■A
ftp:
het va
pa
isalz,
1 sPr.
''soonij
'eijden
7..i. v
oi
Scniaj
lat hij
aij de
nidat
nen en
'®i' ind|
j dus
leeren.
'"af leid
maar
^oed
's avoi
i wens
voorzii
e paste
Spr.
inlaad
m. hu
en, zijn
zich hi
snt vol
ladhie' l,p
I0g op
Sprang
4der p|;
in kum
reeds I
bben
lot hei
•slorische datum in de geschie-heeren Ch. v. Willigen en K. Rosdorf,
1 n Waalwijk ligt weer achter 1 resp. inspecteur en ontvanger der di-
----- recte belastingen, Dr. P. C. de Brouwer,
dir. Lyceum te Tilburg, de architecten
v. Moorsel en Koldeweij, de heer Jos.
Verwiel.
Op de publieke tribune hadden de
afgevaardigden der verschillende ver-
eenigingen plaats genomen.
Aan de hoofdtafel namen plaats de
Commissaris der Koningin in de pro
vincie Noord-Brabant, Mr. Dr. A. van
Rijckevorsel, de griffier der Staten,
Vincent Cleerdin, burgemeester E.
Moonen, wethouder W. Eibers en wet
houder F. Smolders en de heer J. van
Mierlo, gemeente-secretaris.
De plechtigheid werd geopend dooi
den burgemeester, die een uitvoerige
rede hield. Hij zeide o.m.
Deze dag is voor de geschiedenis van
Waalwijk van bijzondere beteekenis.
Het gemeentebestuur stelt het op hoo-
Koningin de beteekenis van dezen dag
Hel gewichtige feit der opening
nieuwe raadhuis is op passen-
5 l 0o'l? z0 gevierd, al kon het in de hui-
vanl Omstandigheden geen luisterrijk
worden.
f|l>(len week lazen wij nog ergens
uwe wolken zich nog steeds bo
il raadhuis samenpakten. Heeft
hrijver dit in letterlijken zin be-
wat wel niet het geval zal zijn
heefl hij ongelijk gehad, want
'n openingsdag viel het heldere
l,t jn overvloed op den voorgevel
ft raadhuis.
was de eerste meevaller, die we
tfflvond in het gure herfstweer-
jft hadden durven verwachten,
pn er uit of er de eerste weken
verbetering zou ltomen, maar
ling kregen we Zaterdag een fraai
rs\veertje, dat tot het welslagen
et feest veel heeft bijgedragen.
I eigenlijk der traditie getrouw,
9 1 jjt mooi weer is als „Waalwijks
l)er ^"n feest organiseert en zoo was
f 0- f1'"1 Jaterdag een uitgelezen, een ware
nn frsche dag, die aan alles meer fleur
He. Het was weer om alles tot z'n
Ie doen komen, om allen te doen
!en van hetgeen geboden werd en
uitstekende wijze elkaar op-
mogen gerust constateeren, dat
feestviering georganiseerd door
.zoowel de aankondiging van het
jijke feit, de kinder-zanghulde,
efilé der vereenigingen, de instru-
ile en vocale concerten en wat
meer zij, zeer vlot en geslaagd ver
en zijn. De Waalwijksche muziek-
deden zich weer van
ste zijde kennen, zoowel wat hun
Verschure, door wiens initiatief de
stichting van het raadhuis vanaf het
begin in de juiste banen werd geleid.
Aan zijn beleid is te danken de instel
ling en samenstelling van de commissie
van advies. Spr. hoopt dat de heer
Timmermans-Yerschure nog jaren met
genoegen mag terugzien op zijn geluk
kig initiatief.
Spr. dankt vervolgens de heeren Dr.
v. Gelder, Prof. Granpré Molière, J. v.
d. Valk en Cornelis Veth, leden der
commissie van advies, voor de doel
treffende wijze waarop zij zich van hun
taak hebben gekweten.
Vervolgens richt spr. zich tot archi
tect Kropholler, die hij dankt voor de
bijzondere zorg welke hij gewijd heeft
aan de inrichting, afwerking en ver
siering van het gebouw.
Spr. dankt allen die hun groote toe
wijding, kunstvaardigheid, bekwaam
heid en vakkennis hebben beschikbaar
gesteld voor de versiering van het raad
huis. Op de eerste plaats den sympa
thieken beeldhouwer en kunstenaar,
dhr. van Zijl te Bussum, door wiens ta
lent de aantrekkelijkheid van het raad-
Woolwik
Toen spr. voor het eerst de beide koe-
heesten voor het raadhuis zag, dacht hij
een oogenblik dat men hier de Bossche
veemarkt wilde gaan beeoncurreeren.
Eerst toen men hem zeide dat deze
dieren de lederindustrie voorstellen,
was zijn hart gerust.
Spr. eindigde met de hoop dat de
gemeente Waalwijk een nieuwe periode
van grooten bloei en welvaart en ar
beidzaamheid tegemoet moge gaan, en
met een gelukwensch voor het feit dat
de gemeente dit raadhuis liet bouwen
door onzen nationalen bouwmeester
Kropholler.
De architect, de heer Kropholler,
kreeg hierna het woord. Toen hij 6 ja
ren geleden op uitnoodiging van dhr.
.los Verwiel voor het eerst Waalwijk
bezocht, had hij nooit kunnen denken
dat het nieuwe raadhuis hier nog ooit
door hem zou worden gebouwd. Het
werk is hem veel veraangenaamd door
de ruime opvattingen, waardoor hij in
de gelegenheid was sommige deelen
van het raadhuis te doen verfraaien
lit.
riTiE,
I l.jwilligheid betreft om dit feest op
a"S( isteren als om 't geen ze presteer-
c vergl
„$het 's middags reeds druk op de
t. op 't nieuwe plein voor 't raad-
en in de bevlagde straten, vooral
fn avond was 't enorm druk en
(1 door [en de zeer mooie verlichting van
(jV(l kt en raadhuis, maar niet minder
dde 5 oogst smaakvolle etalages van tal
uitslagi winkels groote belangstelling.
3)5 aalwijk heeft ontegenzeggelijk we
istand i m eene goede beurt gemaakt, al
rvv anj 1,1 p,uv'lls aangekondigde con-
s aan van St. Crispijn op Zondagavond
s. Hete delijk verstoren,
nauwe! l(jjen de buitenfeestelijkheden een
'n'X fkend verlo°P' zelfde zal wel ge-
Wilhefc
l cjjfen
wijzei
was,
ien
ng te
tegen
kunnen worden van de inwendige
ieele feestelijkheden in 't nieuwe
mis, (1) die van drie uur af tot
eks vijf, zes uur duurden en die
leiding van den heer van Vliet
coede regeling hadden, naar wij
niisclnfllnen. De Comm. der Kon. met den
pelen,
ut een
slaan,
t nu
RWB
ld dan
n tegen
in een
neester
goede
elmina
heeft willen accentueeren, door zelf de
opening van het raadhuis te verrichten.
Ook de dames en heeren genoodigden
roep ik namens het gemeentebestuur
van Waalwijk van harte welkom toe.
Deze plechtigheid beteekent voor de
door medewerking van kunstenaars,
vooral van den heer Zijl.
Spr. betuigt zijn dank voor den steun
dien hij ondervond van burgemeester,
secretaris en den gemeente-bouwkun
dige, den heer G. v. Huiten, en tevens
kwam precies 3 uur, de ge-
ligden waren present, waarna on-
lellijk de plechtigheden begonnen
«en drie uur begon het volk naar
Markt te stroomen, geleidelijk
ide daar de massa aan. Op het
voor het raadhuis was het een
ke bedrijvigheid. Auto's met hoog
lede genoodigden reden af en aan.
fotografen en Polygoon brachten
geschut" in gereedheid. Het zijn
ngen die met een gewichtige plech-
0-Jtid plegen vergezeld te gaan.
het raadhuis zelf prijkten in de
penhal die naar de raadzaal leidt
1- jjke bloemstukken, terwijl de tapij-
op de vloeren het geheel een nog
rdiger aanzien gaven.
De openingsplechtigheid,
raadzaal vulde zich langzamer-
met genoodigden; wij merkten er
De autoriteiten en genoodigden bij ui officieele opening van het Raadhuis.
huis in, niet geringe mate verhoogd is.
Voorts den bescheiden aannemer, den
heer J. de Bont en zijn drie zonen, die
hier getoond hebben wat met gedegen
vakkennis te bereiken is. Den heer de
Bont noemt spr. het type van Noord-
gemeente* me'e'rdan 'alïeëiTdë opëniëg Brabantsche degelijkheid, voor wie de van den heer de Hoop, wien nooit iets
van het nieuwe raadhuis. Als men de eischen van het bestek slechts als mi- teveel of te moeilijk was. In den aan-
huisvesting die het openbare gezag tot nima gelden.
Ook aan den heer de Hoop, den op
zichter, wiens gedegen vakkennis ertoe
heeft bijgedragen dat het raadhuis den
toets der scherpste critiek kan door
staan, brengt spr. dank.
Spr. wendt zich ten slotte tot de
raadsleden. Hij weet dat het algemeen
heden in onze gemeente genoten heeft
gen prijs dat de Commissaris dei-
objectief beschouwt, zal wel niemand
de gevolgtrekking maken dat het nieu
we raadhuis een weelde beteekent. Het
is dan ook niet het belang der huisves
ting dat dezen dag tot een merkwaar
dige stempelt, maar den vorm waarin belang hij hen in vertrouwde handen j
dit nieuwe raadhuis gegoten is: ruim- is en dat dit steeds het richtsnoer dei-
nemer heeft spr. iemand gevonden die
al het mogelijke heeft gedaan voor een
goede samenwerking. Ook het college
van B. en W. dat zulk een groot ver
trouwen in hem heeft gesteld, zegt
spr. dank. Hij eindigt met de hoop dat
de slechte jaren die de gemeente thans
meemaakt spoedig voor betere zullen
hebben plaats gemaakt.
De volgende spreker was de heer A. v.
S
2-i
5-
3
1
4-i
hitect Kropholler, architect .T. v.
ilk, lid der Commissie van Advies,
mr. E. .T. B. M. Verheijen, Jhr. mr.
H. X. Verheijen en Mr. M. Brou-
resp. kantonrechter, ambtenaar
en griffier bij het Kantongerecht
alwijk, wethouder W. Eibers, wet-
der F. Smolders, de heer J. van
gemeente-secretaris, den bijna
lligen gemeenteraad, verschillen-
wd-raadsleden, hoofd-ambtenaren
üilitenaren der gemeente, de heeren
2-Pont, aannemers en verschillende
raannemers, de burgemeesters van
edenroh ertogenbosch, Loon-op-Zand, Dru-
Nieuwkuijk, Vlijmen, Heusden,
r en HJ .jj]^ Dussen, Geertruidenberg, Ois-
:m(l was n oord wij kerb out en Nieuw-
malen. ïïeer> verschillende hoofden van
g fussi 'en, de Hoogeerw. heer Deken N.
Rosnu \\\e^ pastoor Verhagen, pastoor
n Br Ds. Louwe Kooymans, Ds. Muhl-
el, Broeder Overste, de heer J. van
fl Sr., voorzitter van het plaatselijk
tuur der R.K. Hoogere Handels
slaan' ooi, de heer Ir. C. Raming, wn. voor-
;nde cor (r jer Waalwijksche Fabrikanten-
'^""eniging, de heer Chr. van Liempt,
der R.K. Middenstandsvereeni-
.m. Besof?. de heer G. N. v. Loon, voorz. der
ter van Koophandel, en nog ver-
rlJ illende voorzitters van Waalwij k-
vereenigingen, de heer Drs. G. de
K. dir. der R.K. H.H.S., de heer J.
dub. Her, dir. der R.K. Handelsavond-
Zondag ,01, de heer J. Langeraap, dir. v. h.
:ril'45cS 'kantoor, de heer Bruna, van de
5 min 1 •lournalistenver., Ir. G. Bolsius,
Pecteur v. d. Volksgezondheid, de
Kaasjager, kapt. distr. comm. der
Hen vi
a Geen» L Maréchausseé, de heer Kist, le
Goorden
Verhoe
1?nant Kon. Maréchausseé, de heer
tofman, opzichter rijkswaterstaat,
F. Janssen, inspectrice l.o., de
centrum der schoennijverheid te hand
haven en te bevestigen. Er worden in
onze gemeente dan ook geen hesluiten
genomen die niet zijn getoetst aan het
belang van het bedrijfsleven en het is
alleszins le verklaren dat het gemeente
bestuur op het nijverheidsbelang is af
gestemd. Een gevolg van deze gemoeds
gesteldheid is dat Waalwijk rijk is aan
monumenten van nijverheid, doch arm
aan monumenten der bouwkunst. Dit
raadhuis valt uit die sfeer van zakelijk
heid. Nog verkeert de gemeente in het
eerste stadium der ontwikkeling, nog
moeten alle krachten worden ingespan
nen om het veroverde terrein te behou
den, maar toch heeft men het reeds
aangedurfd om in Waalwijk zulk een
monumentaal stadhuis te. stichten.
Daarvoor was noodig jeugdige, fris-
sche ondernemingsgeest, waarop ik bij
zonder de aandacht wil vestigen, om
dat die zulk een hoopvolle vooruit
zichten voor de gemeente opent.
Bij den aanvang der beraadslagingen
hadden enkele raadsleden bezwaren
tegen een nieuw stadhuis en het en
thousiasme ervoor was niet groot,
doch de verdere gedachtenwisselingen
hebben met zeer groote meerderheid
geleid tot het bezit van een representa
tief gemeentehuis, dat een algemeen
belang beteekent. Hierdoor immers
wordt het aanzien der gemeente en der
hier gevestigde ondernemingen ver
hoogd. Spr. meent zich dan ook niet
aan overdrijving schuldig te maken,
als hij verklaart dat met dit nieuwe
raadhuis een nieuw tijdperk voor de
gemeente gaat aanbreken.
Ook in de openbare meening heeft
zich een dergelijk proces ontwikkeld.
Aanvankelijk stond men er sceptisch
tegenover, maar weldra werd plaats
ingeruimd voor de gemeentelijke soli
diteit en burgerzin, welke beginselen
geleid hebben tot de stichting van dit
nieuwe raadhuis. De talrijk aangebo
den geschenken uit alle kringen, zijn
overtuigende bewijzen van de deelne
ming der bevolking.
Er is een bouwwerk verrezen dat na
vele geslachten nog zal getuigen van de
offervaardigheid en den kunstzin van
het thans levende geslacht.
Spr. meent thans groote erkentelijk
heid te moeten betuigen tegenover het
oud-raadslid den heer B. Timmermans-
van Waalwijk, welks belangen wij op
de beste wijze hebben te dienen.
Vervolgens sprak Mr. van Lanschot,
burgemeester van 's Hertogenbosch en
voorzitter der afd. Noord-Brabant van
de Vereeniging van Nederlandsche ge
meenten.
Wanneer ik, aldus spr., hier impro
visatorisch enkele goede wenschen sa
menvat om U geluk te wenschen met
wat na zooveel moeizamen arbeid, in
tensieve voorbereiding en stage vol
harding is volvoerd, zal dat hierop
neerkomen, dat, in het tot standkomen
van dit prachtige en sierlijke stadhuis
een groot stuk cultureelen arbeid aan
Brabant is ten goede gekomen. Wij
hebben dat noodig in ons gewest. Gij
hebt met breede wiekslagen een hooge
vlucht genomen en vanuit die hoogte
hebt gij een hoog en breed standpunt
kunnen innemen, en met groot succes.
voor de totstandkoming van dit raad
huis heeft afgespeeld,1 wat het best
bleek uit de artikelen in de Echo.
Spr. schetst dan het werk dat de heer
Kropholler in zijne gemeente heeft ge
daan. In die bescheiden gemeente kon
de architect natuurlijk niet zoo zijn
vleugels uitslaan als hier en daaruit
volgt, naar spr.'s inzicht, dat het raad
huis van Waalwijk nog grootscher
van conceptie is, zoodat de lof die aan
Noordwijkerhout's raadhuis is toege
zwaaid, dubbel neerkomt op het nieu
we raadhuis van Waalwijk.
Spr. hoopt dat dit raadhuis nog eeu
wen lang zal mogen getuigen van den
durf van Waalwijk.
Openingsrede van
den Commissaris.
Hierna werd de openingsrede uitge
sproken door Mr. Dr. A. B. G. M. van
Rijckevorsel, Commissaris der Konin-
De burgemeester van Waalwijk liet girt in Noord-Brabant,
zich eenigszins onvoldaan uit over het J Gaarne, aldus spr., heb ik gevolg ge-
oude stadhuis, waar hij zoo lange jaren geven aan de uitnoodiging van het ge-
den gemeentelijken scepter heeft moe- meentebestuur van Waalwijk, om het
ten zwaaien. Spr. vindt dit echter een nieuwe raadhuis te komen openen, om
werkenvan Waalwijk: toch zijn er
m.i. wel monumentale gebouwen, waar
op de plaats met recht trotsch mag zijn:
de Ned. Herv. Kerk, die met haar
geestigen dakruiter het straatbeeld
zoo mooi onderbreekt en die wellicht
in Waalwijk de eenige getuige is van
den St. Elisabethsvloed, dan de merk
waardige kerk van Dom Bellot, en de
Bizantijnsche kerk van St. Jan, ge
bouwd door den heer Valk.
Nu komt daarbij dit zeer bijzondere
raadhuis. Ik stel er prijs op den heer
Kropholler geluk te wenschen met dit
zeer geslaagde nieuwe staal van zijn
hooge kunst. Ik verheug mij erover het
gebouw straks in zijn onderdeelen te
mogen bezichtigen. Ik wil ook Waal
wijk gel uk wenschen met de keuze van
dezen architect, die een stadhuis heeft
weten te scheppen, dat waarlijk van
dezen tijd is, maar toch rustig en voor
naam aandoet, een raadhuis dat ook
de toekomstige generaties als waarlijk
schoon zullen moeten erkennen. Ik
hoop dat het gemeentebestuur al het
mogelijke zal doen om dit nieuwe cen
trum van buitengewone distinctie te
doen zijn.
Toen tot den bouw werd besloten
was de crisis nog ver van hier. Sinds
is ook Waalwijk zwaar getroffen en
het is de vraag of thans nog tot den
bouw van een dergelijk kunstvol bouw
werk zou worden besloten. Maar toch
zou ik willen zeggen: Weest niet rou
wig om dat besluit. Het oude raadhuis
was een stad als Waalwijk werkelijk
onwaardig. Ook in vroegere eeuwen
zijn dikwijls groote bouwwerken in
moeilijke jaren tot stand gebracht, b.v.
het Bossche raadhuis. Voor Waalwijk
staat de toekomst nog open, het heeft
reeds meer schokken doorstaan en men
zou kunnen zeggen dat het tegen de
verdrukking in gegroeid is. Met Gods
hulp zal deze stad ook deze tijden te
hoven komen.
Met den wensch dat dit schoone ge-
houw spoedig getuige moge zijn van
Waalwijk's nieuwen bloei, verklaar ik
dit raadhuis voor geopend.
De vlag uit.
Onmiddellijk nadat de Commissaris
zijn rede beëindigd had werd uit het
kleine luikje in den voorgevel van het
hoofdgebouw de nationale vlag gehe-
schen, om den volke le verkondigen
dat de historische gebeurtenis een feit
was.
Plechtig klonk het vaderlandsche
volkslied, dat door de harmonieën St.
Crispijn en St. Jan op de kiosk werd
gespeeld.
Zanghulde en Défilé.
Lang behoefde het geduld der wach
tende menigte niet meer op de proef te
worden gesteld, want reeds spoedig
verschenen de officieele personen op
het bordes van het raadhuis om de
zanghulde der schoolkinderen te aan-
hooren en het défilé gade te slaan.
De kinderen zongen onder leiding
van den heer J. L. v. Kempen een twee
tal strofen van het „Wilhelmus" en van
het „Wien Neerland's Bloed" en het
C.
heer
den
ar-
ijk dankzegde voor z'n zanghulde
met de kinderen, die behalve chocola
de nog een dag vrij kregen.
Een imposante stoet van niet min
der dan ruim 50 Waalwijksche ver
eenigingen trok onder leiding van
W. B. langs de autoriteiten, ieder op
z'n wijs z'n groet brengend.
De liedertafel Oefening en Vermaak,
versterkt door „Tot Bloei der Toon
kunst" en 't Dubbel Mannenkwartet
„Zang en Vriendschap" zong onder lei
ding van den heer Jan Kooien, op uit
stekende wijze „Domine Salvam fac",
dat diepen indruk maakte en voor de
film werd vastgelegd.
Een mooi gezicht was het toen een
groot aantal postduiven op het plein
werd losgelaten, door de goede zorgen
van den W.C.B., onder leiding van dhr.
Antoon van Eijck.
De plechtigheid was daarmede afge-
loopen. De genoodigden maakten
gaarne van de gelegenheid gebruik om
de inrichting van het gebouw te bewon
deren.
buitengewoon groot geluk. In de eer
ste plaats zou, wanneer het stadhuis
vroeger was gebouwd, men niet de be
schikking hebben gekregen over den
geweldigen vooruitgang der bouwkunst
in Nederland in de laatste jaren. Wa
ren de plannen 10 jaren geleden uitge
voerd dan zou-men onmogelijk hebben
dat ik ervan doordrongen ben dat (1e
ingebruikneming van een nieuw raad
huis voor een gemeente een oogenblik
is van zeer groot gewicht.
Met dit monumentale stadhuis, waar
in ook enkele andere takken van over
heidsdienst zijn ondergebracht het
is dus een waar regeeringsgebouw
kunnen bereiken wat thans bereikt is. is het nog een bijzonder geval, omdat
Voorts is het een felicitatie waard dat 1 met dit nieuwe stadhuis een nieuw cen-
het besluit genomen werd voor den
tijd dat Ged. Staten met het vergroot
glas werkten en voor elk werk de dub
beltjes op tafel wenschen te zien, an
ders zou het werk door dat vergroot
glas waarschijnlijk nu niet zijn tot
stand gekomen.
Weliswaar bezit Waalwijk niet veel
gebouwen die de aandacht trekken,
maar enkele kent spr. er welde pro-
testantsche kerk en eenige patriciërs
huizen.
Over de beteekenis van Waalwijk is
veel gesproken. Deze blijkt wel uit een
passage in Hildebrand en uit hetgeen
een vooraanstaand Brabander in Lon
den meemaakte, toen deze in de En-
gelsche hoofdstad een paar schoenen
wilde koopen. Op zijn opmerking dat
de schoenen nogal duur waren, werd
geantwoord: „Yes sir, but it 's real
trum van Waalwijk is geschapen. Als
de omgeving over enkele jaren geheel
in orde zal kunnen zijn gebracht, dan
zal dat voor iedereen duidelijk zijn.
Ik kan deze plaats niet anders zien
dan als 't centrum der geheele Lang
straat, dat is ook liet eigenlijke karak
ter van Waahvijk. Ik verheug mij er
over dat door een goed gemeentelijk
uitbreidingsplan en wellicht ook door
de a.s. streekplannen Waalwijk ge
schikt kan blijven gemaakt voor die
belangrijke functie, ook in de omstan
digheden van 't moderne verkeer. De
Langstraat is daarvoor reeds waarlijk
geheel onvoldoende en er zullen daar
om middelen gevonden moeien wor
den om ook in den nieuwen tijd Waal
wijk aan zijn bestemming te doen be
antwoorden.
Ik heb hooren spreken over de bouw-
Onderwijl begon op de Markt een
reeks van concerten. De Gemengde
Zangvereeniging „Vooruitgang zij ons
doel", de Chr. Gemengde Zangyereeni-
ging „Hallelujah" en (le harmonie „St.
Crispijn" traden achtereenvolgens op.
's Avonds om 8 uur werd deze reeks
voortgezet door de Liedertafels „Oefe
ning en Vermaak" en „Tot Bloei der
Toonkunst" en de harmonie „St. Jan".
Het was 's avonds een enorme drukte
op en om het marktplein. De verlich
ting gaf een buitengewoon effect, voor
al het vloedlicht op het hoofdgebouw
van het raadhuis.
't Ging overal zeer gezellig en prettig
toe vooral in de café's met strijkjes en
op de Bals.
Het geheel had een waardig en goed
verloop, waarop men met genoegen
mag terugzien.
1) De blunders die onze burgemeester heeft
gemankt bij deze officieele openbare gebeurtenis
op verschillend terrein, de persoonlijke beleedi-
gingen die bij zich veroorloofd heeft tegenover
onzen redacteur in deze en andere functies en ook
ten opzichte van ons blad en die spotten met alle"
begrip van „algemeen belang", „belang der ge
meente" of burgerlijke opvattingen zullen wij alleen'
om der wille van den jroeden naam onzer plaats,
vooralsnog niet nader definlceren.
Wij schamen ons daarvoor! RED,
