OE ECHO VAK HET ZUIDEN
De Kartbuizers in Nederland.
De P. N. E. 1. en de Industrie.
Wie vlug Is
In den Hoenderhof.
No. 45. Zaterdag 5 Juni 1926. 49e Jrg.
TWEEDE BLAD.
III
(Slot.)
In 1543 overviel Maarten van Ros-
sum met zijn Geldersche benden dit
klooster, juist toen de priester de H.
Mis las. Hem werd de Gewijde Kelk
uit de handen gerukt en aangezegd,
dat het klooster, wilde het verwoesting
voorkomen, een brandschatting van 700
guldens moest opbrengen. Met dezen
buit trokken de Gelderschen af, het
klooster verder ongemoeid latende.
Juist een eeuw na de stichting ervan
werd het klooster door de Bossche
beeldenstormers verwoest. Prior en
monniken namen de wijk naar Den
Bosch, waar zij zich eerst vestigden
in de St. Jorisstraat, daarna aan het
Hinthamereind. In 1629 werd Den
Bosch veroverd en wederom moesten
de kloosterlingen een goed heenkomen
zoeken. Zij vonden het ditmaal te
Boxtel, waar zij bleven tot 1632. In
dit jaar vestigden zij zich in het St.
Sophiaklooster te Antwerpen en bleven
daar tot den vrede van Munster. In
artikelen 3 en 43 van het vredesver
drag waren ten opzichte van de kloos
ters bepalingen getroffen. Binnenland-
sche kloosters mochten niet bestaan en
hun goederen, waar ook gelegen:
werden Staats-eigendom. Hoewel de
Karthuizers reeds 16 jaar in Antwerpen
hadden gewoond, beschouwden de
Algemeene Staten hen als gevestigd
binnen deze gewesten, dus hadden zij
geen goederen.
ÜgNa langdurige onderhandelingen
kregen zij hun goederen in 1658 terug
echter tegen betaling van 58000 gulden.
Op 22 Februari 1659 kwam voor goed
een einde aan hun verblijf op Noord-
Brabantschen bodem. Zij verkochten
hun huizen (refuges) in Den Bosch en
hun overige goederen in Brabant. Tot
1783 bleef het St. Sophiaklooster bin
nen Antwerpen bestaan toen werd
het bij besluit van Jozef II opgeheven.
Roermond, dat tot de Oostenrijksche
Nederlanden behoorde, verloor in het
zelfde jaar en door dezelfde oorzaak
zijn Karthuis, dat daar 25 Juli 1376
door Werner van Swalmen gesticht
was. Wij zullen bij de geschiedenis
hiervan niet langer stilstaan en ook
ten aanzien van de andere kloosters
dezer orde ons bepalen tot enkele
feiten.
Monnikhuizen bij Arnhem, het aan
zienlijkste en rijkste Karthuizer-verblijf,
werd gesticht door Reinald II van
Gilze in 1342. Kort na 1572 verdween
het.
De Berg Sion bij Zierikzee werd
tusschen 1420 en 1436 gesticht door
Jan Lievens. Evenmin als het jaar zijner
stichting, staat dat zijner verdwijning
vast. Men neemt aan, dat het tijdens
de belegering der stad in 1575 ver
woest is.
Het St. Bartholomeus-klooster te
Delft was een stichting (1430) van
Frank van Borssele, graaf van Ooster-
vant, den laatsten gemaal van de onge
lukkige Jacoba van Beieren. Op last
der stadsregeering werd het in 1572
geslecht.
g|Het klooster te Utrecht dagteekende
uit 1392. Het was een stichting van
Zweder van Abcoude, heer van Gaas
beek. In 1579 werd het klooster ver
laten en in het volgende jaar liet de
Utrechtsche magistraat het afbreken.
Een aanzienlijke en rijke stichting
was het klooster de Haven der Zalig
heid buiten de Haarlemmerpoort te
Amsterdam. Het strekte zelfs vorstelijke
personen bij hun bezoek aan Amster-
dam ten verblijf. Zoo vertoefde er in
1521 Christiaan II van Denemarken,
zwager van keizer Karei V. Stichter
was Albrecht van Beieren, graaf van
Holland en Zeeland. In 1566 leed het
veel van de Beeldstormers. kort daarna
van de benden van Bredero, tot het
eindelijk door de Watergeuzen van
Lumey in brand gestoken werd. Wat
er van over was, werd in 1609 bij de
uitlegging van Amsterdam binnen de
stadsmuren getrokken.
Een rijke geschiedenis in een kort
en sober bestek.
Indien wij ons vermeten zouden van
rechten te bespreken, dan zou Noord-
Brabant, dan zou onze Langstraat het
historischen recht hebben den Kart
huizers wederom voor het eerst te
mogen ontvangen, ongeveer anderhalve
eeuw, nadat de laatsten dezer Order
binnen onze tegenwoordige grenzen
zijn verdwenen.
Tiel J. D. H. VAN UDEN.
ABONNEERT U op dit Blad,
dat U het nieuws uit de Lang
straat en Omgeving het UIT
GEBREIDST geeft.
Wij hebben onlangs een en ander
medegedeeld uit de vergadering der
afdeeling Noordbrabant van de Ver.
van Nederl. Gemeenten, omtrent het
daar verhandelde over de tarieven der
P.N E.M. en de commissie van Sons
beeck c.s. die voeling zou houden met
deze maatschappij.
De „Tilburgsche Courant" neemt
eveneens het daar verhandelde over en
voegt daaraan het volgende toe:
Wij die de opkomst en heton
gezond voortbestaan van de P N E M.
met bizondere aandacht hebben ge
volgd, konden dit „einde" (de aange
nomen houding door de P.N E.M.)
voorzien.
De P.N E.M op zichzelf is een nut
tige inrichting, vooral voor het platte
land, maar, met den financieelen opzet
is het misgeloopen.
In de Staten is o a. door het huidige
Helmondsche Eerste Kamerlid de Wit
gezegd, dat zulks hieraan lag, dat mi
nister van 'Swaay wel bekwaam tech
nicus, maar hoegenaamd geen koop
man was.
De opzet, die berekend was op onge
veer 4 millioen gulden, heeft thans
reeds meer dan 25 millioen gekost
Wat tot gevolg heeft, ieder zal dit
verstaan, dat de bedrijfsreker.ing, vooral
in de eerste jaren, dat het bedrijf fei
telijk nog in de windselen ligt, niet
sluitend kan worden gemaakt, dan ten
koste van uitermate hooge tarieven.
Iets wat vooral een hoogen last legt
op de industrie.
Ja, en dat is voor bedrijven van
eënigen omvang, werkelijk van gewich
tig belang.
We mogen dat met een voorbeeld
duidelijk maken.
De Tilburgsche gemeenteraad be
sloot onlangs om de electriciteitstarie-
ven te herzien, vooral ten aanzien van
de industrie.
Welnu, deze tarieven, vergeleken
met de meest voordeelige contracten
rechtstreeks met de P.N.E.M. afgesloten,
zijn 30 pCt. tot 33 pCt goedkooper
En als men dan weet, dat de P.N.E.M.
industrieën heeft die voor f 12 000,
f 15 000 en meer afnemen, dan is het
gauw duidelijk, dat het hier gaat om
bedragen van f 4000 en f 5000 per
jaar.
Wat in de tegenwoordige omstan
digheden zeker den kostprijs der goe
deren schadelijk moet beïnvloeden.
Al waarmede wij maar zeggen willen,
dat het met de P.N.E M. in onze pro
vincie nog in geenerlei opzicht al te
best botert.
De aangeslotenen worden niet wei
nig minder dan gebrandschat en de Di
rectie blijkt van een mentaliteit, die
zelfs de Commissie van Sonsbeeck c.s.
tot het besluit heeft gebracht, om elke
verdere verbeteringspoging maar na te
laten
Misschien wil een der Statenleden
het in de aanstaande Zomerzitting nog
wel 'ns probeeren, met één van de
zeven interpellaties die de heer Krijgs
man nuttig oordeelt.
Onze zorg voor de oudere kuikens.
Eischen de kuikens de eerste dagen
en weken onze bijzondere zorg, die
hun dan ook in 't algemeen geschon
ken wordt, ook op een leeftijd van 6
weken en ouder moeten we ze nog
voortdurend onze belangstelling waar
dig achten willen we er goede leg
hennen van maken. En maar al te
vaak kan men constateeren, dat, als
de dieren eenmaal zes, zeven weken
oud zijn en de kloek verlaten hebben
ze reeds beschouwd worden als „uit
sluitend op eigen wieken te kunnen
drijven". Niets is minder waar dan
dat, en niets wreekt zich dan ook
zoo ernstig dan deze verwaarldozing.
De eerste en niet de kleinste fout die
gemaakt wordt is dat men de haantjes
niet afscheidt van de hennetjes. En
niet alleen dat het gevolg hiervan is
dat de hennetjes als vormende het
zwakke element hoe langer hoe meer
in de verdrukking komen, ook voor
de haantjes is dit samenleven niet
bevorderlijk voor de ontwikkeling.
Vooral in de lichte rassen openbaart
zich soms reeds op een leeftijd
van 4 weken spoedig de geslachts
drift. Is die eenmaal ontbrandt, dan
maken de henkuikens niet veel rustige
uren meer mee. 't Gevolg is, dat de
hanen door verlies aan krachten minder
snel ontwikkelen en ook de groei der
hennetjes wegens onvoldoende rust
tegengehouden wordt. Dat de hanen
daarenboven steeds van alles het
leeuwendeel en vooral van de lekkerste
hapjes de grootste brokken naar bin
nen schrokken kan iedereen zelf zien
die kuikens opfokt. Wat we reeds
eenmaal in de „Wenken der week"
verklaarden, moeten we hier herhalen
„Alle hanen afslachten zoo gauw men
merkt dat het hanen zijn, is verreweg
het voordeeligst".
Als ze op 't oogenblik nu de jonge-
hanenprijs nog niet zoo heel slecht is
een berekening maakt wat ze kosten,
eer ze zes weken oud zijn, dan komen
we tot de conclusie, dat t ans reeds
bij ieder van die zesweeks haantjes
minstens één kwartje verlies geleden
wordt. Is bijeen loopen van haantjes
en hennetjes verkeerd, absoluut uit den
booze is ook het bijeen laten loopen
van jonge kuikens bij oude hennen
Kippen zijn nu eenmaal geen hoog
ontwikkelde maatschappelijke wezens.
In het kippenhok geldt nog uitsluitend
't recht van den sterkste. Geen wonder
dan ook, dat de jonge henkuikens ge
plaatst bij de oude dieren uitsluitend
houwen en krauwen te ontvangen
hebben. Ze moeten zich verstopt hou
den in legnesten of donkere hoeken
van het nachthok, want telkens als ze
onder 't bereik van een groote hen
komen hebben ze kans, dat het hun
een paar veeren of zelfs een stuk huid
kost. Dat van groeien alzoo geen sprake
kan zijn, begrijpt een ieder. Ook het
plaatsen van kuikens van verschillende
leeftijd bijeen is verkeerd, ook daar is
de sterkste de baas en komt de zwakste
in de verdrukking.
We zien dus, dat de plaatsing bij
de opvoeding der kuikens een zeer
voorname rol speelt doch ook de huis
vesting en voeding blijft onze voort
durende zorg eischen. Vele jonge
hennen zitten te klein, omdat vaak
veel meer dieren gehouden worden,
dan waarvoor men plaats heeft. Een
hok voor jonge dieren behoeft nu wel
niet aan bepaalde afmetingen te vol
doen, doch een ieder kan best beoor-
deelen, dat een hok waarin de diertjes
niet anders dan op elkaar kunnen liggen
voor nachtverblijf te weinig ruimte
biedt en toch ziet men maar al te vaak
de oppervlakte van de nachthokjes zóó
klein, dat de dieren er niet eens alle
een-plaats op kunnen vinden.
Het gevolg van deze opeenhooping
is, dat de dieren niet voldoende tran-
spireeren kunnen en vaak huidziekten
ontstaan. Wordt daarbij nog niet vol
doende gezorgd voor de zindelijkheid,
zoodat van onderen steeds de ammo
niakgassen opstijgen, die niet eens
kunnen ontwijken omdat de kuikens
één aaneengesloten dek vormen, dan
zal eenieder de verklaring van vele
ziekten en slechte ontwikkeling van
jonge dieren kunnen vinden. Alleen
de zorg in de eerste zes weken, de
z.g. kuikenverpleging, kan ons geen
krachtige productieve leghennen garan
deeren.
WENKEN VOOR DEZE WEEK.
Hoe warmer het wordt, hoe meer
ruimte onze steeds groeiende dieren
vragen voor gunstige ontwikkeling.
II. Een paar weken langer aan het
opfokvoer is geen weggegooid geld.
III. De broedschheid in een paar
dagen afleeren kan men alleen als men
direct maatregelen neemt als men het
ontdekt.
VRAGENBORD.
B. P. te B Het kaal-worden der
ruggen van de kippen kan zijn oorzaak
vinden in het treden van den haan
Vooral als de haan wat zwaar is in
verhouding tot de hennen kan dit oor
zaak zijn, dat door het treden de rug-
veeren veel lijden. Bij onwillige hennen
is dit dan nog meer het geval. De
knobbeltjes die zich vormen om oogen
en op teenen kan ik zoo niet verklaren.
Wellicht wel als ik het dier zie. Het
is heel gemakkelijk U op uw vraag
een antwoord te geven, doch U zal
zelf begrijpen, dat als ik de uitwendige
verschijnselen niet goed zelf kan waar
nemen er van bepaling van ziekte geen
sprake kan zijn.
A.v.R. te V.-C. 't Best wat U doen
kan, is het gestorven dier opzenden
naar het Instisuut van Parasitaire en
Infectie ziekte te Utrecht of de Rijks
seruminrichting te Rotterdam. Zoo 'n
plotseling sterfgeval, zonder vooraf
gaande verschijnselen, kan zóóveel
oorzaken hebben dat U er toch niets
aan heeft als ik er daar eenige van
opnoem. Utrecht en Rotterdam ver
richten eerst sectie en gaan zoo zij
hierbij de doodsoorzaak niet hebben
kunnen vaststellen, bloedsonderzoek
toepassen.
J. TUERLINGS,
Kaatsheuvel.
kan heden Zaterdag en
Zondag nog één en twee-
daagsch kuikens krijgen
van onze beste toornen
DEENSCHE WIT-LEGHORN,
WIT-WYANDOTTES en ANCONA'S
Komende week weer nieuwe uit
komsten van onze groote
HYDROEAR BROEDMACHINE.
Dagelijks in werking te zien.
Broedeierenprlfzen
D. W. L 15-20-25 cent.
Ancona's 15 cent per stuk.
Mode en beweging.
In oude tijden heerschte een mode
van stilte, van rust en kalmte, met
lange, sleepende gewaden, waardoor
't scheen of een vrouw niet liep, m'aar
zachtkens voortzweefde. Men droeg
lange corsetten, die ongeveer het ge-
heele lichaam insloten en bijna geen
beweging of wending toelieten. Bij
deze kleedingmode behoorde ook nood
zakelijk de mode der statige langzame
gebaren, der rustige, kalme bewegingen
Mode en uiterlijke vormen hadden zich
volkomen aangepast.
In den tegenwoordigen tijd, nu ook
op elke meisjesschool gymnastiekles
wordt gegeven, nu iedere vrouw ten
nist, fietst, roeit of zwemt, nu we allen
de noodzakelijkheid voelen van gezon
de beweging in de open lucht, in dezen
tijd van sport en beweging, brengt ook
de mode, die veelheid van beweging
tot uitdrukking in de kleeding der
vrouw. Onze kleeren zijn er als't ware
op gemaakt om elk onzer bewegingen
te accentueeren. Wanneer we ons maar
even draaien, wenden of buigen, vallen
er plooien open in onzen rok. trillen
er volants en strookjes, wapperen er
jabots aan hals en mouwen. De stijf
heid van sommige toiletten is niets als
schijn. In werkelijkheid zijn onze klee
ren vol soepelheid en beweging. De
japon van onze eerste teekening met
z'n lange, rechte mouwen en omgesla
gen manchetten, met z'n overhemd
blouse met stijven hoogen kraag doet
u misschien even aan een heerencos-
tuum denken. Maar dit karakteristieke
tafzijden japonnetje heeft een zeer on
regelmatige rok met buitengewone
wijdten aan de zijkanten, die bij eiken
stap ritselen, plooien en bewegen en
alle stijfheid doen vergeten. Behalve
natuurlijk, dat ook het bovengedeelte
van de japon niet stijf is, maar los en
luchtig het lichaam omsluit en geen
beweging belemmert.
Iets over kousen en schoentjes
De smaak der korte rokken duurt
voort. Iedereen trippelt in kinderlijk-
korte japonnetjes en een rok die 10
cM. beneden de kniëen hangt, vinden
we hier al „lang". Gelukkigmaar.dat
de korte rok de meeste Parijsche dames
goed staat, al zien we ook hier wel
eens een paar al te dikke of al te
dunne „onderdanen", die men maar
beter deed te verbergen.
Wie aan de mode der korte rokken
mee doet. doet vanzelf ook mede aan
de coquetterie van fijne kousen en
mooie schoentjes.
Voor de morgenuren, voor de sport,
voor de wandeling draagt de Parisien
ne eenvoudig rood bruine schoenen met
lage hakken en fijne garen kousen in
dezelfde tint.
Zwart schoeisel is een uitzondering.
Wel worden zwarte schoentjes nog
gedragen, maar dan bij een gekleed
toilet. In dit geval zijn ze van glanzend
lakleer, met gekleurd leer versierd en
ingelegd. Verder worden heel veel
suède schoenen voor gekleed gedra
gen, in grijs en bruin en in alle moge- i
lijke andere kleuren, want bij ieder
toilet behooren bijpassende schoenen,
benevens fijne zijden kousen in de
tint van het schoeisel. De smaak voor
de roze en roze-bruine beenbekleedsels
heeft een beetje afgedaan, 't Werd te
algemeen. Men kiest nu liever gems
leder tinten en donkerbruine
De avondschoenen zijn meestal'van
stof, van lamé moiré zijde, satijn, soms
ook van goud en zilverleer, maar steeds
zooveel mogelijk in de kleur van het
toilet. Dikwijls zijn de avondschoenen
van een ongewone schittering, geheel
en al bedekt met kleurige kralen en
steentjes. Zoo zijn er schoenen die
werkelijk aan gouden klompjes doen
denken, zoo geheel gaan ze schuil on
der een bedekking van gouden kraal-
tjes Er zijnstralend-roode robijnschoen,
tjes, een heerlijk groene srftaragd—
schoentjes Maar steeds zijn de schoe
nen geheel in overeenstemming met
de garneering van avondtoilet en zelfs
met die van de cape. Cape, avond
schoenen en toilet zijn n.l. het nieuwste
mode-ensemble.
Behalve kralen en steentjes j draagt
men ook heel veel bloemen op sier
lijke avondschoentjes, 'n groote roos
bijv. op de punt of op zij, op de plaats
van het gesp waarmede 't riempje sluit
Het meest fantastisch zijn echter de
kamermuiltjes. Een elegante vrouw
draagt ze van gekleurd leer met gouden
hakjes, of ze heeft ze aan den zijkant
versierd met 'n groote gouden roos.
Misschien ook voelt ze meer voor een
fantasie Grieksch sandaaltje of een
Venetiaansch klompenschoentje van
zilver of goudstof of met grillige
gekleurde vlakjes bedekt als of 't een
harlekijnpantoffeltje is.
Op onze tweede teekening ziet ge
een gekleede zwart tafzijden japon in
het model, dat men er op't oogenblik
het liefst voor neemt, met glad, lang
lijfje en zeer wijden, geplooiden rok.
Op de zwarte zijde doen de kleurig
geborduurde kraag en het kleine ge
borduurde schootje fleurig en mooi.
WILHELMINE.
Onze lezeressen, die uitvoeriger
wenschen ingelicht te worden over de
laatste mode zoowel voor dames als
kinderen, raden wij dringend aan een
abonnement te nemen op „Het Nieuwe
Modeblad".
Dit uiterst practlsche Nederlandsche
modetijdschrift, hetwelk ook een schat
van gegevens biedt voor handwerken
in alle genres is bij de uitgevers dezer
courant tegen sterk gereduceerden prijs
verkrijgbaar.
De abonnementsprijs van het Nieuwe
Modeblad 2 maal per maand verschij
nende in 16 bladzijden met telkenmale
twee gratis knippatronenbladen be
draagt slechts f0 95 per kwartaal,
franco per post f 1.25.
BUITENLAND.
In de Belgische Kamerzitting
diende de minister van financiën de
aangekondigde wetsontwerpen in waar
bij de belastingen worden gewijzigd.
De minister verklaarde, dat de regee
ring krachtig zal strijden tegen de
inflatie, terwijl ze haar verplichtingen
geheel en al zal uitvoeren.
De maatregelen, die zij wil nemen,
zullen snel worden toegepast.
Buiten de vermindering van uitgaven,
zal men 360 millioen moeten vinden
voor de gewone begrooting, 440 mil
lioen voor de buitengewone begrooting
en 800 millioen als aanvulling op de
begrooting 1925
De minister stelt als uitweg uit de
moeilijkheden voor, een amortisatie
fonds te stichten, dat eerstens het
bedrag der bank emissies zal beperken,
vervolgens dat van de vlottende schuld.
De regeering wil de uitgaven voor
luxe meer belasten. Gedeeltelijke vrij
stellingen zullen worden toegestaan
voor alles, wat van openbaar nut kan
zijn
De nieuwe lasten zullen een tijdelijk
karakter dragen.
De kamer verwees de financieele
wetsontwerpen naar de finantieele
commissie voor een spoedig onderzoek.
Zondag hebben op verschillende
plaatsen in Frankrijk groote mani-
