Buitenlandsch Nieuws.
Binnenlandsch Nieuws.
Dit nummer bestaat uit twee bladen.
Eerste Blad.
De IMrechtsche Najaarsbeurs.
NUMMER 74.
ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1941.
G4e JAARGANG.
UITGAVE:
Waalwijksche Stoomdrukkerij
ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38. Giro No. 50798.
Telegr.-Adres: ECHO. -
IRAN AANVAARDT DE EISCHEN.
De Britsche berichtendienst meldt
uit Teheran, dat de Iraansche pre
mier in een buitengewone zitting van
het parlement heeft medegedeeld, dat
de regeering alle Engelsch-Sowjetrus-
sische eischen heeft aanvaard. Ge
noemde dienst meldt voorts, dat deze
eischen o.a. behelzen terugtrekking
van de Iraansche troepen ten Zuiden
van een lijn, die begint hij een punt
ten Zuiden van het Oermia-meer en
loopt via Kaswin, Semman, ten Oos
ten van Teheran en ten Noorden van
de lijn Kerinansjah-Korromabad
-Dïetsfoel -Masjid -Soeleiman-Haftak-
hol en Bandar-Dilam.
Volgens een bericht van United
Press in Dagens NyKeter zouden de
Britsche troepen hel Zuidelijke deel
van het land tot aan Hamadan bezet
ten. De centrale deelen van Iran zou
den onder Engelsch toezicht komen.
De Sowjets zouden alle vliegvelden,
wegen en verkeersinrichtingen con-
troleeren.
DE ENGELSCHEN WEER VAN
SPITSBERGEN VERTROKKEN.
Schweiz Press Telegraph meldt uit
Londen
De Britsche troepen hebben, nadat
zij de kolenmijnen en den radiozender
onbruikbaar hebben gemaakt Spits
bergen weer verlaten. De voorraden
hebben zij meegenomen. De radiozen
der werd door de Duitschers voor
weerberichten gebruikt. Na de mede
neming van de op Spitsbergen wonen
de bevolking is de expeditie naar En-
geland teruggekeerd.
„Op Spitsbergen bevindt zich nu
niets meer", aldus wordt in militaire
kringen te. Londen gezegd.
LUFTHANSA WAARBORGT LUCHT
VERKEER IN EUROPA.
De gedachte aan het groot-Europee-
sche economische gebied is, ondanks
den oorlog, niet alleen in stand lge-
bouden, doch in velerlei opzicht in de
oorlogsjaren tot practische verwezen
lijking gekomen,- aldus schrijft de
„Deutsche Zeitung in den Niederlan-
den". Een der treffendste bewijzen
hiervoor is het zomervliegplan van de
Lufthansa. I)it plan waarborgt een
uitgesproken Europeesch luchtver
keer. De 32 steden, waarop gevlogen
wordt, bewijzen het internationale ka
rakter van dit luchtverkeer. Onder
deze steden bevinden zich vele hoofd
steden. Naast Berlijn, Weenen en
Dantzig, zijn in het plan opgenomen
Home, Venetië, Sofia, Barcelona, Lis
sabon, Stockholm, Kopenhagen,
Praag, Athene en Boedapest. Zij zijn
oVer twaalf landen verdeeld en onge
veer 70 procent van de vliegroutes ligt
in het buitenland. De afstand van de
door de Lufthansa alleen of in samen
werking met 12 buitenlandsche maat
schappijen bevlogen routes bedraagt
ongeveer 14.000 kilometers. Duitsch-
land speelt in dit vliegplan de voor
name rol van het luchtknooppunt van
Europa.
Het door den oorlog niet verzwakte
prestatievermogen van het Duitsche
luchtverkeer blijkt uit de route Ber-
lijn-Stuttgart-Barcelona-Madrid - Lis
sabon, die over 2700 kilometer een
brug van het Duitsche rijk naar den
Atlantischen Oceaan slaat, via Frank
rijk, waar te Lyon en Marseille tus-
schenlandingen worden gemaakt. De
groote vliegtuigen van de Lufthansa
vervoeren de reizigers vati Berlijn tot
Lissabon binnen twaalf uur en even
veilig als in vredestijd. Een even be
langrijk traject vormt de door de
Lufthansa ingestelde lijn, die van
Drontheim via Narvik, Tromsö en
Hammerfest tot aan Kirkenes, de
Noordelijkste Europeesche vlieghaven
aan den rand van de IJszee, loopt.
Binnen acht uur worden de reizigers
hier over het land vervoerd, waar de
verbindingen ,op den beganen grond
zeer moeilijk zijn. Te Drontheim heeft
de reiziger aansluiting op den snel
trein naar Oslo, van waar uit weer
een luchtverbinding onderhouden
wordt met Berlijn. Hierdoor is men a
staat met de combinatie vliegtuig-,
sneltrein-vliegtuig binnen anderhal-
Ja wanneer het mogelijk ware, aan
de schrijftafel van Downing Street de
gebeurtenissen te besturenDan zat
nu nog het Poolsche leger zaliger na
gedachtenis in Lodz, waren de Sow
jets in Smolensk en in Bobrocisk en
Gomel
Thans is Churchill niets 1 anders
meer overgebleven dan de „slag dei-
koppen". En Helmut Sündermann be
sluit met de vraag te stellen: Hoelang
zal de wereld zich dezen „slag" nog
laten wclgevalen?
ven dag van Berlijn naar de Noord
kaap te komen.
Voor het personen-, goederen- en
postvervoer is het traject Berlijn,
Praag, Boedapest, Boekarest van groo
te beteekenis. Onmiddellijk na afloop
van den Balkanveldtocht heeft dc
Lufthansa het verkeer op den Balkan
weer geopend. De beteekenis van de
lijn Berlijn, Weenen, Boedapest, Bel
grado, Sofia, Athene blijkt uit het feit,
dat vóór den oorlog ongeveer een
kwart millioen kilogram goederen van
groote waarde in beide richtingen ver
zonden werden.
Door verschillende buitenlandsche
maatschappijen wordt het luchtver-
keersnet nog verder uitgebreid. Zoo
vliegt de Zwcedsche A.B.A. het traject
Berlijn-Stockholm en van daar naar
Helsinki, terwijl de Deensche maat
schappij D.D.L. het snelverkeer tus-
schen Kopenhagen en Berlijn onder
houdt. De Zwitsersche maatschappij
Swissair verzorgt de verbinding met
Zurich.
SLAG DER SLAGZINNEN.
In de „Deutsche Zeitung in den
Niederlanden" heeft Halmut Sünder
mann een beschouwing gegeven ovei
de „Schlacht der Schlagzeilen", waar
aan het volgende is ontleend:
Sedert de dagen van de Bri^sch»,
„garantie"-verklaringen aan een goed
-dozijn Europeesche staten, heeft de
wereld zich aan allerlei verschijnings
vormen van de Britsche „hulpverlee
ning" moeten wennen. Sedert den
veldtocht in het Oosten begon, is men
te Londen klaarblijkelijk weer op zoek
naar een geschikte soort „hulpverlee
ning" aan den Moskouschen vriend.
Naar nieuwe militaire lauweren
schijnt Churchill in dit geval niet be-
geerig te zijn.
Ditmaal is het Churchills eigen
slagveld, waarop hij nu sedert weken
met verdacht toenemenden ijver zijn
bedreigden vriend te hulp snelt: in
den „slag om dckoppen" een
woord uit zijn mond staat hij zijn
man.
Hier toont zich de oude reporter
van dc „Morningpost" als ware stra
teeg: Steeds wanneer het den vriend
bijzonder beroerd gaat, worden de
sluizen van de Britsche publiciteit
dubbel wijdxgeopend en met de wak
kere hulp van de Noord-Amerikaan-
sche spitsbroeders wordt de wereld
met een stortvloed van berichten over
stroomd, die haar den adem beneemt
en haar verstand moet. benevelen.
Sedert het midden van de weck
hebben dc leugonschuttcrs van Chur
chill een nieuw trommelvuur geopend
voor ons een goede aanwijzing, hoe
slecht het er in Moskou weer eens uit
ziet. Dezen keer is het een „reusach
tig Sowjet-offensief", dat aan het ver
baasde lezerspubliek van de Angelsak
sische bladen als geestelijk voedsel en
den Moskouschen bondgenooten als
surrogaat voor gewapende hulp gebo
den wordt.
Het Amerikaansche persagentschap
„United Press" en het Londenschg
„Exchangebureau" zijn de ijverige
oorblazers, die Churchills wijsheid
naar de wereldpers overbrengen en
niet meer. of minder verkondigen, dan
dat „een leger onder generaal Konjeff
bij Bobroéisk, ongeveer 320 km. ten
Zuidwesten van Smolensk lot den
aanval is overgegaan" en dat vol
gens beproefd recept Gomel dooi
de Sovjets is „heroverd". Deze mede-
deeling zal te Moskou, dat met betrek
king tot de operaties te land zeer voor
zichtig is geworden en sedert dagen
alleen opmerkt, dat „aan het geheele
front gevechten plaats vinden", des
te meer verrassing hebben gewekt,
daar deze „aanvallen" zich ten deele
reeds tot ongeveer 200 km. 'achter de
Duitsche linies moeten hebben afge
speeld.
Met gemengde gevoelens zullen de
Moskousche kameraden ook de be
richten der Britsche fabrikanten van
slagzinnen vernomen hebben, volgens*
welke de Duitschers zich op een „on«
geordenden terugtocht" bevinden en
de Sowjets op hun beurt de Duitschers
dwingen hun troepen achter de Bere
zina terug te trekken.
PROCES TE 's-GRGAVENHAGE
TEGEN COMMUNISTISCHE
FUNCTIONARISSEN.
Op het oogenblik wordt voor het
Duitsche Obergericht te 's-Gravenha-
ge een proces gevoerd tegen 22 leiden
de functionarissen van de illegale
C. P. N. (Communistische Partij Ne
derland). Allen zijn aangeklaagd we
gens hoogverraad, zij hebben o.a. in
Februari en Maart van dit jaar aan
gespoord tot een algemeene stak'r g.
Aangezien alle strafbare handelin
gen zijn gepleegd vóór 22 Juni 1941,
dus vóór het tijdstip, waarop het Duit
sche rijk in oorlog is met de Sowjet-
Unie, worden zij niet beschouwd als
begunstiging van den vijand en wordt
het proces niet gevoerd voor de mili
taire rechtbank.
SLUITINGSTIJD DER WINKELS
VERVROEGD.
Moeilijkheid van verplichte
openstelling.
Dc persdienst van de departemen
ten van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart en van Landbouw en Visscherij
meldt
In de Nederlandschc Staatscourant
van lü September 1941, is opgeno
men een besluit van den secretaris
generaal van bet departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart,
waarbij wijziging is gebracht in de
thans van kracht zijnde wettelijke rev
geling inzake dc winkelsluiting. In
hoofdzaak zal dit Besluit inhouden,
dat het sluitingstijdstip der winkels
op dc werkdagen wordt vervroegd en
wel gedurende het winterhalfjaar (be
ginnende 1 October) voor de eerste
vijf werkdagen tot 18 uur en voor den
Zaterdag tot 19 uur en gedurende het
zomerhalfjaar (beginnende 1 April)
voor de eerste vijf werkdagen tot 19
uur en voor de Zaterdag lot 20 uur.
Met deze regeling wordt voor alles
aansluiting aan <le verduistering$-
voorschriften beoogd. Voor het venten
^al een gelijke regeling komen te gel
den. Intusschen blijven thans bestaan
de afwijkingen van dc Winkelslui
tingswet, op grond van plaatselijke
bijzondere omstandigheden vastge
steld, onverminderd van kracht.
Voorts geeft het besluit genoem len.
secrtaris-generaal dc bevoegdheid te
bepalen, dat door hem aan te wijzen
groepen van winkels 9P werkdagen
gedurende door hem vast te stellen
tijdvakken voor het publiek geo.p md
moeten zijn. - v
De bedoeling van deze laatste be
paling is, den consument den waar
borg te geven, dat hij in de voor hem
belangrijkste winkels op de daarvoor
meest geschikte tijdstippen tot het
doen van inkoopen terecht zal kun
nen. Een zoodanige regeling was wen-
schelijk geworden, aangezien op het
gebied van openstelling van winkels
een vrij willekeurige toestand was ont
staan, welke niet in het algemeen be
lang is.
Van vorenbedoelde bevoegdheid zal
gebruik worden gemaakt om een ver
plichte openstelling van 10 tot 18 uur
in te voeren voor de belangrijkste ca
tegorieën levensmiddelenwinkeliers en
voorts voor de kleeding- en de rijwiel
zaken.
Deze categorieën winkels mogen
echter waarop nog eens in het bij
zonder de aandacht wordt gevestigd
buiten den verplichten verkooptijci
nog, voor zoover zulks in het alge
meen is toegestaan, voor het publiek
geopend "zijn, derhalve des morgens
voor tien uur en des avonds voor
zoover mogelijk na 18 uur.
Verwacht 'mag warden, dat ook in
dit opzicht met het belang van den
consument zal worden rekening ge
houden.
STAAT EN CULTUUR.
Prof. dr. Goeóewaagen, secretaris
generaal van het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten, heett
te Enschede een rede gehouden over
„gilden en gouwen". In deze rede heeft
hij allereerst de verhouding tusschen
staat en cultuur geschetst. Tegenover
de liberale maatschappij, waarin de
staat de cultuur als zoovele andere za
ken beschouwde als een aangelegen
heid, waarmee hij zich zoo min moge
lijk moes{ inlaten, stelde hij dc nieu
we volksche samenleving. Deze stelt
zich ook op het standpunt, dat de
.cultuur het best in vrijheid gedijt,
maar houdt tevens vast, dat de staat
de cultuur niet neutraal mag bejege
nen. De staat heeft een plicht en een
taak te vervullen tegenover de cul
tuur en omgekeerd heeft de cultuur
een verplichting tegenover den eer
sten dienaar des volks: den staat. Dit
laatste wil hier zeggen, dat de cultuur
een Nederlandsch volksch ten merk
moet dragen en deze verplichting als
haar vrijheid moet gevoelen.
Hetgeen de secretaris-generaal hier
betoogde, houdt practisch in, dat- de
staat zich niet louter meer door fi-
nancieele en politieke maatregelen
met de cultuur zal bemoeien, maar
zich ook rechtstreeks stuwend en lei
dend op cultuurterrein begeven gaat.
Hij schept zich daartoe een organisme
in de Cultuurkamer.
Om overheid en cultuurleven tot el
kaar te brengen zal er straks een tus-
schenorganisaties worden geschapen,
zoo deelde prof. dr. Goedewaagen G.
Enschede mede. Deze organisatie
wordt een Cultuurkamer met zes gil
den, n.l. voor dc pers, voor d(j film,
voor de muziek, voor het theater, voor
de beeldende kunsten en voor de let
teren. Het departement krijgt een cul
tuur-politieke taak en geeft dus lei
ding aan het geheel. De Cultuurkamei
en vooral de gilden krijgen tot taak
het maatschappelijk bestaan der cul
tuurwerkers 'te behartigen in verschil
lend opzicht. Deze taak zal n.l. moreel,
sociaal-economisch, juridisch, vor
mend en volksch zijn. Dc Cultuurka
mer heeft publiekrechtelijke bevoegd
heid. Het lidmaatschap zal verplicht
wezen en gebonden worden aan vak
bekwaamheid xen volksche betrouw
baarheid. De gilden worden onderver
deeld in groepen van scheppenden,
doorgevenden en dilettanten of be
langstellenden. De Cultuurkamer ad
viseert de overheid.
Naast de verticale landelijke gilden-
groepeeringen zal nog een horizontale
gouwindeeling tot stand komen. Er
komen gewestelijke kringen onder een
gewestclijken cultuurleider. Dit laat
ste dient om het gewestelijk karakter
der cultuuruitingen tot zijn recht te
doen komen.
NEDERLANDSCHE VOLKSDIENST
H. C. van der Bijl provinciaal leider.
De directeur-generaal der stichting
Winterhulp Nederland, tevens lande
lijk leider der stichting Nederlandschc
Volksdienst, heeft aan den heer G. W.
A. Brouwers in verband met het ver
vullen van een functie in staatsdienst,
eervol ontslag verleend als provinci
aal directeur, resp. provinciaal leider
voor Noord-Brabant.
In zijn plaats is in bovengenoemde
functies benoemd de beer H. C. van
der Bijl, voorheen commandant van'
de lichte divisie, wonende te 's-Herto-
genbosch.
DE CONTRöLE OP GROENTEN- EN
FRUITPRIJZEN.
Sinds eenige weken wordt nu dc
controle op de prijzen van groente en
fruit uitgevoerd aan de hand van de
prijslijsten, welke door den gemach
tigde voor dc prijzen zijn vastgesteld.
Deze controle is in alle deelen van hel
land, zoowel door de politie als door
verschillende opsporingsorganisaties,
onmiddellijk met kracht ter hand ge
nomen.
Bij de behandeling dezer zaken is
gebleken, dat de prijsovertredingen
zoowel in den groot- als in den klein
handel plaats vinden. Naast proces
sen-verhaal opgemaakt tegen enkele
veilingiyi, zijn er vrij veel grossiers in
overtreding geweest: alleen in Rotter
dam reeds plm. dertig. In het ressort
Amsterdam kwamen ongeveer 40 ver
balen tegen grossiers binnen.
De detaillisten zijn uiteraard in be
langrijk grooter aantal in overtreding
geweest. Bij de inspectie 's-Gravenha-
ge wachten niet minder dan 200 za
ken op behandeling. Te Amsterdam'
zijn reeds meer dan 100 vonnissen ge
wezen. Ook de andere inspecties vooi
de prijsheheersching, te Leeuwarden,
Arnhem en 's-Hertogenbosch zijn ac
tief en dagelijks worden daar gros
siers en detaillisten, die te hooge prij
zen voor hun waren gevraagd hebben,
berecht. Tegen het niet- of niet vol
doende nakomen van den prijsaandui
dingsplicht moet eveneens steeds weer
worden opgetreden.
Grooter dan een der voorgaande.
Te Utrecht is deze week de 45ste
Jaarbeurs geopend en duizenden za
kenlieden en andere belangstellenden
hebben haar inmiddels reeds weer met
een bezoek vereerd. Om liier voor een
bezoek aan deze najaarsbeurs een plei
dooi te gaan houden is feitelijk over
bodig. Het is genoegzaam bekend, dal
geen enkel zich zelf respectecrend za
kenman nalaat de Ulrechtschc jaar
beurs te bezoeken.
Oorlogsomstandigheden noch an
dere invloeden hebben den Nederland-
schen ondernemingsgeest kunnen
remmen. Zij hebben hem zelfs geprik
keld tot nog meer inspanning tot nog
meer energie en groote daden en de
resultaten daarvan zijn in Utrecht in
overdaad te bewonderen.
Deze jaarbeurs, zoo verklaarde J.
Militrs, directeur d,er N. J. in een in
leiding, kan op dit oogenblik slechts
één doel hebben: voortwerken, rustig
haar plicht doen, voortgaan met dc
uitvoering van haar taak om met han
del, nijverheid en landbouw samen
voorbereidingen te trelfen voor Ne
derlands nieuwe toekomst.
Het karakter van de Jaarbeurs is
daarmede zeer juist getypeerd. Voort-
werken; er werd inderdaad voortge-
werkt in ons Nederland en zeer dui-
dlijk komt dit in deze beurs tot uiting,
doordat de totale oppervlakte, die be-
noodigd was, die van alle voorgaande
beurzen overtreft, en waardoor wel
tot uiting komt, dat «ij uitstekend kan
worden dienstbaar gemaakt aan dc
nationale economische propaganda.
Daarnaast zal kunnen worden vastge
steld,'dat de Jaarbeurs behalve ais
markt meer en meer beteekenis ver
krijgt als centrum van economische
voorlichting, vooral nu sinds 1936
ook de land-, tuin- en boschbouw in
jaarbeurskader zijn opgenomen en dit
derhalve thans reeds zes jaren de drie
belangrijke takken van het nationale
bedrijfleven: industrie, handel en
landbouw omvat, hetgeen de waarde
van het Jaarbeursinstituut in niet on
belangrijke mate voor deelnemer en
bezoeker yerhoogt.
Bij de geweldige omwenteling, wel
ke zich op economisch gebied voltrekt,
is'afwachten en terzijde staan onmo
gelijk. Hij, die thans verzuimt tijdig
met open oog en koel verstand zich
rekenschap te geven van de ingrijpen
de wijzigingen, die zich voordoen en
niet reeds thans zijn kansen benut en
zijn standpunt bepaalt, zal bij herstel
van normaler verhoudingen een slag
achter zijn en den voorsprong van zijn
actiever bedrijfsgenoot moeilijk meer
kunnen inhalen.
Naast het zuiver industrieele en
voorlichtende karakter van de Jaar
beurs is ook aan de agrarische belan
gen alle aandacht besteed. De bodem
cultuur staat in onze dagen meer en
meer in het middelpunt der belang
stelling en alle beschikbare krachten
worden gemobiliseerd om een zoo
groot en rationeel mogelijke bodem
opbrengst voor de gemeenschap te
verkrijgen. Industrie en handel reiken
hier den landbouw de hand en vor
men een gesTbten geheel, waarin het
nationale kunnen en doorzettingsver
mogen tot uiting komt.
DIT BLAD VERSCHIJNT WOENSDAG
EN ZATERDAG.
Brieven, Jnjtczonden stukken, gelden, enz. franco
te zenden aan den Uitsrcvcr.
Abonnementsprijs:
Per J maanden 1 1.31. Franco per post
door 't gehcelc rük 1.47/2-
Adverfentiën moeten Woensdag en Vrydaar des
morgens om uitcrlyk 9 uur in ons bezit zijn.
Prys der Advertentiën
20 cent per regel Minimum -1.50
Reclames 40 cent per regel.
By contract flink rabat.
Hoofdredacteur: Jan Tielen, Waalwijk.