Nieuws uit de Langstraat en Omgeving.
Éh
DRUNEN.
De kroningsfeesten in Engeland
begonnen
De kroningsfeestelijkheden te
Londen zijn eigenlijk al begonnen.
Zaterdagavond heelt zich een milli-
oen menschen verdrongen op het
traject, dat de koninklijke sloet
tijdens den kroningsrit zal volgen
en dat rijk versierd is. Stapje voor
stapje bewoog de menigte zich
voort. Stilstaan was al evenmin
mogelijk als vlug doorloopen.
De laatste repetitie, van Zondag
1.1. werd door tien duizend personen
bijgewoond. Duizenden hadden
den geheelen Zondagnacht op de
tribunes doorgebracht, zoodat des
morgens geen plaats meer onbezet
was en dat alles in een druilenden
regen.
De Luchtschipdienst op Amerika
gestaakt
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt
De luchtschipdienst van den
»Graf Zeppelin« wordt vooreerst
gestaakt, totdat de rijksminister
voor luchtvaart na het ontvangen
van het nauwkeurig resultaat der
onderzoekingen omtrent de cata
strofe van Lakehurst een nadere
beslissing heeft genomen.
Omtrent de oorzaak van het
vergaan der Hindenburg is niets
naders bekend. Voor dit doel is
een commissie met Dr. Eckener
aan 't hoofd naar Lakehurst ver
trokken.
De Spaansche opstand
Bilbao wordt ingesloten
Langzaam maar zeker voltrekt
zich volgens de jongste telegrammen
de omsingeling van Bilbao. In het
Noorden, in den sector van Bermeo
hebben de rechtschen kaap Machi-
chaco bezet, waarbij zij enkele
stukken zwaar geschut hebben
weten buit te maken. Een tegen
aanval van de Baksen kon worden
afgeslagen. Zuidelijker trekken de
mannen van Mola op Munguia aan
en ten slotte duurt ook de druk
uit de richting Durango onver
minderd voort.
Ook in de sector van Guadalajara
waren de republikeinen actief.
Volgens Havas hebben de natio
nalisten een aanvang gemaakt met
de ontruiming van Cogolludo, een
op 35 K.M. ten Noorden van
Guadalajara gelegen gewichtige stad.
De Madrileensche troepen zijn
onmiddellijk tot den aanval over
gegaan en slaagden er in de eerste
huizen der stad te bereiken.
Bij de Spaansche hoofdstad zeil
is het eveneens onrustig geweest.
In de omsingelde universiteitswijk
werd weer het sein tot de gevech
ten gegeven 's Avonds omstreeks
acht uur ratelden er de mitrailleurs
en weldra sloeg het krijgsgerucht
over naar La Moncloa en Ürsera.
Deserteurs vertelden, dat de situatie
voor de belegerden in het universi
teitskwartier met den dag benarder
wordt. Het begint hen aan levens
middelen te ontbreken.
De laatste linies der Basken
Nationale stormcolonnes ver
overden vandaag den Mazagesberg,
een strategisch gebied van buiten
gewone beteekenis.
In handen van den vijand vormde
deze hoogte een onoverkomelijk
obstakel voor Mola's troepen op
den weg naar het Viscarguigebergte,
dat den Sollube-heuveli ug be-
heerscht.
In Madrid werden doorbommen
weer 55 personen gedood.
Vrijdagavond, 7 Mei j.l., kwam de
raad der gemeente Geertruidenberg in
openbare vergadering bijeen, onder
voorzitterschap van den Edelachtb.
heer J. Bianchi.
Aanwezig alle leden.
De notulen der vorige vergadering
werden onveranderd goedgekeurd.
Aan de orde:
1. Mededeeling procesverbaal van
kasopname over het le kwartaal 1937.
De boeken van den gemeente-ont
vanger, deji administrateur van het ge
meentelijk grondbedrijf en den admi
nistrateur van het G.E.B., die tot 5 Fe
bruari 1.1. zijn gecontroleerd, werden
goedgekeurd.
2. Vaststelling vergoeding ingevol
ge art. 101 der Lager Onderwijswet
1920 over 1935, voor de bijzondere
scholen.
Besloten wordt aan de jongens- en
meisjesschool over het jaar 1935 een
vergoeding van 5.70 vast te stellen.
3. Vaststelling voorschot ingevolge
art. 101 der Lager-Onderwijswet 1920
over 1937. voor de bijzondere scholen.
Aan de Jongensschool werd besloten
een voorschot te geven van 902.88,
zijnde 80 van 1128.60 en aan de
Meisjesschool een bedrag van 1130.88
zijnde 80 van 1430.60.
4. Vaststelling kohier hondenbelas
ting dienst 1937.
Volgens indiening vastgesteld.
5. Voorstel van Burg. en Weth. tot
wijziging van:
le. de begrooting van het G. E. B.
dienst 1936;
2e. de begrooting van het Gemeente
lijk Grondbedrijf dienst 1936;
3e. de gemeentebegrooting dienst
1936.
De wijzigingen betreffen eenige pos
ten, die van geen belang zijn en zijn
hoofdzakelijk van administratieven
aard.
Goedgekeurd.
6. Aanbieding Gemeenteverslag
over de jaren 1930 t.m. 1935.
De Voorzitter zegt dat dit waar
schijnlijk wel het laatste verslag zal
zijn, daar deze regeling nu komt te ver
vallen.
7. Voorstel van Burg. en Weth. tot
vaststelling van een Capitulantenveror-
dening.
Aan de Kroon is destijds ontheffing
van deze verordening gevraagd, doch
die is niet verkregen.
B. en W. stellen voor daarom nu in
de verordening op te nemen dat alleen
voor de betrekking van gemeente
reiniger een capitulant in aanmerking
kan komen.
De Voorzitter zegt dat met dergelijke
maatregelen Geertruidenberg weer als
plattelandsgemeente beschouwd wordt.
Het voorstel wordt z.h.st. aangeno
men.
8. Wijziging begrooting Stedelijke
Godshuizen dienst 1936.
Aangenomen.
9. Benoeming van een lid en plaats
vervangend lid van het stembureau.
Het stembureau bestaat nu nog slechts
uit één lid, de heer A. de Kroon, daar
de heer M. J. Timmermans overleden
is.
Er moet ook een nieuw plaatsvervan
gend lid worden gekozen, daar door
vertrek van den heer C. Jansen uit de
gemeente een vacature is ontstaan.
Na herhaaldelijk stemmen, we-
gekozen de heer Sassen, met vijf stem
men tegen twee op den heer Boon.
Tot plaatsvervangend lid werd ge
kozen de heer Boon met 4 stemmen, te
gen twee op den heer Okkers.
10. Aanvragen aankoop terrein door
a. de firma Spijer-Brothers;
b. de N.V. Scheepsbouwwerven v.h.
P. A. Ruijtenberg.
Dit betreft de perceelen tot 30 April
in erfpachtrecht bij bovengenoemde fir
ma's in gebruik en dat zij nu willen
koopen.
B. en W. hebben als prijs vastgesteld
een bedrag van 1.-per M2, daar
het heele terrein nog moet bewerkt
worden, er liggen nog enkele moeras
sige stukken in, voordat het als fa
brieksterrein geschikt is.
Het terrein dat gevraagd is beslaat
ongeveer 6000 M2, dit wordt dus een
bedrag van 6000.
De heer Okkerse vraagt of, wanneer
een perceel aan Spijer verkocht wordt,
deze firma ook voor het onderhoud van
den wal der haven, die dan langs het
perceel komt te liggen, te zorgen heeft.
De Voorzitter zegt een dergelijke be
paling. wanneer het eenmaal zoo ver
is, in de koopacte te doen opnemen.
De heer van Dirven vindt een bedrag
van 1— per M2 wel wat weinig en
stelt een bedrag van 1.50 per M2
voor.
Vastgesteld wordt een bedrag van
1.50 te vragen. B. en W. zullen nu
hierover met de betrokken personen
beraadslagen, of zij het hiermede eens
zijn, daar het terrein nog opgemeten
moet worden en dit niet noodig zou
zijn, wanneer zij niet op den koopprijs
ingaan.
De firma Ruijtenberg wil bovendien
een perceel van de gemeente koo
pen tusschen de binnenhaven en de
schutting grenzende aan haar terrein,
vanaf de Oude Wacht tot aan den in
gang van haar terrein. Dit stuk grond
is ongeveer 5 meter breed. Vanmiddag
heeft men de situatie daar eens opge
nomen en het niet gewenscht geacht
dit stuk grond te verkoopen. Men weet
immers nooit wat er nog eens kan ge
beuren, daar de loswal wel eens nood
zakelijk verbreed zou moeten worden.
Op het verzoek van de firma Ruij
tenberg wordt afwijzend beschikt.
11. Ingekomen stukken.
Door Ged. Staten is goedgekeurd:
a. De rekening 1935.
b. Heffing opcenten gemeente
fondsbelasting.
c. De verkoop van 55 iepeboomen
voor de som van 1042.50.
d. Begrooting 1937, behoudens
enkele kleine wijzigingen.
e. Wijziging van de verordening
betreffende de regeling van be
voegdheid en bezoldiging van
den gemeenteveldwachter.
f. Heffing van Schoolgeld.
g. Wijziging verordening op hef
fing secretariaat-leges.
Alle voor kennisgeving aangeno
men.
12. Reclames.
Weer is een verzoek tot deelname
aan het Middenstandsborgstellings-
fonds ingekomen.
De K. v. K. heeft er om verzocht,
terwijl Ged. Staten nog een aanmoe
diging hebben ingestuurd.
Toetreding sluit in een storting in
eens 10 cent per inwoner is een bedrag
2 cent per inwoner is dit jaar 59.36.
De bedoeling van dit fonds is den
bona-fiden middenstand die geld noo
dig heeft te helpen, tot een maximum
bedrag van 500.'
Het gemeentebestuur stelt voor hier
toe over te gaan, omdat voor den mid
denstand in deze gemeente over het al
gemeen toch te weinig gedaan wordt
en dit de eenige manier is om dezen de
behulpzame hand te bieden, alhoewel
de voorzitter er zelf weinig voor voelt.
Wordt z.h.st. aangenomen.
Van den Minister van Sociale Za
ken is een schrijven ontvangen om me
dewerking in extra-hulp crisiscomité B.
Voor Geertruidenberg is een bedrag
beschikbaar van 5.30 per werklooze,
en daar er 129 werkloozen zijn is 129
X 5.30 ƒ683.70. Het Rijk draagt
hierin bij een bedrag van 425.70, mits
de gemeente ƒ2.— per werklooze, is
258.— geeft.
B. en W. stellen voor aldus te be
sluiten.
Wordt aangenomen.
Van de Godshuizen is een schrijven
ontvangen voor een extra-vergoeding
voor beweiding van de Gasthuiswaard
met paarden, inplaats van met hoorn
vee.
Besloten wordt eerst eens nadere
inlichtingen in te winnen.
Namens het bestuur van de Avond
school wordt verzocht de lokaliteiten
van de Openbare School 2 maanden
langer beschikbaar te stellen.
Wordt goedgekeurd.
B. en W. doen het voorstel de ver
pachting van vischwater in de Hooi-
haven aan dhr. Kievits in te trekken,
daar van dezen persoon de pachtsom
van 15.— niet, of met veel moeite en
na lang wachten te krijgen is.
Besloten wordt om tot Pinksteren
te wachten, en wanneer dan niet be
taald is, de vischvergunning in te trek
ken.
Ter gelegenheid van de a.s. verjaar
dag van H. M. Koningin Wilhelmina
is door de nieuwe Oranjevereeniging
een subsidie gevraagd van 150.
Tot op heden is nooit subsidie
verstrekt, maar verzorgde de gemeente
zelf een deel der feestelijkheden, waar
van de kosten dan ongeveer ƒ150.—
beliepen, welk bedrag ook dit jaar op
de begrooting is uitgetrokken. Wan
neer de subsidie verleend wordt is de
gemeente verder van alles af.
De Voorzitter zou het nieuwe co
mité den raad willen geven te zorgen
dat er steeds een batig saldo is, zoo
dat men ook nog wat heeft voor extra-
gelegenheden.
De heer Okkersê zegt, dat men ge
rust de gevraagde subsidie kan toe
staan. Met een batig saldo is rekening
gehouden.
Wordt aangenomen.
Nog enkele reclames zullen in ge
heime vergadering worden behandeld.
Rondvraag.
De heer v. d. Loo vraagt of er nog
iets bekend is van vereeniging der ge
meenten.
De Voorzitter zegt nog van niets te
weten.
De heer Okkerse zegt, dat er bij de
bouwvereeniging een tekort is van
ƒ1100.—. Hij vraagt of de penning
meester wel genoeg gecontroleerd is?
Spreker zou gaarne maatregelen geno
men willen zien om te beletten dat zoo
iets in de toekomst nog zou voorko
men.
De Voorzitter zegt, dat de penning
meester niet genoeg gecontroleerd is,
daar hij het volste vertrouwen genoot.
Er zijn nu echter afdoende maatrege
len genomen, zoodat iets dergelijks in
de toekomst niet meer zal kunnen voor
komen.
De heer Okkerse is van meening dat
in het Bouwvereenigingbestuur te veel
eigenaren zitten, wier huizen leeg
staan of onbewoonbaar verklaard
moesten worden.
De Voorzitter zegt er op aan te zullen
dringen dat die huizen verhuurd zul
len worden. Het gaat echter niet op
huizen onbewoonbaar te verklaren
omdat de eigenaars ze niet kunnen-
verhuren.
De heer Okkerse zegt dat er eenige
leerlingen op diverse scholen zijn die
niet mee kunnen. De ouders zijn niet
in staat die kinderen naar een school
voor B.L.O. te sturen; zou de gemeen
te hier niet kunnen helpen.
De Voorzitter zegt dat de heer Ok
kerse alles wel op het dak der ge
meente zou willen schuiven. Die per
sonen moeten zich eerst maar eens tot
de bevoegde instanties wenden, zooals
het burgerlijk armbestuur.
De heer Okkerse vraagt dan hoe het
zit met het begrootingsrapport waarin
stond om stukjes grond geschikt te ma
ken voor verhuring aan de inwoners
der gemeente (z.g.n. volkstuintjes).
De Voorzitter zegt dat er reeds uit
gekeken is naar grond die de gemeente
kan missen. Men had het oog reeds op
eenige perceelen aan de haven, doch
de grond bleek daar niet geschikt.
Daar niemand meer het woord ver
langt, sluit de Voorzitter de openbare
vergadering, waarna de raad in ge
heime zitting bijeenkwam.
R.K. STAATSPARTIJ.
Pater van Hout spreekt.
Maandagavond was door de R.K.
Staatspartij der afdeeling Drunen in de
zaal der Jongens-Congregatie alhier,
een groote propagandavergadering ge
organiseerd welke prachtig was voor
bereid door de propagandaclub der
R.K.S.P. en die door enkele honderden
kiezers uit Drunen werd bijgewoond.
Spreker was pater v. d. Hout uit
Helmond.
Voorzitter M. v. Halder riep de
aanwezigen een hartelijk welkom toe
en in 't bijzonder den spreker, kape
laan Vogels, Burgemeester Mr. R. Th.
v. d. Heijden en andere autoriteiten uit
Drunen.
Pater v. Hout spreekt.
Spreker hield een keurige korte in
leiding, waarin hij zegde jaren in
Spanje te hebben geleefd, maar steeds
in Holland te zijn geweest met zijn
hart.
Daarna vertelt spreker hoe hij in
Spanje kwam. In 1908 werd hij door
zijn Overheid naar Spanje gezonden
om leiding te geven aan een landbouw-
kostschool die bestond van een legaat
van een afgestorven edelman.
De taak, zeer harmonisch eenmaal
machtig werd hij belast met 't geven
van retraites aan de Eerw. Zusters.
Toen leerde hij Spanje kennen als
het mooiste land van Europa, waar
langs de Noordkust vee graast van
Nederlandschen oorsprong.
In een fijngevoelde stijl gaat spreker
na wat, hoe en waar de diverse pro
ducties in Spanje worden verbouwd.
De steden van Spanje laat hij de re
vue passeeren en stipt daarbij aan de
groote Godsdienstzin zooals Sivilla,
terwijl hij laat uitkomen hoe prachtig
al deze gelegen zijn en hoe veelvuldig
hun schoonheden zijn.
Spreker heeft contact gehad met
groot en klein, met boeren, mijnwer
kers en industrieelen.
Gedurende enkele jaren was hij pas
toor van een parochie, die 17 dorpen
omvatte waarvan er lagen op be
sneeuwde bergen en mooie valleien.
Er is een gebrek aan jonge priesters
en al beloofde de regeering, toen zij de
priesters alle staatsinkomen ontnam
in alle dorpen scholen te stichten, toch
zijn er nog 2700 dorpen zonder school.
't Volk is onwetend en bijgeloovig,
waarvan spreker enkele staaltjes op-
Hoe is 't volk?
Hierop antwoordt hij dat t Spaan
sche volk in normalen toestand een fijn,
goed en zeer sympathiek volk is, maar
zooals thans opgezweept, is dit anders.
Geef 't volk goede leiders en alles is
opgelost.
De Spanjaard is ridderlijk, hulp
vaardig en hoffelijk. De Spanjaard
heeft eerbied voor de vrouw en de
moeder is de vorstinne.
De H. Maagd Maria treedt overal
op den voorgrond en door ieder Span
jaard wordt zij vereerd.
De Spanjaard heeft een echte he
kel aan werken, dat moet eerlijk ge
zegd worden. Twee dagen feest be
valt hem beter dan twee uren werken.
Spanje heeft een overvloed van delf
stoffen. De exploitatie is jammer ge
noeg in handen van vreemdelingen.
Luiheid is een groot gebrek van den
Spanjaard, maar dit vindt zeer zeker
zijn oorsprong in de onwrikbare eer
zucht en zucht naar vrijheid.
Ziedaar de groote oorzaak van de
vele revolutie en oneenigheden.
't Is misschien die bron van alle on
heil, aangewakkerd door de Spaan
sche vurigheid, waarbij spreker enkele
mooie staaltjes aanhaalt waaronder de
voetbalmatches.
Daarnaast de groote processie met
het Madonnabeeld gedragen door
jongelingen en voorafgegaan en ge
volgd door pelgrims blootsvoets en
knielend.
Een bewijs van de vurigheid enz.
vindt men in den treurige broeder
oorlog, die Spanje in twee groepen
verdeelt en 't fijne Spanje verwoest.
De oorzaken zijn de revolutie in
1937 en de moord kort daarna op Cal-
vos Statellos. Hij was Spanje's grootste
diplomaat.
Deze revolutie was reeds lang voor
bereid, werd gesteund door Moskou,
communisten en anarchisten, die
kloosters en kerken verwoesten.
16 Februari van 't afgeloopen jaar
is een treurige datum toen de linksche
aan de regeering kwamen. Men kon
het zien aankomen. Het tamelijk goede
gemeentebestuur van Sivilla werd af
gezet en vervangen door een bestuur
van pistoloris.
De klauwen kwamen van 't mon
ster: Het kruis moest uit de school,
priesters moesten hun kost zien te ver
dienen op akkers, mijnen en steen
groeven; de klokken mochten niet
meer luiden. Katholieke stoeten moch
ten niet meer trekken en werden met
revolverschoten uiteen gejaagd.
Dit waren nog slechts de klauwen
van 't monster. Niet 't monster zelf,
orsoel van dataene wat
na 16 Februari 1936 zich heeft afge
speeld.
Het monster werpt in Juli 1936 zijn
masker af en het devies is: afbraak,
verwoesting en uitmoording.
In enkele dagen tijds werden in de
eerste revolutiedagen 400 kloosters en
kerken aan de vlammen prijs gegeven.
Dit alles gebeurde in de onmiddellijke
omgeving van spreker.
Groote heiligschennissen gepleegd
met de H. Hosties. Priesters werden
verbrand en gemarteld in hun eigen
parochiekerk.
Spreker heeft het meegemaakt, dat
in den namiddag van de eerste revolu
tiedag gesommeerd werd alle wapens
in te leveren, die den volgenden dag
werden uitgereikt aan het gepeupel.
Toen begon de moordpartij en de
fatsoenlijke mannen vielen 't eerst. De
moordenaars werden wel gepakt, maar
na twee a drie uren wederom op vrije
voeten gesteld.
24 maal is spr. de revolver op de
borst geplaatst en al die keeren stond
hij doodsangst uit. Om de minste reden
kreeg men de revolver op de borst. Het
pak was te mooi, de hoed te mooi enz.
Priesters en kloosterlingen waren
practisch vogelvrij verklaard.
Spr. verhaalt dingen uit persoonlijke
ervaring.
De communisten hebben hun pro
gramma. Wanneer zij een dorp of stad
overrompelen, dan is hun eerste werk
een lijst, zwart- of doodenlijst, aan te
leggen van de mannen die hun plannen
maar eenigszins in den weg kunnen
staan.
Een uitknipsel hiervan werd velen
thuis gestuurd. Vele mannen werden
tegen de muur gezet en getreiterd voor
den loop der geweren. Dit duurde 6 da
gen lang en den zevenden dag kwam 't
genadeschot.
Een bom werd in zijn kamer tot ont
ploffing gebracht en met de schrik
kwam hij eraf.
De Zusters wilden 't klooster niet ver
laten. Enkele dagen daarna een aanval
op 't klooster. Roodhemden stormden
binnen, doch mogelijk omdat spr. een
vreemdeling is, kon hij gedaan krijgen
dat zij tot den morgen wachtten tot het
verlaten van het klooster.
De revolutionnairen behandelden
zusters en hem goed. Men verborg zich
bij goede familie en leefde daar als de
eerste christenen in de catecomben.
De revolutie.
De nachtelijke huiszoekingen zijn
veelvuldig en alles wat naar hun ga
ding is nemen zij mee.
Op slinksche wijze weten zij beschul
digingen te maken tegen niets vermoe
denden, voor de oogen van de familie
wordt de vader geboeid weggebracht
en zijn have en goed gaan de volgende
dag in vlammen op. Andere worden ge
dwongen plaats te nemen in 't leger.
's Avonds ging spr. op verkennings
tocht en vond diverse lijken van ge
martelde nationalisten, paters en jonge
mannen.
De Spaansche kinderen zijn lelies die
de atmosfeer met aroma vervulden, zij
werden de oogen uitgestoken en de
handjes afgekapt. Zoo kwamen zij aan
bij hun moeder.
Dit heeft spr. getroffen en in de eer
ste dagen in Nederland waren alleen de
tranen de tolk van zijn gemoed.
Overal waar de communistische ter
reur heerscht was dit zoo.
Een leger van kinderen is vermoord
en geslachtofferd geworden voor deze
revolutie.
De revolutionairen hebben een haat
tegen de kinderen, en tegen de Zusters.
Nog verder girita men: de lijken van
zeven zusters werden opgegraven en
tentoongesteld tegen\ een muur voor 't
gemeentehuis, met aje meest gemeene
bedoelingen.
Vele afschuwelijke gevallen verhaalt
spreker, door hem beldefd, waar Zus
ters en jonge meisjes st\onden voor de
keus: de zonde of de do;od.
Uit een schrijven vaxi een der ge
redde zusters blijkt ho« de toestand
thans nog is in die gewesten.
Hij vertelt zijn vlucht.^, Hoe hij op
zijn reis naar Valencia n<^ar 't Ned.
Consulaat werd gevangen'- genomen
door twee Roodhemden eri naar de
Psecha gevoerd.
Vreeselijk, de communist^ zegt: de
priester is de kogel niet waarden wordt
daarom doodgemarteld.
Doch, omdat spr. buitenlander is mac
hij vrij uitgaan. De chef der Rqpac
den scheldt daarbij de twee Rc
den uit, omdat zij als analphabt^
prestige van Spanje in onmin b^
bij 't buitenland.
De Rooden brengen hem zelf
Consulaat, waar de consul hei
raadt zoo spoedig mogelijk naaJ
derland te vertrekken.
Met een Engelsch oorlogschij
trok hij met nog 114 vluchtelingen]
Marseille, waar de Ned. Consul
de voor verdere reizen.
Hoe kwam Spanje
dien t<
De partij in Spanje wasj
haar eigen school en daaj
revolutie.
Wilt ge het communis!
eenheid in de R.K. Staat]
ten buiten de R.K.S.P.
heid te stichten.
In Spanje is gebrek aan'
leven. De helft van 't vere
in Spanje had alle onheil
Gemeenteraad Geertruidenberd
,1c lil
