DE OORLOG.
Algemeene beschouwingen
ir®i
Zaterdag 7 October 1939 No. 79
De Echo van het Zuiden
Tweede Blad.
HET ZWARTE GEVAAR
W'
Wij hebben in de verschillende bla
den beschouwingen kunnen lezen,
voortvloeiende uit het vermoedelijk vre-
des-aanbod of vredes-offensief van
Duitschland, waarin tot uiting komen
de a.s. moeilijkheden van Engeland en
Frankrijk, tegenover Duitschland en...
Rusland en... Italië
Ook wij hebben daarop in ons vorig
nummer gewezen.
In 't licht der berichten van de laat
ste dagen zijn er op 't oogenblik nog
andere mogelijkheden, we zouden haast
schrijven waarschijnlijkheden.
Ook de verklaringen van Engelsche
staatslieden o.a. Churchill wijzen er
op. Deze laatste verklaarde b.v.: dat
er door de duistere sfeer van verras
sende feiten en wendingen heen een be
langengemeenschap van Engeland,
Frankrijk en Rusland te onderkennen
is. Het zijn woorden, die in Moskou,
waar men de nieuwe grens met Polen
er door erkend kan achten, worden ver
staan.
Ook uit hetgeen de laatste dagen van
uit Moskou bekend werd, valt duide
lijk op te maken, dat Rusland geen oor
log zal voeren aan de zijde van Duitsch
land tegen de Westersche democratieën
Rusland heeft dank zij den nationaal
socialistischen aartsvijand Duitschland,
voor zichzelf werkende, het in 1920
door Polen geannexeerde gebied terug-
verworven en in het verloren gegane
Oostzeegebied zijn prestige hersteld.
De randstaten Estland, Letland en Li-
tauen de ministers van buitenland-
sche zaken dezer staten haalden deze
week nog onafgebroken instructies te
Moskou zijn in feite Russische pro
tectoraten geworden. De Russische
vloot beschikt thans weer over ijsvrije
havens in de Oostzee en de vernieuw
de kracht der Russische vloot richt
zich, kan zich enkel richten tegen
Duitschland.
Zeker, als plasdankje voor de in
schikkelijkheid van Hitier jegens Sta
lin hebben de Russen de Duitsche vre
desboodschap aan het Westen mede
onderteekend, maar het staat thans
vrijwel vast, dat Rusland zich op geen
enkele wijze met Duitschland militair
heeft verbonden of dat van plan is te
doen. Hitier moge zichzelf hebben ver
loochend door zijn vriendschap op te
dringen aan de bosjewisten, Stalin
en de zijnen blijven het nationaal-soci-
alisme als de kwaadste concurrentie ter
wereld beschouwen. Die Russische ge
voelens komen duidelijk tot uiting in de
overwegingen, welke zij bij de Turksch
Russische onderhandelingen laten
blijken. Moskou streeft de totstandko
ming na van een accoord met Turkije
over het weren van vreemde invloe
den in het Zwarte-Zee-gebied, maar
Stalin en Molotow hebben den Turk-
schen onderhandelaar verzekerd, dat zij
geen bezwaar hebben tegen 'n Turksch
Fransch Britsche alliantie, welke in
haar opzet toch duidelijk tegen Duit
sche agressie is gericht. Een Turksche
missie is voor nadere besprekingen in
zake deze alliantie van de week te Lon
den aangekomen. De Turksch-Fransch
-Britsche overeenkomst tegen agressie
zal binnenkort ongetwijfeld kunnen
worden onderteekend.
Is het thans vrijwel vaststaande, dat
Rusland in geen geval aan de zijde van
Duitschland zal strijden, hetzelfde kan
nu met de grootst mogelijke mate van
waarschijnlijkheid van Italië worden
gezegd.
In Rome is men merkbaar ontstemd
over den gang van zaken, door Hitier
geforceerd. De Europeesche politiek,
zoo meende men er, dreef nu jarenlang
op de Duisch-Italiaansche verbonden
heid en daar sluit Hitier opeens een in
nige vriendschap met de Russen en hij
deelt met dezen alle voordeelen, welke
voor het oogenblik in Europa zijn te
behalen. Zelfs inderdaad! ten
koste van Italië, dat zijn Poolsche
vrienden overweldigd zag en zijn in
vloed op den Balkan afgesneden.
Mussolini heeft blijkbaar niets meer
gevoeld voor het overleg, dat Hitier
achteraf! nog met zijn Italiaan-
sche bondgenooten wilde voeren. Cia-
no is op uitnoodiging der Duitsche re
geering nog in Berlijn gaan praten en
eten, maar hij gunde zich nauwelijks
tijd voor het dessert.
Een dag nadat hij in de Duitsche
hoofdstad was aangekomen, zat hij in
Rome alweer tegenover zijn schoon
vader Mussolini. Uit de officieuze ver
klaringen, welke sindsdien te Rome zijn
gedaan, kan men concludeeren, dat Ita
lië besloten is om zich buiten den oor
log te houden. De as zou een knak ge
kregen hebben, welke met 'n breuk ge
lijk scaat. Deze feiten zijn tot Berlijn
doorgedrongen en moeten waarschijn
lijk de vertraging verduidelijken welke
in het bekend maken van Hitler's vre
desaanbod is ontstaan.
Men zal te Berlijn weten det Duitsch
land kans heeft alleen te staan als de
oorlog in het Westen wordt voortge
zet. En die wetenschap zal de nazi-lei
ders ongetwijfeld benauwen.
Op net oogenblik, dat we dit over
zicht samenstellen, kennen we Hitler's
vredesaanbod als het nog wordt ge
daan, nu de reacties in Londen en Pa
rijs zoo heslist afwijzend waren ten aan
zien van elke erkenning van eenig ge
welddadig fait accompli we zeggen:
we kennen het op het oogenblik nog
niet. Men zie daaromtrent eventueel de
rubriek .laatste berichten" in dit blad
nét.
Het is mogelijk, dat Hitler in zijn
aanbod, b.v. óók zal opkomen voor een
vredesconferentie, waarin ook de Ita-
liaansche aanspraken op de agenda zou
den prijken (naast den Duitschen eisch
van koloniën), maar het is vrijwel ze
ker,
lc, dat Hitier óók de erkenning van
de verovering van het Poolsche gebied
eischt, al of niet onder de verdoezeling
van een Poolschen protectoraatstaat,
2e. dat de geallieerden elk Duitsch
gewin der overweldiging van Polen
zullen verwerpen,
3e. dat de geallieerden het herstel
van het onrecht tegenover andere vol
keren (Tsjechen en Slowaken) zullen
eischen.
de. dat de Nazi's daarin niet zullen
treden,
5e. dat Duitschland den strijd met
Frankrijk en Engeland zal hebben uit
te strijden.
Aan de voortdurende dreiging moet
een einde komen.
Zoowel de Britsche minister van bui-
tenlandsche zaken, Halifax, als de
Fransche minister-president Daladier
hebben verklaard, dat Engeland en
Frankrijk zullen doorvechten, zoolang
er zich geen omstandigheden voordoen,
die een einde maken aan de voortdu
rende dreiging met geweld.
Geen der beide landen zal bukken
voor het geweld of het voldongen feit.
Zij zoeken geen voordeel of terrein
winst voor zichzelf, maar vechten tegen
voortdurende agressie en voor allen,
die de vrijheid en rust liefhebben en dat
is zeer zeker nog t grootste deel van
de wereld.
Vredesvoorstellen, van welken aard
ook, zullen overwogen worden in het
licht van drieërlei omstandigheden: in
de eerste plaats de omstandigheden
waarin zij worden aangeboden, ten
tweede de regeering, waardoor zij naar
voren worden gebracht en ten derde de
zekerheid, die men zou kunnen hechten
aan eenigerlei overeenkomst, die denk
baar bereikt zou kunnen worden.
HITLER INSPECTEERT BIJ
WARSCHAU TROEPEN.
Het D. N. B. meldt: „Hitler heeft
een bezoek gebracht aan de troepen,
die aan de bezetting van Warschau
hebben deelgenomen en, nu hun ope
raties in het Oosten met de overwin
ning geëindigd zijn, vrijkomen.
Het bezoek van den Führer eindigde
met een défilé van eenige troepenafdee-
lingen, die aan den strijd om Warschau
hebben deelgenomen.
BIJSTANDSPACT TUSSCHEN
LETLAND EN RUSLAND.
Tusschen Letland en de Sovjet-Unie
is een pact van wederzijdschen bijstand
gesloten.
Het Sovjet-Russische agentschap
Tass meldt hieromtrent het volgende:
,,Van 2 tot 5 October zijn te Moskou
onderhandelingen gevoerd tusschen
den volkscommissaris van Buitenland-
sche Zaken, Molotof tevens voorzit
ter van den raad van volkscommissa
rissen en Munters, den Letlandschen
minister van Buitenlandsche Zaken
over de afsluiting van een pact van we
derzijdschen bijstand tusschen de Sov
jet-Unie en Letland. De onderhandelin
gen waaraan ook Stalin, Potemkin, de
Sovjetgezant in Letland, en de Let-
Een sensationeele ontsnapping.
Uit de gevangenis te Haarlem zjjn vfjf gevangenen van Duitsche nationali
teit op sensationeele wijze ontsnapt. Na het neerslaan van den bewaker
ontvluchten zij door het k,olenhok, waarvan de tralies verbogen werden,
klommen toen over een hooge muur (zie stippellijn) en kwamen zoo op
straat terecht.
De plaats waar de uitbrekers de vrijheid herkregen.
landsche gezant te Moskou hebben
deelgenomen, zijn op 5 October beslo
ten met de onderteekening van een pact
van wederzijdschen bijstand.
OOK LITAUEN IN PRINCIPE
ACCOORD MET RUSLANDS
EISCHEN
De Litausche regeering heeft, naar
Reuter verneemt, in beginsel besloten
de Sovjet-voorstellen, inzake een aan
merkelijke uitbreiding van den handel,
het transitoverkeer via den Kowno-
Wilna-Libau-spoorweg en de terug
keer volgens ethnografisch beginsel
van het Litausche deel van het gebied
van Wilna, in principe te aanvaarden.
Van niet-officieele, doch gezagheb
bende zijde verneemt Reuter uit Kow-
no, dat de Sovjet-regeering ook aan Li-
tauen een pact van wederzijdschen bij
stand heeft voorgesteld en tevens twee
vliegtuigbases voor de Sovjet-Russi
sche luchtmacht in Litauen wenscht te
vestigen.
POLEN DEFINITIEF VERDEELD.
Duitsch—Russisch protocol te Moskou
onderteekend.
De volkscommissaris van buitenland
sche zaken der sovjet-unie, Molotof en
de Duitsche ambassadeur, graaf von
der Schulenburg hebben Woensdag het
bij artikel 1 van het Duitsch'Russi
sche grens- en vriendschapsverdrag
voorziene aanvullende protocol onder
teekend, dat de in groote trekken reeds
bekende grenslijn tusschen de politieke
belangen van Duitschland en de sovjet
unie op het gebied van den vroegeren
Poolschen staat nauwkeurig vaststelt.
In het protocol is verder overeenge
komen, dat de thans vastgestelde
grenslijn door een gemengde Duitsch-
Sovjet-Russische commissie in* het ter
rein zal worden aangegeven.
De commissie zal haar werkzaamhe
den beginnen op 9 October.
Het protocol is reeds met zijn onder
teekening van kracht geworden.
FRANKRIJK REKENT AF.
In verband met de aangekondigde
actie tegen de vroegere communisti
sche afgevaardigden is Donderdag een
aanhoudingsbevel uitgevaardigd tegen
de heeren Ramette.en Florimond Bon
te, respectievelijk voorzitter en secreta
ris van de „arbeiders- en boerengroep"
welken naam de communistische fractie
gelijk bekend na de ontbinding der par
tij, aangenomen had. De arrestatie van
genoemde Kamerleden heeft echter tot
dusverre niet kunnen plaats vinden,
daar zij onvindbaar blijken.
Ook verschillende communistische
gemeenteraden zijn afgezet.
DUITSCHE DUIKBOOT ZET OP
VARENDEN VAN GETORPE
DEERD SCHIP AAN WAL.
In de Ventry-baai in het Iersche
graafschap Kerry, zijn 28 opvarenden
aangekomen van het Grieksche schip
„Diamantis", dat ter hoogte van Lands
End door een Duitschen onderzeeër tot
zinken was gebracht. De schepelingen
hebben den tocht naar den wal niet in
hun reddingsbooten gemaakt; de Duit
sche onderzeeboot heeft hen, voordat
het 4990 ton metende schip tot zinken
gebracht werd, opgenomen en 36 uur
aan boord gehouden. Zij zijn vervol
gens naar de Iersche kust gebracht en
daar op een stille plek aan land gezet.
De Iersche kustwacht zag den onder
zeeër, nadat hij zijn passagiers afgezet
had, onder water verdwijnen. Het was
te laat om te pogen het Duitsche schip
vast te houden.
GROOTVADER VERTELT.
„Jullie kijken niet eens meer op als
er een trein langs komt", zei grootva
der. Jullie zijn er al zo aan gewend,
je weet niet beter of het hoort zo. Dat
was heel wat anders toen ik jong was.
Toen reden de treinen nog niet zo lang
en in ons kleine dorpje hadden we nog
nooit een trein gezien. We hadden er
wel eens van gehoord, maar we kon
den ons er geen voorstelling van ma
ken. Een heel enkele inwoner van het
dorp was wel eens naar de stad ge
weest en vertelde over die wonderlijke
machines, de locomotieven, die wagens
voorttrokken en die vanzelf konden
rijden, alleen geholpen door een beetje
stoom.
Ik herinner me nog heel goed, dat
wij voor het eerst een locomotief zagen
in ons dorp."
De kinderen begonnen te lachen.
„Had u dan heus nog nooit een trein
gezien, opa? Wat gek is dat!"
„Ja, dat vinden jullie gek, maar er is
in de tijd dat ik nog jong was en nu
zoveel gebeurd, het is bijna niet op te
noemen, zoveel is er veranderd en bij
gekomen."
„Maar hoe was het dan, toen u hel
eerst een trein zag?"
„Dat zal ik jullie vertellen. We wa
ren nog op school, toen ons dorp plot
seling helemaal veranderde. Er werd
een grote fabriek gebouwd en het
spreekt vanzelf, dat dat.iets heel bij
zonders voor ons allemaal was. Waar
nog kort geleden weidevelden waren,
stonden nu steenhopen en waren werk
lieden bezig kuilen te graven voor de
kalk. Er werden rails over het terrein
aangelegd en daar reden de lorries op.
Er werden huisjes getimmerd voor de
werklieden en opslagplaatsen voor het
materiaal. En toen op eens reed een
zwart monster voorbij. Het werd door
acht paarden getrokken. Het reed op
een paar grote wielen en nog verschil
lende kleine. Ook zat er een schoor
steen op. Het werd naar het fabrieks
terrein gebracht en daar op de rails
gereden.
We keken onze ogen uit en vroegen
aan den onderwijzer, wat dat voor een
monster was. We vermoedden al wel
dat het een locomotief was, maar wis
ten het toch ook niet zeker. Het was
een locomotief en hij werd door stoom
gedreven.
Het spreekt vanzelf, dat wij na de
schooltijd onmiddellijk naar de loco
gingen kijken. We stonden er vlakbij,
maar toen kwam een machinist en die
joeg ons weg. „Jullie hebben hier niets
te zoeken", zei hij. „Gaan jullie maar
spelen." Maar wij waren zo nieuwsgie
rig, dat wij een tijdje later toch weer
vlak bij het zwarte gevaarte kwamen
staan en toen liet de machinist ons
maar staan. Hij had het ook druk met
♦zijn werk. Hij draaide aan knoppen en
trok hefbomen neer. En opeens kwam
er leven in het gevaarte, alle wielen
begonnen te draaien en het ding stond
te puffen en te blazen. Het leek een
wonder
Toen de werklieden dien avond weg
gegaan waren, slopen wij met een paar
jongens weer naar het fabrieksterrein
en natuurlijk gingen we direct naar de
locomotief. Nu was er niemand, die
ons kon verbieden en we bekeken het
ding van alle kanten. We streken voor
zichtig over de zwarte platen en toen
we opeens onze vingors brandden aan
een klein deurtje, begrepen we, dat hij
nog niet heelemaal uitgedoofd was en
dat hij nog moest lopen als wij hem
aan de gang konden brengen.
De dikke Frederik had precies geke
ken wat de machinist deed en zei, dat
hij maar een hefboom hoefde neer te
drukken, dan zou de locomotief moe
ten lopen. Maar niemand van ons durf
de de hefboom neer te drukken om het
te proberen.
Toen lachte Frederik, trok een erg
verwaand gezicht en klom op de loco
motief. We hadden nooit geweten dat
hij zo moedig was en we stonden met
open mond te kijken. Nu drukte hij de
hefboom neerhet monster siste
een paar maal en begon toen opeens te
bevenDat was nog eens werk!
Een paar van ons werden zo bang, dat
ze hard wegholden. Het wiel begon al
sneller en sneller te draaien en wij
staarden in stomme bewondering naar
onzen machinist. Frederik deed heel
geheimzinnig en bekeek <Ie machine
van onderen tot boven.
„Haal de riem eens, dan zullen wc
de pers ook in beweging zetten!" riep
hij, maar we konden de riem nergens
vinden, die was zeker in een van de
loodsen opgeborgen.
Intussen liep de machine nog steeds
en nu zeiden we, dat Frederik hem
toch maar weer stil moest zetten. „Dat
is heel gemakkelijk", zei hij en drukte
de hefboom nog verder naar beneden.
Maar inplaats van stil te slaan, be
gon de machine nog harder te lopen,
zodat de grond onder onze voelen tril
de. „Kom, help eens duwen!" riep Fre
derik en we klommen er bij om mee te
helpen. Maar hoe harder we duwden,
hoe harder de locomotief werkte en
opeens werden we allemaal zo bang,
dat we van de machine afsprongen en
de vlucht namen.
Het was net op tijd, want we zagen
al iemand aankomen, die zeker het ge
luid van de locomotief gehoord had en
nu kwam kijken, wat er wasNu
duurde het niet lang, of de machine
stond stil. We konden vanuit onze
schuithoek zien, hoe de man, die hem
stil gezet had, zich achter een van de
schuren verborg, zeker om ons op te
wachten. Maar we dachten er niet over
om langs hem te lopen en toen 't he
lemaal donker was, slopen we stil naar
huis.
Dal was onze eerste kennismaking
mei ren locomotief. Maar we waren zo
geschrokken, dat we voorgoed van dc
machines afbleven. We begrepen, Jat
het heel gevaarlijk was voor mensen,
die er geen verstand van hebben."
.En hoe ging het verder met die fa-
hrek, opa?" vroeg Jettie.
„Dal zal ik een andere keer vertel
len, jongens, gaan jullie nu maar een
beetje spelen!"
WAT EEN KNAP KIND!
Cq.K,
„Pappie, kom eens kijken, wat een
prachtige poppenkamer Jopie van de
radio heeft gemaakt!"
mimsM i
J
yV
A/V
