Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
VIRGINIA'S KEUZE.
KOORD BRABADD
FEUILLETON
GESPRONGEN
HANDEN en LIPPEN
KLOOSTERBALSEM
Waalwijk als schoenencentrum.
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen
EERSTE BLAD
Schoenenproductie verplaatste zich.
NUMMER 6
WOENSDAG 19 JANUARI 1938.
61e JAARGANG.
ré -
Dit blad verschijnt
WOENSDAG en ZATERDAG
Brieven, Ingezonden stukken, gelden,
enz. franco te zenden aan den Uitgever
Abonnementsprijs, per 3 maaaden
1.25. Franco per post door 't geheele
rijk 1.40.
UITGAVE:
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38. Telegr.-adres: ECHO.
Advertentiën moeten Woensdag el
Vrijdag des morgens om uiterlijk 9 uur
in ons bezit zijn.
Prijs der Advertentiën:
20 cent per regel; minimum 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
Bij contract flink rabat.
de
Het is te verwachten dat Kaatsheuvel, Dongen, Oisterwijk e. a.
blijvende gevolgen zullen ondervinden en deze op andere wijze
zullen moeten opvangen.
De positie verstevigd.
Men schrijft aan hel Dagblad van
Noordbrabant en Zeeland te Breda
,,De achteruitgang is vooruitgegeaan
in versneld tempo en onze eertijds zoo
bloeiende leerindustrie en handel is
gebracht geworden aan den rand van
algeheelen ondergang. Het eene bedrijf
na het andere is stilgelegd of nagenoeg
stilgelegd of heeft opgehouden te be
staan.
Met deze woorden kenschetste de
burgemeester van Loon op Zand, de
heer J. A. Frans Mallens, in een terug
blik cp het afgeloopen jaar den toe
stand der Kaatsheuvelsche industrie.
Er is inderdaad reden voor een som
beren blik op de zaken, want Kaats
heuvel is ongetwijfeld de zwaarst ge
troffen plaats van het Langstraatsche
schoenenland. Het geniet de bedenke
lijke eer de meeste werklooze schoen
fabrieksarbeiders te hebben, begin De
cember waren het er ver over de 300,
als we alleen de geheel werkloozen
maar rekenen. Dat is meer dan in
Waalwijk, in Tilburg, in Oisterwijk
en in Dongen.
Dit schept voor Kaatsheuvel zware
zorgen, maar die zorgen zijn er per
slot van rekening om te worden over
wonnen. En als het daarbij bleef, dan
zou er geen reden zijn om voor de toe
komst van Kaatsheuvel extra bezorgd
te zijn. Maar er zijn andere omstandig
heden, die ons de zaken van deze en
andere plaatsen donker doen inzien.
We hebben er de statistieken nog
eens op nagepluisd en de cijfers, die
we erin vonden geven te denken. Men
kan er moeilijk iets anders uit lezen
dan dal Kaatsheuvel in den ontwikke
lingsgang, die de industrie in de laat
ste jaren heeft doorgemaakt, is achter-
op geraakt. Trouwens met Dongen en
Oisterwijk is hetzelfde het geval, hoe
wel in iets mindere mate. Deze centra
zijn hoegenaamd niet bij machte ge
weest om hun deel te verwerven in
den vooruitgang der productie in de
laatste jaren.
Kaatsheuvel en Tilburg hebben in
deze jaren zelfs terrein verspeeld
Tilburg produceert nog slechts de
helft van 3 jaren geleden. Kaatsheuvel
heeft vroeger altijd het monopolie van
de grootste productie gehad. Eerst in
1933 kon Waalwijk het met heel ge
ring verschil overvleugelen. En sinds
dien kende Kaatsheuvel slechts terug
gang, Dongen en Oisterwijk bleven
vrijwel stabiel, wat echter in de heer-
schende omstandigheden een relatie
ven achteruitgang heteekende, en
Waalwijk ging met sprongen vooruit,
zoodat iiet drie jaren later reeds bijna
twee maal zooveel produceerde als
Kaatsheuvel en Dongen een flink stuk
overvleugelde.
Aan de hand van de cijfers der sta
tistiek geeft het blad een aanschouwe
lijke voorstelling van de verdeeling
van den schoenenkoek in 1936 en in
1932. Men kan er opmerkelijke ver
schuivingen uit lezen en het voor
naamste is wel, dat de toename der
productie uitsluitend is opgeslokt door
Waalwijk, Best (Bat'a) en door de
groep overig Nederland, dat is dan Ne
derland zonder Brabant en zonder Nij
megen en omgeving.
Trouwens ook de cijfers betreffen
de de personeelssterkte der fabrieken
wijzen hetzelfde uit. In Waalwijk
steeg het aantal „schoenmakers" in
deze vier jaren van 1502 tot 2165, in
„Overige N.-Brabant", waaronder Best
ressorteert, van 2718 tot 3712 en in
„Overig Nederland" van 1548 tot 2512.
Het aantal arbeiders bleef ongeveer
stabiel in Dongen, Oisterwijk, Nijme
gen en in de kleinere Langstraatsche
centra, het ging achteruit in Kaats
heuvel en in Tilburg. In deze laatste
stad zelfs van 1080 tof 630!
Het is onmiskenbaar, dat dit geen
verschijnselen van tijdelijken aard
zijn, doch dat dit wijst op een perma
nente verschuiving van de industrie.
Het is niet te verwachten, dat Kaats
heuvel, Dongen Tilburg, Oisterwijk,
Drunen e.a. plaatsen den relatieven
achterstand, dien zij hebben gekre
gen zullen ophalen.
Men kan redetwisten over de oor
zaken van het verschijnsel en men kan
er nog weer eens het traditioneele ver
wijt aan de Kaatsheuvelsche industrie
bijslepen, dat zij zich steeds te weinig
heeft bekommerd over de kwaliteit
van haar product, dit alles heeft wei
nig nut. Het is <lui;,=ȟjk, dat de kleine
££N POLIS
LEVENSVERZEKERING
en zwakke fabrikantjes geleidelijk aan
het loodje hebben moeten leggen tegen
de grootbedrijven, waarvan er enkele
in Waalwijk neergestreken zijn. Het
is evenzeer duidelijk, dat het terrein,
dat de grootindustrie zich veroverd
heeft, niet gemakkelijk meer verloren
zal gaan.
Daarom valt het, nu er meer hoop
volle vooruitzichten zijn voor de
schoenindustrie, zeer te betwijfelen
of plaatsen als Kaatsheuvel en Don
gen daarv.an wel in die mate zullen
profiteeren, dat gesproken kan wor
den van een herstel hunner vroegere
positie. Dit is nauwelijks te vew'ach-
ten en daarom zal het voor deze ge
meenten zaak zijn om te trachten het
verloren terrein op een andere wijze
te herwinnen. We denken hierbij dan
vooral aan het aantrekken van nieu
we industrieën, liefst zelfs van zulke
bedrijven, die geenerlei verband hou
den met de schoenindustrie. De een
zijdigheid der nijverheid is immers
voor deze streek altijd een groot na
deel geweest.
De taak waarvoor de gemeentebe
sturen zich in dë omstandigheden
van het oogenblik gesteld zien, is al
lesbehalve gemakkelijk, maar het is
noodig dat er aandacht aan geschon
ken wordt. Er zal blijvend èmplool
gevonden moeten worden voor een
breede groep van arbeiders, die ver
moedelijk in de plaatselijke schoen
industrie niet meer „onder dak" zul
len kunnen komen. Gelukt het niet
dit èmplooi te vinden, dan is te ver
wachten, dat de uittocht van de ar
beidende bevolking uit deze gemeen
ten vormen zal gaan aannemen, die
ernstig te denken geven. In de gemeen
te Loon op Zand (Kaatsheuvel) heeft
deze uittocht er reeds toe geleid, dal
het jaar 1937 voor het eerst achter
uitgang der bevolking bracht. Het
aantal vertrokken personen overtrol
dat der gevestigden met niet minder
dan 222; op een bevolking van 11.000
zielen is dat een verontrustend cijfer.
Nog ernstiger is dat verschijnsel in
de kleinere gemeente Drunen, waar
aan de plaatselijke industrie ook on
herstelbare slagen zijn toegebracht.
Op een totaal van 4600 inwoners over
trof daar het vertrek de vestiging met
A
van „De Echo van het Zuiden".
Naar het Amerikaansch van
TEMPLE BAILEY.
(Nadruk verboden).
16)
U moest zoo laat niet alleen op
pad zijn.
Zij aarzelde.
Ik ben op zoek naar Rickey. Hij
is van middag uitgegaan en nog niet
thuisgekomen. Hij heeft een massa
geld bij zich al dë contanten die
Grogan hem in handen heeft gegeven.
Ik vrees dat hijdat hij in gezel
schap .van Lute Carney is.
Den man van gisteren?
Ja, Rickey had mij beloofd op
tijd te zijn voor het souper. Wij had
den gasten.
Gasten! Anthony Bleecker. Woede
laaide op in Michael's hart. Maar Vir
ginia was zóó kinderlijk, zóó hulpe
loos in haar angst dat hij zich schaam
de over zijn gedachten en besloot haar
te helpen.
U wilt toch niet zeggen, dat u
van plan was er alleen naar toe te
gaan?
Waar is die Lute Carney?
Er is een hut in de bosschen bij
de rivier, waar de mannen elkaar ge
woonlijk ontmoeten. Rickey heeft t
mij nooit verteld, maar ik ben er eens
geweest. Moeder was toen bij mij, wij
keken door het raam en zijn toen weer
weggegaan. Maar ik weet hem wel te
vinden als ik het pad volg
Zijn stem klonk scherp.
Wat kan"ik anders doen? Lute
en de anderen zullen hem aan het spe
len brengen en hem natuurlijk laten
verliezen. En daarna zal hij zichzelf
verafschuwen enenwie weet
wat er dan gebeurt.
Wat zou er kunnen gebeuren
O, ik heb hem al meer in zoo'n
toestand meegemaakt, mr. Mc.Millan.
Hij was wanhopig.
Hij voelde woede tegen den jongen,
maar uitte die niet.
Laat mij voor u gaan. Dat is geen
plaats voor u
Rickey zou woedend zijn, als hij
wist dat ik u gestuurd had.
Dat hoeft hij niet te welen Ieder
een kan daar toch bij toeval langs ko
men.
Zij aarzelde nog.
Ik zou met u mee kunnen gaan.
Laat het maar liever heelemaal
aan mij over, zei hij met beslistheid.
Zij gaf toe, maar zei hem, dat er
geen tijd te verliezen was. Het was al
zoo laat, er kon van alles gebeurd zijn.
Ik stel mij de dingen misschien
te erg voor, maar ik kan het niet hel
pen. Ik ken Rickey.
Hij bood aan haar naar huis te bren.
gen, maar dat wilde zij niet hebben.
Ik kan heusch wel alleen terug,
gaan.
Weest u nu niet meer bezorgd,
ik zal uw broer mee terug brengen.
Zij legde haar hand licht op de
mouw van zijn overjas.
Weet u wel dat u voor mij een
redder in den nood bent? zei ze ont
roerend.
Toch wendde ze zich snel af en ver
liet hem. Hij keek haar na, totdat haar
gestalte in de duisternis teloor ging.
Zijn hart bonsde. Deze ontmoeting had
een groote beteekenis voor hem, want
het zou hem de kans geven haar van
dienst te zijn. En hij zou haar straks
nog terugzien.
Hij verliet de brug en volgde een
pad door het dennenbosch. De boomen
wierpen zwarte schaduwen over het
door de maan verlichte weggetje.
Er was bijna geen ander geluid dan
het zachte kabbelen van het water en
het ritselen van de dorre bladeren on
der zijn voeten. Hij liep snel, niettegen
staande zijn onrust toch bew.ust van
de schoonheid van den nacht.
Plotseling werd de stilte door stem
men verbroken. Hij hoorde Rickey s
stem, schril en met een wanhopigen
klank.
Je hebt me heelemaal leeggeplun-
der, Lute en dat is hel eind van het
lied.
Het eind, waarom? Als Grogan je
de chèques heeft uitbetaald, heb je
immers weer centen genoeg?
ELK JAAR OPNIEUW HAD ZIJ
Dank zij den KLOOSTERBALSEM
heeft zij die nu nooit meerl
B'tWas een gruwelijhe last en het deed
geweldig zeer. het bloed stond er al
tijd voor. Allerlei huismiddeltjes deed
ik er op, het beet geweldig, maar tel
kens kwamen de kloven terug. Oewone
huid-crèmes hielpen mij evenmin. Maar
nu heb ik geen last meer ervan. Nu
wrijf ik eiken ochtend en avond Klooster-
balsem er op. Dat doet géén zeer en
de huid is en blijft prachtig glad èn
gezond, ook al kom ik met mijn han
den vaak in het water. Het was een
uitkomst." B de j le ,S_H
„Geen goud zoo goed"
Onovertroffen bij brand-en sn^wonden
Ook ongeëvenaard als wrijfmiddel bij
Rheiimatiek, spit en pijnlijke spieren
Schroefdoos 35 ct. Potten: 62'/2 ct. en 1.04
139 en daar zeer vele arbeiders uit
deze plaats in Waalwijk werkzaam
zijn, lijkt de verwachting gerechtvaar
digd, dat Drunen zich ook in de ko
mende jaren niet in bevolking zal uit
breiden. Dongen maakt in deze nog
een veel beter figuur, hoewel het ook
sleichts een gering bevolkingsaccres
had; het nadeelige verschil tusscheu
vertrek en vestiging beliep hier slechts
65. In verhouding tot al deze gemeen
ten is het weer Waalwijk, dat een gun
stige uitzondering maakt, het kon ook
in bevolking een normaal accres no-
teeren, dat zelfs iets hooger is dan in
de voorafgaande jaren.
De nuchtere cijfers, of we ze peuren
uit dorre statistieken of uit ambtelij
ke registers, wijzen alle in 'n richting,
die voor de gemeentebesturen der be
trokken plaatsen te denken geeft. Ook
ondanks het feit, dat de schoenindu
strie op gezondere basis gesteld gaat
worden.
Ik denk er niet over. Hoe kan ik
m'n zuster zóó onder de oogen komen?
Je zit toch niet aan je zusters
schorteband vast, Farquhar?
Ik zit nergens aan vast, behalve
aan mijn eigen stommiteit. Het is uit
tusschen jou en mij Lute en als er iets
gebeurt, kun je jezelf de schuld ervan
geven.
Michael hield zich schuil achter de
struiken. Lute was weer dronken, dat
kon hij aan zijn stem liooren. Hij be
sloot zich er niet in te mengen, zoo
lang het niet hoog noodig was.
Er klonk een ruwe lach, die echter
over ging in een vloek, toen Rickey
Lute een slag toediende. Carney rolde
op den grond.
Ga terug naar je hut en leer eerst
hoe je tegen een gentleman moet spre
ken, riep de jonge Farquhar woedend.
Carney krabbelde overeind en liep
mompelend weg. De kerel was heel
wat forscner dan Rickey, maar als
Farquhar dien toon aansloeg, erkende
hij zijn meerdere in hem en gehoor
zaamde, zooals al zijn voorvaders aan
Rickey's voorvaders gehoorzaamd
hadden.
Rickey bleef staan tot Carney in de
hut verdwenen was, toen rende hij
weg. Michael volgde hem en zoo kra
men zij bij een steenen pier die door
liep tot waar het diepere water begon.
Rickey liep tot aan het uiterste ein
de van deze pier, daar stond hij stil en
keek omlaag in het water. Michael zag
hoe wit en verwrongen zijn gezicht
was en haastte zich naar hem toe. Bij
het geluid van zijn stappen hief Ri
chard 't hoofd op en vroeg verschrikt;
Wie is daar?
Michael McMillan.
McMillan?
Ja, het is een prachtige nacht,
vind je niet?
Hoe komt ,u hier? barstte Rickey
uit.
Ik kon het niet uithouden in het
hotel en ging een wandeling maken
langs de rivier.
Hij zweeg een oogenblik en legde
toen zijn hand op den schouder van
den jongen en zei ernstig:
Farquhar, ik hoorde je met Lute
Carney spreken. Ik geloof dat je aar
dig in den put zit; kan ik je helpen?
Rickey schudde zijn hand van zich
af.
Waarom zoudt u mij helpen
Waarom zou ik niet? Je zuster
en jij zijn net twee verdwaalde scha
pen. Ik 'hoorde je zeggen, dat je haar
niet onder de oogen durfde komen.
Ik ben niet van plan haar onder
de oogen te komen.
Wat wil je dan doen?
Wegloopen.
Nonsens, zei Michael streng.
Rickey kookte.
Wat gaat het u aan wat ik wil
doen?
Meer dan je vermoedt misschien.
«c
Waalfpscbe en Langstraatsehe Courant*
ff
GESLOTEN BIJ DE
GEEFT ZEKERHEID VOOR DE TOE
KOMST VAN U EN DE UWEN.
P»
A K K E ORIGINEEL TIN INZAG!
(Wordt vervolgd).