iileum der R. K. Handelsschool.
f.
els
en.
I
'en
Bo.
log
ren
as.
de
en
oor
'ijk
het
en.
ild.
de
ct.
lis
ed.
en
be-
ee-
jor
die
en,
in.
ïur
nd
og
ize
Ide
te
t kt
Ide
net
an
kei
in
»g.
ien
;en
]kt
int
00
ien
dat
rdt
ia-
of-
>rd
:n-
i|n
en
aar
in
ige
ie«
Ige
'IJ.
No. 11. Woensd. 4 Febr. '31, 54e Jrg.
TWEEDE BLAD.
'isteren zijn de feestelijkheden ter
snheid van het 12Va-jarig be-
a„ der Rl. Hoogere Handels-
ui alhier gehouden, tegelijk met
feestelijke inzegening en officieel©
0jng van het nieuwe gymnastek-
.plechtigheden begonnen met 'n
Mis, opgedragen door den Wel.
nv Heer L. A. Sanders, moderator
r school. Een koor van leerlingen
01ld-leerlingen voerden de gezan-
0p zeer verdienstelijke wijze uit.
B half 12 had de plechtige inze-
ng van het nieuwe gymnastiekge-
,v plaats.
Behah'e directeur, leerarencorps
leerlingen der school, merkten wij
jet gebouw o.m. op Dr. Moller,
orzitter der vereeniging „Ons Mid-
aar Onderwijs in Noord-Brabant",
Dr. Th. Goossens, rector der R.K.
indelshoogeschool te Tilburg; Dr.
van Gils, lid van het curatorium
jftK. Handelshoogeschool, de heer
hoon, secr.-pennm. van „Ons
ddelbaar Onderwijs"; van het plaat
schoolbestuur de heeren J. van
sclehJ. Tieten; van de Comm. van
ei .cht op het Middelbaar Onder-
Heeren H. Wiesman en N. v.
verder een deputatie van oud-
flingen en vele genoodigden en
)ers van leerlingen.
Allereerst nam de heer J. v. Iersel,
lorziiler van het plaatselijk school
uur, het woord.
feereerw. Heeren Geestelijken,
ooggeachte Heeren van het Hoofd-
ir O.M.O. in Noord-Br., en van
Bestuur dezer school.
,ggel. Heeren Dr. Goossens, In-
deur van het M. O. in Noord-Bra-
it en Dr. van Gils, lid van het Cu-
irium van de Handels Hoogeschool
Tilburg.
idelachtB. Heeren leden van het
meente Bestuur van Waalwijk.
Gestr. Heeren Leden van de
jniissie van Toezicht op het M.O.
lier geachte Ouders en andere be-
jstellenden.
eer geachte Dames, H.H. Direc-
r, Leeraressen en Leeraren,
este jongens.
As Voorzitter van de R.K. H. Han-
mhool heb ik de eer U allen het
op deze vergadering en fees-
ke bijeenkomst toe te roepen bij
lerdenking van het I21/2-jarig be-
der school,
tj herdenken heden het 12Va-jarig
en dit is voorzeker eene reden
iit feit in opgewekte en dankbare
lemming te memoreeren, vooral
ijj dit feest in eigen omgeving
men vieren door de officieele ope-
ivan het gymnastieklokaal, waar-
I thans aanwezig zijn en ik mag
nalaten op dit oogenblik een
d van dankbare waardeering te
ten aan het Gem.-Bestuur van
aalwijk voor den steun en de tege
nkomende houding, welke wij
ien mogen ondervinden en waar-
li wij in de gelegenheid zijn ge-
om over dit lokaal te beschik
ken lokaal, dat zeer zeker in alle
richten aan de tegenwoordige hoo-
eischen voor de gymnastiek vol-
het hier een Katholieke instel-
Jbetreft, een Katholieke instelling
ivoor alle leerlingen van iedere ge-
toegankelijk is, wanneer de
jen aan de gestelde eischen van
raamheid voldoen, nu mogen wij
nalaten ook de gebruikelijke in-
ling van dit lokaal te doen, om
's besten zegen af te smeeken voor
eeraren en leerlingen, die in dit
Ml werkzaam zullen zijn, en die
ee opleiding op velerlei gebied
deze R.K. H. Handelsschool mo-
ondervinden. Eene opleiding,
-hte dames en heeren, gegrond-
op Katholieke beginselen, die de
met de wetenschap, ook de roe
de kracht en de sterkte geven
in de tegenwoordige maatschap-
Wor hunne beginselen uit te ko
en hierdoor steunen het welzijn
s belangen van Kerk en Maat-
'PPij-
wil thans den Zeereerw. Heer
lor verzoeken de inzegening van
'kaal te doen in tegenwoordig-
V! \-4eze \'*rgadring.
rede werd door applaus ge-
vetïthhtte de Z.Eerw. Heer
,.,Jan viel, geassisteerd door
H W ganders, de inze-
miMsplechti
Via Eer-"^
kV, hield vervolgens de vol-
Na het applaus, dat op deze rede
volgde, werden door den directeur der
school de volgende gelukwenschen en
berichten van verhindering voorgele
zen: Van den burgemeester van Waal
wijk, die verhinderd was de plechtig
heid bij te wonen, daar zijn aanwezig
heid ten Raadhuize noodzakelijk was
in verband met de voltrekking van
een huwelijk; van den heer E. W. Klij-
berg Pernot, oud-voorzitter van het
schoolbestuur; van den Bond van Di
recteuren van Handelsscholen; van
Drs. Hermans, leeraar; van Dr. Mi-
chels, gecommitteerde; van Z.E. Heer
van Erp, pastoor van St. Clemens;
van den heer J. Ex, oud-leeraar; van
Dr. Bouwens, rector der Lycea te Den
Bosch; van Baron van Voorst tot
Voorst te 's-Bosch; Dr. Knippenberg;
Inspecteur van O.M.O. in Noord-Bra
bant; Dir. der Handelsscholen te
Amersfoort en Bergen-op-Zoom; Bur
gemeester Loeff te Vught; Weth. Ei
bers; Mr. v. Ommeren; Dr. Lange-
meijer; P. Hoekx, Kaatsheuvel; H.
Hens, Waalwijk; Eerw. Broeders der
St. Petrusschool; Pastoor Buys, Be-
soijen.
Nadat door de aanwezigen het lied
„Aan U o Koning der Eeuwen", ge
zongen was, nam de heer J. van Ier
sel nogmaals het woord.
espaak.
;hte aanw.zigen.
i deze kerelijke plechtigheid zij het
's Avonds.
In de volle zaal, waarin we o.m.
de Edelachtb. Heer Burgemeester
Moonen. vele Gemeenteraadsleden,
benevens vele ouders opmerkten,
heerschte 's avonds een gezellige stem
ming, die nog verhoogd werd door
de opgewekte muziek van het strQkje.
Te half acht werden de aanwezigen
verwelkomd door den directeur, Dr
de Vries, die de volgende rede hield
Hierna besteeg Dr. Moller, voorzitter
van het Hoofdbestuur van O. M. O.
In N.-Br., het podium om de aanwezigen
ongeveer als volgt toe te spreken
Een krachtig applaus volgde op deze
rede.
Nadat het strijkje enkele nummers
had gegeven, werden door een jongens,
koortje, onder leiding van Mej Louise
van Iersel, enkele liedjes op zeer ver.
dienstelijke wijze ten gehoore gebracht.
Ook enkele duetten, gezongen door
Mej. van Iersel en de Heer Gerard
Snels hadden veel sueees.
Aanbieding cadeaux leerlingen.
Onder het houden van de volgende
speech, werd door den Heer Ad
Mombers, namens de leerlingen, een
stel prachtige tooneelgordijnen aan
geboden
Nadat het eerste bedrijf van „de
schurkenstreken van Scapin" 2eer
succesvol was Ien tooneele gebracht,
werden onder leldine van den Heer
Tervoort enkele aardige -gymnasüek-
nummers aan rek en brug gegeven,
Aanbieding cadeau Oud.leerlingen.
Het cadeau der oud-leerlingen, een
gebrandschilderd raam, waarvan het
ontwerp op het tooneel aanwezig was.
werd hierna door den Heer j. van
Iersel Jr. aangeboden met de volgende
toespraak
?ld.
ICR
e Echo van het Zuiden.
Voor dit resultaat, dit succes dat on
ze R.K.. H.H.S. niet alleen voor onze ge
meente, maar ook voor de omgeving ge
had heeft, hebben wij reden om onze
hartelijke gelukwenschen aan te bieden.
De school telt op het oogenblik onge
veer 300 leerlingen en oud-leerlingen, 'n
respectabel cijfer. Dit cijfer zegt mij ook
dat onnoembaar veel goeds van deze
school is uitgegaan, en in de toekomst
zal uitgaan voor Waalwijk en zijne om
geving; ik zou durven zeggen voor Oost
en West, want oud-leerlingen zitten zoo
wel in Amerika als in Indië.
De zegenrijke werkzaamheid der
school doet zich ver gevoelen, en het is
mij dan ook als pastoor dezer parochie
een ware behoefte om aan het bestuur
mijn hartelijkste gelukwenschen aan te
bieden. Dank voor al het goede dat zij
voor de vele jongelui gedaan hebben,
maar ook voor het vele goede bewezen
aan kerk en maatschappij, want de jon
gelingen die hier gevormd zijn, zijn" door
trokken met de degelijke beginselen van
ons Katholieke geloof en dragen deze
beginselen uit naar buiten, en brengen
ze weer op de plaats waar zij werkzaam
gesteld worden, om zoo meer en meer
het openbaar en sociaal leven te door
dringen. Dat zijn de groote vruchten die
deze school afwerpt voor het algemeen
en Katholiek belang.
Nog niet eens wil ik dan spreken van
de groote vruchten voor de jongelui
zelf, hoe ze zelf doortrokken worden
van de degelijke Katholieke beginselen
Zij vormen zich tot mannen die durven
uitkomen voor hun geloof en overtui
ging. Mannen worden zij in de toekomst
waarop de maatschappij zal kunnen re
kenen. Als wij dat zoo beschouwen, ben
ik er zeker van, dat gij met mij zult in
stemmen, dat wij aan onze school niet
alleen onze beste wenschen toevoegen,
maar ook wenschen dat zij moge groeien
en bloeien zoolang Gods voorzienigheid
het zal willen, opdat zij moge blijven en
zijn een school van degelijke opleiding
en godsdienstige jongens, niet alleen tot
nut van deze omgeving, maar ook van
kerk en maatschappij.
Nog een woord wil ik hieraan toevoe
gen, in verband met de zegening van
dit lokaal. Bij de zegening is het in de
formule gezegd: dat de zegen, van God
afgesmeekt, ook moge worden uitgestort
over de leeraren, die de jeugd onder
wijzen, en de leerlingen die het onder
wijs ontvangen. Het betreft hier wel li
chamelijke opvoeding en kracht om een
gezond lichaam te krijgen, maar wij
kennen de woorden van de H. Schrift
dat een gezond lichaam ook een gezonde
en krachtige ziel zal huisvesten.
Daarom hoop ik, dat de zegen over
dit gebouw ook Gods genade over U zal
mogen doen neerdalen, opdat het licha
melijk onderwijs dat U hier geleerd
wordt, niet alleen Uw lichaam zal ster
ken, en gezond doen worden, maar te
vens in U brengt een krachtig zieleleven,
dat ook uw geestelijk leven tot hooger
peil wordt opgevoerd om voor God te
leven. Moge deze zegen die ik heb uit
gesproken, die genade over allen doen
neerdalen.
Namens het Schoolbestuur en U allen
dank ik den Zeereerw. Heer Pastoor
voor de plechtige inzegening-en vertrou
wen wij op den zegen van God, den Heer
van Wijsheid en Wetenschap.
Ik wil op verzoek deze gelegenheid
waarnemen, geachte dames en heeren,
om U nog eenige persoonlijke herinne
ringen van feiten voor te leggen, welke
ik sinds de oprichting der school uit
eigen ervaring heb.
Het was in 1916 dat Burgem. Suer-
mondt de Bas Smeele z.g., onder wiens
bestuur door den krachtigen steun van
wijlen Min. Jan Loeff, ook de Ryksvak-
school voor de Schoen- en Lederindu
strie is tot stand gebracht, ook inzag,
dat de opleiding van de jeugd, die later
in de industrie werkzaam zou zijn, op
hooger peil en hoogere
aei, geassisieeru uoor aooger pen en noogere ontwikkeling
,Ty- Heer Sanders, de inze- moest gebracht worden.
tmmle».hti Burgemeester Smeele was dooi- het
hoofdbestuur van ons Handelsonderwijs
op een vergadering te 's-Bosch uitgenoo-
digd, op welke vergadering zou bepaald
worden, welke gemeente in N.-Br. voor
de stichting eener Handelsschool in aan
merking zouden komen.
r De Burgemeester verzocht mij hem te
Veroorloofdeen kort woord tot U te vergezellen naar die vergadering, om-
Jken. Op denerste plaats wil ik dan dat hij de quaestie als zijnde van groot
bestuur van. „Ons Middelbaar On-
rijs", het betuur onzer Hoogere
lelsschool, drecteur
ven leeraren
harte gelukwmschen met het 121/a-
bestaan der s-hool.
jp/a Jaar. Als wj het getal jaren na-
,-^n, zou ik zegger, geeft dit reden tot
e»icitatie. Toen de «hooi gesticht werd
rRjft men erop gerekend dat zij geen
km !aar' docn zoo lang mogelijk zou
onjven bestaan. i21/s laar is niets, kun-
eggen, m vergelijking met de
van den tijd. Maar de ge-
fee.m"!ch IS dubftel vaard op dezen
reikt *fn0m mu'tat*a *H* El*r be
groot
belang beschouwde. Ronduit gezegd, had
L hierin weinig ambitie en meende ik
nuh tijd_ beter te kunnen besteden als
aan de ingewikkelde schoolregeling-be-
lange» en alhoewel ik eenigszins scep
tisch ngenover het plan stond, heb ik
het verbek van den Burgemeester niet
willen Wigeren en hebben wjj samen
de vergatsring in 's-Bosch bijgewoond.
Op die ve^adering, geachte dames en
heeren, was -ie zaak in betrekkelijk kor
ten tijd voor elkaar en Werd Waalwijk
als bevoorrecht gemeente genoemd voor
de stichting euer Handelsschool op
voorwaarde, dai Waalwijks industriee-
len hunnen flnarqMiM steun 2eu<je»
B-a?»,
'<3hA#
verkenen voor de 4 eerste exploitatie
jaren, daar het hier ook een industrieel
belang betrof.
We waren na de vergadering over
tuigd dat de school met steun van de
Regeering, Provincie en vooral van de
gemeente plus de garantie der industri-
eelen bij een eventueel exploitatie-ver
lies, spoedig gesticht kon worden en ik
heb op de terugreis nog de opmerking
gemaakt „Burgemeester, we komen niet
yan een koude, maar van een dure ker
mis thuis en we krijgen een finantieelen
strop!"
We zullen nu het finantieele maar
niet verder uitknobbelen, de heer Van
Loon te Tilburg, penningmeester van
O.M.O., een geboren Waalwyker, levert
op dit gebied dikwijls verdienstelijk
werk, doch ik wil alleen wijzen op wat
heden bereikt is en het vele goede dat
hiermee is tot stand gekomen.
Ik moet echter kort zijn, dames en
heeren.
In 1917 werd het pand van den heer
H. Witlox aangekocht en is de school
onder de leiding van Dr, Knippenberg
als directeur, geopend en in bedrijf ge
nomen; de eerste 3 exploitatiejaren ga
ven natuurlijk verlies, dat echter door
eenige industrieelen van Waalwijk is bij
gepast, men weet nu eenmaal dat ga
randeeren of borg zijn synoniem is met
betalen.
Dank zij den steun van Regeering,
Provincie en met dankbaarheid memo
reer ik hier ook den steun der gemeente
Waalwijk en omliggende gemeenten,
vlotte de zaak en zag het Bestuur met
eenig vertrouwen de toekomst tegemoet.
Het Bestuur had het volste vertrou
wen in Dr. Knippenberg, tusschen
leeraren en leerlingen bestond eene uit
stekende verhouding en als bewijs kan
ik hiervoor aanroeren, dat 5 leeraren:
Kapelaan Sanders, Doctorandus v. Im-
beeck, Odekerken, Th. van Delft en van
Mierlo ook thans hun 12V2-jarig jubi
leum herdacht hebben. Ik zou inderdaad
aan mijn plicht te kort schieten, wan
neer ik niet voor hen de hartelijkste en
beste wenschen aan dit jubileum zou
verbinden. Blijft nog vele lustra de ijver
volle leeraren welke gij tot heden ge
weest zijt. Dit is uw welzijn en ook het
welzijn der R.K. H. Handelsschool..
Slechts 2 jaren hadden wij het voor
recht Dr. Knippenberg als directeur te
liehben en de tijding van zijne benoe
ming tot Dir. in Helmond en dus zijn
heengaan uit Waalwijk werd door ons
beschouwd als het -wegvallen van een
steunpilaar onzer school.
Deze vrees is gelukkig ongegrond ge
bleken, waut Knippenberg's profeten
mantel kwam op de schouders van on
zen sympathieken en krachtigen Dr. de
Vries, die het vertrouwen bij Bestuur en
leeraren en leerlingen geheel en al wist
te winnen en ik durf het gerust van de
daken te verkondigen, dat de bloei en
vooruitgang onzer school onder zijne
leiding in zekere banen komt en blijft.
Het zij mij vergund hieraan toe te voe
gen, dat allen hier tegenwoordig den
hartewensch uiten, dat Dr. de Vries nog
tal van jaren de Directeur zal zijn en
blijven van de school waaraan hij zijne
gewaardeerde krachten reeds zoovele
jaren gegeven heeft.
Nog rest mij een woord van hulde en
waardeering te brengen aan het Hoofd
bestuur der H. Handelsschool, alsmede
aan Inspecteur Thiel, die, wij erkennen
't gaarne, ons op allerlei wijze bewezen
heeft dat hij eene voorliefde had voor
de School te Waalwijk en ons steeds met
de beste adviezen heeft voorgelicht om
de school in te richten naar de eischen
van het meest practisch onderwijs en
dat door de Onderwijswet het meest ge-
wenscht en dus ook het meest be
schermd werd.
Met genoegen kunnen wij constateeren
dat wij ook verzekerd zijn van de sym
pathie van Dr. Elsinga, welke sympathie
ons het vorig jaar duidelijk is gebleken
bij de reconstructie van den onderbouw
onzer school, zoodat wij hebben eene
Hoogere Burgerschool met 3-jarigen cur
sus en eene Hoogere Handelsschool met
5-jarigen cursus.
Geachte vergadering, ik heb Directeur
de Vries belooft zeer kort te zijn, doch
ik mag niet sluiten vooraleer ik mijnen
voorganger, den heer E. W. Klijberg heb
genoemd, die zoovele jaren met de mees
te toewijding en bekwaamheid Voorzit
ter van dit Bestuur is geweest en die
steeds met de meeste belangstelling den
bloei en opleving dezer school blijft vol
gen.
Dan ontbreekt nog heden eveneens
wegens ongesteldheid, het lid van het
Hoofdbestuur, die het met ons ten zeer
ste betreurt deze vergadering niet te
kunnen bijwonen en die vanaf de op
richting zijne beste krachten zoo geheel
belangeloos aan de school heeft gege
ven, niettegenstaande zijnen zeer druk
ken werkkring.
Ik heb in onze bestuursvergadering
het Voorzitterschap der Waalwijksche
School huiverig aanvaard, doch de ge
dachte, dat met den Direct, ook Secre
taris van Liempt steeds met zijne onder
vinding op onderwijsgebied mijn rech
terhand zou zijn, heeft mij doen beslui
ten het voorzitterschap te aanvaarden.
Ik ben voorzeker Uw aller tolk, wan
neer ik den innigen wensch uitspreek,
dat Secr. van Liempt spoedig hersteld
zal zijn, tot welzijn, steun en troost zij
ner dierbare ega en kinderen en tot wel
zijn van onze school en de zoovele be
trekkingen, welke hem aan Waalwijk
verbinden; ik ben ervan overtuigd dat
Waalwijk hem daarvoor dankbaar is.
ik meen thans te kunnen eindigen,
doch nu wij nog in deze feestzaal zijn,
wil ik nog een woord van dank brengen
aan den architect van Huiten, die steeds
met voorkomendheid onze verlangens
voldoet, wanneer ze redelijk zijn.
Ook den aannemer Lodewicus bren
gen wij onzen dank voor de keurige uit
voering van het gebouw.
Nadat het applaus bedaard was,
werd gezamenlijk het „Wilhelmus"
gezongen. De Directeur, Drs. G. J. de
Vries, nam hierna nog het woord.
De Directeur gaf, mede namens zijn
collega's, zijn groote vreugde te kennen
over het feit, dat mannen als Dr. Moller,
Prof. Goossens en Dr. van Gils, ondanks
hun drukke werkzaamheden, er den tijd
voor hadden afgenomen, om hier bü de
ze plechtigheid tegenwoordig te zijn. 't
Is een aanwijzing voor de jeugd, maar
ook voor de ouders, die schoolgeld be
talen, dat opvoeding en onderwijs, aan
deze school gegeven, door de hoogsten
in den lande op hoogen prijs worden
gesteld. Daarmede wordt tevens gede
monstreerd, dat er nauwe betrekkingen
bestaan tusschen de R.K. Leergangen en
de R.K. Handelshoogeschool te Tilburg
eenerzijds en onze school anderzijds.
Spreker hoopte, dat meerdere afge
studeerden dezer school deze inrichtin
gen voor hooger onderwijs zouden be
zoeken.
Bij dit jubileum memoreerde spreker
ook met voldoening, dat we steeds op
sympathie en steun van den Zeereerw.
Pastoor van Riel hebben mogen rekenen.
Hij dankte de Comm. van Toezicht op
het M.O. voor de aangename verstand
houding, welke altijd heeft bestaan tus
schen haar en de school.
Er zijn ook^ „stille krachten", welke
a*n den bloei dezer inrichting mede
werken, en dan noemt de directeur den
geachten Secretaris van het Hoofdbe
stuur, den heer van Loon, met wien de
leeraren over het geheel aangenamer be
trekkingen onderhouden dan de ouders.
Tot die stille krachten rekent spreker
ook den Moderator der school, den
Z.Eerw. Heer Sanders, die steeds bestuur,
directeur en leeraren met zijn adviezen
ter zijde staat en zooveel heeft gedaan
voor den bloei der school.
De directeur verklaarde immer met
genoegen te Waalwijk te hebben ge
werkt, ook hierdoor, omdat hij in de
meest volmaakte harmonie met het PI.
Bestuur heeft kunnen samenwerken.
Het speet alle leeraren ten zeerste, dat
de gezondheidstoestand van Secretaris v.
Liempt hem nog niet toeliet, hier aan
wezig te zijn, doch spreker wilde graag
aller tolk zijn, door mevrouw v. Liempt
namens leeraren en leerlingen de hulde
te brengen, welke den Secretaris voor
zijn vele verdiensten voor deze school
toekomt.
De Directeur sloot zich aan bij de
woorden van dank aan het gemeente
bestuur gericht, wilde nog zijn persoon
lijken dank betuigen voor de technische
wenken en raadgevingen waarmede de
Gem.-Bouwkundige, de heer van Huiten,
hen terzijde had gestaan bij den bouw
van dit gymnastieklokaal, en tevens den
heer v. Vliet, directeur der Gas- en Elec-
triciteitsbedrij'ven, die hen op het gebied
van verwarming en verlichting met ad
vies had gediend.
Bij de woorden door den heer v. Ier
sel tot den aannemer Lodewicus gericht,
sloot spreker zich gaarne aan, memo
reerde met genoegen, dat de lessen tij
dens den bouw van" dit gymnastieklokaal
ongestoord door konden gaan.
De Directeur eindigde met de hoop,
allen terug te zien bij de feestelijkheden
van dezen avond.
De officieele inzegeningsplechtig
heid was hiermede beëindigd.
Zeereerw. Heeren, Geachte Burgemeester,
Leden van den Gemeenteraad, Dames
en Heeren,
Het is voor mij een hooge eer en een groote
voldoening U allen mede namens hét Bestuur en
de Leeraressen en Leeraars dezer school, een har
telijk woord van welkom te mogen toeroepen.
Onder de zoo talrijk opgekomenen zie ik immers
vertegenwoordigers van het geestelijk en wereld
lijk gezag, die door hun gewaardeerde aanwezig
heid blijk willen geven van de hooge waarde,
welke zij toekennen aan de opvoeding en onder
wijs, aan deze instelling gegeven.
Een woord van welkom richt ik tot hen, die,
al is het ook aan andere instellingen van onder
wijs, ten nauwste bij het onderwijs zijn betrok
ken, ik bedoel meer speciaal de hoofden van
lagere scholen, die de leerlingen voor onze school
voorbereiden en aldus indirect aan den bloei
van „Ons Middelbaar Onderwijs" medewerken.
Ik heet van harte wekom, U ouders, die op
verblijdende wijze aan onze uitnoodiging hebt
gevolg gegeven, om eens nader met ons kennis
te maken, om te zien, wat de eigen kinderen
presteeren, om eens in oogenschouw te nemen,
het gebouw, waar Uw kinderen voorbereid wor
den voor het maatschappelijk leven.
Een woord van welkom voor jullie, best jon
gelui. Dagen lang hebt, U naar dezen dag uitge
zien als een dag, welke afwisseling brengt in
het soms eentonige leven van lessen leeren., werk
maken en op tijd in school zijn. Bijna allen, wer
ken op de een of andere wijze mede, om deze
12£-jarige herdenking te maken tot een echt
schoolfeest, dat, naar we hopen, bij U ouders
een blij venden indruk zal nalaten van de pret
tige stemming, welke hier op school regel is.
Een persoonlijk woord van welkom tot U, col
lega's, leeraressen en leeraren dezer school, met
wie ik eiken dag met vreugde samenwerk, en
die U zooveel moeite hebt gegeven om dezen
avond te laten zien, dat deze school niet enkel
is een onderwijsinstelling, maar ook een cen
trum van cultuur in, de Langstraat, overeenkom
stig het advies, dat onze hooggeachte Voorzitter,
Dr. Moller, een jaar geleden ons gaf.
Eindelijk, maar niet in de laatste plaats, is
het me een voldoening, de heeren leden van het
Plaatselijk Bestuur met den Zeereerw. Modera
tor te mogen begroeten, waarmede ik reeds zoo
vele jaren in de meest volkomen harmonie mocht
samenwerken, en die mij de zorgen van het di
rectoraat zoo vaak hebben verlicht. Evenals de
zen morgen de Heer J. van Iersel reeds gedaan
heeft, betreur ik het ten zeerste, dat de gezond
heidstoestand van den Heer van Liempt, die van
af d* oprichting de functie van secretaris ver
vult, hem nog niet in staat stelt, bij deze fees
telijkheid tegenwoordig te zzijn. Des te harte
lijker is het welkom aan Mevrouw van Liempt,
die haar man hier representeert en' die aan haar
echtgenoot zeker wel onze hulde wil overbren
gen voor de steun en de vele adviezen, waarvan
onze school en haar leeraren in zoo ruime mate
hebben geprofiteerd. Ik vertolk hier zeker aller ge
voelens, wanneer ik de hoop uitspreek, dat de
Heer Secretaris van Liempt spoedig in de gele
genheid moge zijn, eens met eigen oogen te zien,
wat hier met zijn medewerking is tot stand ge
bracht.
Wat is nu het doel van deze bijeenkomst?
In de eerste plaats willen wij uitdrukking ge
ven aan onze vreugde bij het jubileum onzer
school, onzen dank betuigen aan allen, die hef
ons mogelijk hebben gemaakt, U in dit eenvou
dige, maar smaakvolle lokaal te ontvangen, een
lokaal, dat nog een wanneren indruk zal ma
ken, wanneer de wanden een zachte tint hebben
gekregen.
Ik wil niet in herhaling treden van hetgeen de
Heer Voorzitter van het Plaatselijk Bestuur he
denmorgen reeds heeft gezegd; wil volstaan met
mijn persoonlijken dank te betuigen aan het Ge
meentebestuur in het algemeen, maar ook aan
de ambtenaren in dienst dér Gemeente in het
bijzonder, meer speciaal denk ik dan aan den
heer van Huiten, die mij diverse malen, vanaf
de eerste teekening van dit gebouw tot aan de
voltooiing steeds welwillend met zijn advies
heeft ter zijde gestaan.
Een woord van dank wil ik richten tot den
heer van Vliet, Directeur van Gas- en Electri-
citeitsbedrijf, die er mede voor gezorgd heeft,
dat we vanavond in een goed verwarmd en ruim
verlicht gebouw kunnen plaats nemen.
Het gebouw, Dames en Heeren, heeft thans
meer van een tooneelzaal dan van een gvm-
nastiekgebouw. Toch wil ik U gaarne de verze
kering geven, dat het ook als zoodanig geheel
aan zijn doel beantwoordt. Waar de heer Ter
voort, onze gymnastiekleeraar, niet enkel zelf
in het bezit der akte Gym. M.O. is, maar zelf er
voor opleidt en elk jaar mede voor die akte
examineert, m.a.w. een der meest bevoegde
krachten is, ons in dezen als adviseur diende,
daar behoeven wij aan de doelmatigheid der in
richting niet te twijfelen. Natuurlijk zijn we in
het bezit der meest moderne gyinnastiektoestel-
len, maar, daar leg lk in dezen tijd van werke
loosheid en hooge buttenlandsche invoerrechten
den nadruk op, ze zijn alle van Nederlandsen
fabrikaat, geleverd door de firma Winters te
Venlo.
Wij hebben gemeend, Dames en Heeren, goed
te doen op deze bijeenkomst ook een korte be
schouwing omtrent het onderwijs, dat hier wordt
gegeven, omdat daarover maar al te vaak mis
verstand
Wij dienen naast elkaar te beschouwen Gym-
jj nasium, Hooge Burgerschool en Hoogere Han
delsschool.
Het gymnasium is bij ons uitsluitend klassiek,
alle gymnasia hebben bij ons Latijn en Grieksch
als hoofdvakken, en hebben ten doel: een zui
vere vooropleiding te geven voor het universi
tair onderwijs.
In 1863, in een tijd dus, toen de handel zich
ging uitbreiden tot wereldhandel en de hand
werknijverheid meer en meer plaats moesten
maken voor machine-industrie, voelde men de
behoefte aan jongelui, die een practischer op
leiding hadden genoten dan de gymnasia en
vooral de gymnasia van dien tijd afleverden.
Niet enkel het nuttigheidsbeginsel, maar ook de
tijdgeest bracht mede, dat hier in de eerste
plaats wis- en natuurkunde de studievakken
werden. Waar aan wiskunde zoo'n groote waar
de als denkvak werd toegekend, oordeelde men
een wiskundige voorbereiding bij uitstek gunstig
als voorbereidende studie voor de wis-, natuur-
en geneeskundige vakken. Vandaar dat de H.B.S.-
gediplomeerden studierechten verkregen voor de
twee genoemde faculteiten aan universiteit en
de technische hoogeschool. Wis-, natuur- en schei-
kunde-vakken zijn de kernvakken der H.B.S. ge
bleven, al wordt dan ook aan de vreemde talen
veel zorg besteed.
Een combinatie van gymnasium en hoogere
burerschool is een lyceum, waarbij in de onder
ste twee klassen zoowel voor de latere H.B.S.-
studenten als voor de a.s. Gym.-studenten het
zelfde onderwijs gegeveii wordt. In sommige ly
cea, zooals in den Bosch, dienen de eerste twee
klassen ook nog als onderbouw voor H.H.S.-klas-
sen.
Hier in Waalwijk is van den beginne af de
opzet geweest een school in stand te houden,
welke voor de practljk was bestemd, zooals de
heer van Iersel hedenmorgen duidelijk heeft ge
zegd. Het was de behoefte aan administratie-
personeel bij de industrie, welke de school deed
ontstaan en bloeien. Met hulp van Rijk en Ge
meente heeft het Bestuur hier een hoogere han
delsschool in 1924 in een nieuw gebouw kunnen
openen, waardoor Waalwijk een instituut kreeg,
in de eerste plaats op de voorbereiding voor de
maatschappelijke functies ingesteld, doch te
vens een geschikte voorbereiding vormend voor
de verdere studie in de handelseconomische vak
ken, als daar zijn de handelshoogeschool, in
specteur voor de belastingen, accountant, notaris,
enz., tevens een opleiding gevend voor den handel
in den meest uitgebreiden zin van het woord.
Vandaar dan ook, dat op het programma in
de hoogere klassen een grooter aantal uren voor
de talen is uitgetrokken, dan op de H.B.S., dat
de handelswetenschappen een flinke plaats op
het rooster van lesuren innemen, dat de aard
rijkskunde in de hoogste twee klassen meer ge
richt is op de bestudeering van de middelen
van bestaan der bevolking, dat wis- en natuur
kunde het met een beperkter programma moeten
doen. Erkende Hoogere Handelsscholen zijn er
thans in NB. te den Bosch, Eindhoven (2), Til
burg, Bergen op Zoom en Waalwijk, buiten de
gemeentelijke te Eindhoven, alle staande onder
het bestuur van O.M.O. in N.B. te Tilburg, on
der voorzitterschap' van Dr. Moller, die er tevens
de geestelijke vader van is. Het hooger handels
onderwijs bloeit in ons land tegen de verdruk
king innog altijd worden deze inrichtingen met
slechts 50 of 60 gesubsidieerd, zoodat nog 40
c/c der uitgaven moet worden gevonden uit Ge
meentelijke en Provinciale subsidies, subsidies
van kerkbesturen, K. van K. en Fabr. en parti
culiere bijdragen. Tot deze laatste beliooren ook
die, welke gepaard gaan met het lidmaatschap
van O.M.O. in N.B« te Tilburg, met een minimum
contributie van 3.per jaar. Alle ouders van
schoolgaande kinderen moeten daarvan lid zijn,
maar we zouden het zeer op prijs stellen, wan
neer hier te Waalwijk, evenals in andere plaat
sen ook 'n aantal contribuanten buiten de ouders
van leerlingen gevonden werden.
De Hoogere Handelsschool is voor verschillen
de jongelui wél wat lang, daarom hebben wij
met den zeer gewaardeerden steun van de Re
geering den onderbouw kunnen laten uitgroeien
tot een aparte H.B.Sj 3, welke een algemeene vor
ming geeft, op een hooger plan staat dan een
school voor O.M.O., en voor een groot aantal
jongelui die b.v. betrekkingen bij de spoorwegen
ambieeren, of later willen studeeren in de rich
ting van kunst, ambacht of onderwijzer, een
gewenschte vooropleiding. Tevens kunnen de leer
lingen, die 3-jarige scholen hebben afgemaakt
en voldoende wiskundig onderlegt zijn, ook op
een H.B.S. 5 verder studeeren.
Dames en Heeren, ik mag niet te veel van Uw
tijd vragen,ik wil U er echter op wijzen, dat wij,
Bestuur, Directeur en, Leeraren, niets liever wen
schen, dan ons onderwijs op peil te houden en
zoo mogelijk nog uitbreiding te geven aan de
eenige gelegenheid van M.O. in de Langstraat.
Daarom blijven wij vragen de sympathie en de
steun van Waalwijk, maar ook van alle Lang-
straatsche Gemeenten, welke alleen door samen
werking een dergelijk instituut kunnen in stand
houden. Mocht U, onverschillig of U een jongen
wilt plaatsen of niet, inlichtingen wenschen in
zake onderwijs, dan ben ik alle Maandagen tus
schen 46 en 78 gaarne bereid U van dienst
te zijn.
Nog een kleine opmerking, U gelieve bij de op
voering van liet blijspel en bij den zang der
leerlingen er rekening mede te houden dat we
met bescheiden krachten en middelen werken.
Ik hoop, d«t deze avond moge slagen en U
werkelijk veel genoegen zult hebben.
Geachte aanwezigen,
Vieste Jongelui,
Op een avond als deze voel ik behoefte om
uiting te geven aan mijn gevoelens van dank
baarheid.
Op oude zonnewijzers leest men nog wel eens
de spreuk: ik tel alleen de zonnige uren. Bij een
herdenking als deza komen ook weer de moeilijk
heden in onze gedachten, die men bij de stich
ting van een dergelijke inrichting heeft onder
vonden. Laten we daaraan nu echter niet den
ken, doch laten we alleen de zonnige uren zien.
Laten wc dank brengen aan O. L. H. die Zijn
zegen heeft gegeven over deze inrichting, die
niet alleen de eerste stichting van O. M. O. is
geweest, doch die ook de onmiddelijke aanlei
ding is geweest tot de oprichting dezer vereent
ging. Waren er bij de stichting dezer school geen
moeilijkheden gerezen, dan zon O.M.O. misschien
niet gesticht zijn, maar juist hier heeft men
begrepen dat men niet alleen moest blijven
staan, doch dat een algemeene vereeniging moest
gesticht worden, een vereeniging die nu in de
belangrijkste plaatsen van Brabant hare scholen
gesticht heeft.
Het hoofdbestuur wil uitdrukkelijk zijn grooten
dank uitspreken tegenover directeur, leeraressen
en leeraren dezer school.
Ook tot B, jongelui, zou ik nog enkele woor
den willen spreken. Hier wordt gij onderwezen
in het practisch handels- en nijverheidsleven
dat U later wacht. Maar gij weet dat het niet al
leen is een onderwijs in de vakken die recht
streeks op de practljk gericht zijn, doch ook een
opvoeding tot wezenlijke mannen der maat
schappij. Juist dat moet gij bereiken, om later
te kunnen werken voor de gemeenschap, waarin
zooveel is dat eigenlijk niet met de christelijke
beginselen overeen-te brengen is. Gij moet leeren
handelen uit christelijk standpunt, dan zult gij
later mannen worden die iets kunnen doen tot
heil der gemeenschap.
ZeerEerw. Heeren Geestelijken,
Dames en Heeren,
U zult 't mij vertegenwoordigend de leer
lingen der Hoogere Handelsschool niet kwalijk
nemen, dat ik me niet wend tot U allen, maar
slechts tót 'n kleine groep onder l", n.l. tot de
Heeren van 't bestuur, directeur en leeraren der
school
Geacht Bestuur,
Geachte Heer Directeur,
Geachte Leeraressen en Leeraren,
Bij deze feestelijke herdenking van het 124-
jarig bestaan en tevensl bij de inwijding van het
nieuwe gymnastiekgebouw, valt mij de eer te
beurt, namens mijn medeleerlingen eenige woor
den te spreken. Wij hebben gemeend het best
onze erkentelijkheid te toonen door een passend
gschenk voor deze zaal aan te bieden in de
vorm van deze gordijnen.
Ik hoop dat dit 'n bewijs moge zijn van onze
waardeering voor de lessen die wij van U ont
vangen hebben. Mogen deze gordijnen nog lang
deze zaal sieren, menigmaal voor vroolijke bij
eenkomsten worden opgehaald en zoo de pret
tige stemming in onze school helpen versterken
tot in lengte van dagen.
Ik heb gezegd.
Z.E. Heeren,
Geachte aanwezigen.
Als Voorzitter van het Comité van
oud-leerlingen is my de eer te beurt ge
vallen om op dezen avond namens alle
oud-leerlingen hunye gevoelens van
dankbaarheid jegens Directeur en Leera
ren der school in korte woorden over
te brengen.
Ofschoon de mij opgedragen taak. om
ter gelegenheid van het ^'L-jarig be
staan der school, Directeur en Leeraren
namens alle oud-leerlingen te huldigen,
geen gemakkelijke is, wil ik toch trach
ten mij er zoo goed mogelijk van te kwij
ten.
In de eerste plaats ben ik er van over
tuigd dat alle oud-leerlingen met veel
genoegen terug zullen denken aan de ja
ren die zij op school hebben doorge
bracht. De aangename verstandhouding
tusschen leeraren en leerlingen en ook
tusschen de leerlingen onderling hebben
er zeer veel toe bygedragen het school
leven niet alleen tot een plicht, maar
ook tot een genoegen te maken.
Dat wij, oud-leerlingen, als wjj aan
onze schooljaren terugdenken, slechts
aangename herinneringen hebben, zal
voor U een groote voldoening zijn.
Zoo goed als U beseffen wjj echter,
aal deze aangename herinneringen uit
onze schooljaren niet de voornaamste
zijn wat de school ons geschonken heeft.
De hoofdzaak is toch dat wjj in die
jaren de kennis en bekwaamheid heb
ben opgedaan, die de grondslag moesten
vormen voor onze latere carrière.
De loopbaan, welke vele oud-leerlin
gen na het verlaten der Hoogere Han
delsschool hebben gevolgd, is er hel
duidelijkste bewijs van dat het onder
wijs der school op een, zeer hoog peil
staat. Het is immers een opmerkelijk
feit, dat sollicitanten in het bezit van hef
eind-diploma der Hoogere Handels-
school in zeer vele gevallen de voorkeur
kregen boven andere, daar het eind
diploma het bewijs was van een gron
dige en degelijke opleiding. Dat dit ver
trouwen niet ongegrond was, blijkt wel
uit de snelle promoties die velen hun
ner nadien maakten.
Ook het feit dat velen reeds korten
tyd nadat zij afgestudeerd hadden, een
goede positie in Indië kregen, is een be-
wys voor de goede naam der school,
vooral daar voor het verkrijgen van een
goede betrekking in onze Oost tegen
woordig veel vereischt wordt.
Ten slotte zij nog gewezen op de vele
oud-leerlingen die na het verlaten van
de school bij hun vader in de zaak kwa
men en na eenigen tyd praktijk, voor
hen een belangrijke steun werden en
zelfs in enkele gevallen de zaak geheel
overnamen. Ofschoon niet alle oud-leer-
lingen met evenveel succes een politie
in de maatschappij hebben kunnen ver
overen, als wy over het algemeen de be
haalde successen beschouwen, dan heefl
de R.K. Hoogere Handelsschool niet al-
leen hare reden van bestaan bewezen,
maar zich zelfs gerangschikt onder de
eerste onderwijs-inrichtingen van ons
Zuiden. En dit feit moge voor den Di
recteur en Leeraren, naast de dankbaar
heid van ons, oud-leerlingen, een vol-
z«n voor de veelal moeilijke en
dikwyls ondankbare taak als leeraar.
Om deze gevoelens Van dankbaarheid,
welke ons thans bezielen, te uiten, heb
ben wij besloten om als stoffelijk bewijs
van deze dankbaarheid een geschenk
aan de school aan te bieden.
Door het groot enthousiasme, waar
mede de oud-leerlingen hebben bygedra
gen, werd de mogelijkheid gegeven iets
moois en blijvends te geven, n.l. dit ge
brandschilderd raam.
Als bijzonderheid zij nog vermeld dat
de ontwerper van dit raam is de heer
hoos Bergmans, eveneens oud-leerling
der school, die door dït ontwerp heeft
bly'k gegeven een waardig oud-leerling
der Handelsschool te zijn.
Dat dit geschenk, thans door ons aan
geboden, nog vele jaren blijk moge ge
ven van de gevoelens van dankbaarheid
van Uwe oud-leerlingen, en dat het ge-
moge zyn van een voortduren dén
bloei en groei van onze (goede) oude
school. Dit is onze hartelijke wenseh.
Ik heb gezegd.
De Directeur bracht hierna dank
aan leerlingen en oud-leerlingen voor
de prachtige en blijvende blijken van
belangstelling die zij haden aange
boden.
Het tweede bedrijf werd vervolgens
opgevoerd, waarna een half uur pauze
werd gehouden. De genoodigden be
gaven zich naar de foyers, die in het
schoolgebouw waren ingericht en waar
thee geserveerd. y?er-4r - --
Na de paüze werd door hetkoolrtï£
van Mej. van Iersel nog enkele liedjes
"'lot gezongen en werd het laatste
bedrijf van het tooneelstuk gespeeld.
De Directeur bracht aan het einde
van den avond nog een dankwoord
aan allen die tot het slagen van dezen
avond hebben meegewerkt en deelde
nog mede dat a.a. Donderdag nog-