten gezonden. Met op een na algemeene stemmen wordt beslóten de ambtenaren zelf de pensioensbijdrage te laten betalen. Van der Sluis. De bedoeling is dat met de veldwachters geen uitzondering wordt gemaakt, maar die over een kam met de anderen worden geschoren. Doet men anders, dan wordt direct gezegd, dat Jan Boezeroen het gelag moet betalen. Stijnis. Het besluit van de vorige vergadering wordt niet uitgevoerd, maar ze moeten nu gewoon hun pen sioen zelf betalen. Van der Veeken. Ik ben geheel on kundig van de zaak. Beter was het geweest als het op het convocatie biljet had vermeld gestaan, want nu kom ik geheel onbeslagen hier en uit het door elkaar gepraat ben ik ook niet wijzer geworden. Segeren. U begrijpt er toch wel zoo veel van, dat ge buiten stemming wilt blijven. .Van der Veeken. Ik wist van die voorlooperij niets. Ligtvoet. Zou men het besluit van een vorige vergadering niet intrekken, dan werden de veldwachters dubbel getroffen en dat kon toch ook de be doeling niet zijn. Stijnis. Natuurlijk niet. Verder is het ook de bedoeling dat het salaris van den burgemeester met f 200 moet worden verhoogd. Van der Sluis Ja, dan moet hij nog een klein beetje missen. De heer Segeren zegt, dat door de marechaussées aan de Sluisweg proces verbaal is opgemaakt omdat iemand op de bermen een kwakske peeen had gelost. Die bermen zijn toch gemeente grond en altijd heeft men het mogen doen. Voorzitter. Het zal misschien in de politie-verordening staan, dat men het daar ook niet mag doen. Van der Veeken. In de politie-ver ordening staat, dat niet over de bermen mag worden gereden, Segeren. Als ze wat peeën daar neer gooien dan behoeven ze daarvoor niet over de bermen te rijden. Ze rijden de kar achteruit en laten die dan wippen. Voorzitter. Ik zal de zaak onder zoeken Van der Sluis. Het is nogal verge zocht. Hoofdzaak is dat"men(maar geen slijk op den weg brengt. Segeren. Het is van Dongen die een proces daarvoor heeft gekregen en nu is het wel toevallig een neef van me, maar ik heb gemeend het hierste moe ten zeggen, opdat andere boeren er ook geen onaangenaamheden door zullen ondervinden. Stijnis. Ik denk dat het moeilijk zal zijn, onder de boeren menschen te vinden, die geen familie van je zijn. Het is wel een oud gebruik dat de boeren op de bermen hun bieten mo gen gooien, maar er is ook wel eens misbruik van gemaakt ook. Voorzitter. Zoo heb ik ook uit Drim- melen klachten gekregen, dat de peeen zoolang aan de haven blijven liggen. Er komen daar bergen te liggen, dat het ongepermitteerd is. De kwestie is zoo. Hier kost het niets en op andere plaatsen moet kadegeld worden be taald. Zoodoende Iaat men hier alles liggen en op andere plaatsen worden ze weggeruimd. De havenbeschoeiing heeft er door te lijden en daarom was het 't beste, dat men ze hier ook maar kadegeld liet betalen. Stijnis. Bestaat die verordening niet meer, dat men binnen zooveel en zoo veel tijd de boel moet ontruimen en men anders moet betalen. Van der Sluis. Andere jaren heb ik het aangenomen en dan liet ik er met verschillende menschen druk aan wer ken. Nu moet echter alles door een man worden gedaan en dat gaat niet. Daarbij komt nog, dat de schippers op het oogenblik niet zoo gemakkelijk komen. Het een is het gevolg van het ander. Voorzitter. Gaan wij nu proces verbaal maken, dan kunnen de boeren geen peeen meer rijden, dat zit er ook weer van vast. Segeren. Het beste zal zijn, dat men er eens naar de fabriek over schrijft. Van der Sluis. Of beter nog de fa briek even opbellen en zeggen dat, als ze niet maken, dat ze gauw weg komen, proces wordt opgemaakt. Vroe ger kwamen er nog eens zooveel peeen maar toen heb ik ook meermalen van Burg. en Weth. een schrijven daarover ontvangen. De schade aan de schoeiing aangebracht, zou op mij verhaald wor den. Ik zorgde echter wel, dat ze 's avonds of 's nachts weg waren, zoo dat den volgenden dag maar weer druk kon worden aangereden. Voorzitter. Ik zal de fabriek schrijven. Ligtvoet. Zou u niet kunnen zorgen; dat de vergaderingen zooveel mogelijk Zaterdags middags worden gehouden. Er zijn hier nogal leden die buiten de gemeente werkzaam zijn en daar was het zeer gemakkelijk voor. Als je de verslagen van De Echo van het Zuiden leest dan ziet men dat daar op vele plaatsen rekening mee wordt gehouden en ook ziet men daaruit, dat er hier nogal eens vele leden afwezig zijn. Voorzitter. Dat gaat nogal hier. Ik wilde heeren zoo veel als ik kan tege moet komen maar andere heeren vragen mij of hebben mij al eens gevraagd om juist zoo min mogelijk op Zaterdag morgen te vergaderen. Stijnis. Voor werkgevers is de Zater dagmorgen ook weer lastig. Ligtvoet. Het kon ook 's avonds Van der Sluis. De ambtenaren heb ben recht op een vrijen Zaterdagmiddag en daar mag men geen inbreuk op maken. Ligtvoet. En op andere plaatsen. Kijk De Echo van het Zuiden dan eens na. Of die zou moeten liegen. Diepstraten. Dat kon ook al eens gebeuren. Antonissen. Ik weet zeker, dat ze in Raamsdonk nooit anders vergaderen dan Zaterdagsavonds om 6 uur. De Voorzitter zegt toe met de wen- schen van de verschillende heeren rekening te zullen houden. Niets meer aan de orde zijnde en niemand meer het woord verlangende, sluit de Voorzitter de vergadering. KERKNIEUWS. NIEUWKUIJK. De H. Abtswijding van pater Marie Franciscus (Albert) Janssens. Het was feest in 't klooster van Onze- noort, groot, ernstig feest, verheven feest, zóó'n kasteel, zóó'n omgeving waard. Nooit is daar zooiets gebeurd, hoelang de heerlijkheid ook bestaat. Vanaf 772 heet het reeds Honsoirt of Onzenoort, afgeleid van hunsch of landgoed, en vanaf 1368 kunnen we in de geschiedenisboeken lezen, welke adelijke geslachten 't kasteel bewoon den. Het gebouw dat ge nu ziet is pas een goede 250 jaren oud, doch de toren, waarin nog 'n strafkamertje getoond wordt, met een nis in de 2 meter dikken muur, waar de veroordeelde in moest slapen, een ring in den grond, waar aan de geboeide vastlag, is veel ouder, schijnt zelfs in 1372 weinig brandschade beloopen te hebben. Ge slachten kwamen er geslachten vergin- I I

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1924 | | pagina 5