r
i
DIE HOEST
Tweede Blad
Bij het
20-jarig
bestaan van
„Kunst en
Kracht".
1 >42^ a's oom °p 'je~
Zaterdag 18 Februari 1939 No. 14
De Echo van het Zuiden
is morgen over
r
Op 4 Februari 1919 kwamen op het
bovenzaaltje van het toenmalige Bonds-
gebouw te Baardwijk (thans woning
van den heer C. van Dongen in de Min.
Loeffstraat) een 15-tal sportieve jon
gelui bijeen die reeds lang met plannen
hadden rondgeloopen in Baardwijk een
gymnastiekvereniging op te richten.
Men ontveinsde zich geenszins de
moeilijkheden, vooral van financieelen
aard, die de oprichting en instandhou
ding van een turnclub zouden meebren
gen.
Daardoor liet men zich echter niet
afschrikken en met algemeene stemmen
werd tot oprichting besloten en den
klinkenden naam gekozen van „Kunst
en Kracht
Tot voorzitter werd gekozen de heer
M. Versteijnen, die zich tevens geheel
belangloos als leider der oefeningen
beschikbaar stelde, terwijl verder als
bestuursleden werden benoemd de hee-
ren Jac. van Mierlo (secretaris), A.
Schuurmans (penningmeester), G. Jan
sen (le commissaris) en C. Maas (2e
commissaris)
Het ging al spoedig crescendo en het
clubje breidde zich gestadig uit.
Reeds enkele maanden na de oprich
ting werd het eerste nieuwe vaandel
aangeschaft en de heer A. Schuurmans
tot vaandrig gekozen.
Na bijna 20 jaar dienst te hebben
gedaan zal dit vaandel thans door een
nieuw vaandel vervangen worden dat
a.s. Zondag door het comité uit de
oud-leden zal worden aangeboden.
Het ging „Kunst en Kracht'' in deze
20 jaren lang niet altijd voor den wind.
Zooals in elke vereeniging wisselden
tijden van voorspoed zich af met perio
den van ernstige inzinking. Vooal het
gemis aan een geschikt oefenlokaal is
herhaaldelijk een groote handicap voor
deze vereeniging geweest. Er zijn zelfs
tijden geweest dat er met geen moge
lijkheid een lokaal te vinden was en de
werktuigen zoolang in een schuur
moesten worden geplaatst.
Achtereenvolgens was zij in 't voor
malige Bondsgebouw, daarna in café
P. v. Eeuwijk (thans woning Wed. v.
d. Pennen in de Min. Loeffstraat) en
daarna in het Patronaatsgebouw ge
huisvest, tot ten slotte, dank zij de zeer
gewaardeerde medewerking van het
schoolhoofd en het schoolbestuur der
St. Clemensschool de nieuwe, ruime
gymnastiekzaal van die school beschik
baar werd gesteld.
Sinds dit probleem was opgelost en
de vereeniging over zulk een mooi oe
fenlokaal beschikte, ging het steeds
vooruit met het ledental.
Vooral de jaarlijksche ouders-avon-
den die in deze zaal georganiseerd zijn,
waarop turn-demonstraties en onder
linge wedstrijden voor de verschillen
de afdeelingen werden gehouden, ble
ken van groote propagandistische waar
de te zijn. Want de toevloed van aspi
ranten werd steeds grooter, zoodat het
clubje, eertijds 15 man sterk, thans is
uitgegroeid tot een vereeniging van bij
na 1U0 leden en aspiranten.
„Kunst en Kracht" heeft in den loop
der jaren met tal van mooie prestaties
op gymnastiek- en athletiek-wedstrijden
haar naam hoog gehouden. Vooral op
athletiek-gebied was zij een geduchte
concurrente en deed zij vaak van zich
spreken door uitzonderlijke prestaties
die haar een groot aantal prijzen en
bijzondere onderscheidingen deden ver
werven.
Dat alle moeilijkheden die zich in de
afgeloopen 20 jaren in de vereeniging
hebben voorgedaan steeds konden
overwonnen worden en zij tot grooter
bloei kon worden gebracht, dankt zij
voornamelijk aan den goeden geest, aan
de prettige kameraadschap en clublief
de die steeds in deze club geheerscht
hebben. Zelfs op de oud-leden is het
„oude liefde roest niet" van toepassing,
want toen zij vernamen, dat hun vroe
gere club haar 4e lustrum ging vieren,
hebben zij de handen ineen geslagen,
een comité gevormd, gecollecteerd en
geconfereerd, met als resultaat dat zij
morgen, op den jubileum-avond aan
„Kunst en Kracht" een prachtig nieuw
vaandel kunnen aanbieden, vervaar
digd door de bekende specialiste op dit
gebied, de firma Janssen Co. te Til
burg.
De ruime bijdragen die zij hiervoor
van de Baardwijksche burgerij moch
ten ontvangen, zijn tevens het bewijs
dat „Kunst en Kracht" zich ook in de
sympathie der ingezetenen mag ver
heugen.
Voor een groot deel is het welslagen
van dezen opzet ook te danken aan den
grooten moreelen en finantieelen steun
die het eere-comité hieraan gegeven
heeft.
In dit eere-comité hebben zitting: de
ZeerEerw. heer pastoor van Erp (voor
zitter), mejuffrouw Th. Loeff en de
heeren J. A. J. van Heijst, C. W. Pul
lens, E. P. v. Beijnen, J. H. J. Klijn,
Ger. Veltman, P. C. Vermeer, Joseph
Vermeer, Adr. Donkers, W. van der
Mee en J. Thijssen.
Het is dus onder alleszins gunstige
omstandigheden dat „Kunst en Kracht
morgen op bescheiden feestelijke wijze
haar 20-jarig bestaan gaat herdenken..
Des morgens om kwart over acht zal
in de parochiekerk van St. Clemens een
afzonderlijke H. Mis tot intentie der
vereeniging worden opgedragen, waar
onder algemeene H. Communie en wij
ding van het nieuwe vaandel.
De turn-marsch door voormalig
Baardwijk met het nieuwe vaandel op
geluisterd door de harmonie St. Jan,
welke aanvankelijk op het programma
stond, heeft men laten vervallen, omdat
•het jaargetijde zich nog niet leent voor
een wandeling in turn-costuum.
Des avonds om half acht vangt de
jubileum-uitvoering aan, waaraan me
dewerken de leden en aspiranten van
„Kunst en Kracht een tooneelclub ge
vormd uit leden en oud-leden en ten
slotte de bekende humorist-conferen
cier de heer Willy van Noordt uit
's-Bosch, die de verschillende pro
gramma-nummers met „een liedje en 'n
praatje" zal afwisselen.
Het belooft een mooie avond te wor
den, vol afwisseling van sport en hu
mor, terwijl tevens het nieuwe vaan
del officieel door den voorzitter van
het comité oud-leden, den heer W. v.
d. Mee aan „Kunst en Kracht zal wor
den overgedragen.
Gezien de groote belangstelling die
verwaent worut van de zijcie der eigen
leden en oud-leden, alsmede hunne
huisgenooten, zal deze avond niet voor
puoiiek toegankelijk zijn. Mogelijk
voigt nog een hernaiing van deze uit
voering voor het puDliek.
W ij wenschen deze sympathieke club
geluK hij net hereiken van dezen dij-
zonderen mijlpaal en goed succes op
haar jubileum-uitvoering en hopen dat
ze onder de bekwame leiding van den
neer L. v. Drunen en het actieve be
stuur een bloeiende, succesvolle toe-
Komst tegemoet moge gaan.
NU NlET LANGER AARZELEN
MAAR HANDELEN.
Het Syndicaat „Gasmaskers" le
Amsterdam schrijft ons:
Toen nu ruim twee maanden gele
den het syndicaat zijn werkzaamhe
den begon, bleek nog slechts bij wei
nigen werkelijke belangstelling te be
staan voor gasmaskers ter bescher
ming der burgerbevolking, daarom
„volksgasmaskers" genoemd, ter on
derscheiding dus van maskers met
gasfiiterbussen van langduriger capa
citeit, bestemd voor hen, die bij aan
vallen of terstond daarna opruimings-
werk of andere „diensten" moeten
verrichten.
Wel bestelde een aantal directies
van groote instellingen en ook van
kleinere zakelijke ondernemingen
maskers voor haar geëmployeerden,
maar particulieren bepaalden zich
daarentegen veelal tot het eerst voor
zichtig inwinnen van inlichtingen.
Hoe uit deze vorm van belangstel
ling ook reeds spreekt dat tal van
particulieren ernstig over de aan
schaffing begonnen en beginnen te
denken, hun aarzeling moet een ver
klaring hebben. Die verklaring is
waarschijnlijk, dat de Nederlander nu
eenmaal slechts schoorvoetend en bij
absolute noodzaak over een nacht ijs
gaat. Het is echter niet de eenige ver
klaring voor de weinig spontane re
actie van de massa. Daarover zeggen
wij hieronder nog iets.
Intusschcn begon het eenige weken
geleden weer te spannen toen Italië
zijn eischen tegenover Frankrijk
stelde, Barcelona viel en de Duitsche
Rijkskanselier een met spanning ver
beide Rijksdagrede aankondigde.
Die eerste hevige storm in dit nog
jonge jaar is weer eenigszins en
voor hoe lang? geluwd. Zij had
echter gewoed en ook in ons land vele
gemoederen verontrust en velen de
wanhoopstemming anno September
1938 nabij gebracht.
Dat bemerkte het syndicaat maar al
te duidelijk uit den stroom van spoed-
AKKER'S ÏPetstèz£te
bestellingen welke uit alle deelen des
lands en zefs uit Begië (van landge-
nooten aldaar woonachtig) toevloeide.
lederen dag bracht de post meer be
stellingen de verzoeken om inlich
tingen verminderen, men wilde geen
tijd met noodeloos correspondeeren
verliezen de telefoons stonden niet
stil, men zond geld vooruit, kwam
met heele gezinnen per trein en met
auto's van verre naar de hoofdstad
Meneer „Secuur
Controleert we!iederen avond de
gaskraan voor hij naar bed gaat.
Maar aan hèi gasgevaar denkt hij
niet, hij heeft nog geen gasmasker.
WAT OOM HANS VERTELDE
door Iet Hoogers.
- etteke had een
f heerlijke reep
c'loc°la gekre-
mB gen van oom
4 BB Hans. Elke keer
MjA s>*7/S zoek kwam,
J I BB bracht hij iets
u ||1 voor haar mee
1 «n Hl en nu was het
een grote, dikke
reep. Hij wist wel, dat Jetteke veel
van chocolade hield en hij hoefde nu
maar naar haar te kijken om te zien,
dat hij het goed bedacht had„Smaakt
het meisje?" vroeg hij lachend. „Nou
en of, oom, ik ben dol op chocolade",
antwoordde ze en likte met haar lange
ton over de reep. „En oom, ik kan zelf
ook chocolade maken!
Soms krijg ik cacao van moeder en
dan maak ik er echte chocolade van
met suiker en water en melk. Zal ik
het eens laten zien?"
Goed zei oom Hans, laat maar eens
zien hoe jij chocolade maakt, tenmin
ste, als moeder het goed vindt! Moeder
vond het goed en even later stond
Jet in haai* eigen hoekje in de serre
en roerde in een potje, waar ze sui
ker in had gedaan. Ze ging op het
bankje staan om beter te kunnen roe
ren en telkens moest oom Hans kij
ken hoever het was opgeschoten.
Nu kan je lekkere chocolademelk
maken, plaagde hij haar, want ik ge
loof, dat je nog heel lang moet wer
ken, voor je een echte reep hebt ge
maakt. Weet je wel, hoe repen en bon
bons in de fabrieken worden gemaakt?
Ik ben wel eens in een chocoladefa
briek geweest en heb daar precies ge
zien, hoe het toegaat. Maar geloof
maar, dat er heel wat moet gebeuren
voor de cacaoboon tot een bonbon is
omgewerkt. Heb je dat wel eens ge
hoord?
Nee, dat had Jetteke nog nooit ge
hoord en omdat ze van alles wat cho
colade is, hield, vroeg ze of oom haar
wilde vertellen, hoe al dat lekkers in
de fabrieken werd gemaakt.
Al in de lbde eeuw hadden de men-
schen in Mexico een recept 0111 cho
colade te maken, al verschilde dat
recept wel een beetje van het recept,
dat wij tegenwoordig gebruiken. Maar
het werd toch ook van cacaobonen ge
maakt. Dal was het begin van de cho
colade, maar ik denk niet, dat jij van
dat soort chocolade zou houden.
De mensen schilden de cacaobonen-
wreven ze fijn en mengden ze met
allerlei kruiden door elkaar. Dan werd
de brei, die zo ontstaan was in een
grote pol gedaan, er werd water bij
gedaan en zolang geroerd, tot er een
dikke schuimlaag op de brei kwam,
Deze schuimlaag werd afgeschept en
in een andere pot gedaan en daarna
gedronken.
Heb je ook niet trek in een glaasje
van die chocolade?
Nee hoor wat lijkt 111e dat vies! Ik
houd meer van onze chocolade. Hoe is
die dan ontstaan? vroeg Jetteke, want
nu werd ze toch nieuwsgierig, hoe het
verder met de chocolade zou oflopen.
Eerst werd de chocolade naar Spanje
gebracht en de Spanjaarden deden
voor het eerst suiker in de chocola en
daarna werd het over heel Europa
verspreid, maar in het begin werd het
als een soort drankje beschouwd en
kon je het alleen in de apotheken
krijgen. Pas ongeveer een eeuw gele
den werd het onder alle mensen be
kend en zou jij nu iemand op kunnen
noemen, die nog nooit van chocolade
heeft gehoord of die nog nooit een
stukje chocolade heeft gegeten?
De fabriek, die ik gezien heb, was
in Duitsland in Teltow. Ik was daar
op mijn vacantie en maakte toen ken
nis met een van de bedrijfsleiders van
de fabriek, die me alles heeft laten
zien. De cacaobonen worden eerst in
'n machine helemaal schoongemaakt.
Dan worden de bonen geroost en dat
lijkt wel een beetje op het branden
van koffiebonen. Daardoor wordt de
geur en de smaak verbeterd. Bij dit
roosten gaat er veel vocht uit de bo
nen verloren en daardoor schompell
de kern in en laat los van de scliil.
Als de bonen hierna in de breekma-
chine komen, vallen de schillen met
een van de kleine, ingeschrompelde
kernen af. Maar dan zit er nog een
harde kiem in de boon, die nu tegelij
kertijd in de grote breek machines
achterblijft.
Nu moeten de gebroken bonen ge
malen worden en dat gebeurt in de
drielingmachines. Hierbij worden de
bonen door 3 achter elkaar liggende
walsen gedraaid en daarbij helemaal
fijn gemalen. Nu komt er een dun
vloeibare cacaomassa uit de machine.
Uit deze cacaomassa wordt chocolade
gemaakt, maar ook cacao. Ik had geen
tijd 0111 naar beide bereidingen te kij
ken, of liever gezegd, mijn begeleider
had niet zoveel tijd, daarom besloten
we om allen naar de chocoladeberei
ding te kijken.
Met suiker en nog andere ingrediën
ten, voor melkchocolade wordt er
melkpoeder ingedaan, wordt de cacao
massa nu vermengd. Dat vermengen
moet heel goed gebeuren want ik denk
niet, dat je het lekker zou vinden 0111
allerlei losse stukjes te proeven. Daar
na gaat het door schudmachines, die
steeds in de rondte draaien en heen
en weer schudden, zodat werkelijk al
le verschillende bestanddelen over de
hele stof verdeeld worden. De walsen
waarin dat gebeurt zijn van graniet,
dat is een heel hard soort steen, zo
als je wel zult weten. En vanuit die
walsen loopt de chocolademassa van
zelf in de verschillende vormen. Die
vormen lopen weer over een schiui-
machine en dansen daarbij vrolijk
door elkaar. Als ze zo nog eens hele
maal door elkaar zijn geschud komen
ze in een kamer waar ze worden afge
koeld en daarna kan de chocolade uit
de vormen worden genomen.
De losse stukken chocolade komen
nu in pakmachines en krijgen daar de
mooie omhulsels. Per dag maakt die
fabriek, die ik bezocht 200.000 stuk
ken chocolade! Lijkt je dat niet heer-
lijk?
Jetteke zat met grote o$;en te kijken.
Dat had ze toch nooit geweten, dat
er zoveel met de cacaobonen moest
gebeuren, voor ze chocoladerepen
worden en dal er zo ongeloollijk veel
repen tegelijk werden gemaakt, nee,
dat was helemaal iets geweldigs!
„Ik heb ook nog even in de bonbon-
afdeling gekeken", ging oom Hans
verder.
Daar werken ook heel veel mensen.
Over een lopende band komen de
kleine bonbons aanglijden en worden
dan in allerlei verschillende papier
tjes gedaan. Het is een erg feestelijk
gezicht 0111 al die kleurige chocolaad-
jes langs te zien glijden. Je kunt je in
denken, hoe druk de mensen het in de
fabriek hebben, als er een feest op
komst is, zoals Sint Nicolaas of Kerst
mis. Dan werken de fabrieken op vol
le kracht.
Zou jij het niet leuk vinden, als je
eens door een chocoladefabriek mocht
lopen en overal, wat je maar wilde,
mocht proeven?
Jetteke's ogen glansden al bij het
idee. Stel je vopr, dat ze net zoveel
bonbons mocht eten als ze maar wil
de! Wat zou dat heerlijk zijn!
Die nacht droomde Jetteke van lan
ge banden, waar heel veel bonbons op
lagen en ze rolden zo vlug langs haar
weg, dat ze er niet één kon grijpen.
Ze holde er achteraan, maar het lukte
haar niet er een te pakken. De tranen
liepen over haar wangen van spijt en
ergernis en toen opeens. stond de
band stil en kon ze net zoveel eten,
als ze maar wilde
V-
SfMYlli
mits Ge Uw kind vanavond nog
AKKER's Abdijsiroop geett. Gedu
rende den nacht gaat de heilzame
werking der kruiden door en maken
zij de verkoudheid los, terwijl de
hoeststillende kracht der „codeïne"
zorgt, dat Uw kind rustig slaapt en
niet wakker blijft door benauwende
hoestprikkeling. De slijm komt los
en de hoest verdwijnt, dat is de
verrassende dubbele werking van
Abdijsiroop, welke uit kruiden-ex
tracten en ..codeïne" bestaat. Zorgt
dat U altijd Abdijsiroop in huis hebt.
..Een lepel Abdijsiroop aan Uw kind
vóór het naar school gaan, werkt
als een beschuttend schild".
tegen hoest, griep, bronchitis, asthma
Flacon 90 ct.. f 1.50. f 2.40. f 4.20. Alom verkrijgbaar
SYNDICAAT „GAS MASKERS" AMSTERDAM.
