Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
41®
DE VRIJDENKERS
IN DEN AETHER,
V GEEN KERKVREDE
IN DUITSCHLAND,
DE GOUDEN BRUG
V DE SPAANSCHE
BURGERKR JG.
„HOOS D SHABA HO"
EERSTE BLAD.
Dit nummer bestaat uit Drie Bladen.
FE ILLETO N
Maak los die kou
DAMPO daar lucht je van op.
SUMMER 93.
ZATERDAG 21 NOVEMBER 1936.
59c JAARGANG.
Dit blad verschijnt
WOENSDAG en ZATERDAG
Brieven, Ingezonden stukken, gelden,
enz. franco te zenden aan den Uitgever
Abonnementsprijs: per 3 maanden
1.25. Franco per post door 't geheele
rijk 1.40.
UITGAVE:
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38. Telegr.-adres: ECHO.
Advertentiën moeten Woensdag e|
Vrijdag des morgens om uiterlijk 9 uur
in ons bezit zijn.
Prijs der Advertentiën:
20 cent per regel; minimum 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
Bij contract flink rabat.
Minister de Wilde heeft in zijn Me
morie van Antwoord op dé P.T.T.-be-
grooting medegedeeld, dat het zijn
voornemen is om de zendvergunning
ten behoeve van den Vrijdenkers
Radio-Omroep in te trekken, daar ge
bleken zou zijn, dat deze Omroep, ge
houden binnen de grenzen van wat
voor de toewijzing van zendtijd toe
laatbaar wordt geacht, eigenlijk geen
programma van eigen strekking kan
verzorgen.
De maatregel van den Minister zal
een einde maken aan een onbegrijpe
lijke wanverhouding tusschen het doel
van bovengenoemden Omroep en de
door de regeering gestelde voorwaar
den voor uitzending. Het radioreg'e-
ment immers schrijft voor, dat alle
uitzend:n£?en gericht moeten wezen op
„bevrediging van in het volk levende
cultureele of godsdienstige behoef
ten", terwijl de V.R.O. zich als doel
stelde om art. 2 van „De Dageraad"
geestelijk nabij te komen, welk artikel
o.m. inhoudt: 1 afwijzing en be
strijding van elk geloofsdogma of
bindend gezag van Kerk of persoon,
schrift of overlevering".
De hoop, welke de Duitsche katho
lieken na het onderhoud van Kardi
naal Faulhaber met Hitier vervulde,
is weer volkomen vernietigd, nu be
kend werd, dat dit onderhoud tot niets
heeft geleid. De Kardinaal heeft in
middels een vergadering bijeengeroe-
roepen van de commissie uit het
Duitsch Episcopaat, waarin o.m. Kar
dinaal Schulte, aartsbisschop van
ROMAN VAN HANNO PLESSEN.
Keulen en Kardinaal Bertram, aarts
bisschop van Breslau zitting hebben.
Na deze conferentie zijn de Bisschop
pen van de Kerkprovincies bijeenge
komen, waar een belangrijk herder
lijk schijven is samengesteld en goed
gekeurd, dat op Zondag 15 November
in alle kerken van den kansel werd
voorgelezen.
Daar heet het o.m.:
„Nu wij over allergewichtigste- ker
kelijke aangelegenheden in vergade
ring bijeen zijn, zien Wij Bisschoppen
van de Kerkprovincies Keulen en Pa-
derborn ons voor een zeer pijnlijk feit
gesteld: uit breede kringen in onzt
Bisdommen bereiken ons bittere
klachten over een ongehoord feilen
gewetensdwang, waaraan zooveel
Katholieken zijn blootgesteld. Diep-
geloovige ouders beschrijven ons in
woorden, die vervuld zijn van diepe
smart, hoe weliswaar niet overal,
maar toch op vele plaatsen in de
scholen en in de machtige organisa
tie, waartoe hun kinderen behooren,
leeraars en leiders bij de kinderen
door woord en geschrift het geloof
hunner ouders trachten verachtelijk
te maken en deze kinderen op die
wijze van Jezus Christus en Zijn Kerk
en daarmee ook van hun ouders
geestelijk te vervreemden.
Volwassenen uit de meest ver
schillende takken van bedrijf komen
zich bij Ons beklagen, dat men mis
bruik maakt van hun afhankelijkheid
in hun beroep of zaak, om ze te dwin
gen hun christelijk geweten te schen
den, de Goddelijke Geboden te verach
ten en men tracht hen zelfs tot afval
te brengen van Christus en Ziin Kerk.
De feiten, waarop deze klachten be
rusten, zijn zoo talrijk en overduide
lijk, dat aan de rechtvaardigheid van
deze klachten niet getwijfeld kan wor
den."
Tegen een en ander hebben de Bis
schoppen in hun schrijven aan de ge-
loövigen een krachtig protest geuit, ze
tevens vermanende om standvastig
te blijven en liever vervolging te
doorstaan dan verraad te plegen aan
hun geloof. Het schrijven besluit met
een oproep om te bidden voor vrede
en vrijheid.
GEEN POLITIEKE OORLOG.
Uil de vele berichten over de ver
bitterde gevechten, welke momenteel
op het Iberische schiereiland worden
geleverd, blijkt duidelijk, dat de oor
log niet enkel gaat tusschen rooden
en nationalisten, doch tusschen de
sovjets, volksfronters, separatisten en
autonomisten aan den eenen kant, en
overtuigde katholieken aan den ande
ren kant. Hoewel deze laatsten sterk
nationalistisch voelen, vechten zij
niet om te Madrid een fascistisch be
wind te fundeeren, doch om hun gods
dienstvrijheid te heroveren en Spanje
orde, rust en welvaart terug te geven.
Blijkens een K.W.P.-corresponden-
(Nadruk verboden.)
44.
Ja, hij musiceert uitstekend. Het is,
of hij zichzelf en zijn leven speelt, of
hij muziek schept uit den dag. Het is
werkelijk geniaal en het schenkt haar
een ongekend genotEn gister
avond heeft ze hem voorgelezen, wat
zij overdag gescheven had. De geschie
denis van een lawine. Hoe die op de
toppen der bergen ontstaat uit vroo-
lijke, kleine sneeuwvlokken, welke de
wind heeft verzameld tot een kleine
sneeuwbal, niet grootër dan die, waar
mee kinderen plegen te spelen.
Hoe zij dan aan het rollen gaat en
groeit angstwekkend snel aan
groeit tot een geweldige sneeuwmassa,
die zich in het dal stort, in haar too-
melooze vaart en vernietigende kracht
dood en verderf zaaiend om dan bij
een laatste krachtsinspanning uiteen
te barsten.... En hoe dan menschen-
handen, geleid door naastenliefde,
aan het werk zijn om te redden, wat
er nog te redden is en de aangerichte
schade te herstellen....
Renate heeft gevoeld, dat zij voor
haar verhaal geen aandachtiger en
dankbaarder gehoor zou hebben kun
nen vinden dan deze man. Hoe goed
hij haar begrepen had, bewees hij,
toen hij datgene, wat zij aan het pa
pier had toevertrouwd, in muziek om
zette. Geen enkele waardeering voor
haar schrijfsterstalent, noch een of
andere enthousiaste critiek was over
zijn lippen gekomen en toch had zij
zich noch nooit zoo gevleid gevoeld
als door de wijze, waarop deze man
op haar werk reageerde....
Dat was gisteravond geweest. Ze
waren elkaar innerlijk zeer nabij ge
komen om daarna met een zacht
„Goede nacht" uiteen te gaan.
En nu zitten ze weer tegenover el
kaar aan het ontbijt.
Maar hij is toch slechts een gast.
Als zoodanig misschien een heel bij
zondere, maar overigensneen,
neen, overigens blijft alles bij het
oude. Renate houdt het zich nu nog
eens dringend voor, dat er niets, maar
dan ook totaal niets in de Lantaarn
veranderd is door de aanwezigheid
van dezen gast
En toch bedriegt ze zichzelf, me
vrouw Renate Lien. Voor het eerst in
haar leven steekt deze ervaren, we
reldwijze vrouw de kop in het zand....
Zij smeert een broodje voor haar
gast, schuift hem zijn thee toe en legt
een plak ham op zijn bord.
Hij wil haar hand grijpen, maar
twee maal aarzelt hij voor hij het
lie is hij de verovering van Toledo een
document gevonden, waaruit blijkt,
dat de vrijmetselarij aan het hoofd
staat van de volksfronlbeweging.
Alle vooraanstaande personen van
de Spaansche regeering en de ver
schillende leiders van de volksfront-
afdeelingen, met Azana en Largo Ca-
ballero aan het hoofd, zijn vrijmetse
laars. Alle artikelen van het roode
program zijn ongeveer gelijkluidend
met de eischen die in de voorschrif
ten van de Spaansche vrijmetselaars
worden gesteld. Broeder Azana presi
dent der republiek, was langen tijd
secretaris van de maconieke loge ie
Madrid. Hij heeft een werkzaam aan
deel gehad in de revolutie van 1931
en aan de samenstelling van dë nieuwe
grondwet, die zooveel hatelijke bepa
lingen tegen godsdienst en Kerk be
vatte.
Deze mannen hebben Spanje den
weg opgestuwd van een schrikbewind,
terwijl een roode sovjetterreur werd
uitgeoefend.
Het sein voor den opstand was de
moord op den leider der nationale
partij Calvo Sotelo, die het initiatief
nam om tegen de roode regeering in
verzet te komen en verklaard had. dat
hij bereid was te sterven, indien dooi
zijn bloed Spanje gered kon worden.
Meermalen is den laatsten tijd de
vraag gerezen, of de „opstandelingen"
wel het recht hadden in verzet te ko
men. Pater Rob Regout S.J. heeft hier
op een bevestigend antwoord gegeven,
daar het algemeen welzijn van het
Spaansche volk op het spel stond en
zonder een gewapenden opstand de
volkomen overheersching door anar
chistisch communistische elementen
een feit zou worden.
De juistheid van deze zienswijze is
duidelijk aangetoond door Z.H. Exc.
Mgr. Gonsalez, een Spaanschen Bis
schop, die verleden week enkele da
gen in Limburg vertoefde en te Roer
mond een interview toestond aan „De
Nieuwe Koerier".
Hieraan ontleenen we het volgende:
„De verkiezingen, die de aanleiding
werden tot het heengaan van koning
Alfonso, waren geen parlementaire
politieke verkiezingen maar gemeente-
waagt zich over haar speels-zorgendë
vingers heen te buigen en er zijn lip
pen op te drukken.
Deze spontane huldiging brengt de
vrouw in de verlegenheid van een ze
ventienjarige bakvisch....
Therese's verschijning met de post
maakt een eind aan het pijnlijke mo
ment.
Terwijl zij den brief van haar uit
gever opzettelijk langzaam opent en
van de korte, zakelijke mededeeling
kennis neemt, weet zij zich te herstel
len.
Hier is nog een prentbriefkaart,
maakt Vonberg haar opmerkzaam, als
ze hem het schaaltje honing toe
schuift.
Ach jadie had ik niet eens
gezien.... Uit Munchen.... van wie kan
die zijn? Zij draait de kaart om en
leest zwijgend de weinige regels:
Zeer geachte mevrouw
Gevolg gevend aan een dringend
verzoek van mijn vriend, ben ik voor
eenige dagen naar hier gereisd Ik
denk over een week ongeveer weer
in Igls te zijn. Hopenlijk zult u mij
toestaan U dan te bezoeken om U
persoonlijk te kunnen bedanken
voor Uw vriendelijke attentie. Ik
hoop, dat U het nieuwe jaar goed
hebt ingezet en verblijf,
t.a.v.
SZARTOSSY.
Ach, Szartossy, zegt zij zacht
Doe wat Dampo in beide neusgaten.
Doos 30, Pot 50 ct. Bij Apoth.en Drogisten.
raadsverkiezingen. Er waren toen
7000 republikeinen gekozen op een
totaal van 22.000 raadsleden. Minder
dan een derde was dus republikeinsch.
Maar de meesten waren in de groote
steden, waar de massa van de werk
lieden door het marxisme gewonnen
waren.
Het nieuwe regiem werd opgelegd
door bedreiging. De ministers bijna
alle politici waren vrijmetselaars, die
den koning omringden waren be
vreesd. Toen de koning hen hijrenriep
en vroeg, of hij zou heengaan, was er
niaar één, le Cierva, die hem dit af
ried, alsook een generaal, buiten de
regeering. De andere ministers zwe
gen allen. De koning ging heen, om
dat hij geen druppel bloed vergoten
wilde zien. Maar dat vertrek heeft la
ter stroomen hloeds tengevolge ge
had.
Geheel in den geest van Lenin was
het plan gevormd, dat er op 1 Januari
1937 in Spanje geen kerk meer zou
zijn en geen priester of religieus. De
Kerk is de groote hinderpaal voor het
communisme. Azana, de tegenwoordi
ge president der republiek, verklaar
de, dat zijn vijanden alleen ter rech
terzijde stonden".
De Bisschop heeft nog verteld, dat
de actie van Gil Robles, die de repu
bliek wilde veroveren voor een wet
tige regeering, mislukte, waarna de
vervolging eerst voorgoed begon. Vol
gens een communistisch plan moest
Spanje gebolsjeviseerd worden en
daarna Portugal, Noord-Afrika,
Frankrijk en België.
„Wanneer de nationalisten winnen,
aldus de Monseigneur, zal er van een
fascistische regeering geen sprake
zijn. Het doel is Spanje te redden van
het bolsjewisme en den godsdienst te
laten zegevieren".
We schreven reeds, dat de opstan
delingen overtuigde katholieken zijn
voor zich heen. Daarna wendt zij zich
levendig tot den man tegenover haar,
zonder te bemerken, hoe Vonberg bij
het noemen van dezen naam plotseling
ineen is gekrompen. Een kennis, een
alleraardigste man.... voor beoefening
van de wintersport in Iglerhofhij
heeft nu een reisje naar Munchen ge
maakt..... schrijft me, dat hij over een
week weer in Igls denkt te zijn en
dan natuurlijk ook de Lantaarn weer
eens zal opzoeken.... ik vind het leuk,
dat ik u met hem in kennis zal kun
nen brengen, want hij is heusch
Ik ken meneer Szartossy, valt
Vonberg haar in de rede cn zijn stem
klinkt zoo benepen, dat Renate hem
verbaasd aanstaart. Zij schrikt van
ziin plotseling bleek gelaat en maakt
een hulpelooze beweging met haar
hand.
Ik kan me zeer goed begrijpen,
dat u zijn gezelschap op prijs stelt,
mevrouw, zegt hij, blijkbaar met moei
te de juiste woorden vindend. Stefan
Szartossy is ongetwijfeld veel meer
dan een alleraardigste man... ja, ja-
maar desondanks zou ik hem voor-
loopig liever uit den weg gaan.... ik
moet dat helaas wel doen, omdat
omdat ik op het oogenblik met nie
mand... dat wil zeggen....
O ik begrijp u volkomen, me
neer von Berg.... Renate's oogen glan
zen vochtig.
Het is misschien heter, dat ik de
nuttelooze week, die me nog vergund
is, niet ten volle accepteer en morgen
m'n eigen weg ga, zegt de man zicht
baar onder den indruk van het oogen
blik.
Weggaan....? Wilt u weggaan...?
Met pijnlijk vertrokken gelaat heft
Renate haar armen, die op de leuning
van de stoel rusten, iets op om ze dan
vermoeid in haar schoot te laten val
len.
Meer nog dan de vier woorden zegt
deze geste, waarvan zij vergezeld gaan
en Vonberg, wiens hart sneller begint
te kloppen, heeft al zijn zelfbeheer-
sching noodig om de juiste w-oorden
ic vinden:
Willen? Ach, hoe kunt u dat den
ken.... Neemoeten
Hij staat op en loopt om de tafel
heen.
Zei u zooeven niet, dat u mijn
mcnschenschuwheid begreep? Gelooft
u me toch, die is nu zoo sterk in me,
dal al het andere er voor moet wij
kenalles. Zelfs van hier wordt ik
voort gedrevenIk kan niemand
zienik kan niet... U bent de eenige.
Plotseling breekt hij af cn verbergt
zijn hoofd in de handen.
Eenige seconden lang duurt dit
veelzeggend zwijgen, dat eindelijk door
Renate wordt verbroken. Zacht, maar
gedecideerd zegt ze:
(Wordt vervolgt.)
De Echo van het Zuiden
Wul«ijkstkt ra Luxstratsrkf Courant,
ZTch verzek«r«n bi] «en
goed» maatschappij is «en
wijze voorzorgsmaatregel
WIST U DAT EEN HALF MILLIOEN
PERSON EN BIJ DE
VERZEKERD ZIJN?
De .,NOORD-BRABAND" betaalde In 1935
circa f 1.500 000 uit aan hare verzekerden
