iaii lil :nt S en i ee: els ,0 14. Zaterd. 14 Febr. '31. 54e Jrg. tweede blad. Hits omtrent de Hervormde Kerk aan de Haven. door J. van der Hammen Nicz. XXVI. De lezer houde mij ten goede, dat k n0g eenigen tijd blijf afdwalen van e verdere geschiedenis der Her- ormde kerk. Dat kan nu niet best inders. Lot den 5 Augustus 1786 wer- jeI1 je vergaderingen van Libertatis lnior gewoonlijk elke week en soms tweemaal in de week gehouden van avonds 6 tot 8, maar voortaan zou jat geschieden van 5 tot 8. Men had meer dan tijd, om de politiek te bespreken. Volgens artikel 20 van het - Huis houdelijk Reglement werden de bui tenleden geconsidereerd als honoraire leden, zonder slem te hebben over za len het redres van het stedelijk huis raden rakende, maar wel in andere mrticuliere zaken. fcftll Langzamerhand begonnen de socie- teitsleden daarin ongetwijfeld ge in sleund door een deel van den magi- draaf zelf zich meer en meer te be- I moeien met zaken, de burgerlijke re- 1 geering betreffende, en dit te meer en I te eerder, nu er verdenking begon te ^^2 rijzen, dat sommige prinsgezinde ma- Ivligistraatsleden de aloude op perka ment geschreven stedelijke vrijheden privilegiën probeerden weg te moffelen. In de vergadering van 3 September 1786 werd besloten aan den magi straat een verzoekschrift in te dienen etrekkelijk het gilde der loopende takkedragers en teverts aangaande 't laarschijnlijk wegvoeren van een Hitje met Privilegiën van de secreta rie naar een onbekende, verdachte ilaats. Om die verdonkeremaande mrrechten weder op de behoorlijke ilaats terug te krijgen, werden Dr. Hellens en Jan Pannebakker naar flensden afgevaardigd, om daar een bekend praktizijn te raadplegen, aan rén de noodige opdracht dienaan- taande werd verleend. Inderdaad een ireemdé toestand. Men meene echter niet al ston den Prinsgezinden en Patriotten IWI|II fccherp tegenover elkander dat de »^|I\Vaalwijksche „vrijheidshelden" met "•fveraditiiig op de overheid neerzagen. [Wel neen! Toen in den loop van Sep- IQMktmber 1786 de Heer van Waalwijk en Besoijen, baron Louis Theodoor Forestier d'Orges, gehuwd met Pau lina Maria Constantia Le Leu de Wil- hem, eerstdaags te Waalwijk stond k arriveeren, werd door de sociëteit besloten, hem uit naam harer leden te mplimenteeren en hem voor te dra- irtn, (kets dkoop nd gen de intentie en het doeleinde der sociëteit, n.l.op de allerminnelijkste w\jze bij de EdelAchtbare regenten de bezwaren der burgerij voor te dragen. Om dien „hoogen heer" uit aller naam te begroeten, werden aangewe zen: Jan Pannebakker, W. P. Wellens en Simon van Vlodorp. Nogmaals werd in den loop van September door de sociëteit een adres aan de stadsregeering gericht, met verzoek het wachtreglement te verbe teren. In verband hiermede werd den 18 October 1786 besloten de zeven corporaals vermoedelijk leden van het Waalwijksche exercitie-genoot schap te ontbieden, teneinde geza menlijk daarover te beraadslagen. Er verschenen den 21 October echter slechts drie corporaals. Op het einde van October werd door de sociëteit geresolveerd om ma gistraatsvergadering te verzoeken en zulks met het oog op het wachtregle ment, de nachtwacht en den wapen handel. Den 31 October werd op dat verzoek door de regenten gunstig ge- appointeerd. Aan zekeren advocaat, Mr. Philippus Verbrugge (onzaliger gedachtenis), werd opgedragen het wachtreglement te concipieeren, ter wijl aan Jan Pannebakker werd bevo len, om voor de geweren te zorgen die te Heusden moesten worden gehaald, en tevens tegen Zondag 5 November, des middags na kerktijd, ter plaatse der sociëteit, al diegenen op te roepen, die deel aan den wapenhandel of aan de wapenoefeningen wenschten te nemen. Hoewel de notulen van Libertatut Amor niet het juiste getal noemen, vermoed ik echter wel, dat heel wat manschappen zich zullen aangegeven j hebben, want aan de deelnemers wer den voor dat „soldaatje spelen" 6 a 7 gulden per week uitbetaald. Nog werd in diezelfde vergadering van 31 October de tweede directeur dat was Antonie Slaats gequa- lificeerd om een vignet te laaten ver vaardigen, sooals aan zijn Edele is op gegeven, en verder met den castelijn geaccordeerd om voor iedere vergade ring voor extra vuur en licht een hal ven stuiver per persoon te betalen. Met de kopstukken der Patriotten in ons land en met onderscheidene patriottische corporatien schijnt Li bertatis Amor in geregelde correspon dentie te hebben gestaan. Zoo werd in de eerste plaats veelvuldige brief wisseling gehouden met den beken den baron van der Capellen tot de Marsch, lid van de Geldersche ridder schap en een Patriot van de goede soort, die in het zoo onrustige tien jarige tijdvak van 1780 1790 allerwege door zijne bezadigde ge^ schriften grooten invloed ten goede heeft uitgeoefend. Zijne meer zuivere democratische denkbeelden had hij opgedaan aan de hoogescholen van Franeker en Utrecht. 1). In de tweede plaats werd druk gecorrespondeerd met de sociëteit en het exercitie-ge nootschap te Delft, met de sociëteit te Zaandam, met den ambachtsheer van Waalwijk en eindelijk met het in 1783 te Amsterdam opgerichte pa triottische weekblad De politieke Kruger. Over dit laatstgenoemde ech ter later meer. Ook deed Jan Pannebakker voor rekening van de sociëteit menige reis naar Gorinchem, om daar den Heer van Waalwijk (die meestal incognito reisde) te ontmoeten en met hem al daar onderscheidene zaken betrekke lijk de stedelijke regeering en de be langen der Waalwijksche burgers te bespreken. Op één van die reizen, n.l. den 5 Maart 1787, moest hij ook al daar het cachet voor de sociëteit Li bertatis Amor doen snijen. Uit alles blijkt, dat de sociëteit bij het begin van 1787 groote activiteit aan den dag legde. Hierover evenwel in een volgend opstel. Wordt vervolgd. Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden. Lieve jongelui We beginnen vandaag met een aar dig versje en een paar raadsels van sen onzer lezeressen. 261 ALTIJD BI/ VADER. 00 de zacht vergulde golfjes Glanzend in de zomerzon, Danste vroolijk 't visschersscheepje, Dl'lal, niet langer wachten kon. 1 Wapperend vaandel hoog in t< p, mos het eindelijk het ruime sop. jjeetHjk! riep het blonde knaapje, wr het eerst met Vader mee. samen in ons scheepje, Kond te zwerven over zee. Mijd lieve Vader mijn, Zou lk bij u willen zijn 1 Stormen sloopten 't zwakke scheepje, dimmer zag het weer de zee, Met de blonde knaap in de armen, Zonk de Vader weg in zee. onschuldig knapelljn, Hd wou het bij Vader zijn. RAADSELS. Gedragen op een stok Met acht of negen punten En één er boven op. Kom raad eens vlug Wie ben ik nu Wat kan men onmogelijk raden |k woon in Amsterdam en niet in Jmegen. Ook in Arnhem en niet in i eiP' Ja zelfs in 's Gravenhage en niet in Scheveningen. Dan nog in Volen dam en niet Vollenhoven. Waarom gaan we 's avonds naar bed? FRANCIENE VISSERS, Veldhoven» Locht No. .12. Het roodborstje, die het nie zelf was, Soms denk je dat het zoo is, ja zeker, maar gewoonlijk komt het, dat men de fouten van een ander niet ziet Inplaats van je oogen te gebruiken die moeder natuur ons heeft gegeven om zelf waar te nemen, gelooven wij wat een ander zegt, gezien te hebben Het was juist eenige dagen na nieuw jaar, toen Peter Haas hoorde, dat Wel kom, het roodborstje, teruggekomen was. Peter kon dit haast niet gelooven want het was nog heel kort geleden, dat Welkom zijn vrienden vaarwel hac gezegd en naar het zonnige zuiden was vertrokken, even voor de eerste sneeuw was gevallen en hij kon nie begrijpen, dat Welkom nu al terug zou zijn. „Ik geloof het niet" zei hij tegen Daanije Muis, die het hem juist had verteld, „Heb jij Welkom gezien .0 neen," piepte Daantje, „neert ik niet, maar je neef, jump de haas ver telde het aan mijn dochtertje en die het weer tegen mij". Peter dacht even na en zei. toen: „Mijn neef Jump de Haas gaat overdag niet door het veld en overdag moet Welkom terug ge komen zijn". „Ja maar," viel Daantje 1). Zijne zeer belangwekkende brieven, meerendeels loopende over de tweede helft der achttiende eeuw en bewerkt door Mr. W. H. de Beau fort, zijn uitgegeven door het Histo risch Genootschap te Utrecht. INGEZONDEN STUKKEN. Buiten verantwoordelijkheid der Red. Het vraagstuk: „De bestrijding der mannelijke werkeloosheid en de vrouwelijke arbeid in de fabriek." II. Aan de hand van het eerste gedeel te zal ik thans overgaan tot de behan deling der verschillende daaruit voort spruitende stellingen die om de ge meenschap in deze een duidelijk in zicht te verschaffen, noodzakelijk zijn en beginnen met: De vraag der noodzakelijk heid van de wijziging der keuze van arbeidskrachten. Ik zal daarbij de vraag: het vrou welijk element in of buiten de fabriek, buiten beschouwing laten, dit is een principieele kwestie, die in het raam mijner verdediging voorloopig van onbeteekenende invloed is. De nood zakelijkheid is mijns inziens zelfs een dringende eisch omdat sinds vele ja ren de vraag naar stiksters regelma tig het aanbod overtreft, wat evenals dit met het zeer urgent zijnde dienst- bodenvraagstuk het geval is, zijn oor zaak vindt, in het steeds grooter wor dend aantal bedrijven, bij welke men meent, de lichtere arbeid als vrouwe lijke bezigheid te moeten bestempe len. Omdat de leestklaarwei'kafdeeling een zoo voorname schakel vormt in het productieproces, is het van zeer groot belang de juistheid van den toe stand scherp onder de loupe te ne men. Trots de specialiseering van den arbeid, het invoeren van alle mo gelijke speciaalmaehines, het pre mie- en stukloonstelsel, de stijging der arbeidsloonen, is men niet in staat hem in de rede, „Het was ook niet op het veld dat Jump Welkom zag maar in het bosch". .Nu, ik wil het zelf even onderzoeken" zei Peter. .Het zou me erg verwonderen, als Welkom terug was en mij niet even was komen be groeten." En weg hupte Peter hup hupdoor het veld En spoedig was hij het bosch genaderd, daar voelde hij zich altijd meer op zijn gemak. Daar had hij overal schuilplaatsen waar zelfs de schaduw van den wezel of de bunzing hem niet van streek brachten. Het eerste wat Peter nu deed, was eens rechtop gaan zitten en keek eens om zich heen om te zien of er niet ergens gevaar dreigde. Maar alles was rustig om hem heen. Daarna ging hij wat dieper het bosch in om zijn zijn vriendje op te sporen. Hij zag Tommy de Ekster, Sammy de Kraai, de beide boomkloppertjes, maar hoe hij ook keek en loerde, niets deed hem zijn vriendje Welkom herkennen. Langzaam vervolgde Peter zijn weg door de sneeuw. Hij kwam aan een open gedeelte waar notenboomen groeiden. En opeens vielen de noten doppen naar beneden. Peter keek op en wat hij daar zag verbaasde hem zeer. Ja werkelijk, hij was verbaasd. Want daar zat op een tak zijn vriendje Welkom, maar... hij was het niet zélf. Eerst zag Peter hem alleen van achteren. Hij was juist op het punt om te roepen, toen de vogel zich om draaide. Neen, het kon Welkom niet zijn, want deze vogel had een korte snavel en Welkom had een lange. De borst van deze vogel was roze rood en die van Welkom donkerrood. „Het is Piet, de bonte specht" riep Peter opeens uit. Mijn neef Jump heeft niet goed uit zijn oogen gekeken. „Hallo, Pietje", riep hij verheugd, „wat doe je daar, ik heb je In lang niet gezien 1" Piet hield even op met eten en keek naar beneden naar Peter. „Op het oogenblik", antwoordde Pietje, „ben ik bezig een Binken maaltijd te ge bruiken, ja, ja, dat doe ik nuPeter lachte, „natuurlijk" zei hij, „je hebt groot gelp, maar je komt hier niet heel vaak en daarom verwonderde ik mij er over, waarom je van het groote bosch in het hooge Noorden hierheen gekomen bent." „Wel, om de een voudige reden, dat daar voor mij niet meer genoeg te eten was, daarom kwam ik hierheen. Deze nootjes zijn het tekort te dekken en zeer dikwijls onmachtig tegenover de directe en in directe nadeelige gevolgen. Voor een goede organisatie in het bedryf, is het een eerste eisch dat de leestklaarwerkafdeeling die we ge makshalve voortaan stikkerij noe men, eiken dag in staat is meer paren af te leveren, dan de fabriekscapaci- teit per dag bedraagt, omdat bij even redige productie de zwikkerij alleen geregeld te werken heeft, mits alle be- noodigde leesten vrij zijn en noch het eene of andere bedrijfsobstakel hier belemmerend optreedt. Een stikkerij moet de zwikkerij voor zijn, omdat het den fabrikant in het tegenovergestelde geval geld kost, meer of minder, naargelang het te kort aan schachten, wat zich laat be rekenen naar de productiekosten van het aantal paren dat de zwikkerij normaal meer verwerken kan. Waar alzoo deze gezichtspunten onomstoo- telijk vaststaan en zoozéér de capa citeit der fabriek beheerschen, daar moet naar een middel worden uitge zien, dat in deze van stabiliseerende invloed is. Het middel ter stabiliseering van de capaciteit der stik kerij. Welke laatste terwille der samen leving, steeds de getrainde krachten moet afstaan,' waardoor men steeds maar niet genoeg zorg aan de scho ling van arbeidskrachten kan beste den, zal na de enkele proeven die reeds met scholing van mannelijke krachten genomen zijn eischen, dat men van fabrikanten- en werkne merszijde door voorlichting gaat trachten. „Het geloof" in de werkelijke toekomst die daarin opgesloten ligt, onder de aandacht te brengen, van alle ouders, hoofden van Scholen en Bureau's voor beroeps keuze, opdat door die voorlichting, door artikelen in de pers, in brochure vorm, door lezingen met lichtbeelden, zij tezamen gaan vestigen „De Hoop" op werkverruiming voor hun jongens, waarbij een toekomst, een toonende arbeid als het ware wordt gegaran deerd. Het kan werkgever en -nemer, ten zeerste bevredigen, omdat we voor vast kunnen aannemen, dat het voor alle ouders een moeilijk vraagstuk is, en voorloopig wel blijven zal, wat moet ik mijn kinderen voor 'n vak kiezen, om hun daarin voor de toe komst iets mede te geven. Is de voorlichting goed, dan komt de belangstelling als vanzelf. Uit die belangstelling kan „De liefde" voor deze beweging ontspruiten en ge vormd worden. De liefde die zoozéér noodzakelijk is om den moed en de volharding bij te brengen voor elk doel dat men nastreeft, maar zekex in dit geval omdat het strijdt met het verleden en op de noodige bestrijding gerust kan rekenen, zoowel als iedere voor zachte mooie huid overheerlijk. Ik geloof niet. dat jij ze ooit hebt geproefd, is het wel Peter?" Nu, dat is dan maar goed ook, want er zijn er maar net genoeg om ons vogels mee te voeden. Ja. ja. het is echt winter, he Peter?" Peter moest dit toegeven, groette Pietje en ging terug om zijn neef jump zijn vergissing te vertellen. TWEE DEUGNIETEN. En de beide haantjes draafden, Ais twee tollen in het rond, Slechts vervuld van één gedachte, Te ontkomen aan den hond. Maar opeens, toen zij een sprong nam, Leek het wel met hen gedaan, En toen zeker dacht elk haantje, Was ik maar nooit van huis gegaan. Toen de hpnd een groote h p deed, Ach, toen steeg 't gevaar ten top, Hoe dicht bij die kleine zwervers, Was die groote ruige kop Een der haantjes werd gegrepen, 'n Kreet van pijn 't hooren liet, 't Dachtnu wordt ik opgegeten. Maar zoo verschrikkelijk was het niet. Door zich krachtig in te spannen, Op het laatste oogenblik, Wist hij het gevaar te ontkomen, Kwam er af nog met den schrik, En 't verlies van een paar veeren, Wei de mooiste uit zijn staart. Maar zijn leven bleef gespaard, Dat was wel het meeste waard. Roerloos stond Fidel te kijken, Was zijn prooi hem nu ontgaan Moest hij zich nu laten foppen, Door zoo'n eigenwijzen haan? Waar was 't haantje nu gebleven 't Vluchtte weg. uit alle macht. Maar opnieuw kwam 't in gevaar, Qroot gevaar, heel onverwachts I Aan den rand van 't korenveld lagen, Nog'de mannen op den grond, In hun slaap gestoord zij waren Door het blaffen van den hond. „'k Geloof die hond is weer aan het vechten, Sprak er een, ik denk het vast, Als je nog eens lekker uitrust Heb je van zoo'n bond maar last". Wordt vervolgd. reorganisatie in een stikkerij, waar de dames zich graag onmisbaar ach ten en van elke gelegenheid gebruik maken dit te laten blijken. Zij mogen zich daarbij in dit geval bedenken. dat. de jongens van heden, ook hun broeders konden zijn, zoowel als de mannen van hun zusters, of familie leden in de toekomst, van wie zij graag zullen zien, dat zij een geluk kige toekomst tegemoet gaan, door dat de industrie gebaat is, van wier ontwikkeling voor velen naast het heden ook de toekomst afhangt. Bij een algemeene medewerking zullen dan, noch de stiksters van thans, die op een enkele uitzondering na over 10 jaren geheel van dit looneel ver dwenen zijn, noch de fabrikant, noch de werknemer „Berouw" hebben van het initiatief waarop de schoenindustrie tot heden tevergeefs, doch met schade gewacht heeft. Mo ge dit schrijven reeds veler gedachten in het belang van dit onderwerp tot stemming brengen. Ik zal trachten de mogelijkheidsfactoren in een volgend schrijven uiteen te zetten. Tilburg. W. A. PULLES. (Wordt vervolgd). Eigenaardige toestanden. Mijnheer de Redacteur. Mag ik nogmaals eenige plaatsruimte? In Uw blad van 4 Febr. zegt Prof. Noordtzij dat ik met doceeren vastloop. Niet onmogelijk. Ik laat even de deftige Nieuwe Rotterdammer Avondblad E van 4 dezer aan 't woord. Bij het portret van den nieuw benoemden Professor Dr. D. Plooy van de Uirecht sche Universiteit, luidt de biographie aan het slot„Benoemd tot Hoogleeraar in de „Theologie", zonder meer. Is deze benoeming Prof. Noordtzij wel welgevallig Wat verder de reis naar Palestina betreft, hierover wijd ik niet meer uit. Ten Noorden van den Moerdijk denkt men wel meer dat het industrieele Noord—Brabant niets van reis— en hotelleven kent. Dit ontstaat voor- namentlijk door „'t milieu", waarin men in Brabant als gast verkeert. Verder laat ik voor de tweede maal „De Nieuwe Rotterdammer" van 3 Febr. Avondblad Bonder „Kerknieuws" aan het woordChristendom op reis" Oplossingen van de vorige week. 1 De eerste stip is de moeilijkste. 2 P sok essen laatste postzegel stoelen nagel een I Nieuwe Raadsels. 1 Ik ben een spreekwoord van 30 letters. 3—8—9 rond voorwerp 30—25—12—14 herkauwend dier 15—20—2—11 lichaamsdeel 7—12—4—5—28 muziekinstrument 22—21—30-13—19 valt veel in den herfst 17—29—27 doen we om den hals 6—18—13—23 is een vogel 10—4—26 onderkant van een vat 1418 1924 gebruikt men bij kampeeren 16—7—20—22—12—30 ander woord voor vlijtig 22-29-1 wiel 2 Ik ben een woord van 9 letters, die soms een ander woord vormen voor Nederlandsch—Indlë x medeklinker xxx gewicht xxxxx een waterdier xxxxxxx naam van een maand xxxxxxxxx 't gevraagde woord xxxxxxx plant die in 't wild groeit xxxxx volgt op den winter xxx plaats in Gelderland x medeklinker Vorm uit onderstaande letters de stad die een van de oudste van Neder, land geldt: DTRUEKIJEU1J WSBD k V II, In Dooien en Tuben 30-45 en 75 ct. Potten 1 gld. Verkrijgbaar bij Uw Drogist Christendom op reis. In een ingezonden stuk in het weekblad Kerk en Volk schrijft prof. Noordtzij naar aanlei ding van een critiek, die prof. Eerdmans in dat blad oefende en door ons werd overge nomen onder bovenstaand hoofd op de Zon dagsviering, gelijk die in het reisprogram der Palestinareis (N.C.R.V.) van prof. Noordtzij voorkomt, het volgende: „1. dat de voorgenomen reis naar het nabije Oosten niet uitgaat van de Ned. Chr. Reisver-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1931 | | pagina 5