Curiositeiten onzer Ambacliten.
oogen, zenuwachtig bewegende handen
en pruttelende mumrnelllppen.
Ik zelf heb de gewoonte om bij
dergelijke clauses te vragen: .Wat
denkt u dat die persoon wilde zeggen
De speler vult dan zelf den zin aan,
.Mo A, dat wilt u dus zeggen. Welnu,
zeg het". Maar vóór de bewuste per
soon den voliedigen zin heeft gesproken,
krijgt de tegenspeler al een sein om
in te vallen. Op die manier voorkom
ik storende leemten en het onberede
neerd stoppen bij .dat" of .enneeee",
terwijl op de bedoeling van den tekst
nog eens 'n brandglaasje gezet wordt.
Tlenus van Padden uit de Ürunensche
haai, Ik ben blij dat je me gelegenheid
gaf een paar dilettanten gebreken het
pad te wijzen ter verbetering. Je naam
van Padden doe je dus eer aan.
De Schoenmaker.
IV.
Laten we met deze bijdrage even
wat vertellen over de beschermpatroons
der schoenmakers. Het schijnt dat de
acten van den H. Crispinus en zijn
metgezel den H. Crispiniaan zoowat
om de achtste eeuw zijn opgemaakt.
Deze vermelden, dat de twee heiligen
broeders waren, en dat zij, om de
vervolging van üiocletiaan te ontgaan,
te Soissons aankwamen, waar niemand
hun gastvrijheid durfde te verleenen
omdat zij christenen waren Zij namen
daarom het bedrijf van schoenmaker
aan en werden daarin weldra ook
zeer bekwaam. Zij wilden geen loon
hebben, en het volk kwam hun gaarne
bezoeken en luisterde mtt veel ge.
noegen en ernst naar hunne preeken
over 't Evangelie. En velen, die door
hen werden overtuigd, verlieten den
cultus der afgoden-dienaars. De gou
verneur van Gallië deed hen te Sois
sons gevangen nemen, waar zij schoe.
nen maakten voor het volk, en bracht
hen voor den Keizer Maximiliaan
Hercules, die hen trachtte te dwingen
aan 't geloof te verzaken. Daar zij
echter zulks weigerden, deed de gou-
verneur Rictius Varus hun verschrik
kelijke folteringen ondergaan, zonder
evenwel zijn doel te bereiken, daar
beiden standvastig bleken in hun ge-
loof. Men bond hun kleine molen-
steenen om den hals en stortte hen
in de rivier, maar zij zwommen ge-
makkelijk en bereikten den anderen
oever. Varus liet hen nu in gesmolten
lood ploffen, dat hen echter geen leed
deed, evenmin als het bad kokende
olie, waarin hij hen liet werpen. Toen
besloot Maximiliaan hen te laten oni.
hoofden, zoodat hunne lichamen ten
prooi lagen aan de vogels en de honden,
die ze echter niet aanraakten.
Dat is de legende der twee heilige
patroons. Er is echter nog een andere,
welke niets gemeen heeft met het ver.
haal over de acten der martelaren en
over 't algemeen ook voor niet geloof
waardig wordt gehouden. Deze luidt
als volgt:
De schoenmakers van eertijds, die
REISVERHAAL
van den Eerw. Broeder Cephas
(P. C. Passier) naar de Binnen
landen van Oost-Borneo. 1932.
V (Slot).
Het ging langs atijle hellingen
en diepe ravijnen en gevaarlijke
bochten. Pater Haveman 'n spon
taan mensch met 'n doorzichtsvermo.
gen, die was zoo verstandig geweest
om 'n lototoestel mede te brengen,
waar wij dan ook allenjmede in onzen
schik waren, want het is altijd leuk
dat ze thuis ook eens kunnen zien
waar hun zoon uithangt.
We kwamen n.m. om 'n uur of half
zeven in Bandoeng aan bij de Kruis
taeeren, waar wij ook nog 'n Monseig
neur ontmoetten. Pater Jansen en ik.
moesten slapen bQ de Broeders van
St. Louis uit Oudenbosch. Den vol-
genden dag na de stad gezien te
hebben, zijn wij ook nog geweest op
het vllegvald, en zagen er juist eentje
dalen die van Batavia af kwam, n.l.
.De Duif.
Op den middag om 12 uur vertrok
ken wij al weer met 'n auto, daat
dit veel goedkooper was dan de trein.
We moesten n.l. door naar .Semarang"
waar onze Paters al reeds zaten te
wachten op de nieuw aangekomenen.
Nu zat er 'n Chinees achter het stuur,
die man kende geloof ik geen zenuwen,
hQ reed als een dwaas. De afstand
Bandoeng-Semarang telde n.l 360 K M.
over .Cheribon" langs de kust. Qe-
weldlg reed hij in de «Preanger*
midden door de Dessa's (dit zi]n de
huisjes die vér afgelegen liggen), be-
woond door Javanen. Het was hier
niets dan draalen. de bergen op en af,
zonder zQn vaart te verminderen, het
was 'n brute rijder, nu en dan reden
wij in 'n bocht op twee wielen, dat
zoodoende de velling over de banden
schoof. Het was op den middag dat
wij .Cheribon" naderden, toen op een
's avonds nog met kaarslicht werkten,
vermoeiden daardoor hunne oogen
zeer erg. Crispinus was een schoen
makers-gezel Toen hij op zekeren
avond bij zijn werk een glazen buik-
flesch half gevuld met water had staan,
bemerkte hij dat het kaarslicht zich
in het watervlak tot één punt vereenig-
de, wat een sterk licht veroorzaakte.
Hij had het ingenieus idee om zijn
werk onder dit lichtpunt te brengen,
en sedert dien tijd kon hij zijn werk
met dezelfde perfectie als met dag.
licht volbrengen. Zijn collega's volg
den zijn voorbeeld, en vanaf dit oogen-
blik gebruikten de schoenmakers fles-
schen water om daarin het licht hun
ner kaarsen en lampen te laten con-
centreeren.
Uit erkentelijkheid voor dezen dienst
vroegen de schoenmakers erom Cris
pinus te canoniseeren teneinde ook de
patroon te worden der schoenmakers.
In de middeleeuwen werd vooral in
Frankrijk het feest der twee heiligen
op luisterrijke wijze gevierd. Rond de
15e eeuw werden bij die feesten altijd
dramatische tooneelstukken uitgevoerd;
de hoofdvoorstelling was daarbij ge
woonlijk het leven en het martelaar
schap der beide illustre schoenmakers.
In de kapel van de gilden werden
toen ook steeds de beelden gebeiteld.
We vinden in een oud Fransch
boek „Histoire de Cordonniers" eene
uiteenzetting der voornoemde festivi
teiten de schoenmakers ontwaakten
den morgen van 25 October bij het
luiden der kerkklokken, maar dan ook
alle torenklokken. Dan trokken ze allen
processie-gewijze ter kerke naar de H.
Mis, waar zich de kapel der beide
patroons bevond, terwijl vóór de beel
den het kruis werd opgesteld en eene
waskaars aangestoken. De gilde-mees-
ters waren daarbij verplicht een pond
was aan de kapel te schenken. Na 't
einde der plechtige H. Mis verlieten
de schoenmakers weer even feestelijk
de kerk als zij er heen waren getrok
ken. In den namiddag werd een groot
feestmaal voor alle schoenmakers aan
gericht, en wel ten huize van den
oppersten gildemeester, waarna ge-
woonlijk de belangen van het gilde
en het ambacht druk werden besproken.
Zeer eigenaardig maar toch voor
beeldig was daarbij, dat in het feest
lokaal twee beelden van de patroons
prijkten. En om te voorkomen dat de
vroolijkheden zonden ontaarden in
ruwheid en weerzinwekkende hande
lingen, stond er voor de beelden het
volgende opschrift aangebrachtIndien
er iemand der feestelingen tijdens deze
bijeenkomst durft te vloeken en on
eerbiedig te zijn tegenover God, O. L.
Vrouw en de Heiligen, of den vrede
tracht te verstoren door ruzie en anders,
zins, zal de schuldige de eerste maal
een half pond was, de tweede maal
een pond en de derde maal twee pond
was betalen. (De was was daar toen
zeer duur). Als hij zich tegen deze
boete verzet, verliest hij zijn lidmaat-
schap en kan hem door den rechter
de vergunning worden ontnomen tot
uitoefening van zijn ambacht.
gegeven oogenblik onze achterband
klapte, die gewond werd door een
Javaanschen spijker. Nu het kwam juist
goed uit. want wij hadden allen honger,
en stapten naar 'n Hotel om wat te
gebruiken.
Wij kwamen terecht bij Hollanders
en ze waren Katholiek en Moeder de
vrouw die al reeds bang was dat haar
man te veel zou rekenen voor de
Pastoors, maakte het goed, door haar
man wat te matigen; nu het bedrag
viel dan ook mee. we moesten n.l.
I 6.— bftalen voor 'n goede boterham
met 'n biefstukje en 'n koelen dror k
voor 4 personen. Nadien was de
chauffeur al reeds klaar gekomen met
zijn band lappen, en wij stapten in,
en weer verder. Na vele angsten en
hankrampen te hebben uitgestaan be
reikten wij om 8 uur «Semarang", we
hadden reeds al 2 uur in het donker
gereden midden ln de bergen. We
hadden ook op 100 K.M. afstand onze
Paters opgebeld vanuit een plaatsje
de 'naam ben ik vergeten dat
wij op komst waren. Ha, daar stond
te lezen op 'n bord «Semarang*, en
na eenfge stonden stopte de auto voor
de Pastorie. Pater Wilkens en Pater
v. d. Steegt stonden al reeds klaar
om ons te ontvangen. Na eerst wat
gedronken te hebben gingen wij aan
tafel, en aten ons buikje dik. Dien avond
moe van'den tocht, zochten wij al vroeg
onze «klamboe* op om 'n goed dutje
te doen. 'n Broeder van het Weeshuis
op «Tjandi* 'n stadswijk kwam mij
halen om bij hen te slapen, de Paters
echter moesten naar de Jezuïeten,
want op onze pastorie was geen slaap
gelegenheid genoeg.
Hier op Semarang hebben wij 'n
dag of acht doorgebracht, na eerst nog
'n tochtje gemaakt te hebben naar
«Djokjakarta*. Dinsdag 4 Oct. over
„Moentalan* «Mendoet* en dergelijke
zoo naar de Jezuïeten, waar nog 'n
oud kameraad zat van Pater Schoone
als Broeder.
Ook Nederland heeft zijne schoen
makers-gilden gehad, maar men vindt
omtrent feestelijke gebruiken maar zeer
weinig aangeteekend. In Frankrijk ver
dwenen echter die mooie zeden ook
ten tijde der revolutie, en na dien
tijd is er weinig meer van terecht ge
komen. Hier en daar kwam omstreeks
1820 weer een opleving in het gilde
der schoenmakers. Men trachtte toen
gilden voor oude en jonge schoen
makers (voor ieder apart) te organi-
seeren, met één jaarlijks algemeen
feest, 's Maandags na 25 October, met
eene H. Mis en een plechtig Lof.
's Avonds was er dan algemeen dans
partij en 's anderendaags een zielmis
voor de afgestorven leden.
Op vele plaatsen is het feest daar,
ter eere van den H. Crispinus, ver
loren gegaan, ook al omdat in vele
streken van Frankrijk het katholiek
geloof ernstig heeft geleden, vooral na
den wereldoorlog. In 't laatst der
vorige eeuw vernamen we nog van
een kennis, dat in zijn woonplaats de
schoenmakers in een herberg op dien
dag te 9 uren bij elkander kwamen.
Twee en twee gingen ze vandaar ter
kerke naar een H. Mis, meedragende
korfjes met koeken, die gewijd moes
ten worden. Elke schoenmaker kreeg
er voor zijn gezin een mee naar huis.
De rest werd later in de herberg ver
orberd, waar men wederom na afloop
der H. Mis zijn intrek nam. Onderweg
werden zij dan door de kinderen met
een aardig liedje bezongen. Dat liedje
bestaat er nog.
Gerh. Kr.
BUITENLAND,
Noorsch.Deensch geschil over Groenland
Het Permanente Hof van Interna
tionale Justitie deed uitspraak ln het
geschil tusachen Denemarken en Noor
wegen inzake Oost-Groenland.
Het Hof besliste ten gunste van
Denemarken en verwierp de eischen
van Noorwegen.
Het conflict Engeland—Rusland.
Sir John Simon zette in het Lager
huis de motieven van het Engelsche
optreden tegen Rusland uiteen. De
arbeiderspartij acht het Ingediende
wetsontwerp tot het leggen van een
embargo op den Russischen invoer
verkeerd. De liberalen sleunen de re
geering.
Einstein wil onafhankelijk blijven.
Professor Einstein houdt verblijf in
een villa te De Haan aan Zee.
De geleerde leidt met zijn echtge-
noote in deze Belglbche badplaats een
eenvoudig leven. Hij heeft het verzoek
van de hand gewezen, hem door den
Engelschen gezant gedaan, om zijn
intrek te nemen in een gemeubileerd
kasteel, waar volledig personeel tot
zijn beschikking zou staan. Ook had
een Belgische universiteit een derge
lijke aanbieding gedaan, doch Einstein
verkoos onafhankelijk te blijven. HQ
bezat in Duitschiand drie eigendommen
die thans verbeurd zQn verklaard zijn
woning te Berlijn zou zelfs verwoest
Den volgenden dag 5 Oei. stapten
wij weer ln en lieten ons brengen
naar de «Boro-Boedoer", dit is een
groote hoop steenen op elkaar getast,
wat een pracht van een kunstwerk
uitmaakt, Zoo keerden wij terug naar
de Zusters van „Mendoet* die ons 'n
smakelijk middagmaal voor zette. Na-
dien onze weg weer naar huis dwars
door de bergen langs de «Merapi"
waar destijds die geweldige ramp is
geweest, waar hier dan ook plaatsen
van te zien zijn die door .Bandjir s"
overstroomd zijn. Verder over .Maga-
lang" Ambarawa. Salatiga, Koping,
Semarang, en kwamen dan zoo weer
behouden aan.
Pater Schoone vertrok van hieruit
met den eendaagsche Vrijdags 7 Oct.
naar Soerabaja, waar hij den 8sten des
namiddags aan boord moest van de
K P. M. die hem verder over transpor
teerde naar «Bandjoermassin* Z.Bor
neo. Hij werd tot Soerabaja vergezeld
door Pater Wilkens die ons daar op.
wachtte, want Pater Jansen en ik be
hoefden 's Maandags pas weg vanaf
Semarang, en na hartelijk afscheid
genomen te hebben van Pater v. d.
Steegt en Pater Haveman, stapten wij
in onze eendaagsche en tuften wij
naar Soerabaja; het was dien dag
lekker heet in dat treintje. Om 3 uur
's middags arriveerden wij en Pater
Wilkens en 'n andere Pastoor van
deze stad, stonden ons op te wachten,
om ons de slaapgelegenheid aan ie
wijzen voor dezen nacht.
We kwamen dan aan de Pastorie
waar Mgr. de Bakker thuis was, dit
waren de Lazaristen.
Den volgenden dag gingen we weer
verder, want onze boot zou 9 uur
voormiddags vertrekken,maar vanwege
de drukke lading werd het 12 uur
v.m. Pater Wilken9 bracht ons nog
weg en daar gingen wij dan via «Ba-
likpapan", en het was weer afscheid
nemen en 'n wuiven van belang'
zijn, HQ verwacht thans zijn asststent
Mayer uit Weenen, waarna hij zijn
studies zal voortzetten.
Inflatie van den Dollar
De commissie van landbouw heeft
een gunstig rapport uitgebracht over
het wetsontwerp van Roosevelt tot
steun aan de boeren.
De commissie heeft ook op inflatie
van den dollar aangedrongen.
Goudembargo ln de V. S. Ingetrokken.
Krachtens decreet van president
Roosevelt is het embargo op den goud-
export, dat in verband met de bank.
crisis werd uitgevaardigd, weer op
geheven, echter met dien verstande,
dat uilvoer-iransacties slechts mogen
plaats hebben met goedkeuring van den
minister van Financiën, Drastische
maatregelen zijn genomen tegen het
hamsteren van goud in het binnenland.
Roosevelt heeft gelast, dat alle par
ticulieren, die meer dan 100 dollars in
goud of goudcertificaten bezitten, dit
bedrag moeten inleveren op straffe van
een boete van maximaal tienduizend
dollar of gevangenisstraf van ten hoogste
tien jaar.
Ontmoeting Rooseveld-Mac Donald.
President Roosevelt heeft een ver
klaring gepubliceerd waarin hij uiting
geeft aan de hoop, dat de Britsche
premier MacDonald hem een bezoek
zal kunnen brengen, ten einde een
bespreking te kunnen houden over de
economische wereldsituatie en het be
wapeningsvraagstuk. Voorshands be
staat niet het voornemen uitnoodigingen
te richten tot de Fratische of andere
regeeringen.
Voorloopig heeft MacDonald, naar
vernomen wordt, het plan opgevat, zich
op 15 April a.s. naar de Vereenlgde
Staten in te schepen.
BINNENLAND.
In 4ll2 dag naar Indti?
Oemeld wordt dat een proef voor
de snelvlucht Holland—Indlë vermoe
delijk in October van dit jaar zal
plaatsvinden.
Bij deze zal overdag en des nachts
worden gevlogen, waardoor de tocht
in 4'/a dag zal worden volbracht.
Voorts wordt melding gemaakt van
een denkbeeld van de K L.M. om in
de toekomst estafette—vluchten op het
Holland—Indlë—traject uit te voeren.
Hiervoor zullen machines en perso
neel op enkele plaatsen worden ge-
detacheerd. Door ook des nachts ie
vliegen zal de tocht worden bekort.
Ten slotte overweegt men te Mar
seille minstens een vaste vertrek- en
aankomst—basis in te richten, opdat
bij slecht weer het postvervoer naar
en van Marseille eventueel per trein
of autobus zai kunnen geschieden.
De landbouwcrisis—wet.
Verschenen is de memorie van ant-
woord aan de Tweede Kamer betref
fende het wetsontwerp tot toekenning
van bevoegdheden aan de regeering
tot het nemen van bijzondere maat.
regelen in het belang van den land
bouw.
Het verdrag van Ouchy.
Verschenen is het voorloopig ver-
slag van de Tweede Kamer betreffende
het wetsontwerp tot goedkeuring van
het iti Juli 1932 te Ouchy met België
en Luxemburg gesloten verdrsg tot
geleidelijke vermindering van de in
voerrechten. Met het beginsel van het
verdrag werd algemeen instemming
betuigd.
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelijkheid der redactie
Mijnheer de Redacteur l
ln Uw blad van IJ. 1 April zie ik
den toestand onzer schoenindustrie hier
ter plaatse geschetst door een Inge-
zonden mededeellng en volgens de
zienswijze van een zekeren mijnheer
C R.
Voor onze plaatsgenooten zijn dit
zeer zeker geen onbekende initialen,
integendeel deze Initialen zijn even
als zijne mededeelingen onze plaatse
lijke industrie betreffende steeds in
den geheelen omtrek zoo bekend als
«de bonte hond". Waarom Omdat
deze persoon (jammerlijk geen fabri
kant, jammerlijk niet in staat zijnde
een gedragen schoen behoorlijk van
een paar nieuwe zooien te voorzien,
doch overigens schitterend op de
hoogte van de wijze, waarop en hoe
zelfs de grootste schoenfabriek moet
geleid en bestuurd worden) uit den
aard van zfln karakter steeds onze
plaatselijke industrie op alle mogelijke
wijze bekritiseert en afbreekt èn In
't geniep èn in 't publiek.
Uit zijne ingezonden mededeelingen
toch komt zoo duidelijk tot uiting zijn
vurige wensch meerdere fabrikanten
te zien verdwijnen, zelfs ten koste
van zijn arme arbeiders, waaraan h Q
per saldo z'n broodje dankt.
Och wat deert hem een groep
werkelooze arbeiders meer of minder
in zoo'n geval, wat deert hem meer
plaatselijke ai moede onder de arbeiden
de klasse, thans nu hij over de ruggen
van deze arbeiders zijn positie veilig
weet, als hQ in z'n hatelijke critiek
zijn doel bereiken kan?
Is het niet bedroevend, dat door
een dergelijk leider der arbeiders
organisatie de industrieelen zijner
plaats zoo door het slijk worden ge
haald? Is het inderdaad zoo slecht
voor de arbeiders C. R.
Hoe verklaart gij dan. gij alwetende,
dat wij fabrikanten van de arbeids
bemiddeling een circulaire ontvingen,
om de massa arbeiders van bulten de
plaats die hier steeds werken, zooveel
mogelijk te weren
Komen die menschen op die slechte
loonen af, terwijl het op de plaats
hunner inwoning zooveel beter is?
's Jongens wat was me dit een
stinkboot, achter op het dek lagen 'n
partij inlanders die hun varkens en
kippen mee aan boord hadden gebracht
gelukkig dat deze reis geen maand
duurde, want dat was nu niet om uit
te houden.
Niettemin Pater Jansen was even
goed nog flink zeeziek dee'z 3 dagen
nog erger dan op de groote reis, hoe
wel ik even goed en gelukkig er geen
last van heb gehad.
Des morgens om 8 uur arriveerden
wij te .Balikpapan" waar weer andere
heeren Geestelijken ons stonden op te
wachten, n.l. Pater Stroosnijder en
Broeder Plechelmus,
Hoewel ik dezen Broeder nog nooit
gezien had, was ik toch gauw thuis
met hem. Alles van Holland moest
weer. verteld worden, dat begrijpt U
Het ging er maar staan, hoe maakt
die het toch, kijkt hij altijd nog even
zwart, enz. enz.
Zaterdag 15 Oct. zou Pater Glou-
demans komen, die eenigen tijd Band
joermassin vervangen had vanwege
dat Pater Groen met Mgr. Bos de
binnenlanden in was. Hier in Balikpa
pan zijn wij geweest tot 20 Oct., dien
dag vertrokken wij omstreeks half elf
weer met 'n boot K P.M. naar «Sa-
marinda", daar stond ons Broeder
Egidius op te wachten met z'n bootje
„Sancta Theresia" en zijn drie jongens
«Dajaks* die zorg droegen voor ons
bootje
Des avonds om 'n uur of 9 kwamen
wij hier aan, om 22 Oct. te vertrekken!
Nu dan gingen wij dan de .Rimboe"
in, de groote Mahakan rivier op,
stroomopwaarts. Het was den geheelen
dag varen van 's morgens 6 tot 's
avonds 6 uur. Somtijds ook nog later,
want wij stopten niet voor dat we een
gelegenheid hadden gevonden om te
slapen in een «Koeboo* slaapplaats,
dit tochtje duurde zoo tot Dinsdag 25
Oct. 4 uur 's namiddags, toen eerst
bereikten wij onze Misiiestatie .Te
ring".
Pater v. d. Linden en Pater Vossen
die nog hier was vanwege de filmop
name, en Broeder Herman en dan de
Eerw. Zusters met de schoolmeisjes
en de jongens stonden ons op te
wachten.
Voor mij waren al die gezichten
nog vreemd, behalve Pater Vossen,
die kende ik nog van vroeger uit onze
Parochie, toen hij destijds in Besoijen
kwam preeken in de half negensche
Mis.
Nou daar stonden we nu midden in
de binnenlanden van Borneo, om er
niet meer uit te komen voor de tien
jaartjes vervlogen zijn.
Wij gingen allen naar de kerk, en
Pater Jansen zette het «Te Deum"
in, en luid klonk het door het arme
simpele kerkje van onze Statie, en we
dankten den goeden God voor zijn vele
weldaden, en dat hij ons behouden,
en wel hier midden in de «Rimboe"
had gebracht, waar wij eiken dag op
nieuw, ik als Broeder met mijn gebed
en handenarbeid mogen werken aan
de zaligheid der zielen van die arme
Dajaks.
Ik hoop dat God mij het geven
mag, nog lang en vele jaren, ja geheel
mijn leven te mogen slijten onder de
«Bohorms*.
Hierbij vraag ik uw aller steun in
het geestelijke zoowel als in het tijde
lijke, voor onze arme Borneo Mis
sionarissen en Missie, die het zoo
hard noodig heeft.
Hierbij eindig ik mijn reisverhaal
en verblijf in de namen van J.M.J.
Br. Cephas. M.S.F.
Missie-Statie .Tering"
Oost Borneo.
28 November 1932.
Wie thans lid wordt van
W. B. blijft dit
tot IS Mel 19)4.
