Waalwijlsciie Stoomdruhlierii
Antoon iielen.
Drukwerk
I
--^t w-1 -'y -
No. 26.
WOENSDAG 30 MAART 1927
50e Jaargang.
DERDE BLAD.
Openbare vergadering van den raad
dezer gemeente op Vrijdag 25 Maart
1927 des avonds ten 7 uur.
Voorzitter de edelachtb. heer E. C.
J Moonen
Afwezig de heeren B. Timmermans
en Jac Oomens.
De notulen der vorige vergadering
worden ongewijzigd goedgekeurd.
Aan de orde
1. Ingekomen stukken.
a. Bericht van verhindering van den
heer B. Timmermans-Verschure.
b. Goedkeuring Ged. Staten op het
raadsbesluit dd 11 Febr. tot verhu
ring van een gemeentewoning a^n P.
J Dupont.
c. idem tot verkoop van een per
ceel bouwterrein gelegen aan het
St. Antoniuspleip ter grootte van 121
M2 aan O. L. de Rouw, voor de som
van f 900
Worden voor kennisgeving aange
nomen.
d. Verzoek Hendrika Michiels. wed.
H. A. W. Surig, om ontheffing van
de verplichting van verdere huur van
een door haar bewoonde gemeente
woning.
Voorzifter. De weduwe Surig vraagt
om van de huur ontheven te worden
zoodra zij een andere woning heeft
gevonden.
Burg. en Weth. stellen voor om
haar van de huur te ontslaan een
maand nadat zij de huur heeft opge
zegd. Deze woning was eigenlijk tot
1 Januari 1929 verhuurd.
Geen der leden heeft hiertegen
bezwaar.
e. Bericht van kasopname bij den
Gem.-Ontvanger v h. Centraal Bureau
v. Verificatie en Financieele Adviezen
der Ver. Ned. Gem.
f. Schrijven van het Centraal Bu
reau voornoemd, dat verificatie der
administratie van het Woningbedrijf
ook het 4e kwartaal heeft plaats
gehad.
g. Alsvoren v. h. Gas-, Electrlciteit-
en Waterleidingbedrijf tot en met 24
Febr. 1.1. heeft plaats gehad.
h. alsvoren van den Gem.-ontvan
ger over le kwartaal '27 heeft plaats
gehad.
i. Schrijven van Ged Staten waar
ter voldoening aan de voorschriften in
de art. 73 en 104 der Gemeentewet
wordt gezonden een ontwerp wij
ziging der regeling van de jaarwedden
van burgemeesters, secretarissen en
ontvangers in deze provincie.
Zonder opmerking worden deze
stukken voor kennisgeving aangeno
men.
1. Schrijven van Fr. Klerks, die
volgens verklaringen van geneeskun
dige lijdende is aan een
kwaal, die hem ongeschikt maakt
voor zijn functie van ambtenaar ter
secretarie, waarom hij voornemens is
om pensioen aan te vragen. Hij zal
echter slechts aanspraak kunnen maken
op een pensioen van ten hoogste
f390 Door de gemeente wordt voor
hem jaarlijks aan pensioensbijdrage
betaald een bedrag van 1217.— Ten
einde in een hescheiden inrichting een
tehuis te kunnen vinden vraagt hij een
persoonlijke toelage van f 210
Voorzitter. We zullen dit verzoek
straks in geheime vergadering behan
delen en dan na heropening der open
bare vergadering eene beslissing
nemen.
Hiertoe wordt besloten.
2. Voorstel tot verkoop van een
perceel bouwterrein in de Mr. v.
Coothstraat aan den heer A. H. van
Schijndel Jr.
Zonder discussie wordt hiertoe be
sloten.
3. Voorstel tot het verleenen van een
crediet van f 15 200 voor den bouw
van 5 arbeiderswoningen aan hel St.
Antoniusplein (3 beneden-en 2 boven
woningen)
Roks. Volgens het bestek dat ik
gezien heb beloven het wel mooie
woningen te worden die daar een heel
aardig figuur zullen maken, maar ik
vind een huurprijs van f4 60 toch
nogal hoog voor arbeiderswoningen.
Voorzitter. Dat is de gemiddelde
prijs, 't Is wel een hooge huur, maar
dit zijn dan ook de betere arbeiders
woningen en naar mij bij informatie
is gebleken, bestaat hieraan wel be
hoefte. Er zijn altijd arbeidersgezinnen
met een flink inkomen die graag iets
meer betalen om wat beter te wonen.
We kunnen trouwens op die plaats
ook bezwaarlijk goedkoope woningen
gaan zetten.
Zonder verdere bespreking wordt
overeenkomstig het voorstel van B. en
W. en de bouwcommissie besloten.
4. Voorstel tot het verleenen van
een crediet voor het aanplanten van
mast op de Fellenoord. (Zie prae-ad-
vies van B. en W. in ons vorig num
mer).
Voorzitter. Aan het prae-advies dient
nog te worden toegevoegd dat bedoelde
aanplanting iniusschen reeds is ge
schied, omdat anders de geschikste
tijd daarvoor verstrijken zou. B. en
W. meenden zich daarom wel de vrij
heid te mogen veroorloven om op de
beslissing van den raad vooruit te
loopen.
v. d. Geld. Ik heb toevallig hierover
iets opgevangen van deskundige zijde.
Er zijn naar ik hoor 2-jarige planten
gezet en die deskundige beweerde dat
i-jarige planten veel beter hiervoor
geschikt waren. Die 2-jarige zijn veel
duurder en sterven eer af.
Eibers. Ons is van deskundige zijde
aangeraden om er 2-jarige planten te
zetten die grond is al eens meer ont
gonnen, dat is een verschil met heide
grond.
v. d. Geld. Ik ben niet deskundig,
ik vertelde maar wat ik gehoord had.
Voorzitter. Hier blijkt weer: .De
beste stuurlui staan aan wal" en „die
aan den weg timmert, heeft veel be
kijks".
5. Voorstel om Burg. en Weth. te
machtigen tot het toewijzen van ge-
meentewoningen (niet van het woning
bedrijf), die met de week verhuurd
worden.
Voorzitter. Zooals de secretaris mij
heeft medegedeeld, gebeurde dit vroe
ger ook door B. en W. Doordat ik
daarvan onkundig was, is hiervan ge
durende den tijd dat ik burgemeester
ben onbewust afgeweken. Toch is het
aan te bevelen, üai B. en W. hierover
kunnen belissen, daar anders de ge
meente, doordat de raad slechts ééns
per maand bijeen komt, soms huur
zou moeten derven. Te meer is hier
tegen weinig bezwaar nu de Voor-
ziiter der bouwcommissie in het college
van B. en W. zitting heeft.
Wordt besloten B. en W. bedoelde
machtiging te verleenen.
6. Voorstel tot wijziging van hel
huurreglement voor de woningen var
het woningbedrijf.
Zooals wij in ons vorig nummer
reeds meldden, komt het prae-advies
van B. en W. in hoofdzaak hierop
neer, dat voortaan voor woningen mei
een huurprijs t.m. f 5 een opzeggings
termijn van één week wordt gesteld;
voor die met een huurprijs van f5 t.m.
f 7 vier wekenvoor die met een
huurprijs van meer dan f 7 acht we
ken. Zulks om de risico van het leeg
staan van duurdere woningen, waarnaar
niet altijd even groote vraag is, tegen
te gaan.
Door den voorzitter wordt een en
ander nogmaals toegelicht en op de
wenschelijkheid vandusdanige bepaling
gewezen.
v. d Aa. Als dit voorstel wordt aan
genomen, is het dan de bedoeling dat
hel altijd van kracht is ook al zou 't
bezwaar kunnen opleveren. Siel dat
iemand, die f 7 verwoont, werkloos is
en ergens werk kan krijgen, dan zou
hij daar de eerste 8 weken nog niet
heen mogen trekken vanwege dezen
opzeggingstermijn Zou daarmede geen
rekening te houden zijn
Voorzitter. Dat is natuurlijk een
moeilijk geval, zoo'n bepaling is van
vérstrekkende beteekenis. Waar moet
men nu de grens trekken. Moet men
zeggen dat dit niet geldt voor min- of
onvermogenden Het is niet gemak
kelijk om een goede bepaling te maken
die in alle gevallen voorziet.
v. d. Aa. Ik wil niet zeggen, dat zoo
iets in een besluit moet worden vast
gelegd, doch ik zou alleen aan B. en
W. de machtiging willen geven om in
bijzondere gevallen, naar hun oordeel,
ontheffing van den voorgestelden opzeg
gingstermijn te verleenen.
Voorzitter Ik zou zeggen, als we
deze bepalingen zoo laten, dan staat
het toch nog altijd aan den raad vrij
om in een bijzonder geval ontheffing
te verleenen.
Vergeleken bij particuliere huurcon
tracten is zoo'n termijn nog zeer kort,
want daar heeft men vaak huurover
eenkomsten waar men in jarenlang
niet af kan.
Na nog eenige discussie wordt be
sloten om de voorgestelde wijzigingen
betreffende den huurtermijn aan te
nemen en fn bijzondere gevallen aan
den raad over te laten of er van kan
worden afgeweken.
7. Benoeming van 2 leden der
commissie voor de Lichamelijke op
voeding.
Gekozen worden de heeren Math,
v. Loon en Dr. Langemeijer.
Rondvraag.
Roks. Is de gemeente bij het bou
wen van woningen aan bijzondere
voorschriften omtrent bouwplannen
gebonden
Voorzitter. Ja zeker. o.a. aan de
Woningwet en aan de bouwverorde
ning.
Roks. Dus toch niet aan een bij
zonder ype? Dan zou ik er rekening
mede houden dat de huur der gemeen
tewoningen over het algemeen voor
de huidige draagkracht van den arbei
der te hoog is en dus trachten
woningen te bouwen die niet meer dan
f 4,— per week aan huur behoeven
af te doen.
Voorzitter. Ik moet U zeggen dat ik
steeds al het mogelijke gedaan heb om
woningen van zoo laag mogelijken
kostprijs te bouwen, maar lager dan
van f2200 per woning hebben wij er
nog geen kunnen bouwen.
Maar als U me misschien aan een
goed en goedkooper type kunt helpen
dan zou U daarmee den raad en de ge
meente een grooten dienst bewijzen
Roks. Daar kan ik direct geen ant
woord op geven daarvoor zou ik
eerst nog eens bij deskundigen in
lichtingen moeten inwinnen.
Voorzitter. Ik ben o.a. eens naar
Helmond gaan zien naar de goed
koope gemeente-woningen, maar de
onze zijn altijd nog veel goedkooper
dan daar.
Roks. Ik kom dagelijks bij die
menschen en hoor dan algemeen
klagen over de hooge huur.
De Graaff. De heer Roks zegt dat
hij dagelijks in aanraking met die
menschen komt en ze dan allemaal
goedkooper willen wonen maar dan
moet hij ook eens vragen of ze iets
zouden willen missen als ze soberder
mogen worden ingericht kunnen ze
weer wat goedkooper zijn, maar daar
komen ze gewoonlijk niet van in.
Het is een feit dat de best ingerichte
woningen, dus de duurste, het meest
gevraagd worden. Maar ais de heer
Roks ons eens een beter idee aan
de hand kan doen, .dan zou ons dat
zeer welkom zijn.
Roks. De menschen die in die
huizen wonen kunnen niets missen,
zoo ruim zijn die woningen niet.
Maar misschien zou er nog wel een
type zijn dat hetzelfde biedt, doch
weer wat goedkooper is.
In de Crispijnstraat staan o.a.
woningen waar slechts één vertrek is
Toen er ergens een doode in huis
was moest men in hetzelfde vertrek
waar het lijk lag ook eten en werken.
Ik heb nog nimmer zulke droevige
woningtoestanden gezien als hier.
Voorzitter. Ik weet het niet, maar
de toestand is toch op dat gebied
heel wat verbeterd bij vroeger. Hoe
zou men dan vroeger in dergelijke
gevallen hebben moeten handelen,
toen er zoovele één-kamer woningen
waren
W. Eibers. Mag ik den heer Roks
ook even opmerken dat de Bouw
commissie en de gemeente steeds al
het mogelijke hebben gedaan om goede
woningen te krijgen tegen zoo laag
mogelijken prijs en toch moeten reeds
jaarlijks f 18 000 te kort op de exploi
tatie door de gemeente worden bijge
past, dus dat zou dan nog meer moe
ten worden.
Roks. Ik wil graag toegeven dat de
commissie al het mogelijke doet om
de huur zoo laag mogelijk te stellen
maar u zult me toch moeten toege
ven dat de tegenwoordige toestand
alles behalve rooskleurig is en dr
menschen de huur moeilijk kunnen
opbrengen
Voorzitter. U verkeer! als bakker in
een bijzondere omstandigheid Tegen
den bakker zegt men soms dat men
niet betalen kan vanwege de hooge
huishuur en tegen de gemeente zeggen
ze omgekeerd dat ze niet kunnen be
talen omdat ze anders den bakker
niet kunnen betalen. We moeten bij de
beoordeeling van Uwe opmerking met
deze omstandigheid rekening houden.
Roks. Als we daarover gingen uit
wijden dan kwam er nog heet wat
anders kijken, dan zou blijken dat de
bakkers veel belasting aan de ge
meente betalen.
Hartog De heer Roks heeft gezegd
dat hij nog nooit zulke woningtoe
standen gezien heeft als hiermaar dan
behoeft hij toch niet zoo ver te gaan
In 's Bosch o.a. zijn honderden ge
zinnen nog veel slechter gehuisvest
dan hier in de z.g. „dam"-woningen
Roks. U zult toch moeten toegeven
dat woningen als daar bij v. Liempi,
bij v. Leeuwen, enz. ellendig waren. Ik
heb hel nog nooit zoo gezien als het die men kan betitelen als boeken in
hier vroeger was.
Voorzitter. Wij zijn, meen ik, opden
goeden weg daarin verandering te bren
gen en ik geloof, dat daarin ook reeds
heel wat bereikt is.
Smolders. Waai de heer Roks vooral
over „typen" heeft gesproken, wil ik
even opmerken dat men in geen enkele
gemeente zooveel verschillende typen
vinden zal als hier. Dus wel een bewijs
dat de bouwcommissie genoeg proe
ven neemt en al het mogelijke doet
om zoo goedkoop en gerieflijk mogelijk
te bouwen, daarbij tevens nog lettend
op het uiterlijk Zoo ook in de Crls
pijnsiraat waar men f 3.65 huur betaalt
't Is heel gemakktlijk om er over Ie
spreken hoe men het graag hebben
zou, maar de bouwcommissie heefi
reeds ondervinding genoeg opgedaan
om te weten dat het onmogelijk is aan
die wenschen tegemoet te komen.
De vraag naar woningen blijft nog
zeer groot, dus wel een bewijs dat er
nog genoeg gegadigden zijn. We zul
len dus maar afwachten of de heer
Roks ons een beter idee kan aan de
hand doen.
Roks. 't Was niet'mijn bedoeling
om critiek uit te oefenen op de bouw
commissie. Ik wilde slechts in over
weging geven om zoo mogelijk nog
goedkooper woningen beschikbaar te
stellen.
Van Gent. Ik wilde gaarne een slot
aan deze woningdiscussie maken. De
conclusie die de bouwcommissie er uit
trekken mag is deze: dat zij op den
goeden weg is. Als ik mij herinner
hoe de toestand was toen ik in Waal
wijk kwam en hem vergelijk bij nu, dan
moet ik waardeering uitspreken dat
zooveel verbeterd. Nu gaat men
weer 5 woningen bouwen, dus blijft de
Bouwcommissie dapper op den inge
slagen weg voortgaan.
Hierna worden de discussies hier
over die geen enkel nieuw gezichtspunt
naar voren brachten, gesloten en daar
niemand meer het woord verlangt
schorst de Voorzitter de openbare zit
ting om in geheime vergadering het
onder i. vermeldde ingekomen verzoek
van Fr. Klerks te hespreken. Besloten
werd hij afkeuring van jaar tot jaar,
tot mogelijke wijziging in den toe
stand komt, het gevraagde bedrag te
verleenen.
Het gemeentebestuur zal voor een
jaar proef nemen, de werkzaamheden
met een ambtenaar minder, klaar te
spelen.
(Ongecorrigeerd).
Laat daarom uw
in WAALWIJK
vervaardigen. Het geeft aan
vele handen werk.
Bestelt prima drukwerk bij
VERVOLG
PROVINCIAAL NIEUWS.
LEZING DRS. VAN IMBEECK.
We kunnen van deze rijke lezing,
die Gerard van Imbeeck gisterenavond
in de achterzaal van hotel Verwiel
hield en een zeer groote belangstelling
genoot, zeggen, wat de Voorzitter aan
het slot van den avond zeidat het peil
der voordrachtenavonden een bevesti
ging vond met de lezing van den heer
Van Imbeeck.
Van dit veel omvattende onderwerp
„de geest der Gothiek in de Kathedra
len en Mysteriespelen", dat een boven-
menschelijke heheersching eischt van
stof en geest, kunnen we slechts een
fragment geven.
De heer Van Imbeeck riep hij den
aanvang zijner lezing de toegevendheid
in van zijn auditorium, een o.i. al te
groote bescheidenheid, gezien de wijze
waarop de spr. zich van zijn zeer moei
lijke taak kweet.
De St. Jan, uit Den Bosch, zegt spr.
is 't beste vorbeeld van onze Nederi.
gothiek; in weerwil van de indiscrete
restauratie benadert ze toch zeer sterk
de Fransche Kathedraal.
De St. Jan houdt ook innig verband
met de mysteriespelen.
Alle kunst die van godsdienstigen
oorsprong is, vinden we nergens ster
ker dan in de middeleeuwen, waarvan
de onlzaglijkste uiting der inspiratie te
vinden is in de Fransche Kathedralen,
steen. De tooneelspelen zijn uit dezelf
de idee ontsproten, zijn een weerspie
geling van die boeken in steen.
De religieuze inspiratie vindt haar
hoogte punt in Christel, kunst der
middeleeuwen, waar heel 't maatschap
pelijk en individualistisch bestaan
onafscheidenlijk verbonden waren.
De oud-christelijke kunst was eigen
lijk niets anders dan een aanpassing
van heidensche vormen aan een nieu
we leer.
De gothiek heeft de geniale breuk
gemaakt in den hechten cyclus der an
tieke kunst; zij is origineel en heeft
bijna aan geen voorgangers iets te dan
ken.
Met de Grieksche kunstidee, die over
de Europecsche kunstwereld alleen-
heerscheres geweest is, werd de Go
thiek direct „ebenbürtig". Tusschen
heide kunstuitingen liggen diepe con
trasten die men heeft trachten te ver
zoenen. Maar de eenvoudige strijd tus
schen Romantiek wat de ziel is der
Gothiek en Classicisme bleef. Dit
eenig contrast ligt in 't karakter der
kunstenaars.
Het Classicisme is de rustige, gema
tigde, zich houdende aan de lijnen van
een afgebakende kunstconseptie, de
Gothiek daarentegen is meer spontaan,
los van regel, zich uitbreidend in een
ongebreideld individualisme.
De Grieksche tempel is er een vol
stille grootheid, éénheid, koel-wis-
kundig berekend opgebouwd in
strakke lijnen, volgens een principe
en een steeds terugkeerende gelijkvor
migheid. De Gothiek is een ongelijk ka
rakterschrift, persoonlijk en niet te
imiteeren, terwijl de Grieksche kunst
zuiver objectief is, wetenschappelijk
opgezet met de traditie van zuilen, ar
chitraaf en fries-systeem. Deze eigen
schappen vinden we in iedere uiting
van Classicisme, 't zij wc staan voor
Parthenon, St. Pieter, of de verzen le
zen van Virgilius of een treurspel van
Racine.
Na deze uiteenzetting van de anti
pode der Gothiek en 't Classicisme
kwam de heer Van Imbeeck tot zijn
eigenlijk onderwerp de Gothiek.
Gothiek is eigenlijk een scheldnaam
van verachting die de Renaissance had
voor deze kunstuiting. Men noemde de
Gothiek barbaarsch, omdat ze durfde
afwijken van de eeuwige principes,
om nieuwe oorspronkelijke, christelij
ke kunst te geven.
Zooals de Grieksche kunst aristo
cratisch was, zoo rs het wezen der Go
thiek een zucht naar volmaaktheid,
een drang naar hoven, een zucht naar
verlossing. De Gothiek ontstond op de
principes van het Romaansch maar
nieuwer, als de ziel van een kind in
een oude familie.
't Was in 1125, dat abt,Auger, be
roemd bouwmeester van de Benedict,
kerk te St. Denis, voor 't eerst de
rondboog verving door spitsboog. Auger
voegt aan de Romaansche bouworde
drie nieuwe elementen toe die het es-
sentieele wezen der Gothiek zullen
vormen en ook den geest in essentie
heliehamen.
De Gothiek wordt 't genie van de lij
dende en strijdende kerk, de heilige
onrust, die van Faust.
De steen zoo zwaar hij de Grieksche
en Romaansche houw wordt hij de
Gothiek onstoffelijk geen massale
muur meer en drukt alles uit: flora,
fauna, God,, demonen, heiligen, pro
feten, heidendom, kortom héél den
mensch.
Is Gothiek dan wel zoo origineel?
Ja, want ze verandert door het nieu
we de ziel der Kunsl. Alle ronde en
horizontale lijnen worden verticaal.
De Gothieke kerk hecht niet meer aan
de orde, maar stijgt ten hemel met alle
lijnen en vormen, als een pennament
gebed tot God.
De Gothische kerk in de 14e en 15e
eeuw is geheel open, als fijne Mechel-
sche kant, met een minimum van
muurvlakken. Dit was mogelijk door
toepassing van stcunbeeren en lucht
bogen en de gewelven hechter werden
op steenen ribben. De kolossale druk
wordt opgevangen door fijne, ranke
zwevende bogen, juist op de plaats
waar de gewelven in de muren schie
ten.
In Chartres en Parijs zijn de vor
men der Gothiek gelukkig nog be
waard. Voligens Viole la Due bracht
het volk van Parijs 120 millioen goud
francs hijeen voor den houw van de
Nötre Dame.
In de 14e eeuw is er vertroebeling
en reeds een vingerwijzing der nade
rende decadentie. De adellijke houding
en vooral de etherische gelaatsuitdruk
king van de beelden der Kathedralen
te Chartres en Amiens verdwijnen.
Al zijn de heelden van Reims en
Straatsburg een meesterschap van
beeldhouwkunst, ze zijn dichter hij de
aarde en missen de zuivere geest der
Gothiek.
In de 15e eeuw z.g. flambogante
hespeuren we dat de Gothiek geleide
lijk overgaat naar de Renaissance, naar
de vermenschel ijkte kunst, en in de
De Echo van het Zuiden.
Gemeenteraad Waalwijk.