Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen
Nieuwe kerk van SI, lan.
Firma Denis Poierrié
De nieuwe Kerk."
Den Bosch,
KOFFIE EN THEE.
NUMMER 90
WOENSDAO 11 NOVEMBER 1925
48e JAARGANG.
UITGAVE:
-
WAALWIJKSCHE
Telefoon No. 88.
STOOMDRUKKERIJ
ANTOON TIELEN.
Teleur.-Adres: ECHO.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWEE BLADEN,
EERSTE BLAD.
Het zal niemand verwonderen dat
wij een speciaal woord wijden aan de
voor 'onze parochie en de gemeente
zoo gewichtige gebeurtenis, de inzege
ning en het in gebruik nemen der
nieuwe kerk van St. Jan op morgen
Donderdag 12 November a s.
En al is het te betreuren dat door
ziekte van onzen beminden Kerkvorst,
Mgr. A. F. Diepen, bisschop van 's-Her-
togenbosch, de consecretarie niet tegelijk
kan plaats hebben en daardoor grootere
plechtigheid aan dit heugelijke feit op
dezen dag kon worden bijgezet de
belangrijkheid van den dag nu onze
parochie bezit gaat nemen van zulk
een prachtig Godshuis, is er niet te
minder beteekenisvol om voor het
godsdienstig leven onzer plaats.
Op de eerste plaats mogen we God
danken, dat zulk een reusachtig en
gevaarlijk bouwwerk geheel zonder
ongelukken is afgetoopen, iets wat
zeker zeldzaam zal gebeuren en mede
te danken is aan de goede zorgen van
de aannemers, de heeren Thunnissen
en Van Sambeek te Heemstede, die
hun naam als bekwame kerkenbouwers
in elk opzicht alle eer hebben aange
daanniet minder aan den alles over-
zienden, kalmen en kranigen uitvoerder,
den heer Huiskes, die werkelijk de
uitvoering op voorbeeldige en onver
beterlijke wijze heeft geleid. De heer
van Roy, de bekwame opzichter, heeft
z'n patroon, den heer Valk, architect
der kerk op hoogst verdienstelijke wijze
bijgestaan en was de welwillendheid
tegenover iedereen, die de vordering
van dit gebouw gaarne wat meer van
nabij volgde.
Wij noemden daar terloops reeds de
naam van den architect, den heer Valk
•uit 's-Bosch, die z'n naam met dit
monument heeft gemaakt en wiens roem
het zal blijven in lengte van dagen.
Wij hebben reeds meermalen de ge
legenheid getnd een beschrijving te
geven van dit grootsche werk of een
foto daarvan op te nemen, ook hier
achter vindt men nogmaals meer details.
Wij volstaan met de opname van dat
artikel, waar de meesten onzer ge
trouwen in 't feestnummer van „'t Kerk
klokje" tal van bijzonderheden zullen
hebben gevonden.
Een groot deel onzer lezers trouwens
hebben het bouwwerk meermalen zelf
bewonderd. Wat een groote en terechte
voldoening moet het voor den ont
werper zijn, z'n schepping zoo te
hebben zien groeien en tot werkelijk
heid worden. Van heinde en verre is
"men gekomen om dit monument te
aanschouwen; priesters en leeken,,ar
chitecten en bouwmeesters van naam
hebben het bewonderd, geprezen,
misschien ook wel becritiseerd.
Terecht zegt Ir. Thunnissen elders
„waar zooveel schoons en goeds ge
boden wordt, zwijgt de critiek". -
Een feit is het dat dit grootsche
bedehuis in opzet, bedoeling, opvattirtg
en daarstelling schitterend is geslaagd,
waarvoor wij hier den genialen architect,
den heer Valk onze warme hulde
brengen. Hij verdient den hartelijken
dank van Waalwijks ingezetenen, katho
lieken niet alleen.
Op de laatste plaats en hier bedoeld
als de voornaamste plaats, komt de
figuur van onzen pastoor, den Zeer
Eerw. Heer N. van Riel, die hier een
levens-ideaal ziet verwezenlijkt. Wat
een voorrecht voor hem en zijne parochie
in de betrekkelijk korte jaren, dat hij
onder ons is en werkt, onder ons wordt
geliefd, geëerd en gehoogacht,zulk
een werk te kunnen totstand brengen.
Hij toch is de man van het eerste
idee, de man die deze eerste ge
deelte dusdanig wist te omlijnen, dat
zij in het brein van den bouwmeester
tot rijpheid kon komen, de man die
stond en dit is een voorname zaak,
voor de groote materieele zorgen
Maar onze pastoor, man van initiatief
en doorzettingsvermogen, speciaalwaar
het geldt de eer van God en 't heil
zijner geloovigen, is met energie be
gonnen, heeft met kracht doorgezet en
met glorie de vele moeilijkheden over-
en volle gezondheid van dit alles het
middelpunt te zijn.
Wanneer wij onze aardrijkskunde-
boekjes naslaan en de provincie Noord-
Brabant opzoeken, vinden wij over
wonnen, daarin krachtdadig gesteund
door zijn kerkbestuur, de heeren Jac.
Gragtmans, E. W. Klijberg, J. van Iersel,
P J. M Sweens en niet te vergeten
wijlen den heer Jordanus van Calker.
Welk een gloriedag moet het niet
zijn voor onzen herder, dit groote stuk
van z'n levenstaak en levensdoel op
zoo schitterende wijze te zien verwe
zenlijkt op dezen dag. Het stemt de
Waalwijk enkele bijzonderheden opge-
teekend die het karakter van Waalwijk
als nijverheidscentrum kenmerken.
„Waalwijk, de hoofdplaals van de
Langstraat, bezit bloeiende schoenfa
brieken en leerlooierijen. Ook is Waal
wijk bekend om zijn Rijksvakschool
voor Leerlooiers en Schoenmakers met
een Rijksproefstation enz." Wellicht
wordt eenmaal ook melding gemaakt
den bekenden Bosschen architect Valk
door wien ons kostbare inlichtingen
met de meeste bereidwilligheid werden
verstrekt en die de geheele inwendige
meubileering en aankleeding, altaren,
ambo's, verlichting enz. mede ontwierp,
mag gerust geciteerd worden als een der
fraaiste specimena der hedendaagsche
keck-architectuur.
Van welken kant men Waalwijk
ook nadert, hetzij vanuit den Polder
of door den Baardwijkschen overlaat,
van Sprang langs den Watertoren of
over den Capelschen Dijk, overal
ziet men den slanken toren zich ver
heffen met de koperen cijfers van het
uurwerk en den geweldigen koepel
opduiken te midden der roode pannen
daken van de omringende huizen-com
plexen. Hier completeeren toren en
koepel elkander, de woorden logen
straffende. van een architect die be
weerde dat toreri en koepel bij elkaar
gezet, vloeken.
Wij zeiden reeds dat deze kerk
gebouwd is op Byzantijnschen grond
slag en dat zij niet is een ByzantijnscHe
kerk zooals velen meenen. Onze oudste
katholieke kerken welke gevonden
worden in Armenië, zijn meestal alle
koepelkerken centralen. Naar dit
oudste beeld werden onder meer
gebouwd de Aya Sophia" te Contan-
tinopel, de San Marco te Venetië, de
Carolingsche kapel te Aken en te
Nijmegen en thans ook deze kerk.
Bij het binnentreden reeds wordt
men getroffen door de religieuse stem
ming die van het kerkgebouw uitgaat.
Inderdaad, bij den bouw is er naar
gestreefd stemming te scheppen. Men
behoort kerken te bouwen voor het
hart, niet voor het verstand, en alles
werkt mede om die stemming te ver
wekken.
Bij de beperkte diepte en aanwezi
ge vrij groote breedte van het terrein
moest wel vanzelf voor het belangrijke
aantal ^'zitplaatsen pl.m. 1200, een
centraal gebouw ontstaan. Waar bui
tendien de kerk ingebouwd kwam te
liggen, was het noodzakelijk een koe
parochianen tot dank en hulde aan
zijnen eminenten herder; het zal den
herder tot groote voldoening en vreugde
strekken, wanneer deze prachtige Gods
tempel z'n doel het meest nabij komt,
wanneer hij zal zijn een krachtige
stoot tot de verlevendiging van het
geestelijk en godsdienstig leven in zijne
parochie.
Moge dit heugelijk feit daartoe een
nieuwe toekomst openen, dit hopen
wij ook voor de gemeente Waalwijk,
waarvoor dit prachtig monument in zoo
menig opzicht, ook als zoodanig, van
de allergrootste beteekenis mag worden
geacht.
Moge het den ZeerEerw. Herder
gegeven zijn vele jaren in volle kracht
van de imposante Internationale Ten
toonstelling voor Schoen- en Lederin
dustrie 1925 die in grootschheid van
opzet die van 1903 verre overtreft.
Een bijzonder .feit van blijvende
beteekenis zal echter weldra aan den
naam van Waalwijk vastgeknoopt wor
den dat ook in andere kringen dan
die der Schoen- en Ledernijverheid,
belangstelling, groote belangstelling
zelfs zal vermogen te wekken, en dat
is het bezit eener prachtige, nieuwe
R. K. kerk, toegewijd aan den H.
Johannes den Dooper, die op dezelfde
plaats verrijst waar eenmaal de oude
kerk zich verhief. Inderdaad, dit nieuwe
bouwwerk, op Byzantijnschen grond
slag opgetrokken naar plannen van
peldak te maken-dat de omgeving
door zijn volume kan beheerschen. De
lichtramen moesten zoo ontworpen
worden, dat de ramen op eenigen af
stand boven de gemiddelde huizen
hoogte zichtbaar werden. Het grond
plan werd tevens beheerscht door de
eigenaardige eigendomsgrens van het
terrein. Mede in verband met een
regelmatige verlichting, een van de
belangrijkste factoren van een interieur
ontstonden de verschillende uiterlijke
vormen, waardoor een beheerschte
speelschheid zich bij het trillende
spel der omgeving richtte op het
interieur. Het werd als ruimtelijke
eenheid opgevat en alle zorg werd
besteed aan prettige ruimte-ontwikke-
Verwersfraat 44
Telephoon 421.
SPECIALITEIT IN
Koffie, Preanger 1.30 per pond.
Java 1.20
Java Melange. 1.10
Santos Superior. 0.95
Dagelijks versch gebrand.
Thee, Oranje Pecco 1.90 per pond.
Pecco Souchong 1.75
China Congo 1.60
Eigen Melanges. 35548
ling met als voornaamste punt het
Sanctuarium, het Heilige der Heiligen.
De detailleering en het kleurengam
ma werden zoo gekozen dat eentonig
heid werd vermeden, doëh zonder de
minste aandacht te trekken opdat men
niet werd afgeleid van de handelingen
die aan het hoofdaltaar zouden ge
schieden. Hinderlijke lichtbronnen,
zoowel van kunstlicht als van dag
licht werden, zooals reeds gezegd,
vermeden, wijl deze lichtbronnen,
brutaal kunnen zijn en steeds de
aandacht afleiden.
Het electrische licht wordt geprojec
teerd terwijl in den grooten koepel, wiens
spits bekroond wordt door een kope
ren, dubbel doorgestoken kruis, het
idéé verwezenlijkend van uitstraling,dus
monstransvorm, een lichtbron kan wor
den aangebracht die met Kerstmis b v.
in zachten gloed door de ramen naar
buiteil schijnen zal.
Een kerkgebouw ontwerpen is op
de eerste plaats een inwendige ruimte
sqheppen met als voornaamste punt
het priesterkoor met hoofdaltaar, een
stemmingsvol jgeheel geven dat niet
afleidt en vooral indruk op het gemoed
maakt door kleur en lijn. Wij zeiden
het reeds, men behoort kerken te bou
wen voor het hart, niet voor. het ver
stand en die stemming verkrijgt men
reeds bij de eerste schrede die men in
deze kerk zet.
Om practische reden werd een tegel-
lambrizeering aangebracht alsmede een
stemmige kolombekleeding in lunel
rubané ter menschenhoogte welke aan
de indrukwekkende afmetingen schaal
geven. Het hoofdaltaar met priester
koor, aan weerszijden afgesloten door
een balustrade in bleu beige, en in de
geheele frontbreedte door een groote
marmeren communiebank me] tafel-
vorm, werden zoodanig verhoogd
aangelegd dat de priester, zelf wan
neer de geloovigen knielen, bij de
Consecratie b.v., zichtbaar is aan het
altaar te voeten uit. In het prachtige
hoofdaltaar(altare fc>rivilegiatum quotidi-
anum perpetuum) van cypolino grec
en bjeu beige, is uitgedrukt de offer
tafel, het reliekengraf en de Calvarie
berg (deze laatste in brons) overhuifd
met een gedreven en a jour bewerkt
koperen ciborium (evenals het altaar
zelf vervaardigd door de firma A.
Haan te Antwerpen).
Aan den hoofdingang is bijzondere
zorg besteed. De ver vooruitstekende
vleugelmuren ter menschenhoogte,
volgend in voorgaande zware pylo
nen (waarop een gewicht van 250.000
K.G. kan drukken) en naar binnen
toe verjongend, noodigen niet alleen
tot ingaan, maar hebben de bedoeling
een voorbereiding tot het inwendige
te bewerken en het wereldlijke af te
sluiten. Met de stöelenberging, ge
plaatst ter weerszijden van* de zij
ingangen, heeft dezelfde bedoeling
De Echo van het Zuiden,
Waalwyksche en Laiijcstraatsche Courant
Dit blad verschflnt
WOENSDAG EN ZATERDAG.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1.25.
Franco per post door het geheele rfjk 1.40.
Brieven, Ingezonden stukben, gelden, enz.
franco te zenden aan den Uitgever.
PrtJ» der Advertentiën
20 cent per regel; minimum 1.60.
Reclames 40 cent per regel.
Bfl contract flink rabat
Advertentiën moeten Woensdag en Vrfldag
des morgens om uiterlijk 0 nur ln ons bezit
■Qn.
V
N. H. J. VAN RIEL,
Pasfoor van St. Jan Baptist,
