Be groote trek di
„voortrekkers".
BINNENLAND.
GEMENGD NIEUWS.
40 000 inwoners elf pastorieën met
in totaal 100 priesters zijn gevestigd,
31 geestelijken werden vermoord.
Tweede Kamer.
De laatste zitting van de vorige
week begon met een incident. De
heer de Geer (C. H.) kwam er
tegen op de begrooting van Eco
nomische Zaken was thans weer aan
de orde dat de N. S. B/er Bost
van Tonningen den burgemeester
van Rotterdam bij zijn bekend ver
bod van den NederlandDuitsch-
land voetbalwedstrijd andere bedoe
lingen dan die van handhaving der
openbare orde in de schoenen had
geschoven en daarbij had gesugge
reerd dat Duitschland, uit repres-
saille, de scheepvaait niet meerover
Rotterdam zou willen leiden.
Dit is een volksvertegenwoordiger
onwaardig en parlementair niet tc
kwaliceeren, zei de heer de Geer.
Op de redevoering van den heer
de Geer volgde luid applaus van
vrijwel alle Kamerleden.
De heer Rost van Tooningen pro
testeerde, doch werd overstemd
door het geroep «Landverrader.»
De heer Rost van Tonningen (N.
S. B.) kwam tegen deze beschuldi
ging op; hij schudde ze van zich af
»als zoon van een verdienstelijk
oud-officier». De Kamer lachte.
(De heer Rost van Tonningen had
in zijn »Nat. Dagblad» o.m. ge
schreven »Dat 't officieele Duitsch
land maatregelen tegen Rotterdam
overweegt, is vaststaand en logisch.
Dat Rotterdam hiermede een genade
slag zal krijgen, zal wel ieder dui
delijk zijn.)
Minister Steenberghe heeft in een
vlotte rede van twee uren zijn be
groot in g verd ed i gdZij n departe men t
is ongetwijfeld het moeilijkste te
beheeren in onzen tijd. Natuurlijk
werd van liberale zijde (Van Lidt)
zijn ordeningsstreven aangevallen.
De minister verklaarde, dat het niet
juist is, dat hij naar de gilden zou
willen terugkeeren, echter wél naar
de gedachte, welke aan het gilden
wezen ten grondslag lag. De minister
kondigde een regeling van markt
en straathandel aan en de uitvoering
van 'n crediteeringsplan ad f 500 000
ten behoeve van den industrieelen
middenstand.
Tegen dr. v. d. Tempel heeft de
minister met kracht zijn handels
politieke inzichten verdedigd en er
o.a. den nadruk opgelegd, dat het
tarief een der wapenen kan zijn,
om een beginnende industrie te
steunen.
In antwoord op het scepticisme
van sommigen over afzet van nieuwe
industrieën en meer cultuurgrond
besloot minister Steenberghe zijn
rede met het moedige woord »Een
volk dat leeft, bouwt aan zijn toe
komst.» Het is een woord van
diepen zin, zeker in den mond van
dezen krachtigen. jongen minister.
De Dingaansvlucht van de K.L M.
Na een reis van 6 dagen is de
«Reiger» Zondag in Pretoria aange
komen en na 'n kort oponthoud is
het toestel naar Johannesburg door
gevlogen, Een groote menigte had
zich op het vliegveld te Pretoria
verzameld, om de „Reiger" een
feestelijke ontvangst te bereiden.
Na een eererondje gemaakt te
hebben streek het vliegtuig neer
onder het geestdriftig gejuich der
duizenden. Terwijl de passagiers en
de bemanning het vliegtuig verlieten
speelde de muziek het Wilhelmus,
dat door de aanwezigen we' d mee
gezongen.
Jhr. Beelaarts vnn Blokland werd
officieel ontvangen.
De bemanning van de „Reiger''
werd warm gehuldigd.
Voordrachten van den heer
J. M. de Casseres in Polen.
De heer J. M. de Casseres, oud
directeur van de Noord-Brabantsche
streekplannen te Vught heeft een
uitnoodiging ontvangen om in Polen
voordrachten te houden over 1
Amerikaansche vorderingen op het
gebied van stedenbouw en volks
huisvesting 2 Nieuwe aspecten voor
stads en streekontwikkeling3
Luchtbescherming en decentralisatie
van menschen en dingen 4 Van
stedenbouw tot planologie.
De heer De Casseres heeft deze
uitnoodiging aanvaard.
De prijsvraag voor het kind.
De centrale propaganda-commissie
voor de weldadigheidspostzegels
verzoekt ons mededeeling van het
volgende
De prijsvraag voor het kind, die
onder den titel »Rondedoor Neder
land» in de bladen is verschenen,
kan geldig worden opgelost door de
enkele vermelding van het slag
woord.
Een gefingeerde aangifte.
Na een uitgebreid onderzoek is
de inspecteur van politie Kooymans
te Blerik overgegaan tot de aan
houding van den ruim 50-jarigen
manufacturier P. B. aldaar, die
zich had schuldig gemaakt aaneen
valsche aangifte van diefstal met
braak waardoor hij voor ongeveer
f1500 zou zijn benadeeld, teneinde
zich in het bezit te stellen van de
verzekeringspremie. Hij heeft een
volledige bekentenis afgelegd. De
vermiste goederen zijn in den
kelder van zijn woning terugge
vonden alsook in den tuin waar ze
in den grond gestopt waren.
Donderdagmorgen werd de ge
meentepolitie van Blerik door den
aangehoudene gealarmeerd in ver
band met een diefstal met inbraak,
welke ca. 3 uur in den morgen in
zijn winkel zou hebben plaatsge
vonden. Volgens den aangever, die
boven sliep was hij plots gewekt
door gestommel in den winkel. Hij
spoedde zich naar beneden en zag
toen enkele onbekenden de vlucht
namen. Een van hen richtte zijn
zaklantaarn op B., zoodat deze
werd verblind en struikelde. Zoo
kon het gebeuren dat de dieven,
die van een vrachtauto gebruik
maakten gelegenheid kregen om
weg te rijden.
De politie, die aanvankelijk geen
argwaan koesterde, zette de om
geving af doch vond geen enkel
spoor van de dieven.
Ook het politie-radiobericht dat
nog denzelfden dag werd uitge
zonden bleef zonder resultaat.
Zaterdagavond echter kwam de
inspecteur van politie, die met
verlof buiten de gemeente vertoefde
terug. Aangezien nog geen enkel
resultaat was verkregen heeft hij
gisteren het onderzoek ter hand
genomen,
Hij stelde in de buurt en in de
woning een ernstig onderzoek in.
Verschillende verdachte zaken kwa
men aan het licht, waarom de in
specteur den manufacturier aan
een verhoor onderwierp. Na aan
vankelijk hardnekkig te hebben
ontkend gelukte het den inspecteur
den man tot een bekentenis te
brengen.
De man had reeds geruimen tijd
met een dergelijk plan rondgeloo-
pen en met dit doel zich nauwelijks
3 maanden geleden voor een bedrag
van ongeveer f6000 tegen inbraak
doen verzekeren.
Hij is op het politiebureau te
Blerik opgesloten en zal ter be
schikking van de justitie worden
gesteld.
Verkeersongeluk nabij
St. Michiels Gestel.
Op den voorrangsweg 's Herto
genbosch—Boxtel is Zondagmiddag
omstreeks zes uur bij het kruispunt
St. Michielsgestel Esch een gecom
pliceerd autoongeluk gebeurd,
waarbij een persoon om het leven
kwam en een andere een been
brak, terwijl drie auto's totaal wer
den vernield.
Uit de. richting 's Hertogenbosch
naderde op genoemd tijdstip een
personenauto, bestuurd door den
heer O. uit Eindhoven, toen de 61-
jarige wielrijder H. Vos uit St.
Michielsgestel op het kruispunt den
weg wilde oversteken. De bestuur
der van den auto trachtte hem te
ontwijken, doch reed hem in de
flank aan, waardoor de man met
een smak tegen den grond werd
geslingerd en vrijwel op slag werd
gedood. De auto kwam tegen een
boom terecht Een zekere W. v. d.
Esch, uit Tilburg, die naast den
bestuurder van de auto zat, bleek
een beenbreuk te hebben opgeloo.
pen.
De politie was niet gewaarschuwd,
waardoor het verkeer in de war
liep en burgers de regeling ervan
op zich namen. Uit de richting
Vught naderde eenige oogenblikken
later een personenauto, bestuurd
door den heer A. H. K. uit Eind
hoven, die van een der omstanders
een teeken kreeg om door te rijden.
Door de vele menschen. die zich
in verband met het ongeluk op
deze plek hadden verzameld was de
autobestuurder gedwongen op het
linker gedeelte van den weg te rij
den. Toen hij daarna weer naar
rechts wilde gaan kwam juist uit
de richting Boxtel een personen
auto, bestuurder de heer W C. G.
uit Uden. De wagens vlogen op
elkaar en werden geheel vernield.
De inzittenden kwamen gelukkig
met den schrik vrij.
Een diner met vele gangen.
Maar de laatste gang leidde
naar de cel.
De N.R.C. vertelt
Vrijdag verschenen in een restau
rant aan de Hoogstraat te Rotter
dam twee mannen, die keurig in
de kleeren staken en zich zelfbe
wust aan een tafeltje zetten, om
een uitgebreid menu te bestellen.
Het tweetal liet zich de spijzen uit
stekend smaken. Toen de koffiie
genuttigd was, vroeg een van hen
waar de telefoon was, waarna hij
in de cel vijfmaal het cijfer twee
draaide, aldus het hoofdbureau van
politie opbellend, waar hij naar een
inspecteur vroeg. Hij deelde dezen
mede, dat hij met zijn kameraad
in het restaurant, waarvan hij naam
en adres noemde, uitstekend gedi
neerd had, maar dat er geen mid
delen waren om te betalen, zoodat
de politie hen maar moest komen
halen. Dat geschiedde prompt. Het
tweetal, de 24-jarige G. G. V. en de
24-jarige K. B., is in het hoofdbu
reau opgesloten.
Wielrijder op onbewaakte
overweg gedood.
Zondagavond om vijt minuten
over acht is de 28-jarige landbou
wer L. van de Ven uit Best dieper
fiets den on bewaakten overweg
onder de gemeente Best wilde over
steken, door een dieseltrein gegre
pen en op slag gedood. Het slacht
offer weid twintig meter verder in
een sloot geslingerd. V. v. V. had,
vergezeld van een anderen wielrij
der bij den overweg gewacht op den
trein, die uit de richting Eindhoven
naderde. Toen deze gepasseerd was
staken de mannen de rails over
zonder aandacht te schenken aan
den trein, die op hetzelfde oogen-
blik van den kant van Boxtel kwam.
De andere persoon wist zich nog
juist bijtijds in veiligheid te brengen.
Vechtpartij te Oss
Zondagavond heeft nabij een
café op den Litherweg te Oss een
geheimzinnig voorval plaats gehad,
waarvan een circa 25-jarige jonge
man het slachtoffer is geworden.
De 25 jarige W. van L. uit Oss,
die gewoonlijk den avond in café
van Haren doorbracht, aangezien
hij verkeering had met de dochter
van den café-houder, was daar ook
Zondagavond weer aanwezig.
Van L., die zich omstreeks half
tien even had verwijderd, werd
kort daarna hevig bloedende in
den tuin van het café gevonden.
Men bracht het slachtoffer naar de
woning van dr. Stolz, die opneming
in het ziekenhuis te Oss noodzake
lijk achtte. De man had een vrij
ernstige verwonding boven 't oog
opgeloopen, welke met een scherp
voorwerp moet zijn toegebracht.
Eenige aderen waren doorgesneden
en van L. bloedde hevig.
De caféhouder zegt niets van de
zaak te weten, de café-bezoekers,
van wie er enkelen met de toe
dracht der feiten op de hoogte
moeten zijn, waren onmiddellijk
na het gebeurde spoorloos ver
dwenen.
De gemeentepolitie te Oss onder
leiding van inspecteur Kniepstra is
erin geslaagd licht te brengen in
dit geheimzinnig misdrijf.
Naar aanleiding van dit onder
zoek is men gistermiddag overge
gaan tot de arrestatie van den 25-
jarigen arbeider G. G. te Haren.
Na op het politiebureau te Oss te
zijn verhoord, heeft hij een vol
ledige bekentenis afgelegd.
De jongelui hadden beiden ver
keering met de dochters van den
kastelein van Baren. Zij hadden in
de herberg ruzie gekregen. Van L.
was door de achterdeur weggegaan
waarop G. hem woedend naliep.
Het kwam tot een handgemeen
waarbij G. zich zoo kwaad maakte
dat hij zijn a.s. zwager met een
bierglas bewerkte. Toen het slacht
offer hevig bloedend neerviel had
de dader de beenen genomen. G. is
opgesloten.
Nog een Ossche vechtpartij
Maandagavond laatheeft nogmaals
een ernstige vechtpartij in Oss
plaats gehad, waarbij het mes werd
gehanteerd. In café De Engel aan
de Kruisstraat verschenen de
zwagers M. en F. C., welke
beide mannen blijkbaar wel wat
te veel aan Bacchus hadden ge
offerd Tusschen beiden heeft reeds
herhaaldelijk ernstig meeningsver-
schil plaats gehad, vermoedelijk
ovar erfeniskwesties.
Toen zij even in het bedoelde
café waren, ontstond weer hevige
ruzie en eensklaps trok M. U. zijn
mes, waarmede hij zijn zwager te
lijf wilde. Een cafébezoeker, zekere
J. van Erp wilde erger voorkomen
en sprong tusschen de twistenden
in. Daarbij ontving hij echter den
steek, die voor C. bedoeld werd en
van E. werd vrij ernstig aan de
hand geblesseerd. Dr. Frank moest
hem ter plaatse geneeskundige hulp
verleenen.
M. U. die laat in den nacht werd
gegrepen is naar het bureau over
gebracht en heeft bekend.
Dood gevallen
Gistermiddag is de 44-jarige
timmerman C. Bos uit Blaricum
bij het verrichten van werkzaam
heden op het dak van de manége
aan den Eemnesserweg aldaar op
onverklaarbare wijze door het
eternieten dak, dat met planken
versterkt was, gezakt en van 6 m.
hoogte omlaag gevallen. Hij was
onmiddellijk dood.
De man laat een vrouw en twee
kinderen na. Het stoffelijk overschot
is naar het St. Jansliekenhuis ver
voerd.
De 25-jarigc G. H., die gister
morgen bezig was in het pand
Zijpscheweg 102 op de derde ver
dieping glazen te zeemen, is door
nog onbekende oorzaak uit het
raam gevallen en van een hoogte
van 15 meter op 't trottoir terecht
gekomen.
In zorgwekkenden toestand is de
jonge vrouw, die o.a. een schedel-
basisfractuur heeft opgeloopen,
naar het gemeente-ziekenhuis ge-
bracht, waar zij kort na aankomst
is overleden.
Verdronken
Gisteravond omstreeks half zes
wilde de 34 jarige garagehouder
Boersen in Den Oever van zijn
motorvlet op den wal stappen. Ilij
gleed uit en geraakte te water.
Voorbijgangers stelden onmiddellijk
pogingen in het werk om den
drenkeling te hulp te komen, doch
de duisternis belemmerde dit ten
zeerste.
Eerst na 20 minuten kon men
den man op het droge brengen.
De levensgeesten waren toen even
wel reeds geweken.
riep, Ër&ou, helpen hierbij
„Skrijf soos jij praat".
Er was inderdaad een groot verschil
tusschen de spreek- en de schrijftaal.
Zoodoende ontstond er veel verwar
ring en misverstand. Daarom kwam
men er toe. een officieele volkstaal te
propageeren en in 1875 ging het Ge
nootschap van Opregte Afrikaners tot
actie over met een manifest, dat tot
leuze had skrijf soos jij praat". De
voorstanders van het nieuwe betoog
den steeds weer: „Ons Afrikaners gaan
nie langer in Engels of Nederlands aan
mekaar skrywe nie, ons gaan skrywe
soos ons praat". Men ziet, ook het Ne-
derlandsch werd van de baan verklaard
en terecht, want de Afrikaners spraken
het niet meer. Ze spraken hun eigen
taal. dat door de Engelschen voor een
..hotnotstaal" verklaard werd. terwijl
sommigen in Zuid-Afrika, die het ove
rigens goed meenden, het Afrikaansch
minderwaardig achtten, tegenover het
Nederlandsch.
Het Afrikaansch kwam er. Men stel
de een spelling vast,"voerde taalregels
in en ging kranten en boeken in het ge
reglementeerde Afrikaansch uitgeven.
En de strijd werd gewonnen, mede
dank zij tal van Nederlandsche geleer
den, die in de Boerengemeenschap hun
plaats vonden en daar veel presteer
den.
Ook wat de taal betreft, hebben de
Boeren hun dank betaald aan de oude
Voortrekkers. D.e .Groote Trek" wordt
herdacht in een herboren. Afrikaansch,
nationaal Zuid-Afrika en de feestrede
naars spreken dezelfde taal als Piet
Retief, Louis Trichardt. Gerrit Maritz,
Johannes Pretorius en hoe ze ook mo
gen heeten, de mannen, van wie een
generaal Smuts en een generaal Hert
zog hebben getuigd, dat hun ideeën
omtrent zelfbestuur dezelfde waren als
die, waarop het huidige Dominion van
Zuid-Afrika is gegrondvest. Uit die
ideeën zal wellicht eens een volkomen
onafhankelijk Zuid-Afrika ontstaan.
De „Groote Trek" is het gebeuren
geweest, waarom heel de geschiedenis
van Zuid-Afrika zich heeft gegroe
peerd. Hij behoort ook tot de interes
santste episoden in de historie van de
expansie der Europeesche volken.
Zoo goed als de Amerikanen de ver
overing van het Wilde Westen door
de prairie-schoeners herdenken en in
de films steeds weer verheerlijken, kan
het Nederlandsche volk den „Grooten
Trek" meevieren met de Boeren van
Zuid-Afrika.
Evenals de Amerikaansche pioniers
trokken de Voortrekkers in kleine
groepen, met trage ossewagens, het
hart varl een werelddeel binnen. Ter
wijl de pioniers de Indianen tot vijan
den hadden, moesten de Voortrekkers
zich weren tegen Kaffers en Zoeloe's.
De „Voortrekkers".
De geschiedenis van den „Grooten
Trek" is vol interessante, romantische
i
Brand in „de Walvisch" te
Schiedam was aangestoken
De Schiedamsche politie is Zater
dag overgegaan tot de arrestatie
van den heer H. G. J., lid van de
firma G. J. en Zoon te Schiedam,
welke firma den molen »De Wal-
vischc< in huur had en waarin zij
een maalderij en een drogerij had
gevestigd. De molen brandde Vrij
dag bijna af, waardoor een schade
van f25000 ontstond.
Met den firmant zijn 2 arbeiders,
die Vrijdag nog in den molen
gewerkt, gearresteerd.
Allen hebben bekend zich schuldig
te hebben gemaakt aan brand
stichting. Zij zullen ter beschikking
van de justitie worden gesteld.
Circus-directeur door leeuw
aangevallen.
In het circus Bouglione, dat op
het oogenblik in het koninklijk
circus te Brussel optreedt, is een
van de directeuren door een leeuw
aangevallen en gewond.
Een van de gebroeders Bouglione,
die als temmer optreedt, bemerkte
reeds, voordat hij de groote kooi
betrad, dat de leeuwen en tijgers
zeer zenuwachtig waren, meldt de
Tel. Hij liep rond de kooi en werd
daarbij voortdurend door eenige
leeuwen gevolgd. Bouglione kon 't
publiek echter niet te lang laten
wachten, opende de toegangsdeur
en trad binnen. Zooals gebruikelijk
begon hij met elk dier naar zijn
plaats te jagen en daarbij werd hij
onverhoeds van achteren door een
grooten leeuw aangevallen. Boug
lione viel op den grond, de leeuw
maakte zich tot nieuwe aanvallen
gereed, doch werd van alle kanten
door het personeel bestookt Een
broer van den temmer ging even
eens de kooi binnen en te zamen
slaagden zij er in de wilde dieren
terug te drijven. Pas toen de kooi
leeg was, verloor de temmer zijn
bewustzijn en viel neer.
ABONNEERT U OP DIT BLAD.
gebeurtenissen, even kleurig en bewo
gen als die van de Boerenoorlogen,
waar we hier te lande met zooveel en
thousiasme hebben meegeleefd.
„Het was een groot avontuur", zoo
moet ook de Engelsche geschiedschrij
ver Walker in zijn boek „The Great
Trek" erkennen. Dit boek werd in Lon
den terecht uitgegeven in een serie
„Pioneer Histories", waarin o.a. de
Spaansche conquistadoren behandeld
worden, de tochten der Portugeezen, de
pionierstijd van Noord-Amerika etc.
We laten hier even den aan de uni
versiteit van Kaapstad doceerenden
historicus aan het woord.
„De Voortrekkers waren een volk
met weinig politieke ervaring, maar met
een flair voor de politiek. Ze trokken
weg, om in de wildernis een gemeen
schap en een staat te stichten en ze
slaagden hierin. Sommige hunner idea
len waren profetisch. En ze hebben in
vloed uitgeoefend van Kaapstad tot
Kenya, de Engelsche kolonie in Cen
traal Afrika."
De „Groote Trek" vond van de
Kaapkolonie uit plaats. In het begin
van de vorige eeuwen waren wat nu
Natal, Transvaal en de voormalige
Oranje Vrijstaat is, een vrijwel onbe
kende hoogvlakte, waar negerkoningen
heerschten, meestal in onmin met el
kander.
Door onophoudelijke oorlogen waren
de Hottentotten en Boschjesmannen
bijna uitgeroeid of met andere stam
men vermengd en hier en daar strekten
zich groote gedeelten uit, waar geen
mensch meer woonde. De bevolking
was door invallers vermoord of in sla
vernij weggevoerd.
Dit onbewoonde en dikwijls bijzon
der vruchtbare land lokte de Boeren,
vooral toen Kaapkolonie steeds dichter
werd bevolkt, en velen gedwongen
werden, het geliefde zwerversleven op
te geven. Reeds lang voor den „Groote
Trek" waren er Boeren uit de Kaap
kolonie getrokken, om zich te vestigen
in de grenslanden, waar de Engelschen
slechts een nominaal gezag uitoefenden
en talrijke neger-opperhoofden maar al
te graag stukken land verkochten, dat
wegens gebrek aan bewoners toch
waardeloos was.
Door den „Groote Trek" werd de
oppervlakte van het door blanken in
Zuid-Afrika bewoonde land in enkele
tientallen jaren zoowat verdubbeld en
de Voortrekkers droegen aldus het
hunne bij tot het openleggen van Afri
ka. in die dagen nog het donkere we
relddeel.
Hoe het ging.
Men moet zich den „Groote Trek"
niet voorstellen als een massaal op
trekken der Kaapsche Boeren. Zooals
gezegd, begonnen die reeds vroeg uit
te zwermen op zoek naar nieuw land
voor hun vee. Zij waren nomaden van
natuur en heel hun huishouding was op
Q&y IQI) Snel en goed
altijd een poeder of cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders'per stuk 8 ct. Doos 45 ct.
Cachets.genaamd,.Mijnhardtjes 2st. lOct. Doos50ct.
