Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
DE OORLOG.
De Algemeene Toestand.
„NOORD-
BRABAND"
1843
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen
EERSTE BLAD
heerlijk gekruide SPECULAAS
a 25 cent per half pond.
NUMMER 76.
WOENSDAG 27 SEPTEMBER 1939
62c JAARGANG.
lel
Dit blad verschijnt
WOENSDAG en ZATERDAG.
Brieven, Ingezonden stukken, gelden.
:nz. franco te zenden aan den Uitgever
Abonnementsprijs per 3 maanden
f 1.25. Franco per post door 't geheele
^-ijk 1.40.
UITGAVE
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38. Telegr.-adres: ECHO
GIRO-No. 50798.
Advertentiën moeten Woensdag en
Vrijdag des morgens om uiterlijk 9 uur
in ons bezit zijn.
Prijs der Advertentiën:
20 cent per regel; minimum 1.50.
Reclames 40 cent per regel.
Bij contract flink rabat.
Geweldige dingen zijn er sinds ons
laatste nummer niet meer gebeurd.
De Polen houden in Warschau en op
eenige andere plaatsen dapper stand,
maar dat kan de toestand, die gescha
pen is door het juist op tijd ingrijpen
der Russen, niet meer veranderen.
Mussolini heeft een rede gehouden,
waarvan men niet veel wijzer wordt; de
Franschen en Engelschen blijven op
hun ingenomen standpunt staan, de ac
tie in 't Westen wordt krachtiger, men
schijnt ook op zee plannen te hebben,
talrijke schepen worden getorpedeerd
en men maakt het de neutralen steeds
moeilijker enz. enz. en er tusschendoor
komen steeds geruchten over drukke
diplomatieke acties, over een laatste
voorstel en wat dies meer zij.
De Russen en Duitschers hebben Po
len reeds verdeeld, maar of dit de de
finitieve verdeeling is, is een tweede
probleem.
Wat bij deze vierde, groote verdee
ling van Polen heel sterk opvalt, is de
uitgestrektheid en belangrijkheid van 't
deel, dat aan de bolschewiki is geko
men. Het z.g. West-Oekraine, het land,
waarvan de nationaal-socilalisten steeds
gedroomd hebben, en waarheen hun le
gers met zoo n onstuimige kracht op
marcheerden, wordt Russisch; zelfs de
deelen, welke de Duitschers reeds ver
overd hadden, ontruimen ze weer om
ze aan de Russen over te dragen. Dit
moet, hoe de zaak ook verbloemd
wordt, een harde slag voor Berlijn zijn,
welken het echter heeft moeten incas-
seeren, nu het, om zich voor de over
weldiging van Polen in den rug te dek
ken, zijn monsterverbond met Sovjet-
Rusland sloot.
Ook in Noord-Polen moeten de Duit
schers de grens met Rusland met groo
te bezorgdheid beschouwen; zij ligt op
de helft van de Oost-Pruisische grens
lijn, gelijk zij in het Zuiden Slowakije
raakt; dus op zeer kritieke punten voor
het Derde Rijk.
Het bolsjewisme aa n't werk.
Ondertusschen komt duidelijk tot
uiting, wat de Russen voor ideëele doel
einden hebben, 't Gaat hier niet zoo
zeer om petroleum, kali enz., maar het
gaat om den invoer van 't bolsjewisme
in dit geloovig land en hieruit blijkt
weer helder welk een geweldige verant
woording Duitschland op zich heeft
genomen, door dit monsterverbond met
de Russen, door West-Europa te ope
nen voor het bolsjewisme en zijn ver
derfelijke stelsels.
Luister maar hoe men in Polen aan
t werk is getogen.
Voor den Moskouschen radiozender
is beschreven hoe de Sovjets het be
wind in het door hen bezette deel van
Polen overgenomen hebben.
De landeigenaren, aldus de omroe
per, die op hun bezittingen waren ge
bleven, zijn gearresteerd en het roode
opperbevel heeft bataljons van boeren
gevormd, om de grootgrondbezitters op
te sporen, die zich in de bosschen en
moerassen verbergen. Velen zijn reeds
achterhaald en naar dorpen en steden
gebracht, waar zij zijn opgesloten, in
afwachting van hun veroordeeling, we
gens het exploiteeren der arbeiders
klasse.
De boeren-bataljons, aldus het radio
verslag, zijn samengesteld uit de arm
ste bewoners van de Oekraine en mo
gen ook Koelakken (gezeten boeren) en
rijke winkeliers opsporen. Te Rowno
zijn de arme bewoners uitgenoodigd
voor een jacht van huis tot huis op de
Poolsche gendarmes.
Het plaatselijk bewind wordt over
gedragen aan Sovjets en commissaris
sen. Te Bartsjewo is het gemeentebe
stuur vervangen door een Sovjet van
boeren-zonder-land en arbeiders. Deze
Sovjets hebben bevolen, dat van alle
gebouwen roode vlaggen uitgestoken
moeten worden en dat hulde aan Stalin
gebracht moet worden. De bezittingen
der grondbezitters worden overgeno
men en hun land en vee verdeeld on
der de boeren.
In de omgeving van Novogrudek in
het door de Russen bezette deel van
Polen, hebben boeren prins Mirski en
verscheidene andere vooraanstaande
Poolsche edelen gearresteerd.
Men veronderstelt, dat hier bedoeld
is prins Simeen Swiatopolk Mirski, die
in de omgeving van Novogrudek een
kasteel bewoonde.
Verder wordt gemeld, dat prins Rad-
ziwil en zijn zoon nabij Wilna door de
Russen zijn gevangen genomen.
In het door Rusland bezette deel van
Polen is thans de Russische kalender
reeds ingevoerd. Dit beteekent o.m. dat
de Zondag als rustdag is vervallen. Na
vijf dagen werken, valt dan de rustdag.
Eerst Moskou's ingrijpen besliste.
Een officier van den Poolschen ge-
neralen staf heeft eenige uren na zijn
aankomst te Parijs een uitvoerig ver
slag gedaan van den toestand, waarin
het Poolsche leger zich tot voor eenige
dagen bevond. Uit dit verslag citeeren
wij o.m. het volgende:
„Het is uitsluitend de dolksteek in
den rug van de zijde der Sovjettroepen
geweest, die den Poolschen legers be
let heeft, zich achter den Weichsel te
hergroepeeren. Nadat de Poolsche le
gers er tot driemaal tpe in geslaagd
waren, zich door den terugtocht aan de
Duitsche omsingelingsmanoeuvres te
onttrekken, is pas door de interventie
van Sovjet-Rusland de situatie van de
Poolsche troepen hopeloos geworden.
West-Polen verkeerde in een strate
gisch ongunstige positie, daar het aan
alle kanten door Duitschland of door de
door Duitschland beschermde staten
omringd is. En bij deze geografisch on
gunstige ligging kwam nog het feit, dat
Polen, ten einde de wereld zijn verzoe
ningsgezindheid te toonen tot aan de
uiterste grens van voorzichtigheid ge
wacht heeft met de mobilisatie.
Begin September waren de Poolsche
legers ongeveer als volgt verdeeld. In
hpt Noorden bij Oost-Pruisen bevon
den zich twee legergroepen, de eene in
de omgeving van Grodno en de andere
in die van Mlawa ter bescherming van
de hoofdstad. De Corridor was gedekt
docr het leger van generaal Bortnows-
Ici. Beseffend, dat de Corridor, die
slechts 50 K.M. breed is, moeilijk te
verdedigen zou zijn, besloot de gene
raal in overleg met het oppercomman
do zijn leger meer naar het Zuiden te
verplaatsen.
Het centrum van de Poolsche strijd
krachten werd gevormd door twee
groote legers, die de geheele West
grens moesten dekken. Het eene leger
bevond zich in het Noordwesten en
werd door generaal Kutrzeba aange
voerd, het andere in het Zuidwesten lag
bij Czestochowa. Voorts was er nog
een ieger in het Zuiden ter verdediging
van Krakau.
Hieruit volgt, dat reeds volgens het
vooropgestelde plan de twee groote
industrie-districten Bromberg en Oost-
Silezië werden prijsgegeven, daar zij,
strategisch bezien, niet te verdedigen
waren. Zoo kwam het, dat toen de
Duitsche legers de eerste stooten ga
ven, deze stooten in den Corridor en in
Silezië volkomen in de lucht aankwa
men en de Poolsche legers (een veld
slag vermijdend) tot den terugtocht
naar den Weichsel overgingen.
De Poolsche officier verklaarde ver
volgens, dat het Poolsche leger bij
Silezië er in weerwil van den buiten
gewoon feilen stoot, dien het had op
gevangen, in slaagde, den Duitschers
te ontglippen en te Warschau aan te
komen, terwijl tegelijkertijd de legers
uit Pommerellen en Posen ten Zuiden
van Torun wisten terug te trekken,
zoodat hiermede de eerste poging van
de Duitschers, de Poolsche legers te
omsingelen, mislukt was.
LEVENSVERZEKERING
WAALWIJK
Toen volgde de tweede manoeuvre.
Een deel van het Duitsche leger in
Oost-Pruisen, dat tot nu toe weinig ac
tiviteit aan den dag had gelegd, trad
in actie, tegelijk met het leger van von
List, dat zich in Slovakije bevond. Het
leger in Oost-Pruisen, dat over veel
gemotoriseerde strijdkrachten en over
veel meer zware artillerie beschikte
dan men in Polen verwachten kon (zoo
dat het materiaal reeds geruimen tijd
vóór den oorlog naar Oost-Pruisen ver
voerd moet zijn), ging plotseling tot den
aanval over bij Neuburg en ontwikkel
de een krachtig offensief in de richting
van Warschau. Tegelijkertijd drong 't
Slovaaksche leger naar Krakau op.
Doch ook daar wisten de Poolsche
troepen aan omsingeling te ontsnap
pen. Zoowel in het Noorden als bij Slo
vakije wisten de Poolsche troepen vol
gens den officier den slag te ontwijken
en zich in de verdedigingslinie langs
den Weichsel te nestelen. De Poolsche
legers in Posen en Pommerellen wer
den tegelijkertijd genoodzaakt naar
Lodz en Kutno terug te trekken.
De derde poging.
Toen begon de derde poging tot om
singeling, die nog breeder werd opge
zet dan de beide vorige. In het Noor
den leverden de Duitschers slag aan de
Bug-linie, in het Zuiden traden Oosten-
rijksche en Beiersche Alpenjagers in
actie aan de San. „Maar, aldus de of
ficier, „de Poolsche legers wisten, dank
zij het verzet bij Warschau in het cen
trum, Bij Brest-Litowsk in het Noor
den, bij Llow in het Zuiden, de omsin
gelingspogingen te verijdelen en bleven
met elkaar in contact. Zij hielden den
vijand aan beide vleugels van de linie
tegen en maakten zich gereed voor een
krachtigen tegenaanval in het centrum
om voor de legers bij Kutno en Lodz
den doortocht naar Warschau vrij te
maken.
Toen begonnen de Duitsche troepen
teekenen van uitputting te geven, door
de verliezen die zij geleden hadden en
door de moeilijkheden van de ravitail
leering. De situatie scheen zich duide
lijk in het voordeel van Polen te ont
wikkelen, toen plotseling het Sovjet-
leger intervenieerde.
DE TOESPRAAK VAN
MUSSOLINI.
Mussolini heeft Zaterdag te Vene
tië een toespraak gehouden tot de fas
cistische leiders van Bologna.
In zijn inleiding heeft de Duce erop
gewezen dat kleine groepen antifascis
ten den geestestoestand geschapen door
de huidige gebeurtenissen benuttigen
om belachelijke geruchten over zijn per
soon te verspreiden. Zonder de zaken
te dramatiseeren, moeten de hoeken
waar deze groepjes zich schuil houden,
gereinigd worden.
Wanneer ik mij van het balkon tot
het heele Italiaansche volk zal richten,
vervolgde de Duce, zal het zijn om aan
dit volk besluiten mede te deelen die
ten geschiedkundige draagwijdte heb
ben.
Dit is thans niet het geval. Er be
staat geen aanleiding om onze politiek,
vastgelegd in een verklaring op l Sep
tember, te wijzigen.
Zij beantwoordt aan onze belangen,
aan onze overeenkomsten, en aan den
wensch van alle volken, ook het Duit
sche, het geschil te localiseeren.
Nu Polen gelikwideerd is, bevindt
Europa zich in werkelijkheid nog niet
in oorlog. Er heeft nog geen botsing
plaats gehad tusschen gewapende mas
sa s Deze botsing kan vermeden wor
den wanneer men er zich rekenschap
van geeft dat het een ijdel droombeeld
is stellingen te willen behouden of her
stellen die de geschiedenis en het dyna
misme van de volken veroordeeld heb
ben.
He. is zeker, met het wijze inzicht
het conflict niet uit te breiden, dat de
regeeringen te Londen en te Parijs tot
nag Ice niet gereageerd hebben tegen
over het Russische voldongen feit. maar
aldus handelend, hebben zij de moreele
wettiging in het gedrang gebracht, van
hun wil het Duitsche voldongen feit te
verwerpen.
De rol van Italië moet zijn: in mili
tair opzicht bereid te zijn tegen alle
voorvallen; elke mogelijkheid van vre
de te steunen, en waakzaam in stille
arbeiden.
TWEE DUITSCHE VERTOOGEN:
Neutraliteit van Nederland en België
wordt niet geschonden.
2. Roemenië mag de Poolsche regee
ring niet laten vertrekken.
Naar aanleiding van de in de bui-
tenlandsche pers steeds weer opduiken
de berichten, dat Duitschland van plan
zou zijn de neutraliteit van België of
Nederland te schenden, werd Maan-
VANAF HEDEN dagelijks VERSCH
verkrijgbaar
ONZE ZEEK BEKENDE
Tei. 99. PULLES-HEESBEEN
dagmiddag van de zijde der Wilhelm-
strasse nogmaals nadrukkelijk ver
klaard, dat Duitschland er niet aan
denkt hiertoe over te gaan. Uit mili
tair tactisch oogpunt beschouwd zou
dit ook niet van voordeel zijn, omdat
Duitschland daar toch zeker op grooten
militairen tegenstand van die landen
zou stuiten, terwijl de vijand dan op
gemakkelijke wijze van de zeezijde zon
der bloedverlies zou kunnen binnenko
men.
Op een vraag of de Duitsche regee
ring de Poolsche regeering als zooda
nig nog als bestaand beschouwt, werd
van bevoegde zijde medegedeeld, dat
indien Roemenië den leden van de
vroegere Poolsche regeering zou ver
oorloven naar andere landen door te
reizen, dit als een onvriendelijke daad
tegenover Duitschland zou worden op
genomen. De Duitsche regeering zou
dit als een schending der neutraliteit
door Roemenië moeten beschouwen.
HITLER SPOEDIG TERUG NAAR
BERLIJN
Belangrijke diplomatieke
gebeurtenissen?
Naar verluidt, zal de Führer dezer
dagen naar Berlijn terugkeeren. Offi
cieel zal dan de Poolsche veldtocht als
geëindigd beschouwd worden. De mi
nister van Buitenlandsche Zaken, von
Ribbentrop, is reeds van het Oostelijk
front te Berlijn gearriveerd. De Führer
zal waarschijnlijk in den loop van de
week naar het Westelijk front vertrek
ken.
Men verneemt van bevoegde zijde,
dat deze week een week van belangrij
ke politiek-diplomatieke gebeurtenissen
zal worden. Nadere bijzonderheden
hieromtrent waren nog niet te verkrij
gen.
GENERAAL VON FRITSCH
GESNEUVELD.
In den strijd om Warschau.
Uit het hoofdkwartier van den Füh
rer aan het Oostelijk front wordt ge
meld, dat generaal von Fritsch op 22
September in den strijd voor Warschau
gevallen is. Rijkskanselier Hitier heeft
de nagedachtenis van den bevelhebber
in een dagorder aan het leger geëerd.
Duitschland bouwt aan zijn Westwall. Bij Schengen aan de Duitsch-Luxem-
burgsche grens worden echter hooge stellages versterkingen aangelegd. Op
den voorgrond het riviertje de Sauer. Deze foto werd kort voor het
uitbreken van den oorlog vervaardigd.
Waalwyksche en Langstraalsclie ('tirait.
