Kerstmis.
De Kleine Ridders
A. v. fl. Ute-Ms
Voor de Kinderen.
Kerstmis heeft als elk feest zijn
attributen. Zoo plaatsen wij in onze
woningen een kerststal of kerstboom.
De beteekenis van de eerste laat zich
gemakkelijk begrijpen, de kerstboom
echter lijkt minder duidelijk, waarom
wij er hieronder een en ander over
laten volgen.
Het zinnebeeld van den Kerstboom
is volgens sommige geleerden afkom
stig uit Egypte, waar de met lichten
versierde pyramide dienst deed, om
de wedergeboorte van het licht te
vieren.
De Kerstboom* is onafscheidelijk
van het Kerstfeest. Reeds voor meer
dan 3000 jaar werd de boom in Egyp
te vereerd. Het wonderbaarlijke, dat
de boomen, schijnbaar dood in den
winter, in 't voorjaar weer teekenen
van leven geven, heeft op de heiden-
sche volken diepen indruk gemaakt.
En zoo ligt de verklaring voor de
hand dat zij, die alles wat niet begre
pen werd, met vereering beschouw
den, ook den boom heilig achtten.
Volgens de Egyptenaren was de
heilige boom de woonplaats van de
godin Noet, die brood en water uit
deelde. En volgens de Noorsche sage
sponnen de drie schik-godinnen on
der den heiligen esch den levensdraad
der menschen.
In Klein-Azië vierde men het feest
ter eere van den god Moloch, aan wien
men kinderen offerde; offers aan de.
geheimzinnige natuurkracht, die jon
ge levens als sterkend voedsel noodig
had.
Ook te Rome kende men het Kerst
feest, bet feest van den zonnestilstand.
Het werd gevierd door een algemee-
nen stilstand van zaken. De oogst
was afgeloopen, arbeid op het veld
stond de natuur niet toe. Men kon dus
rust nemen. De slaven kregen 'n poos
vrijaf en droegen als teeken van vrij
heid een hoed, wat anders verboden
was. Ter herinnering aan den goeden
ouden tijd, toen onder de hemelheer
schappij van god Saturnus allen ge
lijk waren, bediende de heer zijn
knechts aan tafel. De slaven mochten
zich vele vrijheden veroorloven en
volgens beschrijvingen van het Kerst
feest in het oude Rome moet het veel
gelijkenis vertoond hebben met de
tegenwoordige Carnavalsfeesten,
Van Kerstboomen te Rome vinden
we niets vermeld. Wel bestond, vol
gens een reisbeschrijving van 'n Itali-
aanschen edelman uit de 16e eeuw, in
de Indische stad Calcutta de gewoonte,
omstreeks 25 December de boomen om
een vijver te illumineeren.
In den regel waren den of spar de
aangewezen boomen om als Kerst
boom dienst te doen. Waarschijnlijk,
omdat deze boomen ook gedurende
den winter groen blijven en dus nog
getuigen van leven als alles dood lijkt
in de natuur.
Een oude legende luidt:
„De Evangelieprediker Winfried,
de apostel der Duitschers genoemd,
vertoefde in het jaar 724 in Saksen,
waar zich bij Geismar een oude eik
bevond, gewijd aan den dondergod
Thor. Op een kouden winternacht
brachten een aantal mannen hun of
fer aan Thor, bestaande uit een klein
kind. Winfried zag dat woeste tafereel
en kon zijn toorn en zijn afschuw
niet verbergen. Met gevaar voor zijn
eigen leven vloog hij op de woeste
bende toe, ontnam het onschuldige
kind aan de afgodendienaars, pakte
een bijl en kapte den heiligen boom
om.
De heidenen zagen dit werkeloos
HEDEN VERSCHENEN:
Een prachtig gtïllusireerde
Jeugd Uitgave
door Zuster Maria Teresa.
Leeftijd 10—15 jaar.
Geschikt voor Jongens en Meisjes.
Prijs Ingenaaid 40 cl.
Gebonden 90 et.
Uitgegeven door
Kaatsheuvel Schoolstraat.
Telefoon No. 66.
Bovenstaand boekwerk is tevens
verkrijgbaar bij
Waalw. stoomdrukkerij
Antoon Tielen.
aan, want zij dachten zeker, dat hun
God zich zou wreken en den heilig
schenner dooden. Maar op hetzelfde
oogenblik, dat de heilige eik viel, za
gen zij bij het maanlicht achter den
gevelden boom een jongen spar oprij
zen.
En Winfried, die misschien even
verbaasd was als de anderen, gaf van
het wonderlijke verschijnsel de vol
gende verklaring: Ziet, van dit oogen
blik af zal de spar of de den uw hei
lige boom zijn, want van dezen boom
des vredes zijn uw huizen gemaakt.
Deze boom is het symbool der onster
felijkheid van uw ziel, want hij is al
tijd groen en hij is ook de boom van
het kindeke Jezus, want met zijn tak
ken wijst hij naar den hemel, naar de
woonplaats A'an Hem, Die terwille
van uw zonden ter wereld kwam!"
Het gebruik, om met Kerstmis de
kamer te versieren met een verlichten
boom, getooid met bontgekleurde en
schitterende voorwerpen, is tegen
woordig zeer algemeen verbreid, voor
al in Duitschland.
En toch dateert het gebruik, zooals
wij het nu kennen, uit een tijd, die
nog maar ruim 300 jaar achter ons
ligt. Volgens aanteekeningen van ie
mand te Straatsburg uit het jaar 1605
„stelt men op Kerstmis in de kamers
hier denneboomen op, die men ver
siert met roode en veelkleurige pa
pieren, appels, suikergoed, klater
goud, enz. Meestal maakt men er een
vierkant hekje om".
Oorspronkelijk schijnt de kerk zich
tegen de invoering van den Kerstboom
verzet te hebben, wat blijkt uit de
waarschuwing van den Straatsburg-
schen geestelijke Dannhauwer, die in
1655 den kerstboom een goddeloos
kinderspel noemde, een nesterij,
waarmee men den tijd zoek bracht
op het Kerstfeest in plaats van Gods
woord te overdenken.
Dit kerkelijk verzet is langzamer
hand geweken en tegen het einde der
18e eeuw kwam de viering van het
Kerstfeest met een verlichten boom
meer en meer in gebruik.
Goethe vierde het Kerstfeest met
een boom te Leipzig, ten huize van
Köner's grootmoeder, mevrouw Min
na Stock. In Weimar, Goethe's ge
boorteplaats, kende men den kerst
boom in 1755. En zoo kwam het ge
bruik langzamerhand door geheel
Duitschland in zwang, vooral na de
Napoleontische oorlogen.
In de 19e eeuw deed de Kerstboom
in Engeland zijn intrede. De gemaal
van koningin Victoria bracht hem
naar dat land, waar in 1835 voor 't
éérst de naam „Christmastree" ge
hoord werd.
Tegenwoordig is de Kerstboom over
de geheele aarde verspreid. In de
j Vereenigde Staten heeft het gebruik
zoodanige afmetingen aangenomen,
dat er elk jaar op elke vier families
één boom noodig is, om het Kerst
feest te vieren.
Zelfs China heeft zijn Kerstboom
reeds. En hoe langer hoe meer wordt
daar aan de kinderen het genot van
een verlichten boom gegeven. De Chi-
neesche jeugd"raakt verzot op het
Kerstfeest. De vraag naar een Chi-
neesch boekje: „Kerstmis voor de
kinderen in alle rijken" wordt er
steeds grooter.
De inhoud van het boekje komt in
het kort neer op het volgende
Een Chineesch meisje krijgt Euro-
peesche vriendinnetjes op visite. Die
vertellen om beurten van de Kerstvie
ring in hun land. De jongejuffrouwen
Italië, Spanje en Frankrijk vertellen
van het feest in hun landen. Juffrouw
Rusland en juffrouw Zwitserland doen
evenzoo. De Skandinavische landen
treden insgelijks op in het boekje. En
juffrouw Duitschland met haar klei
ne zusje Holland, enz.
Onder het zingen van een Kerst
liedje voeren de bezoeksters tenslotte
een rondedans uit.
Het verheven lied „Stille nacht,
heilige nacht" is niet vergeten en in
het Chineesch vertaald.
Dit eenvoudige, schoone lied „Stille
nacht, heilige nacht" wordt overal
gezongen waar Christenen zijn, van
Oost naar West, van Noord tot Zuid.
De negers in Afrika, de Indianen in
Amerika, de Chineezen in het verre
Oosten kennen het.
Tot slot willen we in herinnering
brengen aan wie dit Kerstlied te dan
ken is. Het zijn de hulpgeestelijke
Joseph Mohr te Salzburg en Frans
Xavier Gruber, te Hochburg geboren,
die tekst en muziek hebben gemaakt.
Joseph Mohr werd 11 December
1792 te Salzburg geboren, zijn vader
was musketier. Hij kwam als koor
knaap in het beroemde Kapelhaus.
Toen de stemwisseling begon en hij
dus niet mocht zingen, wijdde hij zich
aan de studie der Godgeleerdheid. In
1815 werd hij priester en in 1818
kwam hij als hulpgeestelijke te Ober-
dorf. Op een mooien, maanhelderen
winternacht werd hij op een wande
ling tot het dichten van zijn lied ge
ïnspireerd. Hij stierf in 1848 op den
5en December.
Gruber was de zoon van een armen
linnenwever en zag den 25sten Nov.
1787 het levenslicht. De knaap was
zeer begaafd en zijn onderwijzer on
derrichtte hem in de eerste beginse
len der muziek en van het orgelspel.
In alle stilte moest dat gebeuren,
want de vader onderdrukte zijn mu
zikale neigingen met alle gestreng
heid. Overdag hielp hij vader aan den
weefstoel, 's avonds sloop hij naar zijn
meester en ontving muziekles.
De jonge Gruber heeft zeer moei
lijke dagen gehad.
Ondanks de verzoeken van den on
derwijzer en de vermaningen van den
dorpsgeestelijke bleef de oude Gruber
halsstarrig op zyn standpunt staan.
Toen gebeurde het, dat de onder
wijzer plotseling ziek werd en des
Zondags het -orgel niet kon bespelen.
De twaalfjarige Frans nam moedig 't
werk van zijn leermeester over en be
speelde het orgel tot groote verbazing
van de geheele gemeente.
Daardoor werd de eerzucht van den
vader geprikkeld en Frans kreeg toe
stemming verder les te nemen. Het
heeft evenwel nog een zestal jaren
moeten duren, voor hij den weefstoel
geheel vaarwel mocht zeggen. In 1806
kreeg hij zijn eerste aanstelling als
organist te Arnsdorf. En daar compo
neerde hy op 24 December 1818 de
melodie van „Stille nacht, heilige
nacht".
Een door den componist geschreven
document, dat nog bestaat, vertelt
hiervan letterlijk het volgende:
„Het was op 24 December van het
jaar 1818 dat de toenmalige hulp
geestelijke de heer Joseph Mohr, bij
Frans Gruber, organist aan de nieu
we parochie van St. Nicolaas te Obern- i
dorff, tegelijk schoolmeester te Arns
dorf, een gedicht bracht met verzoek
een erbij passende melodie voor twee I
solo-stemmen met koor en guitaar-
begeleiding te willen schrijven. Laatst
genoemde overhandigde nog denzelf
den avond den geestelijke, overeen- I
komstig diens verlangen zijn eenvou
dige compositie, die nog in denzelf
den Kerstnacht met veel succes werd
uitgevoerd. De heer Joseph Mohr, de
schryver van dit gedicht en een aan
tal geestelijke liederen, stierf op 5
December 1848 als vicaris te Wa-
gram".
INGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.).
De strijd tuschen de C. H. V. en de
graanhandelaars en molenaars.
Mijnheer de redacteur.
Reeds vroeger heb ik de gelegenheid
gehad in uw geacht blad voor belang
hebbenden en belangstellenden een
lipje op te lichten van de houdingen
daden van de C, H. V. tegen de
middenstanders en handelaren en t
'ij mij vergund in een paar artikels
een en ander mede te deelen naar
aanleiding van de laatste vergadering
uit een artikel daaromtrent van
.Veritas" in .De Molenaar".
Ik weet zeker daarmee het belang
van velen te dienen en zeg U dank
voor uwe bereidwilligheid.
Hoogachtend,
X
Als de vos de passie preekt,
boer pas op uw.
Wie het verslag der laatste jaarver
gadering der C H. V. eens grondig door
leest staat in één woord pat! Hij schudt
het hoofd en zal zich afvragen is het
nu werkelijk allemaal poppenkast?
Een beter vergelijk is niet mogelijk.
De Voorzitter spreekt stoute t< al en
het financieel resultaat is zeer gunstig,
en de stormen welke in dezen tijd
over de wereld waaien, kunnen onze
vereeniging niet treffen Straf hè
Uit de winstverdeeling krijgt, zooals
bekend, het hoofdbestuur v. d. N. C. B.
een uitkeering van f 600
Alleen is het jammer dat de bedra
gen der gebouwen niet afzonderlijk
vermeld worden in d.t jaarverslag, met
de salarissen der directeuren enz
Steeds maar vernieuwingen en nieu
wigheden te Veghel en alle uitbreidin
gen en nieuwigheden blijken reeds
verbeteringen te zijn. Mij dunkt dit
zal de tijd moeten leeren, want ze zijn
pas in gebruik genomen en alle nieu
wigheden "zijn altijd nog geen verbe
teringen.
In de nieuwe maalderij wordt met
een grooten graad van fijnheid gemalen,
de reiniging is tot het volmaakste ge
perfectioneerd, de temperatuur waarbij
gemalen wordt kan zoodanig door koe
ling geregeld worden, dat alleen koud
meel in de zakken komt. Hoe fijner
gemalen, hoe beter verteerbaar. Maar
hoe heb ik 't nu? Heeft men die ont
dekking nu pas in Veghel opgedaan
sedert men die wondermaalinstaliatie
in bedrijf heeft? Of waren de mo
lenaars vroeger in uw oude maalderij
niet in staat het meel de gewenschte
fijnheid te geven? Dat pleit niet voor
hun vakkennis En of de kwaliteit van
het meel, gemaakt door dezewonder-
installatie, nu juist beter is, betwijfel
ik ten zeerste. Ten eerste om de ge
wenschte fijnheid te krijgen waarvan
U spreekt, ontstaat zeer zeker een
hooge temperatuur, welke zelfs een
zeer hooge is geweest, want anders is
de sterke afkoeling door de exhauster-
wegzuiging niet noodig. Ten tweede
kan men ook een product wel z.g n.
dood malen.
Molenaars blijf maar gerust Ze
kunnen uitvinden wat ze willen, hamer
molens, schijven- en walzenmolens,
nooit zal een molensteen, vakkundig
bewerkt en gebild, door een maalma^
chine overtroffen worden. Hij is een
fabriek op zich zelf en blijft de koning
der maalderij.werktuigen.
Magneten hebben de meeste mole
naars ook in gebruik, al zijn ze mis
schien niet electrisch
Het nieuwe bijproduct dat gewonnen
wordt van de woldeeltjes, welke aan
de koeken geperst zitten, is 'n apart
fortuin en een groote aanwinst voor
de C. H. V.
Verder een andere nieuwigheid
van de C. H. V. te Veghel, welke is
overgegaan tot wasschen van gerst en
misschien ook van andere producten,
dus er is in de fabriek te Veghel een
waschinstallatie geplaatst. Wie lacht
daar? Ja zeker, een waschmachine om
de gerst te wasschen, welke 1 2*/2 °/0
stof, klei en steendeeltjes bevat. Ga
zitten Cornelia
De rollen zijn dus omgekeerd, vroe-
ger zei de propagandist der C. H.V.
dat de molenaars water bij de mais
deden, (namen heeft hij echter nooit
kunnen noemen) maar nu weten de
molenaars en de boeren tenminste
zeker dat de gerst te Veghel bij de
C. H V. gewasschen wordt.
Wat zal de C. H. V prachtig blank
gerstemeel in den handel brengen,
extra bewerkt door het water en wellicht
beter koop dan de harde gerst.
De mengerij wordt ook breed
voerig beschreven. Nergens gebeuren
zooveel ongerechtigheden als in de
mengerijen Alleen de mengerij van
de C H. V. is zonder smetten. Alles
wordt aldaar automatisch gewogen en
men krijgt precies wat op de zakken
staat aangegeven, dus niets meer of
minder en kan men zelf uitreke.
nen of men te duur uit is. Dat is
prachtig, daar is reeds meer goede
nota van genomen, en uitgerekend wat
in die goudmijn verdiend werd.
Stof voor handdoeken of zakdoeken
houdt de C. H. V. er niet op na, wel
katoen voor bloemzakken, maar de
letters C. H V, kunnen er gemakkelijk
uitgewasschen worden, dus deze drie
letters ziet men niet op het hemd.
In de nieuwe mengerij kunnen
4 500 zakjes per uur afgezakt worden
en zoo noodig dag en nacht.
Nog een nieuwigheid van de C. H. V
De korrelpersen welke reeds in bediijf
zijn, en over vier weken de brokjes
persen. Dus eerstdaags zien we de
nieuwe producten der C. H. V. de
wereld ingaan, korrels en brokjes van
een wonder-sumenstelling en vervaar
digd volgens een geheime formule.
De heer Deelen besluit zijn betoog
met een krachtige aanwakkering tot
de afdeelingen om met volle autobus,
sen naar Veghel te komen en het
belangrijkeen interessante bedrijf voor
den boerenstand te bezichtigen
Reken maar dat er binnenkort heel
wat bezoek is aan de fabriek van de
C. H. V. En wat zullen onze boertjes
weer moeten kijken naar al die nieu.
wigheden en maar niet kunnen be
grijpen hoe het toch allemaal mogelijk
is, dat er voor hen toch zooveel ge-
daan wordt, en waar toch al die centen
vandaan komen om deze steeds hoo.
gere fabrieken en paleizen te bouwen,
en wie dat allemaal zal moeten betalen
zoete lieve Gerritje?
Bij de rondvraag treedt de Eerw,
Heer Kapelaan Bijnen voor de mole
naars in den strijd en heeft een heerlijk
applaus volgens de verslagen. Wat zeg
je me daarvan
De Voorzitter van den N C B. dankt
voor het douceurtje van f 600.— en
het verkregen resultaat in deze tijden
en spreekt de beste wenschen uit voor
den groei en den bloei van de stands,
vereeniging in de toekomst.
Nu komt het mooiste. De heer
Vincken (Someren) wil verklaren, waar
in het jaarverslag ook de oprichting
van een maalderij Someren Eind ge.
memoreerd wordt, dat zulks aldaar
geschied is zonder eenig verzoek van
het afdeelingsbestuur of ledenvergade
ring van den Boerenbond. Tableau!!
De Voorzitter der C H. V. zegt dat
de woorden van KapelaanBijnen, voor
het grootste gedeelte langs de C. H. V,
heen gaan, en wordt met het oprichten
van maalderijen der C. H. V. door
de molenaars een verkeerd standpunt
ingenomen.t?) De C H. V. stelt zoo.
danig niet veel prijs op maalderijen,
indien ter plaatse een goede regeling
bestaat en een goede gang van zaken
heerscht tusschen den molenaar en
den boer. (Nu gaat me de pijp uit).
Derhalve wordt bij de C. H. V stich
ting van een maalderij niet in over
weging genomen, dan na een verzoek
van een volledig afdeelingsbestuur,
nog liever van een algemeene leden
vergadering. Someren Eind maakt
daarop een uitzondering. En Lage-
Mierde, Rijkevoort, Mill, Heusden.
Asten, enz. zijn dan zeker allemaal
speciale gevallen
De C. H. V. is er volgens den Voor
zitter absoluut niet op uit om de
molenaars kapot te maken, wel het
tegendeel, en z >u hier op deugden
der C, H. V kunnen wijzen, (ook
zeker speciale gevallen) en als de
molenaars de christelijke naastenliefde
aliijd hadden toegepast, dan was ergeen
C H. V. noodig geweest.
Als er ooit hemeltergende woorden
zijn gesproken dan zijn het wel zeker
deze. Uit de/,e woorden alleen, en dan
op uwe daden te letten, leeren wij U
naar waarde schatten. Weg dat masker
van schijnheiligheid en huichelarij.
Hebben onze Noord-Brabantsche mo
lenaars en graanhandelaren, wat de
christelijke naastenliefde betreft, ten
opzichte van de boeren te kort ge
schoten
Hebben zij niet altijd gezorgd en
helpen zij nog steeds niet ook de
zwakkere broeders onder de landbou-
wers
Of doet dit misschien de C. H.V
Kan de C. H. V. er zich misschien
op beroepen als een instelling door de
boeren in het leven geroepen en een
vereeniging va" christelijkecharitas?
Of is misschien de C. H V. de
alleen zaligmakende instelling voor den
boerenstand in Noord Brabant?
Welke zijn dan toch die groote
zegeningen en waar zitten die voordee-
len die de C. H. V. den boeren heeft
gebracht
Arme boeren als de handel en mo
lenaars moeten opruimen.
Neen mijnheer de Voorzitter de
C. H. V. heeft niet het recht voor zich
het monopolie op te eischen, al is ze
ook een spruit geworden van den
Noord Brabantschen Christelijken Boe
renbond Ik vraag U, is U met uw
bestuur en directie der C. H. V. en
mede het bestuur v d. N. C. B. wel
op het goede spoor?
VERITAS.
Abonneert U op en Adverteert in
„De Echo van het Zuiden".
