Gunstige cijfers gemeentebedrijven
over 1926.
Roxsén de volkswoningen te Helmond.
Van Gent over de schoolgeldheifing.
Vernieuwing Gasfabriek
r
No. 43.
ZATERDAG 28 MEI 1927
50e Jaargang. Belastbaar
Oud tarief. Nieuw tarief.
Oud tarief. Nieuw tarief.
VIERDE BLAD.
Gisteravond kwam de raad onzer ge
meente ten 7 uur in vergadering bijeen.
Voorzitter, Edelachtb. Heer Moonen.
Afwezig met kennisgeving de heer
Jac. Oomens.
De Voorzitter zegt dat dien morgen
een aanbieding is ingekomen inzake
conversie van leeningen tot een bedrag
van een half millioen gulden. Hij wil
na afloop der vergadering in geheime
zitting hierover verder uitwijden om
daarna in openbare zitting een besluit
hieromtrent te nemen.
Betreffende de notulen merkt de
heer Roxs op dat de tijd dat deze ter
visie hebben gelegen zeer kort is ge
weest met het oog op Hemelvaartsdag
en hij meende op dien dag niet te mo
gen komen.
De Voorzitter zegt dat de raadsleden
dien dag gerust in de raadszaal de no
tulen konden komen inzien. Hij wil
echter gaarne in de toekomst met de
wenschen van den heer Uoxs reke
ning houden.
Aan de orde:
1. Ingekomen stukken.
Door den secretaris wordt mededee-
ling gedaan dat de volgende stukken
zijn ingekomen:
a. Verslag der R. K. Leergangen te
Tilburg.
b. Verslag van het Comité „Noord-
Brabant".
c. Verslag der Electriciteitscommis-
sie.
d. Dankbetuiging van het R. K. Kerk
bestuur der Parochie O. L. Vrouw,
voor de geschonken klok met uurwerk.
e. Rapport van het Centraal Bureau
voor verificatie enz. inzake balans der
Gemeente-bedrijven.
f. Rapport van het onderzoek naar
de prijzen van de volkswoningen te
Helmond.
g. Besluit van Ged. Staten tot verda
ding van de beslissing inzake het
raadsbesluit tot instelling eener Za-
terdagmiddagmarkt.
h. Proces-verhaal der gehouden- ver
kiezing voor den gemeenteraad.
Inzake het onder sub. e. genoemde
rapport willen wij hier eenige cijfers
uit de balans 1926 der gemeentebe
drijven naar voren brengen die zoo
sprekend den gunstigen gang van za
ken deinonstreeren.
Begroote
1926 winst
Gasbedrijf 2934,4P
Electriciteit 4237,86
Waterleiding 1973,48
Werkelijke
winst
4613,36"'
9845,755
5203,40"'
Totaal
9145.755
19662.525
9145,755
Meer winst dan geraamd 10516,77.
Inzake het onder f. genoemde rap
port betreffende de prijzen der volks
woningen te Helmond vraagt de heer
Roxs het woord.
Roxs. Naar aanleiding van het rap
port dat mij toegezonden is door den
gemeente-opzichter, wil ik dit naar
voren brengen. Zoo ver ik het begrijp
komt het hier op neer dat van al het
geen ik naar voren heb gebracht in de
laatste vergadering niets is waar ge
weest. Ik heb er niets anders uit kun
nen concludeeren dan dat men mij als
een leugenaar heeft voorgesteldd. Ik
heb deze zaak niet laten rusten en heb
van den heer de Vries uit Helmond het
volgende schrijven ontvangen, dat ik
U verzoek even te willen voorlezen.
De Secretaris leest hierop het vol
gende schrijven voor:
Helmond, 25 Mei 1927.
Vriend Roxs.
Dat B. en W. niet bij mij zijn geweest
bij hun bezoek aan Helmond is gelegen
in het feit dat ik door onvoorziene om
standigheden plotseling buiten de stad
moest.
Zaterdags voormiddags ben ik nooit
te spreken daar ik dan moet zorgen
voor mijn eigen personeel en 's namid
dags moest ik huiten de stad.
Ik heb aan een opzichter van de ge
meente gevraagd om de heeren de wo
ningen te laten zien, hetgeen ook naar
ik vernam geschied is. De heeren zijn
aan de woningen geweest 1 uur.
Wat den verderen inhoud van Uw
schrijven betreft deel ik U mede dat het
voor mij moeilijk is om hierop te ant
woorden.
Ik ken de woningen te Waalwijk niet,
hoe wil ik dan een vergelijking maken
tusschen de woningen te Helmond en
die te Waalwijk?
Dit kunt ge het best door de platte-
grond-teekening welke ik U heb toege
zonden naast een teekening te leggen
van woningen die te Waalwijk zijn ge
bouwd. Dan is er een vergelijking te
maken.
Wel kan ik zeggen dat de vergelijking
die de heer Van Huiten heeft opge
maakt zeer vaag is. Hij neemt één type
Helmond en zet daar naast één type van
Waalwijk, terwijl er hier 6 a 7 ver
schillende typen te zien zijn. Die ver
gelijking gaat dus niet op. Dat de wo
ningen te Helmond aan niet verharde
wegen liggen, zooals in het rapport
staat is eene onjuistheid. Alle wonin
gen liggen aan verharde wegen, anders
mag er in Helmond niet gebouwd
worden.
Inmiddels na groeten,
L. de Vries.
Voorzitter. Wenscht U hieraan nog
iets toe te voegen?
Roxs. Ik heb alles in het werk willen
stellen om in het belang van de ge
meente en gemeentenaren iels te doen.
Ik heb me daarvoor naar Helmond he
geven teneinde inlichtingen in te win
nen, enz. Ik vond het dan ook grievend
dat ik in het rapport tegenover het
publiek aldus wordt voorgesteld.
Voorzitter. Laat ik U dit even op
merken: „Wie aan den weg timmert
heeft veel bekijks". Wij zijn naar aan
leiding van Uwe uitlatingen naar Hel
mond gegaan en hebben ons daar tot
den heer de Vries gewend, die ons ech
ter naar den gemeente-opzichter ver
wees, die het toezicht heeft gehad op
den bouw van de gemeente-woningen
zoowel als de woningen der bouwver-
eeniging „de Hoop", welke U zegt te
bedoelen. We hebben daar 3 woningen
bezichtigd van het type als door U be
doeld. Het resultaat van hetgeen we
hebben waargenomen vindt U in het
rapport van onzen gemeente-opzichter
vermeld. Wij hebben dus niets anders
dan onze bevindingen tegenover de
Uwe gesteld, daar staat toch overigens
niets grievends in tegenover uw per
soon.
Ik had U reeds direct gevraagd of hij
het bepalen der huur rekening werd
gehouden met het inkomen van den
huurder. Wij bezochten woningen
waarvan de huurprijs 3,75 bedroeg,
terwijl men voor dezelfde vlakbij min
der betaalde en zelfs voor 3 5 2,80
per week verhuurd werden. Het rap-
Inkomen.
Lager Onderwijs.
U.
L. O.
900
2,60
2,70
5,20
6,21
10ÜÜ
2,60
3,30
5,20
7,59
1100
3,90
3,90
7,80
8,97
1200
3,90
4,50
7,80
10,35
1300
5,20
5,10
10,40
11,73
1400
5,20
5,70
10,40
13,11
1500
5,20
6,30
10,40
14,49
1600
ƒ6,50
6,90
13,-
15,87
1700
6,50
7,50
13
17,25
1800
6,50
8,10
13,-
18,63
1900
7,80
8,70
15,60
20,01
2000
7,80
9,30
15,60
21,39
2200
7,80
10,50
15,60
24,15
2400
9,60
11,70
19,20
26,91
2600
9,60
12,90
19,20
29,67
2800
12-
14,10
24,-
32,43
3000
12,-
15,30
24,-
35,19
3200
15,—
17,10
30,-
39,33
3400
15
18-
30,—
43,47
3600
18-
18,90
36,—
43,47
3800
18
20,70
36,-
47,61
4000
18,-
22,50
36,-
51,75
4500
21,-
24,90
42,-
57,27
5000
21,-
27,30
42,-
62,79
5500
24,-
31,05
48,-
71,4
6000
24,-
34,80
48,—
80,04
7000
24,-
44,55
48,-
102,46
8000
24,-
f 50,55
48,—
116,26
9000
24,-
57,30
48,-
131,79
10000
24,-
64,80
48,-
149,04
11000
24,-
75,-
48,-
172,50
12000
24,-
82,60
48,-
189,98
13000
24,-
S7,50
48,—
200,50
Door den Secretaris wordt hierna
uitvoerig toegelicht hoe men de gemid
delde kosten per leerling heeft bepaald,
daar het enkele leden zoo ontzettend
hoog voorkomt.
Het blijkt dat in het gemiddelde van
200,59 per leerling per jaar voor U.
L. O. en van 87.51 voor L. O. alle
kosten zijn begrepen, dus zoowel die
door het Rijk als door de gemeente zijn
gemaakt.
Van Gent:
Mijnheer de Voorzitter,
Het spijt mij dat ik mij met deze
verordening op de heffing van school
geld niet kan vereenigen. Om verschil
lende redenen niet. In de allereerste
plaats omdat tot grondslag voor de
berekening van het U.L.O. wordt ge
nomen een toestand, die gewijzigd
gaal worden. Bij de U.L.O.-school
toch was tot nu toe een onderwijs
kracht, welke duur was. Daarin komt
echter nu verandering. Er komt een
onderwijzer, welke 200 5 300 min
der salaris krijgt, zoodat al dadelijk
na het in werking treden dezer veror
dening, de feitelijke toestand en daar
mede de basis van de regeling, zou
veranderen.
Daarom zou het m.i. meer gewenscht
zijn, de berekening van de kosten voor
het U.L.O.-onderwijs te nemen over
een langer tijdvak dan vijf jaren, te
meer, omdat de U.L.O.-school nog in
opkomst is, en bij een verhooging van
het aantal leerlingen, de gemiddelde
kosten zullen dalen.
Er is echter meer. Bij den korten lijd,
die overbleef om na het ontvangen dei-
stukken deze zaak te overwegen, was
het mij tot mijn spijt niet mogelijk de
juiste cijfers vast te leggen. Ruw ge
schat lijkt mij echter, dat door de ou
ders van kinderen, welke de U.L.O.-
school bezoeken, circa 200 meer
schoolgeld zal moeten worden betaald,
terwijl de overige 2800,welke U
volgens het prea-advies meer denkt te
heffen, zullen moeten worden betaald
door de ouders van kinderen welke
de andere lagere scholen, zoowel bij
zondere R. K. als de openbare school
bezoeken. Deze verhooging in het al
gemeen lijkt mij ongewensclit, omdat
goed en goedkoop onderwijs een eer
ste eisch is van goed gemeentebestuur
niet alleen, maar een levensbelang
port geeft in elk geval een objectieve voor onze plaats mag worden genoemd,
beoordeeling. Als U zoo gevoelig bent Waar het zich er nu om handelt een
voor de critiek van het publiek, dan bedrag van 3000 over te hevelen uit
deed U heter om met dergelijke geval-1 de zakken van de ouders welke hun
len even hij mij te komen en niet in kinderen onderwijs moeten laten ge-
een openbare vergadering zooiets naar ven in de zakken van de belastingbe-
voren te brengen. Wanneer wij daar talers in het algemeen, een bedrag,
onze bevindingen niet publiek tegen-1 dat voor die belastingbetalers niet
over stellen, zouden de ingezetenen te- meer dan 2 pCt. op hun biljet zal uit
recht ineenen dat B. en W. wel eens maken, daar geloof ik, dat het tegen
een beetje beter mochten uitkijken.
Nog eens, hierin kan voor U geen grief
liggen, dan alleen dat U niet in het ge
lijk wordt gesteld (gelach).
Roxs. Maar toch ook niet in het on
gelijk.
Voorzitter. Laten wij het er hij la
ten. Ik hel) den vasten indruk gekregen
dat wij hier woningen hebben zoo goed
mogelijk ingericht voor den laagst
mogelijken prijs.
,2.V
ning op de heffing van schoolgeld voor
het onderwijsbelang en tegen het al
gemeen belang is, om dit te doen. Met
een argument billijkheid kan dit niet
worden goedgepraat, omdat de ouders
van kinderen toch reeds niet alleen de
zorg voor het onderwijs van die kin
deren hebben, maar ook de zorg voor
het levensonderhoud, zoodat het meer
billijk is dat alle belastingbetalers
mee betalen i}n, de onderwijskosten
dan omgekeerd. Er ontbreekt trou-
An wens aan de voorgestelde regeling veel.
oorstel tot wnziging der verorde- r, B T
V:. T Zoo vinden wil er ook niet in een ver-
iiciiiiis "11 [.mindering van het schoolgeld, wan-
gewoon en uitgebreid lager onderwijs. of meer uin(leren uit één ge.
ons ^orig nummer g^oo! bezoeken. Bij alle rijks-
(Wij gaven in
Lee^..!!nl°rLe "L'Tlo^leTdofn sch0]eI1 en gdukkiG °ok in
motieven die B en w. tot nei aoen de meegte enten yan ong lan(1 bij
van dit voorstel geleid hadden. Ten ]agere scbo]en wordt tarfef ]a_
gerieve van de vele abonné's die daar
bij belang hebben en orti de discussie
dit dit onderwerp in den raad heeft
uitgelokt, achten wij het wel van be
lang even hieronder het nieuwe school
geld-tarief naast het oude af te druk
ken.)
ger, wanneer meer dan één leerling
uit hetzelfde gezin op school gaan.
Zoo b.v. betalen de leerlingen op
de R. H. B. S. bij een inkomen van
-2000.der ouders, wanneer één
leerling de school bezoekt, 15.
schoolgeld per jaar en wanneer er
twee uit hetzelfde gezin zijn, 10.
por jaar. Hier zou voor het onderwijs
op de U.L.O.-school in hetzelfde ge
val per leerling 21,39 moeten wor
den betaald.
Ik hoop M. de Voorzitter, dat men
zal inzien dat dit tarief te hoog is. Ook
voor de Roomsche lagere scholen. Het
is toch werkelijk een zéér zware belas
ting als een vader van vier kinderen,
welke de lagere school bezoeken, bij
een inkomen van 40,per week,
daarvoor 37,20 schoolgeld moet be
talen. Ik wil dit geval nu nog eens
vergelijken met het schoolgeld op de
Rijks-H.B.S., waar hij in precies het
zelfde geval 20,voor de vier kin
deren samen zou moeten betalen. Deze
schoolgeldregeling is dan ook zeer
zeker tegen het belang van onze Ge
meente.
Deze schoolgeld-regeling is anti-de
mocratisch, maar in nog veel sterker
mate anti-Roomsch. De geest van het
Rerum-Novarum, de grondwet van het
Roomsch maatschappelijk leven,
waarin het „draagt elkanders lasten1'
zoo heerlijk is verwerkt, is ten eenen-
inale vreemd aan dit schoolgeld-tarief.
Het lijkt wel of wij na 1891, toen
paus Leo XIII, zijn beroemde ency
cliek schreef*, 36 jaren achteruit in
plaats van vooruif zijn gegaan.
En nog meer anti-Roomsch lijkt
deze regeling, wanneer wij in aan
merking nemen dat art. 33 van het
Gemeente-program der R. K. Staats
partij zoo ondubbelzinnig mogelijk
luidt:
„De schoolgeldheffing worde, ook
voor middelbaar-, vak- en dergelijk
onderwijs, met vrijstelling der onver-
mogenden, progressief geregeld, waar
bij rekening dient gehouden te worden
met het aantal kinderen dat uit één ge
zin de school bezoekt en met kosteloos
te verstrekken leermiddelen".
M. de V. Om al deze redenen meen
ik de aanneming van deze regeling te
moeten ontraden en zal ik voor mij
persoonlijk tegen stemmeu.
Voorzitter. Ik zal niet ingaan op de
principieele bezwaren, die de heer v.
Gent naar voren brengt, doch wil wel
over zijn andere bezwaren het een en
ander zeggen. De kosten van het on
derwijs bedragen voor dé gemeente
f 28 000 per jaar, waartegenover de
opbrengst tot heden slechts f 500C
was. Wanneer nu door deze nieuwe
verordening deze opbrengst met 1300C
wordt verhoogd, dus f 8000 wordt
dan kan men toch nog slechts van
een kleine tegemoetkoming door de
betrokkenen spreken, die toch alles
zins te billijken is. De heer van Gent
heeft een vergelijking getrokken tus
schen ons lager onderwijs en dat der
Rijks H. B. S. en daarvoor iemand
voorgesteld met een inkomen vanf4C
per week. Deze gegeven voorstelling
van zaken is niet juist. De schaal, die
tot heden gold voor het bepalen van
de aanslagen is in vele jaren niet ver
anderd. Art. 60 der L. O.-wet bepaalde
vroeger, dat voor den tweeden leerling
uit een gezin een korting werdtoege
staan van 20 pCtvoor den derden
40 pCt., voor den vierden 60 pCt.
enz., zoodat voor het zesde kind niets
meer behoefde te worden betaald Dit
artikel is uit de wet gelicht. Echter
meende het gemeentebestuur toch iets
te moeten doen om de groote gezinnen
iets tegemoet te komen en het besloot
toen om het schoolgeld niet naar het
zuiver, doch naar 't belastbaar inkomen
te bepalen. Dit laatste is door den
kinderaftrek vanzelf reeds veel minder
De heer van Gent noemde een geva
van een inkomen van f 2000 met 4
kinderen. Laat ik eenzelfde geval ne
men met 5 kinderen. Dan gaat er van
het zuiver inkomen voor de belasting
zooveel af, dat hij volgens onze rege
ling nog slechts 13.90 per kind per
jaar behoeft te betalen en geen f9.30
per kind zooals U aangeeft.
Stelt men het belastbaar inkomen
op f 3000, -dan betaalt, men hier slechts
15 30 per kind, terwijl dit bij de
Rijks H.B.S. f30 bedraagt, waarbij
dan nog komt het aanschaffen van
boeken en andere leermiddelen, waar
door dit bedrag wel f 50 f 60 wordt.
Men kan er gemakkelijk de scherpe
kantjes uitzoeken, maar dan moet men
er ook eens andere cijfers tegenover
stellen.
B. en W. hebben voorts gemeend
de bestaande verordening waarin de
progressie niet verder was doorge
voerd dan tot een belastbaar inkomen
van f5000 te moeten vervangen door
een waarin de progressie verder ging.
daar het billijk is dat grootere inko
mens ook meer betalen. Van ^en 10-
tal gemeenten als de onze hebben
wij de tarieven opgevraagd. Er waren
er die een zeer liberalistisch tintje
hadden en andere die zeer democra
tisch waren. Hierin hebben wij het
midden genomen, zoodat onze nieuwe
regeling aan de practijk getoest is.
Hartog. Ik wilde vragen voor hoe
lang deze verordening van kracht
blijft. Wanneer door verhooging van
het aantal leerlingen of anderszins
de gemiddelde kosten per leerling
minder worden, kan men dan eenige
garantie geven, dat ook deze tarieven
worden herzien.
Voorzitter. De raad is steeds vrij
deze regeling te wijzigen en in het
door U geschetste geval eischt m.i.
de billijkheid dat men de verordening
daarmee in overeenstemmieg brengt.
v. d. Geld. Een van de grieven van
den heer v. Gent geldt ook voor mij
nl. dat geen vermindering bij grooter
aantal kinderen plaats heeft. Neem
bijv. een gezin van 6 kinderen met
een inkomen van f 1000, dan zou...
Voorzitter. Bij een inkomen van
1000 betaalt zoo iemand niets, door
dat bij zijn belastingaanslag reeds
zooveel kinderaftrek heeft plaats ge
had dat hij nóch belasting, nóch
schoolgeld behoeft te betalen.
Smolders lk geloof dat deze ver
ordening door verschillende leden ver
keerd wordt begrepen. Men diene
vooral hier op te letten dat bij de
vroegere heffing het zuivere inkomen
gold en thans het belastbare.
Ik wil ook even ingaan op de prin
cipieele bezwaren door den heer van
Gent naar voren gebracht en er hem
even op wijzen dat hij het niet voor
onze partij-beginselen behoeft op te
nemen. Het college van B en W. zal
hiervoor zelf wel waken.
Juist omdat door heffing naar het
belastbaar inkomen reeds een kinder
aftrek plaats heeft, kan geen verdere
vermindering voor meerdere kinderen
plaats hebben anders zou hiervoor
twee maal verlaging worden toege
past.
Van Gent. Ik wou gaarne de heeren
die mij meenen recht gezet te hebben
even van repliek dienen.
lk moet er met nadruk op wijzen
dat volgens de verklaring die ik reeds
heb gegeven, het schoolgeld bijna
verdubbeld wordt, want waar vroeger
de opbrengst f 5000,— was, wordt
die nu f 8000,— en dat terwijl het
toch een princiep van alle partijen is
te ijveren voor goed en goedkoop liefst
gratis onderwijs, terwijl al dit geld
moet worden opgebracht door de
ouders die toch reeds voor het levens
onderhoud der kinderen te zorgen heb
ben.
Als we de hooge cijfers gaan nemen
o a. f 6000,— dan moet f 34 80 per
kind betaald wordendat wordt toch
te gek.
Nemen we eens iemand als hier
mijnheer Eibers, die zou met 5 kin
deren, wat toch niets abnormaals is,
f 175.schoolgeld te betalen hebben,
terwijl mijn overbuurman, die geen
kinderen te onderhouden heeft, vrijuit
gaat. (Gelach). En dat alles om die
f 3000 meer opbrengst, die slechts
2°/0 op de inkomstenbelasting betee
kent en dan door iedereen naar ver
mogen ongemerkt werd gedragen.
Voorzitter. De heerv Gent stelt zich
op een verkeerde basis; kinderen zijn
geen last, maar een zegen. De heer
Eibers zal dat offer met pleizier bren
gen en geen gratis onderricht verlan
gen. U zou immers het onderwijs zelfs
gratis willen geven, terwijl u in een
van uw strooibiljetten verlaging van
belasting voorspiegelt! Al zou een be
drag van f3000.— volgens u ook
slechts een verhooging van 2°/0 van
de belasting beteekenen, het zijn juist
die kleinigheden waarop u dan toch
eerst diende te letten om tot verlaging
te komen.
v. Gent. Die f3000.— moeten weer
meer komen van de schoolgeldbeta
lers, terwijl de gemeente op de ver
mogensbelasting geen opcenten heft.
De Echo van het Zuiden.
Gemeenteraad Waalwijk.
