Feestnummer van De Echo van het Zuiden.
Een wandeling om en
door het Raadhuis.
Met verschillende gezelschappen hebben
we al eens een wandeling door het in aan
bouw zijnde nieuwe raadhuis gemaakt.
Met zeer veel genoegen hebben we met
den heer van Huiten aan de aanvragen
steeds voldaan, omdat ons daaruit bleek,
dat er collectieve belangstelling bestond
voor het wordende bouwwerk, dat toch be
stemd is tot gemeenschapshuis.
Toen de redactie van „De Echo" evenwel
kwam met het verzoek, om nu de reeks ex
cursies nog te besluiten met één, toeganke
lijk voor alle Waalwijkers, die tot heden
nog niet in de gelegenheid waren geweest,
om hun raadhuis te bezichtigen, hebben we
werkelijk met de handen in het haar geze
ten, hoe dat klaar te spelen.
Het denkbeeld, in beraad gehouden, werd
ons tenslotte een nachtmerrie.
Onze verbeelding zag alle gangen en hal
len op alle verdiepingen al volgestampt
met belangstellenden. Wij hoorden onszelf
door 'n grooten scheepsroeper op de boven
hal voor de raadszaal verklaren de verschil
lende spreuken en symbolen daar aange
bracht, terwijl de menschen, die een veilig
plekje hadden gevonden op de britsen in
de cachotten, met den hesten wil niet het
verband tusschen de gegeven verklaring en
hun omgeving konden ontdekken.
Het resultaat van ons beraad is dan ook
geweest, dat we de redactie moesten mee
deden, geen kans te zien, om aan haar ver
zoek te voldoen, waarop de redactie op het
idee kwam, het via „De Echo" te doen.
Ik stel u dus voor, na u te hebben ont
vangen op de plaats, waar eens de bouw
vallige garage der beroemde Waalvyijksche
motorbrandspuit stond, mij te volgen door
het hek, dat toegang geeft tot den binnen
hof.
Aan uw rechterhand verrijst dan het
eigenlijke raadhuis, dat door zijn dominee-
renden vorm u aanstonds verkondigt, dat
het van dit gebouwencomplex het voor-
naamste is. Immers daar zetelt de plaatse
lijke overheid, daar klopt de hartslag van
de Waalwijksche gemeenschap.
Het gebouw met gesloten wanden en diep
terugliggende lichtopeningen, waardig be
schermd door een statig oprijzend dak, be
vredigt onzen zin van eerbied voor de over
heid.
Omdat de overheid tot taak heeft, te re-
geeren, moet ook zijn huisvesting zijn sta
tig, waardig, deftig.
De qualificaties aardig, vroolijk, vriende
lijk, enz., lijken o.i. meer op hun plaats bij
b.v. een landhuis of een kleuterschool.
De onderste verdieping, half in en halt
hoven den grond, ziet er met z'n zwaar ge
traliede vensters zeer ontzagwekkend uit en
is in staat den braven burger een rilling te
bezorgen. Geen wonder! Daar zetelt de po
litie en daar zijn de cachotten!
Aansluitend aan het hoofdgebouw strekt
zich zeer bescheiden de zijvleugel uit, die
de diensten huisvest, die speciaal voor vei
ligheid en orde waken.
Op den beganen grond de brandweer
garage en het archief, daarboven het kan
tongerecht en het hoogst de Kamer van
Koophandel.
Dat inplaats van een conciërgewoning de
woning van den Inspecteur van politie het
complex voltooit, demonstreert den ernst
van onzen woeligen tijd.
Daar nu reeds dank zij de groote mede
werking van den aannemer van sloopwer
ken, den heer De Wit, een groote opening
in den marktwand is gebroken, hebben we
een betere gelegenheid om den monumen
talen voorgevel te zien met het beeldhouw
werk van den heer L. Zijl te Bussuin.
Het overdekte trapbordes trekt al zoo de
aandacht. Op de granieten hoeken ligt
links een os en rechts een koe. Humoris
tisch aangelegde critici, hebben al opge
merkt, dat de koe wel zou symboliseeren
de gemeente-automaat. De bek zou dan het
loket van den ontvanger zijn en de uier zou
beteekenen de weldoende hand der over-
heidsbemoeifng.
Met den os wisten ze dan evenwel geen
raad.
We ineenen evenwel te weten, dat deze
heide heesten enkel willen symboliseeren
de Waalwijksche lederindustrie, in welke
zij zeker wel de meeste aandeelen hebben.
Op de hoeken van de overdekking houden
twee leeuwen het rijks- en provinciewapen,
terwijl boven in den gesloten topgevel het
Waaiwijksche wapen prijkt. Daar de
overheid vooral in dezen tijd zich meer en
meer met de klok gaat bemoeien (denk aan
de uniforme winkelsluiting, enz.) is in den
voorgevel boven de loggia een groote uit
tegels gevormde wijzerplaat aangebracht.
De cijfers zijn geglazuurd.
Na de ingebruikneming van het raadhuis
zal ook 's avonds, door den stand der ver
lichte wijzers, de tijd af te lezen zijn.
't Kan misschien geen kwaad, alvorens
we u uitnoodigen binnen een kijkje te ne
men, eerst nog op enkele punten van het
exterieur uw belangstelling te bevredigen.
Deze betreffen dan wel speciaal de toege
paste vormen en materialen.
DE GEMEENTERAAD VAN WAALWIJK IN 1932.
U zult tevergeefs op veel plaatsen hebben
gezocht naar assen van symetrie. Hoe dat
komt?
Architect Kropholler zoekt steeds in zijn
bouwwerken de binnenruimten naar bui
ten te doen spreken.
Hij maakt dus de indeeling der platte
grond-en zoo, dat ze het meest beantwoor
den aan het doel, waarvoor ze bestemd zijn
en plaatst de benoodigde lichtopeningen,
zoo, dat ze voor de bepaalde ruimte zoo nut
tig mogelijk effect leveren.
Daarom krijgt dan ook een kantoorruim
te een andere raamvorm, dan b.v. een trap
penhuis en een diepe kamer een hooger
raam, dan één, waarbij het licht minder
ver behoeft te vallen.
Het groote formaat der handgevormde
baksteen van de gevels heeft allicht uw
aandacht getrokken. Hierdoor is voor de
groote gevelvlakken een gunstige verhou
ding ontstaan tusschen het warme steen
rood en de lichtgrijze voegen.
De wijze van afwerking van het metsel
werk vereischte goede vakmensch-en, om
dat het metselen „af" moest zijn, wijl
niet, zooals nogal eens gebruikelijk is, de
voeger later de voegen kwam voltooien.
bewondering wekken voor den knappen
smid, die dit harde materiaal in de ge-
wenschte vormen wist te brengen.
Op het bordes geeft een kleine verhoo
ging den burgervader gelegenheid zich tot
zijn volk te richten, 't zij bij blijde plechtig
heden, of ook, wat God verhoede, om het
in tijden van onrust, tot kalmte en orde
te manen.
In de hoofdentrée, die van de hal afge
sloten wordt door tochtdeuren, is rechts
een nis, bestemd voor de beeltenis van Her
tog jan II van Brabant, van welke Waal
wijk de stedelijke rechten verkreeg. Dit
beeld i s een geschenk van de kegelclub
Hannibal en komt van de hand van den
heer Theo van Delft.
De entrée, gemetseld in minder ruwe reu
zenmoppen, geeft een goede overgang van
buiten naar binnen.
De hal is gemetseld in genuanceerde
roode handvormsteen op blauwgroen ver
glaasde lambrizeering. Dit metselwerk
vindt ge in het meest voorname gedeelte.
De kamer van den bode vindt u links in
den hoek, met een uitkijkraam naar de
hoofdentrée.
De bode wijst u aan den overkant de ka-
De baksteen der gevels wordt gestoffeerd
door blokken grijsgele zandsteen, die da&r
toepassing vond, waar de oplossing in bak
steen minder voor de hand lag. EveneenS
zijn de goten in dit materiaal uitgehouwen.
Om uw ongeduld niet langer te prikke
len, noodig ik u uit, om den granieten trap
te bestijgen, die toegang geeft tot de hoofd
entree. Op het bordes boven uw hoofd geeft
het kruisgewelf in reuzenmoppen u een
staaltje van knap metselwerk, zooals het
zware beslag op de teakhouten deuren uw
mer van den burgemeester en secretaris.
Alvorens u hier binnentreedt, kunt u, als
het nog de moeite waard is, uw sigaar de-
poneeren in een daarvoor bestemde groote
aschbak.
Tegenover de entrée vindt u de tijd (een
in brons gedreven klok) aan den overkant
de eeuwigheid (een tegel, voorstellende een
slang met den staart in zijn bek, hetzelfde
symbool als de trouwring).
Voortgaande komen we op de hal voor 't
publiek, waar de loketten zijn, die verbin-
ding geven met de afdeelingen algeineene
zaken en bevolking en met de kamer van
den gemeente-ontvanger. Twee banken noo-
den u hierbij tot rusten. Ge ontvangt dan
in den aangebrachten tekst: „Draagt elkan
ders lasten" een herinnering aan den gees
telijken achtergrond van uw stoffelijke of
fers aan den gemeentelijken fiscus.
Nog meer moeite is hier gedaan, oin u
toch maar te behoeden voor somber gemoi
Boven één der banken is een voorstelling
van de beide bekende Patroons der lederin
dustrie ingemetseld. De in Regouttegels ge
bakken voorstelling, is geschilderd door den
bekenden Vlaamschen schrijver en illustra
tor Felix Timmermans. In het glas in lood
zijn door een kraaiende haan en duttende
vogeltjes, de morgenstond en de avond
uitgebeeld.
Hier wordt uw oog verder gestreeld door
het frissche baksteenmetselwerk, het prach
tige eikenhout der deuren en de sprekende
vloer van comblanchien met zijn forsche
indeeling.
Willen we meteen het eigenlijke raadhuis
maar afwerken? Volgt u me dan op den mo
numentalen granieten trap, die ons brengt
op de ruime hal voor de raadzaal. In de
buitenwand is het glas in lood versierd met
de 12 feekens van den dierenriem, die te-
samen dus een uitbeelding van het heelal
geven. Deze voorstellingen, alsmede de ove
rige teekeningen in glas in lood of terra
cotta, zijn van de hand van Mej. Krophol
ler te Den Haag.
Op den hoek der trapbalustrade ligt een
gebeeldhouwde waakhond, aan den wand
is een kraaiende haan in tegels aangebracht,
terwijl de beteekenis van deze dieren dui
delijk wordt door de spreuk: „Vigilate Deo
Confidentes" (Waakt en vertrouwt op God),
eveneens in tegels uitgevoerd. Een en ander
wil dus steeds den vroeden vaderen herinne
ren aan hun plicht tegenover de gemeente
naren. Aan den overkant boven de trap
prijkt de spreuk: „Concordia Res Parvae
Crescunt" (Eendracht maakt kleine zaken
groot).
Boven de deftige toegangspoort lot de
raadszaal de roos, het symbool der zwijg
zaamheid, met de spreuk: „Salus publica,
suprema lex esto" (Het heil van het volk is
de hoogste wet).
Het doorkruippoortje in den voorgevel
geeft toegang tot de loggia. Van daar uit
hebben we een prachtig overzicht over de
nieuwe oppervlakte der markt en zien zelfs
bij de ontbladerde hoornen de Stationsstraat
uit, tot aan den watertoren toe.
In de nis naast den raadzaaltoegang
noodt een gemakkelijke bank tot rusten.
Deze is geschonken door de gezamenlijke
georganiseerde Waalwijksche bouwvakpa
troons. Deze is geheel gelijk aan de hank op
de henedenhal bij den bode, die aangeboden
is door de R.K. Werkliedenvereeniging.
Boven de traphal hangt een in brons ge-
smeede lantaarn, geschenk van de Midden-
standsvereeniging.
Om meteen maar de hal af te werken,
gaan we eenige treden op en vinden links
twee wethouderskamers, tusschen welks
deuren, aan de halzijde de garderobe voor
de raadsleden een plaats heeft gevonden.
De kapstokken, alsmede de afsluithekken,
geven een staaltje van knappe smeedkunst,
terwijl de parapluiestandaard, geschenk van
de N.V. „De Amstel" een schitterende pres
tatie in koperdrijfwerk te zien zal geven.
De deur voor den kop van den breedeii
gang, waarboven in het glas een Venusfi-
guur is afgebeeld, geeft toegang tot de log
gia aan den achtergevel.
HET NIEUWE vADHUIS.
Hiernaast een foto
van den gemeenteraad
van Waalwijk in z'n
tegenwoordige samen
stelling en zooals hij
30 September j.l. in
laatste zitting in liet
oude raadhuis bijeen
was. Van links naar
rechts: Ir. H. van der
Waerdcn, Frans Pas
sier, Jan van der
Geld, Jacq Spijker
man, Fr. Smolders
(wethouder), W. Ei
bers (wethouder), E.
C. Moonen (burge
meester), J. v. Mier-
lo (secretaris), Jos.
J. Klijberg, J. Nuy-
ten, C. Pullens, F.
Rox en M. van Drlel.
Afwezig de heeren
J. C. Spapens (inzet
rechts) en C. van
Haren (inzet links).
