DEEN HET ZUIDEN
N ieuwjaarswenscbeii
De laatste film
WITTE BIOSCOOP - WAALWIJK, g
Nieuwjaarswensen
cent.
TWEEDE BLAD,
PROVINCIAAL NIEUWS.
Wat is gemakkelijker dan een
in dit blad
Men weet zeker dat men nie
mand vergeet, dat men juist de
genen bereikt, die men hebben
moet in Waalwijk, de Langstraat
en Omgeving. Daarbij bespaart
men zich veel moeite en kosten.
De advertentie kost slechts so
Men geve ze ter. spoedigste op
s.v.p.
De Administratie.
Gemeenteraad.
Openbare vergadering van den Raad
der gemeente Waalwijk, te houden
op Vrijdag 23 December 1927 des na
middags 7 uur ten raadhuize.
Aan de orde
1. Ingekomen stukken.
a. bericht van H. G. Donkers dat
hij zijn benoeming tot regent van het
Oud Mannenhuis aanneemt.
b goedgekeurde raadsbesluiten tot
het aangaan eener geldleening,
groot f 715 Ó00,
verlenging van den erfpachtstermijn
voor het land, in erfpacht gegeven
aan G. Millenaar;
tot aankoop van gronden van F. J
Mombers en A. Kuijsten.
c. bericht van Mej A. M Veihoe
ven dat zij het verleende susidie
onder de gestelde voorwaarde aan
neemt.
d. aanmerkingen van Ged Staten
op de ingezonden rekening over 1926
en de begrooting voor 1928.
e. verzoek van J. Froklage om ver
hooging van zijn pensioen.
2. Voorstel tot verhuring van het
vroegere schoolhuis in voormalig
Besoijen.
3. Voorstel tot wijziging van het
Reglement van Orde voor de verga
deringen van den Raad.
4. Voorstel tot verkoop van 36
strekkende meters bouwterrein aan de
St. Crispijnstraat aan J G. Trompen
5. Voorstel tot het verleenen van
een crediet ter bevordering van de
emigratie naar Canada
6. Voorstel tot wijziging van enkele
straatnamen.
7. Voorstel tot het verleenen van
een crediet voor het doortrekken van
gas- en waterleiding in de Verlengde
St. Antoniusstraat.
8. Voorstel tot het aanbrengen van
enkele wijzigingen in de Algemeene
Plaatselijke Politieverordening.
9. Voorstel inzake verbetering van
de Putstraat.
10. Voorstel tot het treffen der
voorbereidingen inzake onteigenin
der gronden, noodig voor den aanleg
van een verbindingsstraat tusschen
Mr. van Coolh- en Stationsstraat.
11. Benoeming van
a. de leden der Commissie van Bij
stand voor de Gemeente Licht- en
Waterleidingbedrijven;
b. de leden der Commissie van
Bijstand voor het Gemeentelijk Wo
ningbedrijf;
c. een lid van het Burgerl. Arm
bestuur in v.m. Baardwijk (periodieke
aftreding C A. Baijens)
d. idem Burgerl. Armbestuur te
Waalwijk (per. aftreding J. J. van
Dooren).
e. een lid van het Bestuur van het
R K. Burgerl. Gasthuis (per aftr. P
W. H. Verwie!).
f. twee leden der Commissie van
Toezicht op het Lager Onderwijs (per
aftr. C. j. I M. Witlox en J L. van
Kempen),
g. een lid der Commissie voor de
Gemeente Teekenschool (per. aftreding
M. A. J. van Liempt).
van den wereldberoemde filmartist RUDOLPH VALEN TiN
wordt Zaterdagavond en met de Kerstdagen vertoond in de I
Een film welke uitmunt door ongewoon mooie fotographie j
en door een Arabische atmosfeer, als nog nimmer in een I
filmwerk werd bereikt. 39463
Wijziging Reglement van orde.
B. en W hebben aan den Raad een
prae-advies gezonden met 'n ontwerp
besluit tot wijziging van het reglement
van orde voor de vergaderingen van
den Gemeenteraad.
In art. 20 van genoemd Reglement
is bepaald, dat na behandeling van
de op de agenda geplaatste onder
werpen gelegenheid zal bestaan onder
werpen, niet bij agenda aan de orde
gesteld, ter tafel te brengen.
Nu komt het B. en W. voor dat het
wenschelijk is de geheele z g. ^Rond
vraag" in art. 20 te schrappen.
Daardoor wordt niet tekort gedaan
aan het recht der leden om zaken te
bespreken die niet door de agenda
aan de orde zijn gesteld omdat bij
art 11 daarin behoorlijk is voorzien
B. en W. achten het beter, dat
vragen schriftelijk worden gesteld en
ook schriftelijk worden beantwoord,
waardoor het gevaar om te worden
misverstaan is uitgesloten.
Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor de Langstraat
te Waalwijk.
Door de Kamer van Koophandel
werd aan den Minister van Justitie
het volgende adres gezonden, betref*
fende herziening Faillissementswet.
Met ons adres van 18 Maart 1925
vestigden wij de aandacht van Uwe
Excellentie op het steeds toenemende
misbruik, dat handelslieden, voor wie
een faillissement dreigt, er toe over
gaan hnnne roerende goederen te ver-
koopen aan familieleden en op deze
wijze bij faillissement te onttrekken
aan den boedel, waartegen practisch
de crediteur machteloos staat.
In het antwoord, dat wij op dit
adres van Uwe Excellentie mochten
ontvangen, wordt aan het slot de
meening te kennen gegeven, dat met
toepassing van de bestaande wettelijke
bepalingen aan prakiijken, als door ons
gesignaleerd, het beoogde effect zou
runnen worden ontnomen.
Wij nemen de vrijheid op deze
aangelegenheid terug te komen,omdat
wij telkens opnieuw ervaren, dat de
door Uwe Excellentie aangegeven weg
mogelijk theoretisch een oplossing
zou kunnen geven, doch daarvan In
de praktijk werkelijk niets terecht
komt.
Het heeft ons getroffen, wat Mr. J
G. Schürmann, advocaat en procureur,
in zijn prae-advies „Koopovereenkom
sten, waarbij de eigendom wordt voor
behouden", uitgebracht aan't Congres
van denNederlandschen Middenstands
bond op 23—25 Augustus gehouden,
heeft gezegd.
Op bladzijde 13 van dat prae-advies
schrijft hij
Bijna in alle faillissementen treft
de curator onmiddellijk na het uit
spreken van het faillissement een akte
aan, waarbij de roerende goederen
(speciaal het meubilair) aan een derde
zijn overgedragen, terwijl aan den ge
failleerde die goederen in bruikleen
zijn gegeven. Is de akte geregistreerd,
dan geldt deze tegenover iederen derde.
Is de akte niet geregisteerd, dan kan
bij faillissement zelfs de curator er
zich niet tegen verzetten (daar hij niet
als derde geldt), behoudens natuurlijk
in alle gevallen bij bewijsbaar bedrog
of bewijsbare onwaarheid.
Het bewijs van het geknoei, bedrog
of onwaarheid is in de meeste geval
len niet te leveren.
Ontelbaar zijn de gevallen, waarin
de leverancier de dupe van dergelijke
schljnakteri is geworden, die hij niet
kan kennen."
De Heer Schürmann schrijft verder,
dat het hem als curator in faillisse
menten vaak is gebleken, dat verschil
lende crediteuren de dupe werden
van het feit, dat de koopman bijna
geheel zijn actief had verpand of ge
cedeerd aan anderen
Ook uit hetgeen van deze zijde uii
de praktijk der faillissementen word
gezegd moge Uwe Excellentie blijken,
dat de beslaande wetielijke bepalingen
niet in staat zijn opzettelijke benadee
ling van crediteuren in faillisementen
ie voorkomen.
Wij kunnen volkomen deelen de
meening van dezen prae-adviseur,
dat het noodig is, dat wettelijke voor
zleningen worden getroffen om dii
toenemende misbruik tegen te gaan, wij
meenen hem echter niet geheel te kun
nen volgen op den weg, dien hij aan
geeft tot het bereiken van het voor
gestelde doel, waar hij spreekt van
inschrijving van koopovereenkomsten
met voorbehoud van eigendom, ver
pandingen en cessies van onroerende
goederen en van borgtochten door
kooplieden in het Handelsregister. Wij
meenen, dat de voorkeur mo.-t wor
den gegeven aan een wijziging der
faillissementswet, door opneming van
bepalingen, die de praktijken, waarop „schokken" zonder een verklaring,
wij doelen, onmogelijk maken.
Ook in ander opzicht behoeft de
wettelijke regeling ten aanzien der
faillissementen naar ons oordeel ver
betering. Zoo is ons o a. meer dan
eens gebleken, dat bij het taxeeren
van in den boedel aanwezige goederen
voor onderhandschen verkoop niet vol
doende wordt rekening gehouden met
de belangen van crediteuren. Dit be
zwaar zou, naar het ons wil voorko
men, alleen zijn te ondervangen, wan
neer aan crediteuren meer controle
werd gegeven over deze taxatie en
overdracht op basis van deze taxatie
in een of anderen vorm werd afhan
kelijk gesteld van de goedkeuring van
crediteuren.
Wij nemen de vrijheid opnieuw de momenten ninar ml8t vo]Kehollden
aandacht van Uwe Excellentie te vra
gen voor de aangelegenheid.
Weg Tilburg—Waalwijk.
Ged. Staten verzochten om machti-
ging aan de Kamer van Koophandel
en Fabrieken voor de Langstraat als
antwoord op haar verzoek mee te
deelen. dat met de verbetering van
den keiweg van Tilburg naar Waal
wijk in 1929 zal worden aangevan
gen
Het lid Mr. Loeff vroeg of dit plan
verband houdt met het wegenplan.
De Voorzitter antwoordde bevesti
gend.
Het lid Mr. v. d. Mortel, achtte het
gewenscht het stuk te verwijzen naar
de 6 afdeelingen
Dienovereenkomstig werd besloten.
Kerst- Uitvoering.
De Chr. Gemengde Zangvereeniging
„Hallelujah" onder leiding van den
heer A. van der Kolk, zal in het kerk-
gebouw der Ned. Herv. Gem. van v.m.
Besoijen hare jaarlijksche uitvoering
geven op Maandag 26 December ten
6 uur.
Het programma bevat een tiental
nummers en is met zeer veel zorg
samengesteld. O a. worden gezongen
de op het concours bekroonde num
mers „Lof aan den Schepper" en „An
gelus", verder soli voor sopraan, tenor
No. 100. Woensdag 21 Dec. 1927. 50e Jrg.
WAALWIJK, 20 Dec. 1927.
yicuioc straatnamen.
In de praktik schynt de behoefte te wor
den gevoeld aan een nudere aanduiding van
de Noordelijk en Zuidelijk van het St. An-
toniusplein gelegen gedeelten van de Sint
Crispijnstraat. Daaraan zou op eenvoudige
wijze kunnen worden tegemoet gekomen door
het gedeelte, noordelijk van het plein, aan te
duiden met le St. Crispijnstraat. en het Zui
delijk gedeelte met 2e St. Crispijnstraat.
Bij de bespreking van deze nadere aan
duiding is ons onder het. oog gekomen de
wenschelijkheid. betere namen te geven aan
de in den volksmond met Verlengde St. An
toniusstraat en Verlengde Putstraat, aange
duide wegen, nu het zich laat aanzien dat
aan beide wegen binnen afzienbaren tijd
meer zal worden gebouwd.
Eertijds werd de weg vuuaf de Markt tot
uin den Meerdtjk aangeduid met Klooster-
steeg, aldus genoemd naar het vroeger zeer
aanzienlijke klooster Nazareth nabij de kerk
an St. .Tan, waarvan op de Kloosterwerf
nog overblijfselen zijn te vinden. Met den
anleg van den spoorweg is liet gedeelte van
de markti tot den spoorweg herdoopt in Sta
tionsstraat, terwijl later aan het gedeelte
van den spoorweg tot de 2e Zeine den naam
is gegeven van St. Antoniusstraat. Om te
voorkomen dat een historische straatnaam
zou verloren gaun zon liet. naar ons voor
komen wil, aanbeveling verdienen het ge
deelte van de 2e Zeine tot den Meerdijk te
noemen „Kloostei-weg".
Wat de Verlengde Putstraat betreft, zon
den wij aan dezen weg gaarne verbonden
zien den naam van wijlen Burgemeester de
Surmout de Bas Smeele. die bet initiatief
nam voor de beplanting van dezen weg met
laanboomen en tot. de betere verzorging van
ue waterpartij en de boutopstanden langs
het gedeelte van dezen weg vanaf de 2e
Zeine Zuidwaarts. Deze weg zou dan, wan
neer ons voorstel Uwe instemming heeft,
vanaf den Spoorweg tot het Galgenwiei kun
nen worden genoemd „Burgemeester Smee-
lelaan".
Ons- en Waterleiding in de Verl.
St. Antoniusstraat.
Toen bij de behandeling van de begrootingen
opmerkingen werden gemaakt betreffende liet
aanleggen van gas- en waterleiding tn de Ver
lengde St. Antoniusstraat, liad deze aangelegen
heid reeds de nandncht van ons College en dei-
Bedrijf scommlssle.
In het algemeen hebben wij ons steeds op het
standpunt gesteld dat het beheer der gemeente
bedrijven moet steunen op een commerclëcle be-
drijfspolitick, een beginsel dot ook steeds door
Uwe vergadering is aanvaard.
Door een eigenaar van bouwterreinen aan liet
elndo van dezen weg gelegen, werd ons reeds
vroeger verzocht de leidingen voor gas en water
door te trekken tot den Meerdijk, hetgeen voor
hem van belang zou zijn voor de exploitatie van
zijn tot bouwterrein bestemd bezit, langs dezen
weg gelegen. Hoewel daar ter plaatse den lnat-
steu tijd enkele woningen zijn gebouwd, kan van
een loonende exploitatie van de doorgetrokken
leidingen moeilijk worden gesproken. Aan het
voldoen van dit verzoek kon dan ook noch onzer
zijds, noch door de bcdrijfscommissic worden ge
dacht om het geringe getal belanghebbenden, al
zou ook de wil aanwezig zijn het beginsel van
commcrcifele bedrijfspolltick niet al te streng toe
te passen.
Van een verdere bebouwing van ecnlge betec-
Uenis is naar onze meening althans voor de naas
te toekomst weinig te verwachten, afgescheiden
nog van de vraag of het in het belang van een
stelselmatige bebouwing wel gewensch! Is, hel
bouwen tc bevorderen aan dezen weg, zoo ver uit
liet centrum der bebouwde kom gelegen, een vraag
waarop wij Ihans niet zullen Ingaan.
De bedrijfscoinmissle. meende haar advies tot
het doortrekken der leidingen afhankelijk te
moeten stellen van den flnanelëelen steun van de
eigenaren der langs den weg gelegen terreinen,
die alsdan als bouwterrein zouden kunnen worden
geëxploiteerd en dus In waarde zouden stijgen.
Op een aan de betreffende eigenaren gestelde
vraag of deze bereid zouden zijn in dc kosten van
aanleg van gas- en waterleiding bij te dragen
i 2,50 per strekkenden meter voor zoover er eerst
dan wanneer het terrein als bouwterretn werd
gebruikt, is een bevestigend antwoord ontvangen
en heeft de commissie aanleiding gevonden om
tc advisceren het doortrekken der leidingen te
bevorderen.
Bij de behandeling van deze aangelegenheid is
tegelijk onder hel oog gezien de vraag of na het
doortrekken der gasleiding dc geheele weg zou
de aanlcgkosten voor het door ons voorgestelde
gedeelte voor rekening der belanghebbende eige
naren wordt genomen.
WIJ stellen U daarom voor ons tc machtigen, in
het geval vóór 15 Januari a.s. het standpunt, dooi
de grondeigenaren ingenomen, niet wordt gewij
zigd, de voorbereidingen tc treffen die noodig
zijn om te komen tot onteigening van de noodlge
terreinen om na aanleg der straat over te gaan
tot het heffen van een baatbelasting, tot dekking
van een gedeelte der daaraan verbonden kosten.
Burg. en Weth. van Waalwijk.
Reservefonds.
Vragen van het raadslid van der Waerden.
Overeenkomstig uw wensch herhaal ik
hierbij schriftelijk de door my by de behan
deling der Begrooting en ook in de Novem-
ber-vergadering gedane vragen omtrent de
reserves over verschillende jaren en den
stand van het reservefonds.
Gaarne zal ik dus van u vernemen:
1. Hoe groot waren de oorspronkoiyko
saldi over de jaren 1923 t.m. 1926;
2. Welk gedeelte, of welke bedragen, zjjn
daarvan gebruikt om tekorten op volgende
begrootingen te dekken
3. Hoe groot is het totale reservefonds
op liet oogenblik. bet reservefonds, waarin
zoo juist gevloeid zyn 30.000 als saldo
over 1926.
Antwoord van B. en W.
In antwoord op uw sclu-yven hebben wij
de eer u bet volgende mede te deelcn
Ad lo. De rekeningen over de jaren 1923
t.m. 1926 sloten met'de volgende saldi:
Gewone dienst.
1923 voordeellg 74.405.81
1924 voordeellg 25.462.53
1925 voordeellg 13.339.29
1926 voordeolig 36.936.88
Kapltaaldienst.
1923 nadeel ig 57.806.26
1924 voordeel ig 34.710.93
1925 voordeelig 2.958.17*
1926 nadeelig 29.774.25*
Ad 2o. De sub le genoemde voordeellge
saldi van den gewonen dienst werden in hun
geheel overgebracht resp. naar de dlenstja
ren 1925. 1926, 1927 en 1928. Uit het saldo
van 1923 ad 74405.81 overgebracht naar
den dienst 1925. werd een bedrag van
13762.96 aangewend tot dekking van het
verlies van liet Wningbedi-yf over vorige
dienstjaren. Bovendien kon in 1925 voor liet
eerst het werkeiyk nadeelig saldo van het
Woningbedrijf ad 187003.15 op de begroo
ring worden geraamd. In vorige begrootin
gen was slechts rudm 6000.geraamd
Van het. oorspronkeiyk saldo ad 74.405.81
werd na aftrek van voormelde posten ad
13762.96 en 18703.15, ruim 8500 aan
gewend tot. belastingverlaging en de rest
ruim 33.300 beschikbaar gesteld voor on
voorziene uitgaven. Bij de behandeling df
liegrooting in den Raad werd laatstgenoemd
bedrag verminderd met. 20.000, teneinde
daarmede de belasting te kunnen verlagen.
Het nadeelig saldo van den kapitaaldienst
1923 werd verwerkt in de rekening ovi
1924; liet voordeelig sldo van 1924 in de re
kening over 1925dat van 1925 in de reke
ning over 1926, terwyi liet nadeelig slot dm
I
„De Zoon van den Sheik"
beliooren te worden voorzien van een straatver
lichting. De commissie kan geen vrijheid vinden
voor te stellen hiertoe over te gaan. Zij is van
oordeel dal liet verkeer op dezen w;eg stellig niet
grooter is dan op tal van buiten dc kom der ge
meente gelegen verkeerswegen en dat dc straat
verlichting in het algemeen is ten gerieve van dc
bewoners van dc aan de straat gelegen perccelen.
Dezen regel toepassende, acht de commissie al
leen verantwoordelijk het aanbrengen van een
straatverlichting tusschen den watertoren en den
Meerdijk.
Naar dezen opzet zouden de kosten van het
doortrekken der gasleiding met inbegrip dei-
straatverlichting bedragen 11.74 en die van de
waterleiding 2056. De bijdrage van de grond
eigenaren is tc berekenen naar de lengte van de
aan den weg gelegen terreinen. Deze bedraagt
pl.m. 1325 Meter, zoodat is te rekenen op een bt|-
drngc van 1325 maal 2,50 is 3312,50.
Ons College heeft zich vercenigd met het ad
vies der bedrijfscommissie en stelt U mitsdien
voor een crediet tc verleenen, groot 6230.tot
het doortrekken van de gns- en waterleidingen
als hiervoor ts beschreven; deze uitgaaf te dek
ken uit leening en de daarvoor noodige wijzigin
gen In de gemeente- en bedrilfsbegrootingen voor
1928 aan te brengen.
Burg. en Weth. van Waalwijk.
NIEUWE VERBINDINGSWEG
StationsstraatMr. van Coothstraat.
B. en W. zonden aan den raad 't volgende:
Wij hebben de eer U hierbij toe te zenden een
afschrift van een blief, door ons gezonden ann
de eigenaren van de terreinen die grenzen aan
den gcprojecteerden verbindingsweg tusschen de
Mr. van Coothstraat en de Stationsstraat.
In dit schrbven is aangegeven, welke kosten de
nnnleg van de straat met zicli zou brengen en op
welke wijze ons College zich had voorgesteld, dat
deze kosten naar billijkheid zouden zijn te dra
gen. In de kosten ad 24.500 is niet begrepen de
waarde van de pcrceelen der gemeente, dlc be
stemd zijn als straataanzet. Deze waarde zou voor
het perceel aan de Stationsstraat zijn tc stellen op
het bedrag, waarvoor het is aangekocht, 11.500,
en voor dat nan dc Mr. van Coothstraat op de
verkoopwaarde ad. 175 per ML of 2625.
Dc bespreking, waartoe de eigenaren werden
uitgenoodigd. heeft plaats gevonden op 30 No
vember j.l. Alle belanghebbenden waren vertegen
woordigd, Resultaat heeft dc bespreking evenwel
niet opgeleverd. De grooto meerderheid van de
aanwezigen achtte ons voorstel niet aannemelijk.
Dit heeft ons teleurgesteld, omdat wij dc over
tuiging hebben dat ons voorstel in elk opzicht
zeer billijk was.
Het zal U bekend zijn dat dc laatste' jaren de
meeste gemeenten de kosten van het aanleggen
van nieuwe straten, althans wanneer daardoor
bouwterreinen worden gevormd, door middel van
een strnathclastingi verhalen op dc eigenaren der
aan de straat grenzende terreinen. Dit verhaal
gaat daarbü tot 75 pt. van de nanlegkosten, soms
nog hooger. Hieruit zal U blijken dat wij met ons
voorstel grooto inschikkelijkheid hebben getoond.
Het mecrendecl der vertegenwoordigde grond
eigenaren was van mccning dat naar een bereke
ning op basis van een verkoopprijs van 120 per
strekkenden meter, de opbrengst hunner terrei
nen na aftrek van het voorgestelde aandeel in de
straatkostcn te gering is, zoodat ofwel het aan
deel der eigenaren in dc straatkosten zou moeten
verminderd of mee de gemeente zou moeten wor
den bereid gevonden de terreinen tegen een hoo-
geren prijs dan 120 per strekkenden meter over
te nemen.
Wij meenen geen vrijheid tc kunnen vinden li
voor te stellen, verder te gaan dan door ons reeds
werd aangeboden. Uit do bespreking ter bijeen
komst af te leiden zal, wanneer U onze meening
deelt, niet zijn te rekenen op een zoodanige ine-
dewerking als noodig is om op basis van onze
voorstellen Ie komen tot een overeenkomst, waar
bij ons de beschikking wordt gegeven over liet
terrein, noodig voor het aanleggen der straat, en
rekening 1926 overgebracht zal worden naar
den 'dienst 1927.
Ad 3o. Werden de voordeelige saldi van
den gewonen dienst der dienstjaren 1923.
1924 en 1925 geheel aangewend tot dekking
van gewone uitgaven, van het saldo van
den dienst 1926 werd slechts 6936.88 voor
den gewonen dienst aangewend. Het restant
ad 30.000 werd overgebracht naar den ka
pitaaldienst tot vorming van een fonds. Deze
30.000 vormen het eerste bedrag, dat in
gemeld fonds? Is gestort.
tien stflgen boven de driften eu koortsen van
den Sturm und Drang".
Een jeugdig gemoed is altyd ontvankelijk
voor geweid en geweld mist evenwelchtig-
lieid. En dilt was een hlnderiyk hiaat in
Anton v. Duinkerkeu's lezing, gebrek aan
bezonkenheid. We mogen van een sterk be
zielende jeujgd geen rustige Ruusbroeck-me-
ditatie verwachten, zouden dit zelfs niet wil
len, maar wel mogen we klaarheid eischen
en iets meer dan een bestorming van ver
laten stellingen. En ook dit mogen de voor
aanstaande jongeren in onze literatuur niet
vergetenwie iets verwerpt neemt de ver
antwoording op zich, daax-voor iets beters
in de plaats te stellen. We zyn niet gebaat
met enkel een verklaring waarom onze jon
geren in botsing kwamen met de vorige ge
neratie. Een artist kan nu wel zeggen 't
volk is hard en veeleischend. maar 't is nu
eenmaal zoo.
Dat (le signatuur van den tyd verandert,
daaraan heeft niemand schuld, tenzy, ab
stract genomen, een yzeren dwingelandde
evolutie.
We haddeu van den enthousiasten van
Duinkerken gaarne wat meer stevigen basis
gehad waar hy sprak over „moderniteit".
Hy gaf geen „onthullingen". Eenige jaren
geleden publiceerde de Fransche Katholieke
wfjsgeer Jaques Maritain een werk „Anti-
moderne". maar gaf meteen te verstaan, dat
de titel evengoed „Ultramoderne" had kun
nen zyn. En terecht. Wat voor de levensbe
schouwing geldt is evengoed voor de letter
kunde van kracht de laatste is immers
een uitvloeisel, een reflectie van de diepe
stroomingen in de geesten.
Er heeft een kanteling plaats gegrepen:
het anti-moderne is modern geworden, en
het moderne ouderwetsch. Indien men meent
zich modern te voelen, brengt dit bewustzijn
mee dat men in werkeiykheid anti-modern
is.
Men zou er filosoof van worden
De moderne verskuust, gedragen door 't
„bloed van onzen tyd", biedt ontegenzeglijk
veel goeds, maar valt hopeloos uiteen, waar
men meent den factor van evenwichtigheid
te mogen verwnarloozen. Daar voegt zich
dan nog dikwijls by een absolute verwar
ring van denkbeelden (en gevoelens) om
trent kunst.
Fr. Lucidius Verschuren O.F.M. schreef,
nu ruim drie jaren geleden in liet Katho
lieke Jeugdenquête-nummer van de Beiaard
over de letterkundige voorliefde der jeugd.
Iiy constateert daarby„Ze vervallen (de
jongeren n.l.) hierby in de fout dat ze
„kunst" verwarren met godsdienst, dat ze
zich opzweepen tot een religieus sentiment
en meenen dat in elk stuk minstens enkele
malen God en hun zondig leven moeten ga-
commemoreerd worden."
Al is deze kentering in de letterkundige
sympathieën van de jeugd in zekeren zin
een verbiydend verschijnsel, van den ande
ren kant brengt zoo'n radicale frontveran
dering ook ernstige bezwaren mee. Anton v.
Duinkerken ziet dit zelf ook en rankt dit
terloops nan in z'n overzicht van dichtwer
ken in „Janriyksche Boekenschouw" 1927
„Misschien was 't uit reactie tegen de visu-
eele, al te zeer aan de zinneiyke waarne
ming gebonden, woordkutast van '80 dat de
meest vooraanstaande jongeren zich hebben
afgewend van het aardbeeld om alleen de
zielsreflex tot onderwerp te kiezen, maar
het is de vraag of zulk een eenzijdige ver
dieping niet een verschraling bet eekent".
(Wy cursiveeren. Red.)
lty liet zielkundig experiment der jonge
en vrfje verskunst (eveneens 't proza)
wordt ook de vorm betrokken. Van Duin
kerken demonstreerde dit met een aantal
verzen van Bruning. Beversluis, Marsman
en van zichzelf.
In den vorm vinden^ wy een schrille weer
spiegeling van onzen tyd. 't Proza en vers
zyn brokkelig met hier en daar explolsieve
elementeneen plof, een vlam en 't Is ge
daan. Geen luchtig raissonneerende zinnen,
maar sclianrsch uitgewerkt, en niet volgens
(1e regelen der grammatica onderwerp, ge
zegde, voorwerp, bepalingen. De Tachtigers
gooiden dit trouwens reeds omver. Het heeft
veel weg van een filmsensationeel en vol
ontploffingen. Zoo wil men „pakken",
Een enkel voorbeeld uit v. Dudnkerken's
Vers: Charlie verliefd. (De dans der brood
jes).
„Waarom staan de hutten gehurkt
in den nacht?
Is de maan het restant van een feest?
De wereld is wit en een sneeuw-
woestyu,
Maar de wereld is witter geweest
En önzegbaar veel lichter by 't licht
van een kaats."
Heeft dit nu werkeiyk iets met waarach
tige kunst gemeen?
Men kan hier hoogstens een dood-stopper
gevenvraag aan de kunst geen betoog,
geen bewys, vraag enkel haar scheppings
vreugde.
„Heimwee", van Marsman, 'n vers dat v.
Duinkerken nu eens goed gedragen voor
droeg, geeft, werkeiyk de huivering waar
van de jongeren zoo vol zyn.
„De tocht naar het nieuwe leven" van
«mi aul.ij Ar. I Henri Braining zit weliswaar vol goede
en actie.
Van z'n eigen verzen die v. Duinkerken
reciteerde, vonden we „Zonderlinge zielen"
wol het sterkst. Diep onder den ietwat stug-
gen vorm voelen we liet hevig branden en
kloppen van een fijne ziel.
We wenschen Anton v. Duinkerken meer
zulke oogenblikken van zuivere ontroering.
Lezing Anton v. Duinkerken.
..Een modern menscu hij,
die binnen de perken der tra
ditie een voorganger is".
Met de erkenning van van Duinkerken'^
waarachtig dichterschap moeten we tevens
betreuren, dat z'n toch al niet voor 't grypen
liggende momenten van begenadiging (con
tact tusschen hemel, en aardè), nog zoo dik-
wyis vertroebeld worden door zyn stryd-
lustige natuur. De gevolgen daarvan biyven
niet uiteen onvolkomenheid, 'n niet kun-
Ter verklaring dit: we hebben de lezing
van Anton v. Duinkerken niet als een bloot
bericht of journalistiek geval willen behan
delen. Vandaar deze korte en onvolledige
critische beschouwing, 't Karakter van ons
blad dwong ons hierby vanzelf tot een
drukkende beperk'ng, zoodat. we soins vol
staan moesten met een enkel aanstippen of
gedwongen werden een even aangeraakt
idee plots ruw af te kappen.
