II r®lrnrnt®T^ Vergeet niet GEMEENTERAAD. i 24 Zatei'd. 21 Mrt. 1931. 54e Jrg. moest worden geapprobeerd, en dat achtend paap genoemd, niet handelde tweede blad. uTmtrent de Hervormde Kerk aan de Haven. Toestand dier Kerk rond 1800. door j. van der Hammen Nicz. XXXI. Dat de predikanten vóór de om wenteling van 1795 hunne tractemen- ten mede uit de geestelijke goederen en fondsen ontvingen, mag bekend verondersteld worden, en dat zij bij liet aanstellen van schoolmeesters, L tevens kosters 1), voorlezers, voor- zangers, grafmakers en bijhouders der grafboeken waren een overwegen den invloed uitoefenden, behoeft nau welijks vermeld te worden. De woning van den predikant, de pastorie, behoorde wat trouwen» met nagenoeg alle pastorieën in de Generaliteit het geval was aan de burgerlijke gemeente, aan welke eene bepaalde huur moest betaald worden. Die huur bedroeg voor Waalwijk 60 wr jaar. Over deze huur, die meer malen tot ingewikkelde kwesties aan leiding gaf, hoop ik later meerdere bijzonderheden mede te deelen. Behalve hunne gewone ambtelijke bezigheden, waren den predikanten nog opgedragen het ondertrouwen en bet trouwen. Zij waren in de meeste gevallen de ambtenaren van den bur- je;Pen stand. Ik zeg: in de meeste pallen, want volgens het echt-regle ment van 1656 konden huwelijken ge sloten worden voor den magistraat (commissarissen van de huwelijksza ken) en voor de kerkeraden. De trouwregisters werden door hen be hoorlijk ingevuld en zij gaven ook iesverlangd huwelijksextracten en Irouwbrieven uit. Werd een huwelijk gesloten in strijd met het den 3 Juni 1750 door hun Hoog Mogenden hernieuwde pla- kaat over de ongelijke echtverbinte- nissen, dan moest de boete, die daar- ip viel, in drieën verdeeld worden: één derde was voor den officier of schout, één derde voor den aanbren ger en één derde voor den arme. Het is haast onnoodig te melden, dat dooi den schout vaak schandelijk met die boeten werd gesmokkeld: de Room- schen en de diakonie waren dan ge woonlijk de dupe van de historie. Voorts dient er nog op gewezen, dat de kerkmeesters, die om de twee ja ren moesten aftreden, bij hunne aan stelling een eed van trouw moesten af leggen daartoe door den vorster gedagvaard in handen van den drossaard als opperkerkmeester, en dat de ouderlingen en diakenen bij 't beroepen van leeraren niet alleen aan de kerkelijke overheid de classis maar ook aan de wereldlijke over heid den Raad van State hand- opening moesten verzoeken. Als een bewijs voor de geringe zelf standigheid der kerkmeesters moge dienen, dat, wanneer tusschen hen en zekere aannemers een accoord werd aangegaan, deze overeenkomst, voor dat zij kracht van uitvoering had, eerst door drossaard en schepenen Lij vrij aanzienlijke uitgaven voor re paratiën aan de kerk de magistraat last gaf te betalen. Ten bewijze dezer laatste bewering is het hier de geschikste gelegenheid eenigszins uitvoerig gewag te maken van eene belangrijke reparatie aan de parochiekerk. Het in- en uitwendige der kerk, vooral het verwulfsel, ver keerde omstreeks 1789 in zeer slech ten toestand. Dientengevolge werd, in strijd met de bestaande reglemen ten. Een huwelijk, gesloten door een Roomschen priester, werd als nul be schouwd en de overtreder streng ge straft, terwijl ook de door hem inge boekte trouwacte totaal waardeloos en onwettig was. 3). Volgens een „Staat van openbare gebouwen" van omstreeks 1800, be rustende in het gemeente-archief al hier, werd in 1660, dus 11 of 12 jaar DUSSEN. Openbare vergadering van den Raad dezer gemeente, gehouden op Donder dag 19 Maart, des nam. 3 uur. Voorzitter de Edelachtb. Heer Snij ders, Burgemeester. Afwezig dhr. van Etten; 1 vacature.. De notulen der vorige vergadering worden na voorlezing vastgesteld. I. Ingekomen stukken. Van den Voorzitter van het stem bureau is bericht ingekomen, dat de heer Th. Raams, die door hem als op' verschillenden bij zijn die zoowat het geheele jaar werkloos zijn, en waarmee niets te beginnen valt. Een ploeg is ge plaatst kunnen worden aan de brugwer- ken, doch spr. vreest nog een tweede ploeg van flinke werkers bij elkaar te kunnen krfjgen. Weth. M. van der Pluijm betreurt het dat er werkloozen zijn die nog dikwijls café's bezoeken, hij vindt het onverant woordelijk steun te verleenen, wanneer het geld wordt verdronken. Dhr. Berm wil, indien er het volgend jaar weer werkeloosheid heerscht, 'n be paling maken, waarbij de werkloozen volgens bestek en conditie van 22 nadat de aloude parochiekerk aan de |™ger van het ^trokken raadslid Van I daagSCh Juni 1789, aan den meestertimmer- I Hervormden was gekomen, de eerste I Drunen was aangewezen, zijn benoeming I een raaasiia aa e me ae man Laurens van Heijst, als laagste inschrijver en aannemer, door kerk meesters opgedragen het zesjarig on derhoud der kerk en het timmeren van een nieuw verwulfsel voor de som van 1236, te verwerken in 6 jaren, dus elk jaar 206, toen eene onaanzienlijke schuurkerk van Waal wijk, onder goedkeuring van den I Raad van State door en voor de Waal- wijksche Roomsch-Katholieken ge bouw, natuurlijk met bijbehoorende pastoorswoning. Deze schuurkerk brandde in 1687 of 1688 af, waarna niet heeft aanvaard. Verzoek van het Centraal Proeftuin-1 bedrijf voor Gorcum en Omstreken, om een subsidie toe te staan, ter dekking van het tekort der exploitatie; rekening en verslag over 1930 en begrooting 1931 worden overgelegd. B. en W. zijn van meening, dat deze instelling voor de streek van groot nut aanzienlijke som, gelijkstaande met I spoedig een nieuwe verrees, die ruim I js en stellen daarom voor, hoewel eenige duizenden guldens tegenwoor dig. Voor dat werk, hetwelk in 1795 voltooid werd, berusten in het ge meente-archief alhier twee kwitanties of bevelschriften van betaling, ééne van 22 November 1791 en ééne van 23 Januari 1796, welke laatste ik hier in extenso laat volgen: Be Parochiekerck van Waalwijk debet aan Ls. van Heijst, wegens het maken van een nieuw verwulfsel en onderhoud der selve kerck, een somma van twee honderd en zes guldens, zijnde dit ter voldoening van het sesde ofte laatste termijn, verschenen den 22 Juny 1795, alles volgens bestecq en conditie daer van zijnde van dato 22 Jung 1789. Dico f 20600 Pieter Schut, regerenden kerck- meester van Waalwijk .d'anno 1794, werd geordonneerd te betalen aan Ls. van Heijst de bovenstaende som- me van twee hondert en zes gulden. 400 kerkgangers 4) kon bevatten en het tot 1827 uithield. Men meene evenwel niet, dat evengenoemd bede huis een sierlijk gebouw was. Verre van dien. Wegens bevel hunner Hoog Mogenden mocht de nieuwe schuur kerk niet dan met riet of stroo gedekt zijn en zeer laag van dak, opdat hei openbare gebouw zoo weinig mogelijk I aan de werkloozen gedurende de vorst zu van oordeel zijn dat de proeftuin zich zelf moet bedruipen, voor dezen keer nog goedgunstig te beschikken en een bijdrage van 10 te verleenen. Wordt aangenomen. 2. Steun aan werkloozen. Deze vergadering is juist zoo vroeg belegd, daar van dhr. Smink, Berm en Jongbroek een verklaring is ingekomen, dat zij het niet goedkeuren, dat B. en W. in het oog zou vallen. Dat zulk een laag, bedompt en on gemakkelijk kerkgebouw weinig schikt was om eenige honderden be zoekers te bevatten, behoeft geen na dere verklaring. Meestal werden deze geloovigen nog versterkt vooral des Zondags en op heilige dagen door de Roomsch-Katholieken van Zuidewyn-Capelle, Drongelen, Ra- qoort en Gansoijen en gebeurde het meermalen, dat binnen in het kerk gebouw sommige bezoekers flauw ter oirsaken als boven vermela. I vielen door de ongezonde atmosfeer, dese met quitantie overleggende, zal in rekening valideren. Actum Waalwijk, den 23 Januari/ 1796, (Ge- teekend) Jan Pannebakker, dros saard; S. v. Vlodorp; G. v. Heijst; A. Couwenberg; J. A. van Hemert, P. Pessers. Mg present: Ant. Staats, secretaris. Voldaan 13 Jan. 1797 (geteekend) L. van Heijst. Hoe was het nu vóór 1795 gesteld met de Roomsche kerk? Deze verkeerd* terwijl tientallen kerkgangers, die niet binnen konden komen, met een plaatsje in het portaal of vóór de kerk tevreden moesten zijn en daar in hinderlijk gedrang den eeredienst konden bijwonen. Het valt dus ge makkelijk te begrijpen, dat de Roomsch-Katholieken van Waalwijk, vooral in en na den „Franschen tijd", reikhalzend uitzagen naar een meer week geen uitkeering hebben gegeven. B. en W. moesten zich echter aan het be treffende Raadsbesluit houden, zoolang de Raad zelf niet anders beslist heeft. Van den minister van Binnenlandsche Zaken is een ontwerp-steunregeling in gekomen. De Voorzitter gelooft echter niet dat op het oogenblik nog steun behoeft te worden verleend. Enkele weken terug toen er vorst was, waren er verschillen de werkloozen, doch nu hebben deze bij na allen weer hun werk. De heer Smink zegt, deze verklaring te hebben gegeven omdat de werkloozen geen uitkeering kregen en de Burge meester had gezegd dat ze maai' aan de Raadsleden moesten vragen of deze voor uitkeering waren. De Voorzitter weet zeer goed, dat de menschen gedurende de vorstweek in 'n benarde positie waren, doch in de ver gadering van B. en W. is tegen de werk loozen gezegd, dat B. en W. zich aan het Raadsbesluit moesten houden. Zij acht ten zich niet gerechtigd, dit besluit te verbreken. De heer Smink merkt op, dat deze werkloosheid niet te voren te voorzien was, daar verschillende arbeiders nog Het voorstel Herman wordt z.h.st. aangenomen. 3. Vaststelling Bouwverordening. De Voorzitter zegt, dat het de bedoe ling is een verordening vast te stellen, teneinde bepaalde regels te hebben bij het verleenen van voorschotten. Op alle besluiten zal de goedkeuring van Ged. Staten moeten worden gevraagd, terwijl ook de inspecteur moet gehoord wor den. Spr. heeft advies gevraagd van de Ver. van Ned. Gemeenten; het voorschot is in de meeste plaatsen verschillend en varieert van 75—90%. Spreker leest de verordening voor, waarna deze wordt aangenomen. 4. Bijdragen ex. art. 72 der L.O.-wet 1920, voor de Bijz. Lagere Meisjesschool wfjk B. De vorige vergadering heeft de 3-jaar- lijksche afrekening plaats gehad, nu moet de jaarlijksche nog geschieden. De vergoedingen worden als volgt vastgesteld Openbare Lagere School wijk A 562.69 Bijz. Meisjesschool wijk B 526.66 R.K. Meisjesschool wijk D 513.32 R.K. Meisjesschool wijk C 914.43 R.K. Jongensschool wijk C 943.— Van het bestuur der R.K. School van O.L.Vr. Geboorte is een verzoek ingeko men om geld te mogen ontvangen voor den bouw van een 3e lokaal. De heer Jongbloed vindt het goed het geld te geven, mits de aanbesteding pu bliek is, en niet onderhandsch gegund wordt, zooals vorige maal gebeurd is. De Voorzitter zegt, dat de Raad zich hiermede niet te bemoeien heeft, die heeft slechts een besluit te nemen, en de uitvoering daarvan is aan B. en W. over gelaten. De heer Smink onderschrijft de woor den van den heer Jongbloed en merkt op, dat in het bestek staat dat de aan besteding onderhandsch geschiedt. De heer Jongbloed vindt, dat B. en W. voor de belastigbetalers moeten opko men; zij moeten begrijpen dat het be lang der gemeente een publieke aanbe steding eischt. De Voorzitter zegt, dat B. en W. hier laat ons rond voor de waarheid I geschikt gebouw, hetwelk eindelijk in I werk hebben gehad aan de brug te Kei-1 nog geen pertjnente toezegging kunnen uitkomen in deerniswaardigen toe stand. Te Waalwijk werd eeim Roomsche bevolking van minstens 1400 zielen geregeerd door een paar honderd Protestanten. Volgens regle ment van de Staten-Generaal van 1660 moesten alle openbare ambtena ren in de Generaliteit, o.a. drossaar- den, baljuwen, schouten, stadhou ders, substituten van schouten, ont vangers, rentmeesters, licentmees- ters 2), contrarolleurs, griffiers, se cretarissen, schepenen, borgemees- ters, schoolmeesters, vorsters de Ge reformeerde leer belijden. Slechts in den uitersten nood, als bij de Her vormden geen stof genoeg aanwezig was, werd bij de gratie der Algemee- ne Staten een Roomsche burgemees ter of armmeester aangesteld. Maai zijn werkkring duurde gewoonlijk niet lang. Roomschen notarissen was het ten strengste verboden Gereformeerde secretarissen te onderkruipen of in de wielen te rijden. De Roomsche bedehuizen hadden uitwendig het voorkomen van groote schuren (schuurkerkenen met Argus-oogen werd er op gelet of de pastoor, min- 1827 tot stand kwam, en, gelijk iedei-1 pe j,eer pjerman onderschrijft de mee-1 een weet, juist 100 jaar in de behoef ten heeft voorzien. (Wordt vervolgd). Zonder schriftelijke toestemming Is eenige overname uit deze rubriekverboden. TWEE DEUGNIETEN. A Vind het meer dan leelljk van je, D't ie mij. je besten vriend. de schuld geeft van je rampen, Waarlijk, 'k heb dat niet verdiend. je mijn gezelschap missen, k Trek me daar toch niets van aan, Ei als het moet, dan kan ik zeker, "iel alleen wel verder gaan. 'k Ben de oudste van ons tweeën, En ook wijzer dus dan jty, k Geloot, dat ik vflf minuten vroeger Ben gekropen uit het ei." andere haan had stil geluisterd Naar zijn kleinen kameraad, Maar diens laatste woorden maakten Hem opeens toch vreeselijk kwaad. ■Wat zeg jq, ben jij de oudste? Geloof me vriend, je hebt het mis. 'Komt er echter meer op aan nog, Wie van ons twee de sterkste is. „Afgesproken", sprak de ander, „Ik ga nu slapen, goeden nacht, Mo'gen zal ik je een lesje geven Zooals nooit je had gedacht." Maar van slapen zou niets komen, Nu de twist geëindigd was, Of daar rende langs hen henen, Een gedaante door het gras. 't Was om van te schrikken, Wat een vreeselijk geluid Maakte nu dat vreemde beest weer Met zijn groote, lange snuit. Beide haantjes sprongen plotseling Overeind, en met een zucht Is het hier dan nergens veilig? Qingen beide op de vlucht. Wordt vervolgd. I II' nu tijd om te gaan slapen, .„'Ren als de dag begint W' Ik daadlljk met je vechten, We»t vooruit al wl« hel wint.- „Het verborgen geluk I" (Slot.) Komt gij voor koning Edelhart hoorde Falkon uit de diepte roepen. Jawel, antwoordde hij. Daal dan langs den trap af, luidde het bevel en oogenblikkelijk daalde Falkon een trapje af, dat h{j Aanteekeningen. 1). Tot het ambt van koster behoor den ook de volgende corporeele dien sten: het schoonmaken der kerk, het schuren der kronen, het wasschen van het tafelkleed, het concipieeren, pre senteeren en verzenden van requesten. 2). Licentmeesters waren zij, die de gelden moesten innen, welke betaald moesten worden voor het verlof om han del te drijven met den vijand. De licent- qelden veranderden in de 19e eeuw in rechten op den in- en uitvoer van waren. 3). Pas bij schrijven van den Officier \an Justitie te 's-Hertogenbosch van 16 Augustus 1828 werd te kennen gegeven, dat de extracten uit de oude doop- en trouwboeken van vóór den Franschen tijd voor wettige bewijzen konden gelden. 4). De parochiekerk aan de Haven kon, voordat zij inwendig verkleind was, meer dan 1000 bezoekers bevatten. tijdens de schoonmaak Uw handen ook vooral 's avonds in 'e wrijven met Puroi. dan blijven ze, ondanks al het natte en ruwe werk, toch gaaf en zacht. PURÓL doos 30 ct. Bij Apoth en Drogisten voor zich zag. Langer dan hij dachi duurde zijn iocht naar het binnenste der aarde maar eindelijk stond hij weer ergens op den grond en nu zag hij dat hij in de vestibule van een schitterend paleis stond. Een kleine kabouter, zeker nog jeugdig, beduidde hem dat hij volgen moest en razend nieuwsgierig liep hij het mannetje na Zoo bracht men hem voor Edelhart, die vreeselijk bleek was en stok oud. Vol eerbied voor den kleinen, doch zeer waardigen grijsaard boog Falkon diep. Hij waagde het niet te sprekjn. Edelhart hief langzaam de rechter hand op en keek streng de zaai rond Op hetzelfde oogenblik verlieten ai de ministers die eerst om zijn stoel ge staan hadden, alsmede de bode die Falkon gebracht had, het vertrek en was de koning met zijn bezoeker alleen. Wat wenscht... Nauwelijks had Edelhart deze woor. den over de lippen of bij hield met spreken weer op. Zijn gezicht werd zoo mogelijk nog bleeker dan het reeds was en rond zijn oogen kwamen blauwe kringen. Een onmacht scheen hem te bevangen. Hevig verschrikt sprong Falkon op den koning toe en zachtjes sloeg hij zijn armen om den ouden kabouter Oe koning hief bevend het hoofd op en met een vertrokken mond fluisterde hij haastig. .Het verborgen.... geluk.... in het kasteel in bewaken 1 Daarna zakte zijn hoofd op zijn borst en scheen hij zich aan den dood over te geven. Help, schreeuwde Falkon hevig ontdaan en op hetzelfde oogenblik renden de ministers weer de zaal binnen. Help, schreeuwde Falkon hen toe, Uw koning sterft! Maar geen hulp kon hier meer baten. Nog eenmaal hief de koning zijn hoofd op en daarbij wees hij met zijn scepter- naar Falkon. Toen stierf hjj, ning van den heer Smink en zegt, dat hij als commissielid de overtuiging had, dat de werkloozen een uitkeering zou den gekregen hebben. De werkloozen zfjn echter bij hem gekomen met de boodschap van den burgemeester, dat geen steun kon worden verleend of de Raad moest toestemming geven. Spr. heeft de werkloozen toen naar de heeren Smink en Jongbloed gestuurd, met de bedoeling nog den volgenden morgen 'n vergadering der Commissie met B. en W. te doen plaats hebben. De Voorzitter zegt nogmaals, dat B. W. het Raadsbesluit moeten eerbiedigen. De werkloozen hebben echter blijkbaar hun boodschap verkeerd gedaan. Spr. had niet gezegd, dat den leden hunne toestemming moest worden gevraagd, doch dat deze een verzoek moesten doen een vergadering van den gemeenteraad bijeen te roepen. Spr. is van oordeel, dat de steun vérleening nu niet meer noodig is. De heer Herman zou willen voorstel len de menschen die gedurende de vorst week werkloos zijn geweest, alsnog een uitkeering over die week te geven. De heer Jongbloed meent, dat hierop niet voldoende controle meer is, daar de werkloozen niet hebben geteekend. De Voorzitter zegt ze allen te hebben opgeschreven. De heer Smink steunt bet voorstel Herman. De Voorzitter merkt nog op, dat er geven dat dit geëischt zal worden, hier over zal eerst nog in de vergadering van het college moeten worden gesproken. Jongbloed. Dan behoeft U den Raad ook niet om het toestaan van geld te vragen. Ik stem tegen als niet bepaald wordt, dat de aanbesteding publiek is. De Voorzitter zegt toe, dat B. en W. wel rekening zullen houden met het ge voelen van den Raad, doch deze kan nu geen pertinente toezegging eischen, daar zij daardoor de macht uit handen van B. en W. neemt. Spr. is van meening, dat dit geen grond is om het verzoek af te wijzen. De heer Jongbloed merkt op, dat de vorige maai ook geen publieke aanbeste ding heeft plaats gehad, volgens deskun digen was de bouw toen veel te duur. De Voorzitter zegt toe, dat B. en \V. hoogstwaarschijnlijk deze bepaling zul len eischen, doch zekerheid kan hij niet geven. Mocht anders besloten worden, dan zullen B. en W. hiervan verantwoor ding doen. De heer Jongbloed meent, dat hierop wel eens de aandacht mocht gevestigd worden, daar het geld van de belasting betalers moet komen. De Voorzitter geeft toe dat dhr. Jong bloed het volle recht had hierop te wij zen, doch het macht voor hem geen aan leiding zijn om tegen te stemmen. Spr. geeft de verzekering dat degelijk reke ning zal worden gehouden met het ver langen van den Raad. 5. Aankoop grond. De ministers bogen nu diep voor| Falkon en zeiden CHj zult voortaan onzen koning zijn Edelhart heeft dit gewild! En Falkon begreep dat Edelhart daarom met den scepter naar hem ge wezen had, maar natuurlijk wist hij niet. dat de kabouterkoning dat slechts deed omdat hij het geheim verraden had. Slechts die het geheim kende mocht zijn opvolger zijn, nietwaar! Toen de hoofdman Edelhart begra ven was en de treurtijd voorbij raakte begaf koning Falkon zich eindelijk eens in het kasteel. Hij wilde het verborgen geluk, dat hij bewaken moest zien. En hij was de eerste mensch op aarde die het vond. Wat denkt ge dat het was? Een boekje, dat in de verlaten troonzaal op «en tafel lag. Er stond in geschrevenWie steeds tevreden is zal steeds gelukkig zijnEn Falkon begreep, dat ais dit boekje zoo streng bewaakt werd het dan ook werkelijk een schat moest zijn. Htj besloot den raad op te volgen en hij werd tevreden met zij -ï positie bij de kabouters en.... hij leefde voortaan volmaakt gelukkig. En toen ook htj eenmaal ging ster. ven heeft hij het geheim verklapt, zoodat wij nu allemaal weten: Wie steeds tevreden is zal steeds gelukkig zijn OOM WIM. Ik ben een spreekwoord van 37 letters. 1—4—3—15—27—31 een deel van Qelderland 1-9-11—16-24-9-23 plaa«s In Z.—Holland 5—9—214 verkorte jongensnaam 30—20—10—36—6—32—16 jongens naam 12—28—29 jongensnaam 17—6—7—8 Iemand die in Denemar ken woont 18—19 verkorte meisjesnaam 21—22 voegwoord 17—13 lidwoord 3—24—25 rond voorwerp 5-24-9-23 kleur 3 Van boven naar beneden en van links naar rechts ben ik een natuur verschijnsel. xxxxx het gevraagde woord xxxx meisjesnaam xxx opening xx voegwoord x medeklinker Nieuwe Raadsels. 1 Van links naar rechts en van boven naar beneden ben ik iets, dat men in elk bewoond huis kan vinden, x medeklinker xxx lidwoord xxxxx vrucht xxxxxxx gevraagde woord xxxxx niet „smal" xxx boomsoort x medeklinker Oplossingen van de vorige week. 1 Wie gewerkt heeft flink en goed» smaken rauwe boonen zoet. 2 MONNIKENDAM. 3 Paramaribo amsterdam roermond aalmoes mistig arend roon lep bij o 1.44 <->«-»•»-»rrïonliiL'o nitffoxron xrnnr rp. in ctriifl mpt Hp hp&tflflTldfi rfifflfimeil-

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1931 | | pagina 5