L
Hel program Her H. K. Staatspartij.
t, Fr. Teiliijs spreekt nor UJiesimtniging.
lillen"
Hems uil Kmlshmd.
n
1 15
ei 111
den
boete
g der
rcrzet
s ver.
in.
en
te
ijk.
erecht
3e te
wijzer
stal op
Idigen
at zich
Vught
vonnis
teroep,
rvaard,
hooger
dat zij
g bled
ren en
tit.
e geen
ipunten
ng der
•bracht,
an ver
>ek zeet
[•jisitoir
V. ge
bevestl-
i 6 mnd,
elachte
jen hem
door de
om z
raak en
ing van
Dor ver-
k, subs,
legen de
an ver.
n event
3ed van
en be
enz'n
t'rmen
dachten,
,K
y belangstelling voor de rede, die
F-. Teulings Maandagavond voor
r.K K«esvereeniging In den Gilden-
)1(j' h-efl gehouden, gaf in verge,
„g met het bezoek op vorige
,enico»nsten weliswaar reden tot
Ïre1it?lng, doch na de propaganda
het b -stuur voor dezen avond
naakt had hadden wy een nog
n0ter opkomst durven verwachten
[)nder daanwezigen merkten wij
den HoogEerw heer Deken v. Rlel.
ZE heeren pistoor van Erp en
stoor Verhaeen en verschillende
dere H.H. Geestelijken O ik Burge-
.ester Moonen gaf blijk van belang-
illing.
Openingswoord.
)C bijeenkomst werd door den heer
van Heesbeen. Voorzitter d-r Kies-
r?e dging met den christelijken
;0,t geopend.
)e heer van Heesbeen heette daarna
ainwezleen van harte welkom,
joral mr. Teulings, wlen hij dat k-
,}r was voor de welwillendheid
larmede deze den eenigen avond,
hij nog vrij had heeft willen
.jchikbaar stellen. Sor. was ervan
ifriu'gd dat niemand beter dan mr.
eulings, secretaris en ziel der R.K.
aalspartij, in staat is een uiteen
ging ie geven van het programma,
welks samenstelling hij zelf het
fiiwenaandeel heeft gehad. Soreker
schouwde dan ook de aantrekkm^s
acht van den persoon van den
reker als de oorzaak der groote
komst, waarin hij tevens mocht
ns'ateeren een alleszins gerecht,
ardlgd medeleven met de R.K. Kies-
ireenlging. Spr. was van meening
Waalwtjk het op het gebied der
politieke organisatie nog wat te
makkelk opneemt en wees erop
het een eisch is dat allen zich
de hoogte stellen der politieke
jaagstukken Daartoe noopt z.i. ook
sryd der tegenstanders, want
alleen in Rutland. Mtx'co en
;ar j maar ook reeds in Duiischland
B-lgtë valt een steeds sterkere
arcehiraiie tegen de Katholieken
aar te nemen. De middenpartijen
orden overal weggevaa d en er
pimen zich twee groo e kampen
Ken de christelijke beschaving. Wij
atholieken, aldus sprhebben bij.
onder" rechten en plichten omdat
Ij 2000 jaren geleden den grondslag
tbb n gelegd voor de huidige
briitelljke beschaving. En zelfs van-
sag nog In deze zwaarste lijden en
Ijn wij de partij die den moed het ft
m de regeringsverantwoordelijkheid
p ons te nemen. Spr. wees erop dat
K a hollek plichten heeft, die voort,
loeien utt een G «dde'ijk mandaat
o dat hij steeds moet bijlragen
oe zijn positie in het maatschappelijk
ren ook is tot den vervolmaking
er steeds groeiende beschaving.
Mr F. Teulings.
Daarna wal het woord aan Mr.
eultngs, Secretaris der R.K. Staats-
snij en lid der Tweede Kamer.
Spr. begon met te wijzen op de
roote politieke gebeurtenissen die
omen gaan Velen maken zich daar
driiri.iver n,et bijzonder ongerust, maar
Ai.-ysiw Kh is het zaak tijd'g te waken en
Hendriks van nu af aan voortdurende het oog
eiis z erlcht te houden op de dingen die
laan te gebeuren. Óm gord leiding
kunnen geven in de politiek is men
erplicht richtlijnen aan te geven en
ch ie vereenigen tot een aaneenge-
oten phalarx Dat beteekent voor
as, aldus spr., nadenken over de
roote beginselen die in de k K.
aatspart ij uiting moeten vinden,
ait een partij als de R K. Staats-
art Ij die alle volksgroepen wil
oiva ten en ook een begtnselpartii
il z'n moet haar werk niet laten
epalen door allerlei toevallige onder-
erpen, persoonlijke stokpaardjes of
roep<belangen, maar moet haar gang
epaleo door levende beginselen. Voor
werk is noodig een duidelijk en
ictitinggevend program van actie.
Spr. schetste uitvoerig de totstand-
Miilng van het program der R K.
'üatipartQ voor de verkiezingen van
933
De partij heeft haar program getoetst
an de beginselen, waarvan zij ult-
aat dus de Katholieke waarbij
ent opgemerkt dat niet elke op
^D.
v. Hoorn.
Cales en
Cornelia
>sch.
1.G ijs-
Kou wen-
3 m. -
Wilhelmus
iel echtg,
;Ien 25 j,
Martinus
i 22 j.
Elisabeth
ivits 21 j.
dl ge
aats en
ities in
raatsc van een ka'hollek als katholiek
leginsel kan worden aangemerkt
irW n aan de bestaande toestanden.
Spr. wees erop dat het feit dat een
note partij een bepaald onderwerp
opzandi |s programmapunt aanvaardt van niet
le schatten belang is. zelfs al wordt
an geen tarvin geen concrete omschrijving
eikt dan fewen. Het volk moet richt-
r streek, poeren in het programma vinden en
I1KKFBIJ Foet daarin den grondslag zien voor
in liefde voor het partijwerk, de
grondslag die gevonden wordt in de
zuivere katholieke beginselen.
De beginselverklaring van 1896
was gebaseerd op „Rerum Nivarum"
nu „Qndr. Anno" verschenen is
moesi daaruit een belangrijk deel
worden geput voor soclaal-economlsch
beleid.
Het voorbijgaan van de crisis-
vraagstukken zou struisvogel politiek
zijn, vandaar dat een gedeelte van het
program van actie daaraan gewijd is
daarnaast staat dan het plan van
opbouw.
Principleele Rtcht'ljnen.
Spr. wijdde vervolgens zijn aan
dacht aan de principleele richtlijnen
van het program
lo. de verhouding staat individu en
het beginsel van staa-sgezag;
2o. het vraagstuk van het gezin in
algemeenen zin
3o. -de sociaal economische politiek,
in het voorwoord op het program
is daide ij«c uiteengezet, wrlke rlchilng
de partij in deze vraagstukken utt-
koerst.
Aangaande het eerste punt zegt het
programma„de staat is in zooverre
dienstbaar aan het individu dat hij
door inrichting en wetgeving het
individu moet instaat stellen in samen
werking met anderen zijn tijdelijk
geluk gezien in het licht zi|ner
eeuwige bestemming zooveel moge
lijk te bereiken, met name een be
hoorlek pell van welvaart te bereiken".
Hieruit volgt de plicht der overheid
het gezag hoog te houden en de
plicht der enkelingen om het gezag
te eerbiedigen. Spr. wees er met
nadruk opdat het lijdelijk geluk van
het individu hier geplaatst is in het
licht zijner eeuwige bestemming,
waardoor verbinding wordt gebracht
tusschen standpunt en levensbeschou
wlng.
In de tweede alinea wordt de
onmisbaarheid van het staatsgezag
kort omschreven. Het gezag moet
worden hooggehouden, ook door een
juiste positieve en concre e vervulling
van de taak waarvan de overheid de
draagster is en tevens bij de citiek,
welke het goed recht van eiken burger
is. Daardoor wordt uitgesloten en
veroordeeld die critiek. waarbij het
summum van ongemanierdheid en
groftieid als hoogste uiting van demo
cratie schijnt te moeten gelden.
Diegenen dte zich uitgeven als de
grootste verdedigers der democratie
ondermijnen met dergrlljke citiek
juist een der pijlers daarvan. Spreker
gispt de socialistische spreekkoren die
niets gemeen hebben met de volks
voorlichting die in de democra ie
gegeven moet worden en die zuivere
demagogie zijn. Dit noemt spr. een
ondergraven van den volksinvloed op
het landsbestuur. Daaraan mogen de
Katholieken nooit medewerken
Vervolgens zette spr. de katholieke
gezinspolitiek uiteen, bij welk punt
hij ook het onderwijs, huwelijksrecht,
aroeid der gehuwde vrouw, zedeloos
heid, alcoholisme, volksgezondheid,
woningbouw en verdeeling van open.
bare lasten onderbrengt. Daardoor
komen b.v. de zedeloosheldbestrflding
en het onderwijs In ander licht te
staan en worden ze beschouwd als
primaire plichten der ouders.
Voorts behandelde spr. de sociaal-
economische polHek. Het zal dutde-
lük zijn dat deze gebaseerd is op
„Q ladragesimo Anno", die voor den
Ka.holitk geldt als de codex voor de
vernieuwing van den S'aat en de
Miatschappy. Enkele voorname onder-
deelen uit de enrydiek zijn daarom
op het program georacht.
Spr, was ervan overtuigd dat de
StaatspartQ op deze grondslagen kalm
den komenden strijd kan ingaan.
Het program van actie dat op het
algemeene program volgt, wordt dan
door Spr. nader beschouwd Er zijn
hiertegen bezwaren ingebracht als
zouden de punten niet voldoende
concreet zijn aangeduid. Spr. ontleedt
deze bezwaren uitvoerig Het program
moet niet dienen om straks een afge
vaardigde tot de orde te kunnen
roepen, dat kan beter geschieden bij
mandaat-vernieuwing of door een
beslissing in de partij Instanties.
De beteekenis van het program is
dat de kiezer er de richtlijnen in zal
vinden, de kiezer moet zich kunnen
uitspreken over de richtlijnen, maar
eenmaal gekozen is de canuidaat niet
meer de las'hebber doch de ver-
trouwensman dte h^t program moet
toetsen aan de maatregelen die in
concreto moeten worden genomen
in dit verband wijst spreker op de
woorden van Or. Schaecman, reeds
gesproken in 1883; ,'n Party program
eischt kortheid, juistheid en scherpte
van uitdrukking; het moet de begin
selen aangeven als regelen van hande
ling maar de wyze van toepassing
slechts diar voorscheen waar de
beginselen een bepaalde wijze van
handeling onvermydeiyk vorderen, de
daad is in vele opzichten de vrucht
van het oogenblik".
Spr. moest zich keeren tegen de
leuze; „stemt ka'hollek omdat gij
katholiek zyi", daar de party inhoud
moet hebben en de kiezers gelegen,
held gegeven moet worden zich te
verdiepen in de te volgen" staa'kunde.
De aangehaalde leuze kan daarom
slrch's gelden voor hen die geen
begrip van den inhoud kunnen hebben.
Voorts wqdde spr. eenlge woorden
aan het belangryke werk in de studie
commissies der pa'ty voor ptcht,
gezinsloon en sociale vraagstukken
en binnenkort ook voor woningtoe
standen, m'liiaire vraagstukken en
belas'lntikwesties.
Het crisis deel van het program van
actie vraagt behoud van het fi .an-
cieele evenwicht, rechtvaardige ver.
deeling der nieuwe belastingen, be
vordering van scheepvaart en uitvoer,
werkgelegenheid, steunregeling. Spr.
wees erop hoe vj-ale volkrbelargen
als b.v. het onderwijs belang hebben
by het behoud van het fi ancteele
evenwtch».
I Mr TeuHngs schetste de houding
der R K Kamerfractie tegenover het
I rapport Wel er. dat getoetst Is aan
de richtlijnen van 't concept-program-
Ook het program van opbouw werd
door spr uitvoerig toegelicht met de
10 punten die hier zUn op den voor-
gror d gesteld: ophHfi <g van handels
belemmeringen, behoud van de samen-
werk-ng tusschen Nederland en het
koni k ijk bu«ten Europa, de vredes
politiek. de Belgische kwestie, verdere
uitbouw der organische samenwerking
in de bedoven, het pachtvraagsiuk,
het bankwezen en den Invloed op
de circulatiebank, bevordering der
openbaarheid van trusts, kartels en
Concerns en zorg voor het kleinbedryf.
rechtvaardige verhouding tusschen
directie en indirecte belastingen en
het radio-vraagstuk.
Eenhfid
Wij katholieken hebben voor de
toekomst de belang'ijke taak te ver
vullen een betere maatschappeiyke
orde te helpen opbouwen, aldus Mr.
Teulings.
t De staatkundige eenheid van alle
katholieke burgers ls daartoe een
onmisbaar raiddel. Het Is zoo gebleken
in het verleden by de verovering van
de vryheld voor onze Moeder de H.
Kerk. van de vryheld van 't bijzonder
onderwys en van den Invloed van het
katholieke volksdeel in het staats
bestuur te verzekeren. Die eenheid is
evenzeer onmisbaar voor de toe
komstige ordening, die de ware
christelijke democratie moet brengen.
Op de vraag: Zijn wij paraat?
durft spr. bevestigend te antwoorden,
daar hy enkele I ch punten ziet.
Het nieuwe Program is op buiten
gewoon bevredigende wyze tot stand
gekomen, in volle en veih ugen—
wekkende eensgezindheid, op den
Partyraad te Haarlem. De moeilijke
procedure van den Verktezingsraad,
die in 1928 tot zooveel gewrijf aan
leiding heeft gegeven ls tot een
bevredigend einde gebracht.
Met ingang van 15 December ls
het woord aan de partijleden voor het
stellen der candidaten laat men dit
werk afgestemd op het algemeen
partybelang verrlch'en.
De katholieke pers staat klaar over
de geheele linie om haar taak van
voorlichting en informatie te vervull-n
Een steun van te meer wtarde, omdat
2vrywillig wordt gegeven. Spreker
wijst belangstellenden op het Partij-
orgaan, dat in den verkiezingstyd
vaker en in ruimer omvang zal uit
komen.
De R. K. Staatspartij zal in den
komenden verkiezlngsshyd nletspecu.
leeren op de ontevredenheiddat
maakt haar taak zwaarder en meer
verantwoordelijk. Doch spreker is vol
goeden moed en vertrouwen.
Want boven alle moeilijkheden en
bezwaren staat ver utt de geweldige
bindende kracht van het katholiek
beginsel, welke het verleden heeft
In evenzeer moeiiyke tijden het ons
geleerd ons kathollrke volk In
hechte, ongeschokte eenheid byeen.
houdt. óók. ja vooral op staatkundig
terrein.
De overtu'glng, dat het werk op
staatkundig terrein voor den ka hollek
eveneens Is de medewerking aan den
opbouw van Gods rijk op deze wereld,
dat onze staatkundige activiteit in
laatste instantie ook moet strekken
tot Gods eer en tot het heil der
zielen, die overtuiging doet ons
In de politiek byeenb'yven met
onze soms verschillende materieele
belangen, met onze versch-ldenheld
van practtsch inzicht. Speker wil allen
diep van de gedachte door
dringen, dat juist in de samenwerking
der burgers in het gemeenschapsltven
wy naast elkander staan als broeders
en zusters in Christus.
Natuuriyk Is dit beroep op onze
geestelijke saamhoorigheid niet de
eenlge norm voor onze staatkundige
eenheid; aan onze staatkunde moeten
wy steeds meer een vruchtbaren inhoud
geven. Aan dezen eisch voldoet de
R K. S aaisparty by voortduring. Maar
dit vooropgezet zijnde, zegt spreker,
is het my een dierbare gedachte om
het praktliche, materieele, politieke
werk te plaatsen In het warme licht
onzer ka»holieke geloofsovertuiging, in
de bevruchtende sfeer van ons eigen
persooniyk godsdienstig leven. Dan
vervullen we ons po'iileke werk
als generaal of als soldaat niet om
persooniyk of partygewin. Maar wy
doen dat werk. om mede te a-belden
naar de mate onz r krachten aan de
verwezeniyktng van G -ds H, Wil in
de samenleving van onze volksgemeen
schap. van ons vaderland.
Wanneer deze geest ons bezielt
eindigde mr Teulings en brz'elen
blijft, dan katholieken, zullen wy niet
alleen een waardlgen en succesvollen
verkiezingssti Ijd voeren, maar dan zal
dat succes den grondslag bieden voor
waarlijk kalho icke staatkunde, die
duizerd malen vruch'baar zal zijn voor
geheel ons Nederlar-dsche volk.
(K'achtig applaus.)
De heer van Heesbeen dankte namers
de aanwezigen Mr Teulings voorzyn
kernachtige en duileiyke uiteenzetting
en hield er zich van overtuigd dat de
kiezers deze dankbaarheid ook zullen
toonen. Spr. w ide nog een punt in
het licht stellen, nl. dat de verkiezingen
een dubbele strijd zijnom de
personen en om de partij De stryd
om de personen heefi plaats by de
stemming voor de grosiyst en spr.
achtte het een burgerplicht dat alle
katholieken daartoe meestemmen, want
slechts dan kan de bedotlmg der
Kieswet tot zyn recht komen. Op het
oogenbhk zyn 50 tCt der Waalwyk-
scne katholieken lid der Kiesvereeni
ging, hetgeen spr te weinig achtte,
hij sprak dan ook de hoop uit dat
ieder zou medewerken zooveel mogelijk
leden aan te werven 1 |an. om
zooveel m -gelljk katholieken aan de
stemming voor de grosiyst te doen
medewerken.
Hierna werd gelegenheid gegeven
tot het stellen van vragen, waarvan
een viertal aanwezigen gebruik maak'e.
Koloniale politiek.
De heer Drs de Vries vroeg hoe de
houding der party is ten opzichte der
verhouding tusschen moederland en de
overzeesche gewesten in Oost en West.
Heeft de R K Staatsparty zich een
gedachte geformeerd aangaande het
losser maken der politieke en het
versterken der economische bander?.
Mr Teulings antwoordde dat in het
program wordt gesproken over een
nauwe samenwerking tusschen het
vljtc in en bulten Europa hetgeen
speciaal op het economische gedeelte
slaat.
De paragraaf betreffende de politieke
verhouding Is byna ongewyzlgd over.
genomen uit het prrg'am van 1919.
De party bltjft de mlntsterleele ver-
antwoordeiykheld elschen voor de
daden van den gouveneur-generaal.
Circulatiebank.
woordigers der onderwijzers besproken.
Onderwijs tot rijkszaak maken zou de
belangen van het bijzonder onderwijs
kunnen benadeelen en zou bovendien
voor 1933 en de eerstvolgende jaren,
geen bezuiniging geven Dus restte er
geen ander middel van bezuiniging
meer als de wijziging der leerlingen-
schaal, daarom heeft de fractie een
stemmig dit middel aanvaard. Spr.
gaf toe dat het hier een verslechtering
voor het onderwijs beteekent doch
wee9 op de woorden van den onder-
wijsspecialist der T. K de heer Zuring.
Spr. moest het betreuren dat het
manifest der onderwijzers werd de
de wereld ingezonden terwijl men wist
dat vlak daarna de R K. Kamerleden
allen voor het wetje zouden stemmen;
dat vond spr. geen goede volksvoor
lichting.
Standsvertegenwoordiging.
De heer Chr. van Liempt, weesop
het streven in middens>andskringen
om te komen tot 9tandsvertegenwoor-
j diging, hetgeen naar spr.'s opvatting
in strijd is met het brginsel der een
heid in de partij. Spr. vroeg daarom
of het programma der St. p. aanleiding
kan geven tot de veronderstelling dat
de middenstand stiefmoederlijk wordt
behandeld.
Mr. Teulings betreurde deze actie
eveneens In de partij wordt het
middenstandsbelang juist sterk be
hartigd, terwijl het program zelfs af-
zonderlijk spreekt over ontwikkelings
mogelijkheid van het kleinbedrijf en
wettelijke bepalingen voor concerns
trusts en kartels.
De heer Schuttelaar Informeerde
naar de bezwaren tegen een Staats-
circulatiebank en vroeg waarom het
gewettigd was dat de regeering het
pondenverlies der N&d* Bank ont
staan door economische omstandig
heden dekte.
Mr. Teulings verwees naar de pas
te 's Hage gehouden rede van prof.
Kaag.
Nituuriyk zyn argumenten vooreen
Staatscirculatiebark aan te voeren.
Daar staat echter tegenover dat de
circulatiebank de objjctie«e belangen
heelt te behartigen van credietwezen
en handhaving der geldswaarde. Het
groote bezwaar tegen een S aatsbank
is het gevaar der politieke betnvloe.
ding. die in tegenstelling zou zyn
met een goede bankpolltlek. De ge
noemde maatregel was noodig om het
kapitaal der Ned. Bank onaangetast
te laten.
Hei wetie.Terpstra.
De heer Veltman wers oo de be
wering van Mr. T. dat het fi tancleel
evenwicht noodig was mede ter
bescherming der onderwysbelangen
Dtt vond spr. tameiyk boud gesrroken
na het we'j-.Tnps'ra, waaibij de
heele R K. Kdmerfracile yverig heeft
medegeh «Ipen om het onderwijs min
stens 50 jaar terug te plaatsen.
Mr. Teulings ontkende ten stelligste
dat de belangen van het Volksonder
wijs door de aanvaarding van het
noodwetje zoodanig zouden zijn aan
getast dat dit onderwijs daardoor 50
jaar is achteruitgeplaaist. Men moet
de zaken zuiver stellen, aldus spr, en
niet overdrijven, want dan is er geen
objectiviteit meer.
Spr. wees erop dat ook Onderwijs
onder de algemeene bezuiniging moest
worden betrokken. De zaak i* door
de fractie uitvoerig met de vertegen-
Geen der aanwezigen wenschte
verder nog vragen te stellen 't was
bij elf uur toen de Voorzitter deze
geanimeerde bijeenkomst sloot met
den christelijken groet.
Kaatsheuvel, 13 Dec 1932.
Armtnconcert Apollo
De Harmonie „Apoilo" gaf Zondag
j.l. haar jaariyksch armenconcert ten
Date van de St. Vincentlus vereenigtng.
OfiChoon de voorverkoop van
kaarten zeer gotd was te noemen,
was het conceit ntet overdruk bezocht.
De Harmonie gaf een moot pro
gramma In hoofdzaak overeenstc mmer.d
met dat van het laatste gegeven
concert
De humoristen, die het amusant
gedeelte van den avond moesten
verzorgen, konden slechts matig vol
doen.
Verloting Wirkelweek.
In de zaal van het Kon Muziek
gezelschap „Euphonla" had heden
avond de trekking plaats van de door
B. en W. goedgekeurde verloting van
de Wtnkeltersvereenlging ten bate der
Spfiskukery en T.B C. Vereenlgmg.
Zooals steeds h^d deze dekking
veel belangstelling Ten overstaan van
den Inspecteur van Politie weiden de
trekkingen gehouden, teiwljl tevens
de uitslag bekend gemaakt werd van
de prysvraag mede aan de winkel
week verbonden.
Uitbreiding Schoenfabriek.
De uitbreiding der schoenfabriek
van de O uw alhier Is opgedragen
aan den heer S. J. Pepping, aan
nemer alhier.
Brand.
Gisteravond clica half zeven werd
de brandweer gealatmeerd voor ren
brand in het perceel aan de Gasthuis
straat, bewoond door J. alhier.
In het dubbel woonhuis, dat met
stroo onderschoten was vond het
vuur een gretig voedsel, zoodat weldra
het grdeelte waarin de brand was
ontstaan ln lichte laaie stond
Zeer spoedig was de brandweer
aanwezig en wist door krachtdadig
optreden verder uhbrelden van den
brand te voorkomen.
Omtrent de oorzaak van den brand
ls niets b'kerd
GEMENGD NIEUWS,
Ongelukken.
Terwijl de landbouwer Hofslnk uit
Slagharen gisteren 2ljn buurman be
hulpzaam was by het op ztjn wagen
zetten van een aantal melkbussen Is
plotseling het paard, dat voor den
wagen gespannen was op hol geslagen.
H. viel met het hoofd tegen den be
vroren grond en werd met een ernstige
schedelhactuur opgenomen. Eenlge
oogenblikken later is hij overleden.
De man was gehuwd en vader van
twee kinderen.
By het aanbrengen van een an
tennemast is gistermorgen de radio
monteur T. D. G uit Amsterdam van
het dak van een woning teOudckerk
gevallen. De man Hep een ernstige
schedelbreuk op en ls In zorgeiyken
toestand naar een van dé Amsierdam-
sche ziekenhuizen gebracht.
i Q'r
io!d
rest.
Rce-
:htig
•enul
Jzori
•1
tt
V.
