Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
FEUILLETON
HET HOOBSTE RECHT
„BOORDBRABAnO"
WAT DE STRIJD
BIJ KWATTA LEERT.
R.K. Hogere Burgerschool met 3-j. c. en
R.K. Hogere Handelschool met 5-j. c. te Waalwijk.
WOENSDAG 8 en DONDERDAG 9 JULI vanaf 9 uur v.m.
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen.
EERSTE BLAD.
3S
MEI 1936.
59e JAARGANG.
[en Cc
Hierva
rijkva
andsp,;
an H
1 half' Dit blad verschijnt
RIJF WOENSDAG en ZATERDAG
Brieven, Ingezonden stukken, gelden,
enz. franco te zenden aan den Uitgever
Abonnementsprijs: per 3 maanden
1.25. Franco per post door 't geheele
rijk 1.40.
16.
UITGAVE:
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38.
Telegr.-adres: ECHO.
Advertentiën moeten Woensdag en
Vrijdag des morgens om uiterlijk 9 uur
in ons bezit zijn.
Prijs der Advertentiën:
20 cent per regel; minimum 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
Bij contract flink rabat.
Geruimen tijd geleden hebben we
aan de hand van cijfers, ontleend aan
een artikel in een dagblad, gewezen op
de bedreiging van de arbeidsgelegen
heid voor volwassenen door het meer
en meer laten verrichten van allerlei
arbeid door jeugdige jongens en meis
jes. Als voorbeeld werd toen gewezen
op een sinds vele jaren bestaande fa
briek, waar het meerendeel van het
personeel volwassen arbeiders bevat.
Daartegenover werden de bedrijfsme-
thoden gesteld van nieuwe concurree-
rende ondernemingen, die hetzelfde
werk laten verrichten door groote kin
deren. De directie der eerste fabriek
wist, óf haar bestaan bedreigd, óf ze
achtte zich geplaatst voor de noodza
kelijkheid om eveneens jeugdige ar
beidskrachten te gaan exploiteeren Im
mers, hield ze de volwassen arbeiders
in dienst, dan kon de fabriek zelfs niet
produceeren tegen den prijs, waarvoor
de nieuwe ondernemingen konden ver-
koopen.
We pleitten toen bescherming van
de arbeidsgelegenheid van volwasse
nen door de overhead.
Deze bescherming is inmiddels nog
geen feit geworden, wèl dreigt op het
oogenblik' het bedrijf te bezwijken,
welks directie zich in dezen tijd nog de
luxe permitteert van rekening te houden
met sociale wenschelijkheden.
Het bedrijf, waarover we het on
bewust daarvan - in ons vroegere ar-
6.
van
,De Echo van het Zuiden".
.Naar het Amerikaansch bewerkt
door
J. VAN DER SLUYS.
Nadruk verboden.
32.
n
B
Waarom had hij dit alles vooruit niet
overzien, maar dan, wat dan? Als zijn
schuldeischers geen geld kregen, zou
den ze naar zijn vader gaan, met zijn,
Bob's schuldbekentenis. En dan had
je de poppen aan het dansenZe zou
den 's avonds de stad verlaten, had
den ze gezegd en hadden hardnekkig
geweigerd te wachten, tot hij zijn toe
lage krijgen zou. Een cheque uitschrij
ven voor zoo'n groot bedrag zou zijn
vader minstens even erg vinden.
Maar er was een soort universeel
middel tegen dit soort moeilijkheden.
Als men narigheid wilde vermijden,
dan was het verreweg het makke
lijkst, te zorgen, dat men er niet was,
als de moeilijkheden zich openbaar,
den.
Bob stond op en liep de kamer dooi
om een geschikte doos te zoeken. Hij
diepte een oud sigarenkistje op en
wat gekreukeld pakpapier, zoodat 't
een onooglijk pakje werd. Bob haastte
zich, hij kon geen touw vinden. Dat
hinderde niet, 'n oude banjosnaar kon
wel dienst doen. Er moest er een in
zijn schrijftafel slingeren. Toen hij de
snaar gevonden had, bond hij die on-
tikel hadden, bleek de Kwatta-fabriek
te zijn, welke thans in een loonconflict
met haar personeel raakt verwikkeld,
omdat ze óf den eenen kant jongens-
en meisjes-exploitatie uit moet, óf
den anderen kant: loonsverlaging.
Als oorzaak van den strijd geeft de.
directie der Kwatta-fabriek de volgen
de uiteenzetting, zooals wij in een vo
rig nummer opnamen:
In October 1935 ontbood de
Kwatta-Directie de Besturen der 3
Werklieden-organisaties en wees
hen op den onhoudbaren toestand
dat een groote en nog eenige kleine
harer concurrenten prijzen noteer
den die alleen mogelijk waren door
dat die concurrenten een personeels
formatie hebben ingevoerd, die hier
op neerkomt, dat zij met 70 pet. jon
gens en meisjes arbeiden op een loon
van 4—6 per week, terwijl in
de meeste andere bedrijven van de
chocolade- en biscuit-branche met
ca. 70 pet. volwassenen gewerkt
wordt.
Bij Kwatta bedroegen die cijfers:
70 pet. boven de 20 jaar, man
nen en meisjes:
30 pet. beneden de 20 jaar mannen
en meisjes;
of alleen over het mannelijk fa-
brieks-personeel berekend, dus zon
der verpaksters:
85 pet. boven 20 jaar;
15 pet. beneden de 20 jaar.
Daar dit voor Kwatta een loon-
verschil bedroeg van ca. 180.000
per jaar, en de concurrent met zijn
handig om het pakje, dat nu voor ver
zending gereed was.
Buiten in meneer Evans tuin, was
een neger bezig de bladeren van t
gras te harken. Bob riep hem van uit
het raam en de man liet onmiddellijk
zijn hark vallen en liep ongewoon vlug
voor zijn doen, het huis in. Even latei
klopte hij aan en kwam Bob's kamer
binnen.
Hier, Nicodemus. Je moet dit
pakje aan den kassier van de Evans-
villebank afgeven. Je weet den weg,
nietwaar?
Ja, meneer. Waar Uw vader dol
larbiljetten maakt, is 't niet? O, ja,
meneer, ik weet den weg.
Denk je, dat je voor morgen
ochtend heen en terug kunt zijn?
Ja, ja, lachte Nicodemus. Maar
dat is natuurlijk een grap, meneer
Robert. Ik zal er dadelijk heen gaan,
en gauw terugkomen meneer.
Denk je, dat je den kassier vin
den kunt?
Ik meneer? Zeker Meneer. Ik
ben er al eens geweest. De kassier is
de man, die in een kooitje opgesloten
zit, om op het geld te passen.
Bob lachte. Ja, zoo is 't. Geef hem
het pakje, maar wacht even. Hij greep
zijn vulpen en schreef. Jackson Mor
gan, op het pakje, om zeker te zijn,
dat niemand anders het zou openma
ken.
Toen gaf hij het aan den neger,
waarna hij hem wegstuurde met de
woorden; Vlug loopen hoor! De bank
sluit over een half uur, dus niet bij je
vrienden blijven rondhangen en je
boodschappen vergeten!
Toen dit gedaan wa§, gaf Bob een
zucht van verlichting. Wat ook ge
beurde, Jackson zou er tenminste geen
moeilijkheden mee krijgen en Bob
koesterde de hoop, dat als hij maar
jongensexploitatie daardoor slechts
45 pet. van de loonen betaalde van
Kwatta, is het duidelijk dat die con
current zelfs nog met winst kan ver-
koopen op prijzen, waarop Kwatta
geld verliest. Wij hebben toen de
organisaties er op gewezen, dat dit
niet houdbaar is, en tevens op het
funeste van dat systeem in zijn ge
volgen gewezen.
De organisaties kenden de geval
len, doch waren machteloos daarte
gen op te treden, omdat in die be
drijven geen werkliedenorganisaties
toegelaten werden.
Om kort te gaan: Kwatta èn de or
ganisaties hebben al het mogelijke ge
daan om de regeering tot ingrijpen te
bewegen, maar het mocht alles niets
baten; na maanden kwam van de re
geering als antwoord de dooddoener,
die hierop neerkwam, dat de concur
renten het onderling maar eens moeten
zien te worden, met een verwijzing
naar de verbindend verklaring van
ondernemersovereenkomsten. Het ge
wone antwoord, ook aan andere indus
trieën, b.v. de schoenindustrie.
Dat wil dus zeggen, dat de regee
ring zich niet met het sociale gehalte
van een overeenkomst tusschen con
currenten bemoeit. Als die het met el
kaar eens zijn geworden op welken
moreelen of immoreelen grondslag dan
ook dan geeft de regeering haar ze
gen en stelt ze de overeenkomst ook
verbindend voor eventueele nieuwe on
dernemingen in hetzelfde bedrijf.
Welke gevaarlijke kanten komen er
aldus aan oridernemersovereenkomsten
te zitten!
In het onderhavige geval is het dui
delijk. dat de chocolade-fabrieken met
haar kinderexploitatie nooit vrijwillig
afstand zullen doen van haar voor
naamste concurrentiemogelijkheid. An
dere bedrijfsvoerders worden dus eerst
gedwongen om hun volwassen perso
neel te ontslaan en óók jongens (meis
jes) in dienst te nemen, waarna de weg
is gebaand voor een ondernemersover
eenkomst, waarin mirabile dictu!
de kinder-exploitatie zelfs verplicht
kan worden gesteld!
Technische bedrijfs- en verkoops-
aaagelegenheden kan de regeering in
derdaad het beste aan de ondernemers
zelve te regelen overlaten, maar wel
dient ze goede economische en sociale
verhoudingen te bevorderen en te be
schermen, o.m. door te waken voor het
behoud van een rationeele arbeidsver-
deeling tusschen jeugdige en volwas
sen krachten.
Een ongebreidelde vrijheid ten deze
voert tot den economischen chaos,
want de voortschrijdende techniek
Het TOELATINGS-EXAMEN voor de nieuwe cursus wordt
afgenomen op
Voor aanmelding gelieve men gebruik te maken van het
FORMULIER VAN AANGIFTE, dat vanaf heden tijdens de
schooluren kan worden afgehaald aan het schoolgebouw (Mr.
v. Coothstraat 27].
Spreekuur v. d. Directeur: 's Maandags van 4-5 en 7-8 namiddag.
De Directeur,
Drs. G. J. DE VRIES.
een poos van huis wegging, zijn vader
hem zóó zou missen, dat alles verge
ven en vergeten zou zijn als hij terug
kwam.
Na een oogenblik van aarzeling
trok hij een groote suitcase van onder
zijn bed, zette die op een stoel, en be
gon, naast zijn schrijftafel staande,
er van alles in te gooien.
Een van zijn vrienden was een paai
dagen geleden gaan kampeeren. Bob
had toen niet willen meegaan, maar
hij wist waar hij hem vinden kon, en
dan zouden ze samen kunnen vis-
schen, en zwemmen, ver van kranten,
telegrammen en telefoonberichten, tot
hij het wijs zou oordeelen weer naar
huis terug te gaan.
Bob had nog "vijftig dollar, hetgeen
ruim genoeg was voor de treinreis.
Toen zocht hij zijn banjo, vischtuig,
geweer en patronen bij elkaar en een
half uur later zat hij veilig in den
trein, met zijn bezittingen om zich
heen en werd snel van het tooneel van
mogelijke moeilijkheden weggevoerd.
Maar ongelukkiger wijze was Nico
demus zich niet bewust van de be
langrijke rol, die hij dien avond te
spelen had, want hij slenterde in de
richting van de hank, uitgaande van
't idee, dat hij nog tijd genoeg had,
wat ook het geval zou zijn geweest,
als hij regelracht naar de bank ge
gaan was. Toen sloeg hij een hoek om,
kwam in een druk gedeelte van de
stad en liep tegen twee vrienden aan,
waarvan de eene een groote waterme
loen droeg.
Ze botsten tegen elkaar aan, de me
loen gleed uit den arm, die hem vast-
lueld, viel met een plof op den grond,
en de vrede van den warmen middag
werd verstoord door kreten, en jam
merklachten. Maar dat duurde niet
lang. Binnen twee minuten zaten Ni
codemus en zijn kameraden op een
stoep en deden hevig hun best, om
ieder stukje van de meloen tot zijn
recht te laten komen.
Toen het laatste eetbare overblijf
sel van de meloen verdwenen was,
dacht Nicodemus weer aan zijn op
dracht. Hij nam zijn pakje op en
haastte zich naar de bank. Maar hij
kwam te laat, want de deuren waren
gesloten en er zat dus niets anders op
dan het pakje weer mee terug te ne
men.
Toen hij thuis kwam en merkte
dat Bob er niet was, legde hij het pakje
ergens neer en besloot, dat 't vroeg
genoeg was, als hij 't den volgenden
morgen bracht.
Dus kwam Bob's pakje pas den dag
daarop aan de bank. Het werd aan het
loket van den kassier afgegeven, die
naar den naam keek en het pakje op
zij legde, want Jackson was niet lan
ger kassier.
Dien morgen was Jackson naar de
bank gekomen, meer vermoeid en te*
neergedrukt, dan zenuwachtig voor
ontdekking. Wat hij gedaan had, had
hem op alle manieren tegen gestaan.
Uren lang had hij wakker gelegen,
zich afvragend of hij goed gedaan had
zijn eigen gevoel van rechtschapen
heid, terwille van zijn vriend met
voeten te treden.
Hij had eigenlijk ook de bank be
drogen, hoewel de bank geen gelde
lijk nadeel hebben zou. Maar een feit
bleef 't of de valsche post ontdekt
werd of niet dat hij iets gedaan
had, wat hem verder onwaardig
maakte, zijn positie te handhaven.
Alles ging dien morgen zijn gewonen
gang. Cliënten kwamen en gingen en
Jackson deed alles min of meer ma
chinaal. Hij had een vreemd gevoel.
Wat hij 's avonds gedaan had, had
hem alle plezier van zijn werk ontno
men. 't Was de eerste maal dat Jack
son's geweten knaagde.
Tegen den middag kwam de procu
ratiehouder met een vriendelijken
groet in zijn afdeeling en vroeg hem
om het kasboek. Er was een post, die
hij even moest nazien. Jackson wist
heel weinig van de organisatie van de
bank af, en zóó was 't hem nooit op
gevallen dat er iets vreemds in was,
dat de procuratiehouder iederen dag
inzage van zijn boeken vroeg.
Met een voorbijgaand gevoel van
weeheid, overhandigde hij het hoek.
't Was niet waarschijnlijk, dat de
valsche post ontdekt zou worden,
dacht hij, omdat de laatste paar da
gen op het folio, dat hij wilde nazien,
geen posten ingeboekt waren. Twin
tig minuten later viel de slag.
De procuratiehouder kwam naar
Jackson toe en zeide hem, dat de di
recteur hem even wilde spreken. Er
was in zijn manier van doen niets on
gewoons en Jackson ging direct met
hem mee, maar toen hij meneer Evans
kantoor binnentrad en bemerkte dat
deze met een ernstig gezicht over het
hoek gebogen zat, zonk hem het hart
in de schoenen en hij werd doodsbleek.
De directeur keek in hetzeltde mo
ment op, en toen hij Jackson's gezicht
zag, leunde hij achterover, in zijn
sloel en zuchtte diep.
Je kon er geen weerstand aan
bieden, hé?
Jackson zweeg en nadat de bank
directeur hem even had aangekeken,
hief hij de hand op en wenkte.
Wordt vervolgd.
Waalvllksrkt en Langstraatscbe Courant,
R. I).
t.
id.
n Sl 0;,
R. I).
on Orlii
ng en
Accord*
Accord*
Strijk*
ayern.
on niet
guiU
I R. R.
»y.
li.
<t.
<i.
net ork'
Da u vit
Ier.
- id
])ietri<
m.
in Ri
trie
Zich verzekeren bi] een
goede maatschappij is een
wijze voorzorgsmaatregel
WIST U DAT EEN HALF MILLIOEN
PERSONEN BIJ DE
VERZEKERD ZIJN
De „NOORD-BRABAND" betaalde in 1934
circa f 1.500 OOO uit aan hare verzekerden
